Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nın İkincil Son Düzenlemeleri İle Kripto Varlık Dünyasının Ülkemizdeki Genel Çerçevesi Net Olarak Çizilmiş Oldu.!

“Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliği” ve “Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Çalışma Usul ve Esasları ile Sermaye Yeterliliği Hakkında Tebliği” 13/3/2025’ tarihli ve 32840’sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 6362’sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun çeşitli maddelerinde değişiklik yapan “7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 02.07.2024’tarihli ve 32590’sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Söz konusu düzenleme ile kripto varlık hizmet sağlayıcılar kanun kapsamında SPK’nın düzenleme ve denetimi yetkisi altına alınmıştır. Kanun’un 35/B, 35/C, 99/A ve 99/B maddeleri uyarınca Sermaye Piyasaları Kurulu nezdinde yürütülen ikincil düzenleme çalışmaları neticesinde hazırlanan “III-35/B.1 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ” (III-35/B.1 sayılı Tebliğ) ve “III-35/B.2 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Çalışma Usul ve Esasları ile Sermaye Yeterliliği Hakkında Tebliğ” (III-35/B.2 sayılı Tebliğ) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

III-35/B.1 sayılı Tebliğ’de özetle

-Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kuruluşuna, faaliyete geçmesine, faaliyetlerine ve faaliyetlerinin durdurulmasına,

-Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurucu ve ortakları ile pay devirlerine,

-Kripto varlık hizmet sağlayıcıların yöneticileri, personeli ve organizasyonuna,

-Kripto varlık hizmet sağlayıcıların iç denetim, iç kontrol ve risk yönetim sistemleri ile bilgi sistemleri ve teknolojik altyapılarına,

-Kripto varlık hizmet sağlayıcıların belge kayıt sistemlerine,

-Kripto varlık hizmet sağlayıcıların bağımsız denetimi ve rezerv kanıt denetimine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

III-35/B.2 sayılı Tebliğ’de ise özetle

-Kripto varlık hizmet sağlayıcıların sunabilecekleri hizmet ve faaliyetlere,

-Kripto varlıkların alım-satım ortamlarına, saklanmasına ve transfer edilmesine,

-Kripto varlıkların platformlar nezdinde listelenmesine,

-Kripto varlık hizmet sağlayıcıların sermaye yeterliliğine, ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Buna göre, platformların faaliyet izni alabilmeleri için TÜBİTAK altyapı kriterlerine uygunluk sağlayacak şekilde güvenlik altyapısını oluşturması gerekmektedir. Platformlara kurulca izin verilebilmesi için anonim ortaklık şeklinde kurulmaları gerekirken, platformların kuruluş sermayeleri asgari 150 milyon lira, bu rakam saklama kuruluşları için asgari 500 milyon lira olarak belirlenmiştir. Platformların özsermayesinin likit rezerv yükümlülüğünden düşük olamama şartı uygulanacak ve platformlar nezdinde para transferleri ancak müşterilerin kendilerine ait banka hesapları üzerinden gerçekleştirilecek olup, platformlar tarafından bankalar aracılığıyla yapılacak elektronik transferler dışında para kabul edilemeyecektir.

Platformlar, nezdinde bulunan müşteri varlıklarının yüzde 3’ü kadar likit rezerv bulundurması mecburi hale getirilirken, likit rezerv hesaplamalarına dahil edilebilecek varlıkları ve değerleme katsayılarını belirlemede SPK yetkili kılınmıştır. Para transferleri ancak müşterilerin kendilerine ait banka hesapları üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri nakitleri elden teslim alınıp, teslim edilemeyecek. Ayrıca platformlar nezdinde de herhangi bir şekilde saklanamayacak olup Bankalar nezdinde tutulmakta olan müşteri nakitlerinin ilgili platform müşterileri için açılacak olan münferit hesap veya hesaplarda, platformun kendi nakit varlığından ayrı olarak izlenecek. Müşterilerin hesaplarındaki nakit alacak bakiyelerinin, müşteriler tarafından talep edildiği takdirde en geç (1) iş günü içerisinde ödenmesi gerekecek.

Kripto Varlıklar Üzerinde Kaldıraçlı İşlem Yapılamayacak

Bu düzenlemeler çerçevesinde, platformlar nezdinde listelenmiş kripto varlıklarda kaldıraçlı işlem yapılamayacak olup, türev araç sözleşmelerine ve kurulun kredili işlem düzenlemeleri uyarınca kredili alım, açığa satış ve ödünç işlemlerine de konu edilemeyecektir. Söz konusu tebliğde müşterilere ait kripto varlıkların platformlar nezdinde saklanmasına ilişkin esaslar da düzenlenmiş olup buna göre platformlar tarafından müşterilerine ait kripto varlıklar, sermaye yeterliliği yükümlülüklerinde belirlenen sınırlamalara uygun olmak kaydıyla, toplu bir şekilde bir veya birden fazla cüzdanda saklanabilecek.

