İbrahim Çakır
Vergi Müfettişi
ibrahim.cakir2@outlook.com

Gelir Vergisi Kanunu Uygulamasında Damga Vergisi Gider Yazılabilir Mi?

I. Giriş

Gelir Vergisi Kanunu’nun 2. maddesinde gelir unsurları 7 alt maddede tahdidi olarak sayılmış olup, bu unsurlara ilişkin kazançlardan indirebilecek giderlerde her bir gelir unsuruna ilişkin olarak ayrı ayrı ilgili bölümlerde sayılmıştır. Bu giderlerden biri de mükelleflerin faaliyetleri nedeniyle yüklendikleri damga vergisidir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanca ilişkin indirilecek giderlerin açıklandığı 40. maddesinin 1. fıkrasının 6. bendinde, “İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçlar” şeklinde iken serbest meslek kazancına ilişkin indirilecek giderlerin açıklandığı 68. maddesinin 1. fıkrasının 9. bendinde ise, “Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile iş yerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar.” şeklindedir.

Görüleceği üzere, kanun koyucunun ticari kazançlar ile serbest meslek kazançlarına ilişkin yukarda belirtilen yükümlülüklere yaklaşımı farklıdır. Bu çalışmamızda ticari ve serbest meslek kazançlarına ilişkin verilen beyanname ve diğer nedenlerden ötürü yüklenilen damga vergilerinin gider konusu yapılıp yapılamayacağı hususu irdelenecektir.

II. Ticari Kazançlarda Damga Vergisinin Durumu

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olacağı, bu Kanundaki kâğıtlar teriminin yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade edeceği belirtilmiş, 2 nci maddesinde, vergiye tabi kâğıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kâğıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine, devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhlerin de damga vergisine tabi olacağı açıklanmıştır.

Ayrıca, aynı Kanuna ekli (1) sayılı Tabloda damga vergisine tabi kâğıtların neler olduğu sayılmış olup, vergi kanunlarında yer alan beyannameler ile sözleşme kapsamında düzenlenen kâğıtların damga vergisine tabi tutulacağı belirtilmiştir.

Gelir Vergisi Kanunu'nun 37'nci maddesinde, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu hükmü yer almakta olup aynı Kanun'un “İndirilecek Giderler” başlıklı 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasının  (6)  numaralı bendinde ise işletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçların safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda açıklanan kanun hükmüne göre, ticari faaliyeti kapsamında yapılan sözleşme ve verilen beyannameler dolayısıyla yüklenilen damga vergilerinin ticari kazancın tespitinde gider olarak kazançtan indirilmesi mümkündür.

Ancak, Gelir idaresi Başkanlığı 04/01/2012 tarihinde vermiş olduğu bir özelgede, verilen beyannameler ilişkin damga vergilerinin kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi için ödenmesi gerektiğini ifade etmiştir.[1]

Bilindiği üzere, ticari kazancın tespitinde, kural olarak gelirlerde olduğu gibi giderler yönünden de tahakkuk esasının geçerlidir. Ancak, bu durumun istisnaları da yok değil değildir. Kanun koyucu giderlere ilişkin bazı maddelerde özellikle ödenme şartı aramıştır.[2] GVK’nın 40/1-6 bendinde yer alan ve çalışmamıza konu olan gider türünde ise ödeme şartı aramamıştır. Dolasıyla, ticari faaliyet dolayısıyla olarak yüklenilen damga vergilerinin ödenmese dahi tahakkuk edip kesinleştiği dönemde gider olarak indirilmesi mümkün olduğu tarafımızca değerlendirilmektedir. Zira, kanunda bunu engelleyen bir hüküm yoktur.

III. Serbest Meslek Kazançlarında Damga Vergilerinin Durumu

488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı Tabloda damga vergisine tabi kâğıtların neler olduğu sayılmış olup, vergi kanunlarında yer alan beyannameler ile sözleşme kapsamında düzenlenen kâğıtların damga vergisine tabi tutulacağı belirtilmiştir.

Gelir Vergisi Kanunu'nun 65. maddesinde serbest meslek faaliyeti,  “sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmıyan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.” şeklinde tarif edilmiş, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancı olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un “Mesleki Giderler” başlıklı 68’inci maddesinde ise serbest meslek kazancının tespitinde hâsılattan indirilecek giderler bentler halinde sayılmış olup, söz konusu maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderlerin, (9) numaralı bendinde ise mesleki kazancının elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile iş yerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçların serbest meslek kazancının tespitinde hâsılattan indirileceği hükme bağlanmıştır.

Buna göre,  serbest meslek faaliyeti kapsamında müşterilerle yapılan sözleşmeler veya benzeri nedenlerle ödenen damga vergilerinin, mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel gider (GVK 68/1-1) kapsamında değerlendirilerek serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak indirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Ancak, mükellefiyete ilişkin verilen beyannameler için ödenen damga vergilerinin ise Gelir Vergisi Kanununun gerek 68/1-9 bendinde gerekse diğer bentlerinde sayılan indirilecek giderler arasında yer almaması nedeniyle indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır.[3]

Zira, beyannameler nedeniyle damga vergisi bir gider olmakla beraber gelirin elde edilmesi ve idamesi ile bir ilgisi yoktur. Bu giderler faaliyetin sonucuyla ilgilidir. O nedenle indirimi söz konusu değildir.

Faydalı olması dileğiyle.

Kaynakça

-213 sayılı Gelir Vergisi Kanunu,

-488 sayılı Damga Vergisi Kanunu,

- İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 04/01/2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 68-38 sayılı özelgesi

- Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı, 27/09/2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-65-8-605 sayılı özelgesi

---

[1] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı, 04/01/2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 68-38 sayılı özelge

[2] GVK 40/1-3, 40/1-8, 40/1-9 maddeleri; 5510 sayılı kanun 88. maddesi

[3] Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı, 27/09/2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-GVK-65-8-605 sayılı özelgesi

16.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.