İbrahim Çakır
Vergi Müfettişi
ibrahim.cakir2@outlook.com

Evrensel Posta Hizmeti ve Konunun Vergisel Açıdan Değerlendirmesi

1.Giriş

Günümüzdeki teknolojik gelişmelerin hızı posta hizmetlerinin; sürdürülebilir, uygulanabilir, milli güvenlik ihtiyaçlarını karşılayabilen, kalkınmayı destekleyen, finanse edilebilir ekonomik ve sosyal politikalarla desteklenen, uluslararası yükümlülükleri yerine getiren hizmetler olarak sürdürülmesi ve posta sektörünün ve evrensel posta hizmetinin sınır ve faaliyetlerinin belirlenmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ülke genelinde posta hizmetlerinin kaliteli, sürekli, tüm kullanıcılar için karşılanabilir bir ücretle ve etkin rekabete dayalı esaslar çerçevesinde sunulmasını sağlamak amacıyla posta sektörünün serbestleştirilmesi ile mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaflığı sağlanmış sektörde düzenleme ve denetimin gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir.

Yukarıda belirtilen gerekçe ile 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu 23.05.2013 tarihinde yayınlanmıştır. İlgili kanun ve alt mevzuat ile “Posta Hizmeti Sağlayıcısı” olarak yetkilendirilen işletmelere bu hizmetler nedeniyle elde edilen gelirlerden bir takım maddi yükümlülükler getirmektedir.

Bu çalışmamızda, getirilen bu yükümlülüklerin neler olduğu ve kurumlar vergisi uygulaması ile katma değer vergisi uygulamasındaki tereddüt edilebilecek bazı hususlara yer verilecektir.

2. Evrensel Posta Hizmetleri

2.1. Posta Hizmet Sağlayıcı Olarak Yetkilendirilme Şartları Nelerdir?

Posta hizmeti verilebilmesi veya bunun için gerekli altyapının kurulup işletilebilmesi için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunu (Kurum) tarafından bu hususta yetkilendirilmiş olmak gerekir. Yetkilendirme ise, yetki belgesi verilmesi yoluyla yapılır. Yetki belgesi almak isteyen şirketler faaliyete başlamadan önce Kurum düzenlemeleri çerçevesinde Kuruma başvuruda bulunur.

PTT, bu Kanun çerçevesinde yurt içi ve yurt dışında posta hizmetlerini yürütmeye ve gerekli altyapıyı kurmaya yetkilidir. PTT’nin söz konusu yetkiye ilişkin hak ve yükümlülükleri Kurum ile imzalanacak görev sözleşmesi ile belirlenir. Bu sözleşme damga vergisi ve harçtan müstesnadır.

Yetki belgesi, sahipleri dışında kullanılamaz. Ancak, yetki belgesi Kurumun onayı ile yetki belgesi alma şartlarını haiz olanlara devredilebilir. Kurum, yetkilendirme taleplerini, gerekli şartların sağlanamaması nedeniyle veya millî güvenlik, kamu düzeni ve genel sağlık gerekçeleri ile reddedebilir.

Posta sektöründe hizmetin belirlenen ilke ve kurallar dâhilinde verilememesinden kaynaklanan zarar ve hasarın kimin tarafından ve ne şekilde karşılanacağı hususu yetki belgesinde ve görev sözleşmesinde belirtilir.

2.2. Evrensel Posta Hizmeti Gelirleri Nedir?

6475 sayılı kanun ve Evrensel Posta Hizmetleri Yönetmeliği birlikte değerlendirildiğinde, evrensel posta hizmeti gelirleri ve tahsil esasları aşağıda belirtilmiştir:

a) Hizmet sağlayıcılarınca; cari yılda üçer aylık dönemlerde geçici kurumlar vergisi kapsamında vermiş oldukları beyanname ekinde yer alan ve gelir tablosunun net satışlar kısmında belirtilen tutardan şirketin posta hizmetlerinden elde ettiği net satış hasılatına isabet eden miktarın yüzde 2'si geçici kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar,

b) Kurumca, bu Kanun uyarınca posta hizmetlerine ilişkin verilen idari para cezalarının yüzde 20’si tahsil edildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar,

Bakanlığa bildirilir. Bu meblağlar aynı süre içinde, Bakanlığın merkez muhasebe birimi hesabına aktarılır ve bütçeye evrensel posta hizmeti gelirleri adı altında gelir olarak kaydedilir. Ayrıca, Kurumca bu Kanun kapsamında yapılan yetkilendirme nedeniyle merkez muhasebe birimi hesabına yatırılan yetkilendirme ücretinin yüzde 25'i yatırıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar bütçeye evrensel posta hizmeti gelirleri adı altında gelir olarak kaydedilir.

(a) bendinde belirtilen süre içinde ödenmeyen tutarlar, Bakanlığın ilgili vergi dairesine yapacağı başvuru üzerine, 27/1/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir. Vergi dairelerince yapılan tahsilatlar ertesi ayın sonuna kadar Bakanlığın merkez muhasebe birimi hesabına aktarılır. Süresinde ödenmeyen katkı paylarına, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammı uygulanır.

