Hüseyin Turan
Yeminli Mali Müşavir
h.turan@kurumsaldenetim.com.tr

Uluslararası Sağlık Turizmi Faaliyetinde Bulunmak İsteyen Şirketlerin Sağlaması Gereken Kriterler ile Yararlanacağı Teşvikler

Sağlık amaçlı yurtdışından ülkemize geçici bir süreliğine gelen, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan veya Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmakla birlikte yurtdışında ikamet eden gerçek kişilerin aldıkları her türlü sağlık hizmeti ile bunlarla ilgili destek hizmetleri “uluslararası sağlık turizmi” olarak tanımlanmıştır.

Burada amacımız uluslararası sağlık turistine sağlık hizmeti sunan sağlık kuruluşlarının faaliyetlerinden ziyade Sağlık Bakanlığı’nca, uluslararası sağlık turisti ile beraberindeki refakatçi ve diğer yakınlarına konaklama, ulaşım ve transfer hizmetlerinin sağlanması faaliyetlerini yürütmek üzere yetkilendirilen, uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşlarının sağlaması gereken kriterler ile yararlanacağı teşvik ve vergi indirimlerinin incelenmesidir.

KRİTERLER

Uluslararası sağlık turizmi kapsamında faaliyette bulunabilmek için aracı kuruluşun uluslararası sağlık turizmi yetki belgesi alması zorunludur. Bu kapsamda yetki belgesi alınması amacıyla Sağlık Bakanlığı’na müracaat sırasında aracı kuruluşların aşağıdaki şartları taşıması gerekir:

1. 14.09.1972 tarih ve 1618 sayılı Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu uyarınca alınmış A grubu seyahat acentesi işletme belgesi sahibi olmak,
2. Uluslararası sağlık turizmi yetki belgesi sahibi en az 3 sağlık tesisi ile protokol imzaladığını belgelemek.
3. Gelebilecek çağrıları cevaplamak amacıyla en az 2 dilde 7/24 hizmet verebilecek alt yapıya sahip olmak. (Yabancı dilin birisinin İngilizce olması zorunludur)
4. Çağrılara bakacak personel dışında, yabancı dil bilen en az iki personel daha istihdam etmek. (Yabancı dilin birisinin İngilizce olması zorunludur)
5. Yabancı dil yeterliliği için;

1. İngilizce veya hizmet sunulacak uluslararası sağlık turistinin dilinden ÖSYM tarafından yapılan Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavında yüz üzerinden en az altmış beş puan almış olmak ya da ÖSYM tarafından bu puana denk kabul edilen uluslararası geçerliliği bulunan bir belgeye sahip olmak.
2. İngilizceden veya hizmet sunulacak uluslararası sağlık turistinin dilinden Avrupa Dil Portfolyosu’nda yer alan B2 dil düzeyini gösterir belgeye sahip olmak.
3. Çifte vatandaşlık kimliği olanların Türkçe dilinden Avrupa Dil Portfolyosu’nda B2 dil düzeyini gösterir belgeye sahip olmak.
4. Lisans düzeyinde Mütercim ve Tercümanlık bölümünden mezun olduğuna dair belge sahibi olmak.

1. Aracı kuruluş aşağıdaki hususları yerine getireceğini yazılı olarak taahhüt etmelidir:

1. Türkçe ve İngilizce zorunlu olmak üzere en az 3 dili destekleyen bir web sitesine sahip olmak, bu web sitesinde uluslararası sağlık turistinin bilgi almak isteyebileceği konularla ilgili gerekli açıklamaları bulundurmak, anlaşmaları olduğu sağlık tesislerini yayınlayarak bu sağlık tesisleri hakkında ayrıntılı bilgi sunmak.
2. Uluslararası sağlık turistine tüm seyahatini kapsayacak şekilde seyahat sigortası yaptırmak.
3. Uluslararası sağlık turistinin almak istediği sağlık hizmetine uygun olan sağlık tesislerini, sağlık turistinin tıbbi bilgi ve / veya belgelerini önceden sağlık tesisine ileterek araştırmak.
4. Uluslararası sağlık turistine, almak istediği sağlık hizmetini sunabilecek sağlık tesisleri hakkında ayrıntılı bilgi vermek.
5.  Uluslararası sağlık turistinin alacağı sağlık hizmeti ücreti ile ilgili sağlık tesisinden bilgi alarak uluslararası sağlık turistine yaklaşık hizmet bedeli ve ödeme şartları hakkında bilgi vermek.
6. Uluslararası sağlık turistine ülkemizdeki seyahat, pasaport, şehir içi ulaşım, iletişim, konsolosluk işlemleri gibi konularda bilgi vermek.
7. Uluslararası sağlık turisti ile beraberinde gelenlerin ülkemize gelişlerini, ülkemizde konaklamalarını ve ülkelerine dönüşlerini sağlamak.
8. Uluslararası sağlık turistini, hizmet alacağı uluslararası sağlık turizmi sağlık tesisine transfer etmek, tesisteki uluslararası sağlık turizmi birimi ile irtibata geçerek turisti bu birime teslim etmek, taburcu olduktan sonra tesisten almak.
9. Faaliyetleri sırasında uluslararası sağlık turistine ait elde ettiği her türlü bilgi hususunda, Kişisel Verilerin Korunması Kanununa uygun bir şekilde hareket etmek.
10. Faaliyetlerine ilişkin tüm evrakları ilgili mevzuatlarında belirlenen sürelerde saklamak,

Uluslararası sağlık turisti ve beraberinde gelenlere sunacağı hizmetler hakkında ayrıntılı bilgi vererek, bilgilendirilmiş onayını almak. (Bilgilendirme elektronik ortamda da yapılabilir)

Yukarıda belirtilen kriterlerden anlaşılacağı üzere aracı kuruluşun uluslararası sağlık turizmi yetki belgesi almak amacıyla bakanlığa müracaat etmeden önce;

• TÜRSAB’a müracaat etmek suretiyle A grubu seyahat acentesi işletme belgesi alması
• Uluslararası sağlık turizmi yetki belgesi sahibi en az 3 sağlık tesisi ile protokol imzalaması
• Kriterler arasında sayılan şartlara uygun bir organizasyon kurması ve gerekli uzman personeli istihdam etmesi gerekecektir.

Sağlık Bakanlığı tarafından aracı kurumlara önemli işlev yüklenmektedir. Bu anlamda bakanlık tarafından yayınlanan yönetmelikte uluslararası sağlık turizmi sağlık tesislerinin aracı kuruluş faaliyetlerine ihtiyaç duymaları halinde, Bakanlıkça yetki verilen uluslararası sağlık turizmi aracı kuruluşları ile protokol yapılmalarını şart koşmuştur.

DOĞRUDAN DESTEK ÖDEMELERİ

Sağlık turizmi alanında faaliyet yürüten sağlık turizmi şirketlerine Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından yayımlanan 26/05/2015 tarih ve 2015/8 sayılı Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Karar gereğince aşağıdaki tabloda yer alan doğrudan destekler sağlanmaktadır:

Sağlık turizmi kapsamında faaliyet yürüten sağlık turizmi şirketlerine ilişkin doğrudan destek tablosu

DESTEK TÜRÜ	DESTEKTEN FAYDALANANLAR	DESTEK ORANI	DESTEK TUTAR TAVANI  (USD)
Pazara Giriş Desteği Rapor Alımı	Sağlık Turizmi Şirketi	%60	Yıllık; 100.000
Hasta Yol Desteği*	Sağlık Kuruluşu	%50	Hasta Başına 1.000
Yurtdışı Tanıtım Desteği	Sağlık Turizmi Şirketi	%50	Yıllık 300.000
Fuar, Kongre, Konferans Desteği	Sağlık Turizmi Şirketi	%70
Arama Motoru Reklam Tanıtım Desteği	Sağlık Turizmi Şirketi	%50	Yıllık 100.000
Yurtdışı Birim Desteği (Ofis Kirası)	Sağlık Turizmi Şirketi	%60	Yıllık 200.000 Bir Birim 4 Yıl Desteklenir. Toplam 10 Birime Kadar.
Danışmanlık Desteği	Sağlık Turizmi Şirketi	%50	Şirket Başına 1 Defa ve Yıllık 200.000

*Destek sağlık kuruluşuna verilir. Ancak Sağlık Turizmi Şirketi’nin operasyonunu kolaylaştırması bakımından tabloya alınmıştır.

Kaynak: Sağlık Bakanlığı Sağlık Turizminde Mevzuat ve Teşvikler Broşürü

VERGİ İNDİRİMİ

Kurumlar Vergisi Kanunu 10. Maddesi ile Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, iş yeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleriyle ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'sinin beyan edilen kurum kazancından indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 10. Bölümünde konuyla ilgili detaylı açıklamalar yapılmıştır. Buna göre;

İlgili şirketler tarafından elde edilen kazancın %50’sinin beyan edilen kurum kazancından indirilebilmesi için bu kazancın; İlgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak verilen eğitim ve sağlık hizmetlerinden olması gerekir.

İndirimden faydalanma şartları aşağıdaki şekilde tebliğde yer almaktadır:

• İndirimden faydalanabilecek şirketlerin ana sözleşmelerinde yazılı esas faaliyet konusunun sağlık hizmeti sunmaya uygun olması gerekmektedir.

Söz konusu işletmelerin Türkiye'de yerleşmiş olan kişilere de hizmet vermesi indirimden faydalanmaya engel teşkil etmeyecek, Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, iş yeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara verilen hizmetlerden elde edilen kazancın %50'sine indirim uygulanacaktır.

Sağlık alanında faaliyet gösteren işletmelerin elde ettiği kazançlara indirim uygulanabilmesi için Sağlık Bakanlığından alınan ruhsat çerçevesinde faaliyette bulunulması zorunludur.
Sağlık Bakanlığınca ruhsatlandırılmış olmak şartıyla sağlık turizmi ile uğraşan işletmelerin de indirimden faydalanması mümkündür.

Bu kapsamda uluslararası sağlık hizmeti sunmak isteyen sağlık kuruluşları ile sağlık turizmi ile uğraşacak şirketlerin Sağlık Bakanlığı’na müracaat etmek suretiyle yetki belgesi almaları zorunludur.

• Hizmetin, Türkiye'den münhasıran yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurum için yapılmış olması

Sağlık hizmetinin Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere verilmesi gerekmektedir. 
Hizmetlerin fiilen verilmesi gerekmekte olup bu alanlarda sunulan asistanlık, danışmanlık ve aracılık gibi hizmetlerin bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün değildir.

• Faturanın yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurum adına düzenlenmesi

Yapılan hizmet ile ilgili olarak düzenlenecek faturanın, yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurum adına düzenlenmesi gerekmektedir. 
Sağlık alanında faaliyette bulunan şirketlerin ülkemiz ile ikili sosyal güvenlik anlaşması bulunan ülkelerde yerleşik olanlara verdikleri hizmetin bedelinin ülkemiz Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgili ülke kurumlarından tahsil edilmesi nedeniyle, hizmet bedeli karşılığı faturanın Sosyal Güvenlik Kurumuna düzenlenmesi durumunda da indirimden faydalanılabilecektir.

Verilen hizmetten yurt dışında yararlanılmış olması gerekir. Diğer bir anlatımla, yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurum için verilen hizmetin, bu kişilerin ve/veya kurumların Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisinin olmaması gerekmektedir.

Bu hizmetler, fiziki olarak Türkiye'de verilmekle birlikte yararlanıcısının Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişiler olması gerekmektedir.

Türkiye'den yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurumlara verilen hizmetlerden elde edilen kazancın tespiti, kayıtlarda izlenmesi ve beyanı 

• İndirim tutarının tespiti

İndirim kapsamında kabul edilen faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetler nedeniyle yüklenilen gider ve maliyet unsurlarının düşülmesi sonucu bulunacak kazancın %50'si, kurumlar vergisi beyannamesinin "Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler" bölümünde gösterilmek suretiyle indirim konusu yapılabilecektir. Diğer indirim ve istisnalar ile geçmiş yıl zararları nedeniyle indirim konusu yapılamayan tutar izleyen dönemlere devredilemeyecektir. Faaliyet sonucunun zararlı olması halinde ise indirim söz konusu olmayacaktır.

• Kazançların kayıtlarda izlenmesi

Sağlık hizmetleri ile ilgili olarak indirim kapsamında kabul edilen faaliyetlerden elde edilen kazancın, kurumlar vergisi matrahının tespiti açısından, hasılat, maliyet ve gider unsurlarının; ayrı ayrı izlenmesi, diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmemesi ve kayıtların da bu ayrımı sağlayacak şekilde tutulması gerekmektedir.

İndirim kapsamında kabul edilen faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde, indirim uygulanacak kazanca ilişkin hasılat, gider ve maliyet unsurlarının ayrı olarak tespit edilmesi esastır.

Gider ve maliyet unsurlarının ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespitinin mümkün olmadığı hallerde ise müşterek genel giderler, bu faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan hasılatın toplam hasılata oranı esas alınarak dağıtılacaktır.

İndirim kapsamında kabul edilen faaliyetler ile bu kapsamda değerlendirilmeyen faaliyetlerde müştereken kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanlarının ise bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtımının yapılması gerekmektedir.

Hangi işte ne kadar süreyle kullanıldığı tespit edilemeyen sabit kıymetlere ilişkin amortismanlar ise, müşterek genel giderlerle birlikte dağıtıma tabi tutulacaktır.

• İlgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere verilen sağlık hizmetlerine ilişkin bildirim ve belgeler

Sağlık Bakanlığının izni ve denetimine tabi olarak sağlık alanında faaliyet gösteren ve yurt dışı yerleşik kişilere verdikleri hizmetlerden elde ettikleri kazançlarının %50'sini indirim konusu yapan işletmelerin, hizmet verilen yurt dışı yerleşik gerçek kişilere ilişkin ad-soy ad ya da unvan, hangi ülkenin uyruğunda olduğu, pasaport numarası, düzenlenen faturanın tarih ve sayısı, verilen hizmetin niteliği ve hizmet bedeli gibi bilgileri içeren formun, her bir geçici vergi beyannamesi ile birlikte beyanname eki olarak verilmesi gerekmektedir. İlgili geçici vergi beyannamesinin ekindeki forma dahil edilememiş bilgilerin bir sonraki geçici vergi beyannamesi ekindeki formla bildirilmesi mümkündür.

Bunun yanı sıra, sağlık alanında faaliyet gösteren işletmelere Sağlık Bakanlığınca verilen ruhsatın, bir örneğinin, istisnadan faydalanılacak ilk yıl, yıllık kurumlar vergisi beyanname verme süresi içerisinde bağlı bulunan vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.

• Esas faaliyet konusu dışındaki gelirler

İlgili şirketlerin esas faaliyet konusu dışındaki işlemlerinden elde ettikleri gelirleri ile olağandışı gelirlerinin indirim kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla, nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan faiz gelirleri, kasadaki dövizlerin değerlemesinden kaynaklanan kur farkları ve iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.

İSTİHDAM EDİLEN PERSONEL GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ

6728 Sayılı Kanununun 13. Maddesi ile 193 sayılı Kanunun mülga 33’üncü maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.

“Yurt dışına hizmet veren işletmelerde indirim:

MADDE 33 – Bu Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendi ile 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde yer alan indirim kapsamındaki faaliyet alanlarında hizmet veren işverenlerin, destek personeli hariç olmak üzere, münhasıran bu faaliyetler için istihdam ettikleri ve fiilen bu işleri ifa eden hizmet erbabına ödedikleri ücretler üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan vergiden, işverenin bu faaliyetlerinden sağladığı hasılatın %85’inin yurt dışından elde edilmiş olması ve fatura veya benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şartıyla, her bir çalışan için faaliyetin yapıldığı yılın ocak ayına ait asgari ücretin safi tutarının bu Kanunun 103 üncü maddesindeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir diliminde yer alan oranla çarpılmasıyla bulunan indirim tutarı mahsup edilir.

Bu indirim, yıl içinde vergilendirme dönemleri itibarıyla tahsil edilen vergilerin, bu maddede yer alan şartların gerçekleşmesi hâlinde, takvim yılına ilişkin yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihten sonraki vergilendirme dönemlerine ilişkin muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergilerden mahsup edilmek suretiyle uygulanır.”

Uygulama esasları 293 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde detaylı olarak açıklanmıştır. Tebliğde aktarılan örneğe uygun olarak yapılan güncel hesaplama aşağıda yer almaktadır.

ÖRNEK 1: 2019 yılında, yurt dışına sağlık hizmeti veren (A) firması, toplam hasılatının %85'ini yurt dışından elde etmiş ve indirime ilişkin diğer şartları da sağlamıştır. (A) Firmasının 2019 yılında aylık 5.000 TL ücret ödediği bekâr hizmet erbabına ilişkin vergilendirme ve indirim uygulaması aşağıdaki şekilde olacaktır.

 2019 yılı Ocak ayına ilişkin işlemler

Mükellefin faydalanacağı indirim tutarının hesabı

*Faydalanılacak indirim tutarı söz konusu personel için 2019 yılı Ocak ayında vergi dairesine ödenen 445,65 TL gelir vergisi tutarını geçemeyecektir. Hesaplanan indirim tutarı 326,20 TL olup, 445,65 TL nin altında olması nedeniyle tamamı indirimden yararlanacaktır.

SONUÇ

Görüleceği gibi sağlık turizmi alanında faaliyet yürütmek üzere Sağlık Bakanlığı’ndan “Uluslararası Sağlık Turizmi Yetki Belgesi” almış “Uluslararası Sağlık Turizmi Aracı Kuruluşları” için hem idare tarafından sağlanan doğrudan geri ödemesiz destekler, hem de Kurumlar Vergisi Kanunu ile sağlanan vergi indirimi önemli bir avantaj sağlamaktadır. Bu alanda faaliyet gösteren sağlık turizmi şirketlerinin elde ettikleri kazancın yarısı vergi dışı kalmaktadır. Benzer uygulama Gelir Vergisi Kanunu 89. Maddede de hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda uygulamadan kurumlar vergisi mükelleflerinin yanında gelir vergisi mükelleflerinin de yararlanması sağlanmıştır. Ayrıca sağlık hizmetlerinin sunulması amacıyla istihdam edilen personelleri için ödenen gelir vergilerinden indirim sağlanmaktadır.

KAYNAKÇA

5520 Sayılı KVK Madde 10                                                                                                             
193 Sayılı GVK Madde 33-89                                                                                                   
Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik                                                   
Sağlık Bakanlığı Tarafından Hazırlanan Uluslararası Sağlık Turizmi Hakkında Broşürler

28.05.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.