İbrahim Akbayrak
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
info@duzeyymm.com

Geçici Verginin %10’u Aşan Tutarda Eksik Beyan Edilmesinde Hata Payının Hesabı ve Ek Vergi Tarhı Nasıl Yapılır?

YASAL MEVZUAT

VUK 176 Nolu Enflasyon Düzeltmesi Konulu Sirkülerden sonra 2024 ikinci geçici vergi döneminde beyan edilen geçici vergi matrahlarında hata yapmayan neredeyse yok gibi. Bu nedenle bu yazımız önem arz etmektedir. Öncelikle yasal mevzuata bir bakış atalım.

Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 120’nci maddesinde “Geçmiş dönemlere ait geçici verginin %10’u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, eksik beyan edilen bu kısım için resen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir. Mahsup süresi geçtikten sonra kesinleşen geçici vergiler terkin edilir, ancak gecikme faizi ve ceza tahsil edilir.” der.

Yeni 25 Nolu Gelir Vergisi Sirkülerinde “Geçici verginin %10’u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde %10’u aşan kısım resen veya ikmalen tarhiyata konu olacaktır. Bu durumda, tarh edilecek ek vergi için vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi uygulanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

HATA PAYI HANGİ MATRAH ÜZERİNDEN HESAPLANIR?

Beyan edilen değil, beyan edilmesi gereken geçici vergi matrahı üzerinden hesaplanması gerekir. Bu husus tam olarak bilinmemekte ve düzeltme verilmesi gerekmeyen hallerde de düzeltme yapılmaktadır.

HATA PAYI NASIL HESAPLANIR?

Örnek 1: Mükellef 2024 ikinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesinde ticari mallar için basit ortalama yöntemi kullanması sebebiyle ve VUK 176 Nolu Sirkülerdeki açıklamalar neticesinde katsayı farkından ötürü 900.000.- TL daha beyan etmesi gereken matrah hesaplamıştır. Mükellefin ilgili geçici vergi döneminde 9.000.000.- TL beyan edilen matrahı vardır.

Beyan Edilmesi Gereken Matrah= Beyan Edilen Matrah + Eksik Beyan Edilen Matrah

Beyan Edilmesi Gereken Matrah= 9.000.000.- TL + 900.000.- TL

Beyan Edilmesi Gereken Matrah= 9.900.000.- TL

Beyan Edilen Matrah=9.000.000.- TL

Matrah Farkı= Beyan Edilmesi Gereken Matrah – Beyan Edilen Matrah

Matrah Farkı= 9.900.000.- TL – 9.000.000.- TL

Matrah Farkı= 900.000.- TL

Beyan Edilmesi Gereken Matrahın %10’u (Hata Payı) = 990.000.- TL

MATRAH FARKI < BEYAN EDİLMESİ GEREKEN MATRAHIN %10 İSE DÜZELTME YAPILMAZ..!

900.000.- TL < 990.000.- TL

ZARAR BEYAN EDEN VEYA BEYANNAME VERMEYENLERDE HATA PAYININ HESABI

Zarar beyan edenlerde, beyan edilmesi gereken matrahın (Beyan Edilen Matrah + Eksik Beyan Edilen Matrah) %10’u kadar hata payı imkanı vardır.

Beyanname vermeyenlerde ise hata payı uygulanmayacaktır.

EKSİK BİLDİRİMİN %10’U AŞMASI HALİNDE, AŞAN KISIM MI YOKSA BEYAN DIŞI BIRAKILAN TUTARIN TÜMÜ MÜ VERGİLEMEYE ESAS ALINACAKTIR?

Vergilemede ön koşul %10’un aşılmasıdır. %10 marjı içinde bir hata payı varsa yani aşılmamışsa herhangi bir vergi ve ceza söz konusu değildir. %10’u aşan bir hata payı varsa sadece eksik beyan edilen kısım için cezalı ek geçici vergi tarh edilecektir.

İdare, %10’u aşan kısım üzerinden tarhiyat yapılmasını görüşünde. Yani %10 kadar mükellef lehine bir marj bir müsamaha göstermekte. Özetle %10’u aşmakla birlikte, yalnızca %10’u aşan kısımdan vergileme yapılmasını esas almaktadır.

Danıştay ise %10’u aşmakla birlikte, %10’u aşan ve %10 luk kısmın tamamı üzerinden diğer bir ifade ile %10’u aşan ve beyan dışı bırakılan tutarın tümünü vergilendirmeye esas almaktadır.

EKSİK BİLDİRİMİN %10’U AŞMASI HALİ UYUMLU MÜKELLEF İNDİRİMİNE ENGEL TEŞKİL EDER Mİ?

Hayır bir tesiri yoktur. Yalnızca geçici verginin hiç verilmemiş olması halinde uyumlu mükellef indiriminden yararlanılamaz.

SONUÇ

Vergi mükelleflerinin VUK 176 Nolu Sirkülerden sonra idarenin 2024 yılı ikinci dönem geçici vergilerin düzeltilip düzeltilmeyeceği hususunda yapacağı açıklamasını beklemelerinde fayda var.

07.11.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.