2.3. İdari Ücret Nedir?

6475 sayılı kanun ve posta sektörüne ilişkin yetkilendirme yönetmeliği birlikte değerlendirildiğinde hizmet sağlayıcısı aşağıda belirtilen usul ve esaslar kapsamında Kuruma idari ücret öder:

a) Hizmet sağlayıcısı, her yıl bir önceki yıla ait net satışlarının on binde otuz beşi tutarında idari ücret öder. Kurum; bu oranı azaltmaya veya binde beşi geçmemek üzere artırmaya yetkilidir. Bu ücrete esas olan matrah, hizmet sağlayıcısının yetkili olduğu döneme ait net satışlarıdır.

b) Hizmet sağlayıcısı, idari ücretin ödenmesine esas döneme ait gelir tablosu ile Kurum tarafından istenen diğer onaylı mali tabloları en geç her yılın Mayıs ayının son gününe kadar Kuruma göndermekle yükümlüdür.

c) İdari ücret, aksi Kurum tarafından belirlenmedikçe, yetkilendirmenin yapıldığı yılı takip eden her yılın Haziran ayının son gününe kadar Kurumun banka hesabına veya veznesine yatırılır.

ç) Hizmet sağlayıcısı, idari ücretin ödenmesine esas döneme ait gelir tablosunu Mayıs ayının sonuna kadar Kuruma göndermemesi halinde, Maliye Bakanlığı’ndan elde edilecek gelir tablosundaki net satışlar başlığı altında belirtilen tutar üzerinden idari ücret öder.

d) Yetkilendirmesi iptal edilen veya devredilen hizmet sağlayıcısı, iptal/devir tarihinden itibaren otuz gün içerisinde, ödenmeyen bir önceki yıl net satışları ile yetkilendirmenin iptal/devir edildiği tarihe kadar geçen döneme ait net satışları üzerinden idari ücret öder. Söz konusu hizmet sağlayıcısı, gelir tablosu ile Kurum tarafından istenen diğer onaylı mali tabloları, yetkilendirmenin iptal/devir tarihinden itibaren otuz gün içerisinde Kuruma göndermekle yükümlüdür. Kurum tarafından istenen gelir tablosunun süresi içerisinde gönderilmemesi halinde, hizmet sağlayıcısının yetkilendirmeye sahip olduğu tarihler dikkate alınarak, Kurumlar Vergisi Beyannamesinde ve/veya Geçici Kurumlar Vergisi Beyannamelerinde yer alan net satış tutarları esas alınarak hizmet sağlayıcısı tarafından ödenecek idari ücret hesaplanır.

e) İdari ücretin hizmet sağlayıcısı tarafından birinci fıkranın (c) ve (d) bentlerinde öngörülen son ödeme tarihlerine kadar ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, anılan fıkralarda öngörülen tarihlerden itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirlenen usule göre hesaplanacak gecikme zammı oranı kadar faiz uygulanır. Söz konusu faiz ile birlikte alınacak idari ücretleri, son ödeme tarihinden itibaren doksan gün içerisinde ödemeyen veya eksik ödeyen hizmet sağlayıcısının yetkilendirmesi Kurum tarafından iptal edilebilir.

3. Vergi Uygulamalarına Yönelik Değerlendirmeler

3.1. Kurumlar Vergisi Yönelik Değerlendirme

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin bir hesap dönemi içinde elde edilen safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan harcamaların; (3) numaralı bendinde ise işle ilgili olmak şartıyla, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatların gider olarak indirilebileceği belirtilmiştir.

Ticari kazancın tespitinde iki temel ilke geçerlidir. Bunlar "dönemsellik" ve "tahakkuk esası" ilkeleridir. Tahakkuk esası ilkesinde, gelir veya giderin miktar veya mahiyet itibariyle kesinleşmiş olması, yani geliri veya gideri doğuran işlemin tekemmül etmesinin yanı sıra, miktarının ve işlemden kaynaklanan alacağın veya borcun ödeme şartlarının da belirlenmiş olması gereklidir. Bu esas dikkate alındığında bir gelir veya gider unsurunun, özel bir düzenleme bulunmadığı sürece, mahiyet ve tutar itibariyle kesinleştiği dönem kazancının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.

Diğer taraftan, 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununun Evrensel Posta Hizmeti Gelirleri ve Tahsili başlıklı 15 inci maddesinde;

(1) Evrensel posta hizmeti gelirleri ve tahsil esasları aşağıda belirtilmiştir:

a) Hizmet sağlayıcılarınca; cari yılda üçer aylık dönemlerde geçici kurumlar vergisi kapsamında vermiş oldukları beyanname ekinde yer alan ve gelir tablosunun net satışlar kısmında belirtilen tutardan şirketin posta hizmetlerinden elde ettiği net satış hasılatına isabet eden miktarın yüzde 2'si geçici kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar,

...