-Platformların likit rezervlerindeki belirli bir varlığın cari değerinin portföy içerisindeki ağırlığı (%20)’yi geçemeyecek. Son 1 yıl içerisinde listelenen kripto varlıklar ile toplam piyasa değeri 5 milyar doların altında olan kripto varlıklar için bu oran (%10) olarak uygulanacak.

-Kripto varlıkların cari değer hesaplamasında, her bir platform nezdinde oluşan fiyat bilgisi dikkate alınacak.

-Platformlar tarafından müşteri işlemlerinin yapılmasını engelleyecek düzeydeki teknik sorunları müşterilerin kayıtlı iletişim adresleri üzerinden yazılı veya elektronik olarak bildirim yapacak. Müşterilere yapılacak bildirimlerde bildirimin yapıldığına dair ispat yükü platforma ait olacak.

Kurtarma Planı Kurulacak

Kripto varlık kayıplarını önlemek amacıyla "kurtarma planı" hazırlanacak olup platformun kripto varlık kaybı sonucunu doğurabilecek eylem ve riskleri belirleyerek, bu risk ve eylemlerin gerçekleşmesi durumunda alınacak aksiyonlara kurtarma planında yer vermesi gerekmektedir. Söz konusu planın yeterliliğinin yıllık olarak veya yönetim kurulu tarafından gerekli olduğunun takdir edilmesi halinde yıl periyodu beklenmeksizin gözden geçirilmesi ve söz konusu prosedürlerde gerekli değişikliklerin yapılması zorunlu olmaktadır.

Yönetim kurulu en az Üç üyeden oluşacak

Tebliğde kripto varlık hizmet sağlayıcı yönetim kurulu ve çalışacak personellerde aranacak şartlar da belirlendi. Buna göre, yönetim kurulunun asgari olarak 3 üyeden oluşması zorunlu hale getirildi. Yöneticiler ve personelin mevzuatta aksi belirtilmedikçe en az 4 yıllık lisans eğitimi veren okullardan mezun olması esas olarak kabul edildi. Mutabakat sürecini yürütme görevi olmayan operasyon personeli ile sistem yönetimi, yazılım geliştirici, test/kalite kontrol, veri tabanı yönetimi ve bunlara ilişkin destek hizmetlerinde görevli bilgi teknolojileri operasyon personelinin ise ön lisans eğitimi veren okullardan mezun olması yeterli olacak.

Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışında yaptıkları işlemler kapsam dışında tutuldu

SPK, yurt dışında yerleşik kuruluşların faaliyetlerine ilişkin esasları belirledi. Buna göre, Türkiye’deki yerleşik kişilere yönelik tanıtım, reklam ve pazarlama gibi faaliyetlerde bulunulmaması şartıyla, Türkiye’de yerleşik kişilerin tamamen kendi inisiyatifleri doğrultusunda, yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcılardan aldıkları her türlü hizmet ile bu kuruluşlar nezdinde açtıkları hesaplar, söz konusu hesaplara gönderilen nakit ve kripto varlıklar ile bu hesaplar üzerinden gerçekleştirdikleri işlemler yayımlanan tebliğin kapsamı dışında tutulmuştur. Yurt dışında yerleşik kuruluşlar tarafından, Türkiye’de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, sunulan yatırım hizmet ve faaliyetlerine ilişkin olarak Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla veya doğrudan tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması durumlarından herhangi birinin varlığı halinde faaliyetlerin Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olduğu kabul edilecek ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanacaktır.

Sonuç ve Değerlendirme

Yapılan son düzenlemeler oldukça detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Kripto ekosisteminde zaman içinde daha başka değişiklikler görmemiz mümkündür. Bununla beraber genel çerçevenin net olarak çizildiğini söyleyebiliriz. Kurumlar, kurulun belirlediği faaliyet şartlarını sağlamak suretiyle 30/06/2025’tarihine kadar faaliyet iznine başvurmak zorunda. Bu tarihe kadar başvurmayan şirketler hakkında tasfiye hükümleri uygulanacak. Faaliyet başvurusunda bulunan kurumlar, bilgi sistemleri bağımsız denetim raporunu, 30/09/2025’tarihine kadar başvurularına ekleyecekler. Bu platformlar, 31/12/2025’tarihine kadar en az bir saklama kuruluşu ile sözleşme imzalayacak ve mutabakat sistemi çerçevesinde gerekli teknik süreçleri ve entegrasyonları sağlayacak. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) 30/06/2026’tarihine kadar yetki belgesi almış kuruluşlarla birlikte “Faaliyette Bulunanlar Listesini yayımlamaya devam edecek.

Kaynakça

-7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.

-13/3/2025’ tarihli ve 32840’sayılı Resmi Gazete

-(III-35/B.1 sayılı Tebliğ), (III-35/B.2 sayılı Tebliğ)

18.03.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.