İbrahim Bağdeş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ibrahim.bagdes@gmail.com

Nakdi Sermaye Artışı ve Vergi Avantajı

2018 yılının sonlarına hızla yaklaşırken şirketlerin öz kaynaklar durumlarını tekrar gözden geçirmeleri önem arz etmektedir. Öz kaynaklar, şirketin aktifleri (varlıklar) ile pasifleri (borçlar) arasında ki farkın ifadesidir. Vergi Usul Kanunu’muzun 192. Maddesi bu kavramı ve işleyişini şu şekilde tanımlar;

“Bilanço aktif ve pasif olmak üzere iki tabloyu ihtiva eder.
 Aktif tablosunda mevcutlar ile alacaklar (ve varsa zarar), pasif tablosunda borçlar gösterilir.
 Aktif toplamı ile borçlar arasındaki fark, müteşebbisin işletmeye mevzu varlığını (Öz sermayeyi) teşkil eder.
 Öz sermaye pasif tablosuna kaydolunur ve bu suretle aktif ve pasif tablolarının toplamları denkleşir. İhtiyatlar ve kar ayrı gösterilseler dahi öz sermayenin cüzüleri sayılırlar.”

Şirketlerin ticari faaliyetlerini sürdürebilmeleri açısından sermayenin ne kadar önemli olduğu tartışılmaz bir gerçektir. Sermayenin de içerişinde yer aldığı “Öz Kaynaklar” aşağıdaki şekilde gruplara ayrılmıştır.

50-Ödenmiş Sermaye
52-Sermaye Yedekleri
54-Kâr Yedekleri
57-Geçmiş Yıl Kârları
58-Geçmiş Yıl Zararları
59-Dönem Net Kârı (Zararı)

Öz kaynaklar, şirketin yabancı kaynaklarını sağlık bir şekilde yönetebilmesi için güçlü tutulması ve dinamik bir şekilde kontrol edilmesi gereken varlığıdır. Ancak bu varlık, konjonktürel dalgalanmalar, sektörel problemler veya kötü bir yönetim sebebiyle yetersiz hatta karşılıksız kalabilir. Bu durumda şirket borçlanmaya gitme, bu borcu da ortaklarından veya ortaklarla ilişkili kişilerden karşılama yolunu tercih etmesi durumunda Kurumlar Vergisi Kanunu 12. Maddesi (Örtülü Sermaye) ile karşı karşıya gelmektedir. Kurumlar Vergisi Kanunu 12. Maddesine göre, şirketlerin kullandıkları borçların ilgili hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır. Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulanmasında, gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, tam mükellef kurumlar nezdinde yapılacak düzeltmede örtülü sermayeye ilişkin kur farklarını da kapsayacak şekilde, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir.

Örtülü sermaye uygulaması ile karşı karşıya kalmak istemeyen şirketler, çoğu zaman nakdi sermaye artırımına giderek öz kaynak durumunu kuvvetlendirme istemektedirler. Nakdi sermaye artışları Devletimiz tarafından vergi teşviki verilmek suretiyle desteklenmektedir.

6337 Sayılı Kanunun 8. Maddesine göre; 01.07.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Kurumlar Vergisi Kanunu’nun kurumlar vergisi matrahının tespitinde kurum kazancından yapılacak diğer indirimlerin sayıldığı 10. maddesine “ı” bendi eklenmiştir. Böylece sermaye şirketlerinin nakit sermaye artırımları teşvik edilmektedir. Faiz indirimi uygulamasından, 01.07.2015 tarihinden itibaren ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarında nakdi sermaye artışı yapan veya bu tarihten itibaren yeni kurulan sermaye şirketleri yararlanabilmektedir.

Hesaplama Yöntemi

Nakit sermaye artırımında kurum kazancından indirim konusu yapılacak tutar aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Kurum Kazancından İndirilebilecek Tutar = Nakdi Sermaye Artışı x TCMB Faiz Oranı x Süre (Ay) x İndirim oranı

Hesaplamada Kullanılacak Oran

İndirimde, Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranlarından “Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)” faiz oranı uygulanacaktır. (Bu oran 2016 yılı için % 13,57 – 2015 yıl için % 14,65 idi.) 2017 için geçerli olacak oran Merkez Bankası tarafından 29.12.2017 tarihi itibariyle ilan edilen % 17,06 oranı olacaktır.2018 yılı için açıklanacak oran takip edilmelidir.