Bakanlığa bildirilir. Bu meblağlar aynı süre içinde, Bakanlığın merkez muhasebe birimi hesabına aktarılır ve bütçeye evrensel posta hizmeti gelirleri adı altında gelir olarak kaydedilir. Ayrıca, Kurumca bu Kanun kapsamında yapılan yetkilendirme nedeniyle merkez muhasebe birimi hesabına yatırılan yetkilendirme ücretinin yüzde 25'i yatırıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar bütçeye evrensel posta hizmeti gelirleri adı altında gelir olarak kaydedilir."

Posta Sektörüne İlişkin Yetkilendirme Yönetmeliğinin İdari Ücret başlıklı 18 inci maddesinde ise;

" (1) Hizmet sağlayıcısı aşağıda belirtilen usul ve esaslar kapsamında Kuruma idari ücret öder:

a) Hizmet sağlayıcısı, her yıl bir önceki yıla ait net satışlarının on binde otuz beşi tutarında idari ücret öder.

Kurum; bu oranı azaltmaya veya binde beşi geçmemek üzere artırmaya yetkilidir. Bu ücrete esas olan matrah, hizmet sağlayıcısının yetkili olduğu döneme ait net satışlarıdır.

b) Hizmet sağlayıcısı, idari ücretin ödenmesine esas döneme ait gelir tablosu ile Kurum tarafından istenen diğer onaylı mali tabloları en geç her yılın Mayıs ayının son gününe kadar Kuruma göndermekle yükümlüdür.

c) İdari ücret, aksi Kurum tarafından belirlenmedikçe, yetkilendirmenin yapıldığı yılı takip eden her yılın Haziran ayının son gününe kadar Kurumun banka hesabına veya veznesine yatırılır.

..."

hükümlerine yer verilmiştir.

Buna göre; 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca şirketinizin posta hizmetlerinden elde ettiği net satış hasılatına isabet eden miktarın % 2'si oranında hesaplanarak geçici kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenen evrensel posta hizmeti gelirleri ile her yıl bir önceki yıla ait net satışların %0,35'i tutarında hesaplanarak Haziran ayının son gününe kadar ödenmesi gereken idari ücret bedellerinin, fiilen ödendiği vergilendirme dönemine ilişkin kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

3.2.Katma Değer Vergisine Yönelik Değerlendirme

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun;

- 1/1 inci maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV nin konusunu teşkil ettiği,

- 20 nci maddesinde, verginin matrahının, teslim ve hizmet işlemlerinin karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedel deyiminin, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılandan bu işlem karşılığı alınan veya borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen değerler toplamını ifade ettiği,

- 24 /c maddesinde de vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzeri adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin katma değer vergisi matrahına dahil olacağı,

hüküm altına alınmıştır.

Buna göre; cari yılda üçer aylık dönemlerde geçici kurumlar vergisi kapsamında vermiş olduğunuz beyanname ekinde yer alan ve gelir tablosunun net satışlar kısmında belirtilen tutardan şirketinizin posta hizmetlerinden elde ettiği net satış hasılatına isabet eden miktarın yüzde 2 si oranında ilgili bakanlığa ödenen evrensel posta hizmeti geliri ile her yıl bir önceki yıla ait net satışlarının on binde otuz beşi tutarında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna ödenen idari ücret bedelleri, işletmenin faaliyet konusuna ilişkin olarak işletmenin yükümlülükleri kapsamında yapılan ödemeler olup, bu ödemelerin kargosunu taşıdığınız müşterilerin faturalarında ayrı bir satır olarak göstermek suretiyle yansıtılması durumunda, söz konusu bedellerin KDV Kanununun 20 nci ve 24/c maddeleri çerçevesinde KDV matrahına dâhil edilmesi gerekmektedir.

4. Sonuç

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından posta sektörünü organize etmek üzere 23 Mayıs 2013 tarihinde yürürlüğe giren 6475 sayılı kanun ve yönetmelikler uyarınca posta hizmeti sağlayıcı işletmelere lisans alma zorunluğu getirilmiştir. Söz konusu lisans sahibi işletmeler, bu gönderilen taşınmasından elde edilecek geliri ayrı bir hesapta toplayarak, oluşacak net satışlarının %2’sini Evrensel Hizmet Geliri Fonu’na ve %0,35’ini de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na ödemek zorunluluğu getirilmiştir.

Yukarıda çeşitli tarihlerde verilen özelgeler ışığında ilgili yükümlülüklerin, fiilen ödendiği vergilendirme dönemine ilişkin kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınmasının mümkün olduğu ve müşteriye yansıtılması durumunda söz konusu bedellerin KDV matrahına dâhil edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Kaynakça

6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu

Evrensel Posta Hizmetleri Yönetmeliği

Posta Sektörüne İlişkin Yetkilendirme Yönetmeliği

16.02.2018 tarih ve 64597866-125.06-4189 sayılı Özelge

24/02/2016 tarih ve 64597866-130[24-2015]-3509 sayılı Özelge

10.03.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.