Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

Finansal Piyasalarda Paır Trade (İkili İşlem&Çiftler Ticareti) Nedir? Bu Stratejinin Uygulaması Nasıl Olur? Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?

PAIR TRADE NEDİR?

İkili işlem (PAIR TRADE), finans piyasalarında iki varlık arasındaki fiyat farklılıklarından yararlanarak düşük riskle kar elde etmeyi amaçlayan bir stratejidir. