Hüseyin İrfan Fırat
İnsan Kaynakları Danışmanı
Çalışma Hayatı Uzmanı
hifirat@insangucu.com.tr

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Çalışmalarının Karşılığı Nasıl Ödenir?

İçinde bulunduğumuz Kurban bayramı ile birlikte sıkça karşılaştığımız çalışma hayatı sorularından birini yine yazı konusu yapmakta fayda gördük. Bunun önemli nedenlerinden biri Ulusal Bayram ve Genel tatil günlerinde yapılan çalışmaların karşılığının ödenmesi konusunda bilgi karışıklıklarının olması ve değişik yorumların yapılmasıdır. O halde konuya ilgili yasa maddesi ve yargı kararları ile açıklık getirmeye çalışalım.

Özellikle çalışan kesimde bayram çalışmalarının karşılığının %100 artırımlı ödenmesi gerektiğini ve bunun yasal zorunluluk olduğu görüşü yaygın biçimde hakimdir. Oysa yasa bu konuda açık bir biçimde işçiye Bayram ve Genel tatil çalışmalarının karşılığının sadece 1 günlük ücret ödenmesini buyurmaktadır.

İş Kanununun konuya ilişkin maddesi aynen aşağıdaki gibidir:

MADDE 47 – Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.

Bunun anlamı işçinin aylık ücretinin 30 güne bölünüp bir günlük ücretinin bulunması ve bunun karşılığının kendisine ödenmesi gerektiğidir.

Bunu bir örnekle somutlaştıracak olursak;

Şu anda Temmuz- Aralık 2023 dönemi için saptanan Asgari ücret olan brüt 13 bin 414.50 TL. net 11. Bin 402 TL ücret alan bir çalışan için hesaplama şöyle olacaktır:

Brüt ücret 13.414. 50 / 30 = 447,15 TL. Günlük brüt ücret hesaplanır. Asgari ücret vergi dışı olduğundan Bu tutardan sadece sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primleri düşülecektir

447,15 Brüt ücret

62,60 %14 sosyal güvenlik primi 

4,47 %1 İşsizlik sigortası primi 

380 TL günlük net ücret

Söz konusu günlerde çalışan işçiye her çalıştığı bayram ve Genel tatili günü için ödenecek ücret hesaplanan günlük net ücrettir.

Bu konuda yanlış yorumlara neden olan konulardan biri işçinin her günlük çalışmasının karşılığının 1 günlük değil 2 günlük yevmiye (%100) ile ödeneceği şeklinde yorumlanmasıdır. Bu doğru olmakla birlikte çalışmanın karşılığı olmayan diğer ücret zaten işçinin ücretinin içindedir. Yani bir başka deyişle çalışılan bir güne karşılık olarak ayrıca (ekstra) 2 günlük ücret ödenmesi söz konusu değildir.

Diğer taraftan toplumumuz tarafından özel günler olarak benimsenmiş Bayram günlerinde çalışmanın karşılığı özellikle de toplu sözleşmelerin var olduğu sendikalı işyerlerinde farklı olarak ücretlendirilmektedir. Bu işyerlerinde toplu pazarlıklarla elde edilmiş haklar çerçevesinde işçilere Bayram ve Genel tatil çalışmalarının karşılığı yasada belirlenen tutarın üzerinde %100 ve/veya daha fazla hesaplanıp ödenmektedir.

Ayrıca toplu sözleşmenin olmadığı işyerlerinde de bu günlerde çalışmayı teşvik bakımından kimi işverenlerin yasada öngörülen tutarların üzerinde ücret ödedikleri bilinmektedir. Çünkü bilindiği üzere işçinin bu günlerde çalışması kendi onayına tabidir. Bu günlerde çalışmaya onay vermeyen işçinin çalıştırılması mümkün değildir. Toplu sözleşme ve/veya İş sözleşmesi ile bu günlerde çalışmayı kabul eden işçi ise söz konusu günlerde çalışma düzenine uymak zorundadır.

Bu konuda sıkça karşılaşılan sorulardan biri de Ulusal Bayram ve Genel tatil günlerinde tam gün çalışmayan işçinin ücretinin nasıl ödeneceğine ilişkindir. Bu soruya net yanıtı içtihatta yani Yüksek yargı kararlarında buluyoruz:

“ İş Kanunu'nun 47. maddesindeki açık düzenleme karşısında ulusal bayram genel tatillerde çalıştığı anlaşılan davacının çalıştığı her bir ulusal bayram genel tatil günü için ilave 1 yevmiyeye (aylık maktu ücret/30) daha hak kazandığı gözden kaçırılarak hesaplamanın çalışılan saat üzerinden yapılması hatalıdır. İşçi ulusal bayram-genel tatil günlerinde 1 saat dahi çalışsa tam yevmiyeye hak kazanır.” (Yargıtay 9.Hukuk Dairesi 2016/20521 E. , 2020/6790 K. )

Alıntısını yaptığımız karar özetinden de net bir biçimde anlaşılabileceği gibi işçiye çalıştığı Ulusal Bayram ve Genel tatili günü için çalıştığı saat üzerinden ücret ödenmeyecektir. Bir başka deyişle işçi o gün kararda da belirtildiği gibi 1 saat dahi çalışsa kendisine tam yevmiye (günlük ücret) ödenecektir.

03.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.