Faizin Hesaplanacağı Süre
Ticaret siciline tescil edilen sermaye artırımının nakit olarak karşılanan kısmının şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu (Nakden taahhüt edilen sermayenin, sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihinin içinde bulunduğu) ay kesri tam ay sayılmak suretiyle, yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanacaktır. Sürenin hesaplanmasında, nakden taahhüt edilen sermayenin; - Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi, - Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi esas alınarak bu indirimden yararlanılabilecektir.

Kapsam Dışındaki Kurumlar

Düzenlemeye göre indirimden; - Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile - Kamu iktisadi teşebbüsleri yararlanamamaktadırlar.

İlgili teşvikin hesaplanması için bir uygulama yapar isek;

XY A.Ş.’nin sermayesinin nakdi olarak 5.000 TL artırılmasına ilişkin 15/7/2017 tarihinde karar alınmış olup şirket ortaklarından Bay (X)’nin taahhüt ettiği tutar 2.000 TL, Bay (Y)’nın taahhüt ettiği tutar ise 3.000 TL’dir. Taahhüt edilen tutarların %25’i olan 1.750 TL 30/7/2017 tarihinde ortaklar tarafından şirketin banka hesabına yatırılmış ve daha sonra sermaye artırım kararı 3/8/2017 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiştir. Şirket ortağı Bay (X) taahhüt ettiği sermayenin kalan kısmı olan 1.500 TL’yi, sermaye artırımına ilişkin kararın tescil tarihinden sonra, 6/8/2017 tarihinde, şirketin diğer ortağı Bay (Y) ise taahhüt ettiği sermayenin kalan 1.250 TL’lik kısmını 9/11/2017 tarihinde şirketin banka hesabına yatırmıştır. XY A.Ş.’nin yararlanabileceği indirim oranı %50 olup 2017 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı %17,06’dır.

Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce XY A.Ş.’nin banka hesabına yatırılan sermaye taahhüdünün %25’lik kısmı için bu kararın tescil tarihi olan 3/8/2017 tarihi esas alınmak suretiyle indirimden faydalanılması mümkündür.

Kararın tescil tarihinden sonra ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılan sermaye taahhütleri için ise bu tutarların şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihler dikkate alınarak indirim tutarı hesaplanacaktır. Sermaye artırımına ilişkin karar 3/8/2017 tarihinde ticaret siciline tescil ettirildiğinden, taahhüt edilen sermayenin kararın tescil tarihinden önce şirketin banka hesabına yatırılan 1.750 TL’lik kısmı için bu aydan itibaren yıl sonuna kadar indirim tutarı hesaplanabilecektir.

İndirim tutarı = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

= 1.750 TL x 0,1706 x 0,50 x (5/12)

= 62,20 TL

Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten sonra, taahhüt edilen sermayenin 1.500 TL’lik kısmı Bay (X) tarafından 6/8/2017 tarihinde, kalan 1.250 TL’lik kısmı ise şirketin diğer ortağı Bay (Y) tarafından 9/11/2017 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmış olduğundan; bu tutarların şirketin banka hesabına yatırıldıkları aylardan itibaren yıl sonuna kadar indirim tutarı hesaplanabilecektir.

Bay (X) tarafından yatırılan tutar için,

İndirim tutarı  = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

= 1.500 TL x 0,1706 x 0,50 x (5/12)

= 53.30 TL

Bay (Y) tarafından yatırılan tutar için,

İndirim tutarı  = Nakdi sermaye artışı x Ticari krediler faiz oranı x İndirim oranı x Süre

= 1.250 TL x 0,1706 x 0,50 x (2/12)

= 17.80 TL

Dolayısıyla, 2017 hesap döneminde 5.000 TL’lik sermaye artırımı üzerinden hesaplanan ve kurum kazancının tespitinde dikkate alınacak toplam indirim tutarı (62.20 TL + 53.30 TL + 17.80 TL=) 133.30 TL olacaktır.

Ayrıca, XY A.Ş. 2018 hesap döneminde sermaye azaltımına gitmediği ve diğer şartları da sağladığı takdirde 5.000 TL’lik bu sermaye artırımının tamamı üzerinden 12 ay için indirim tutarı hesaplayabilecektir.

Faydalı olması dileğiyle.

29.11.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.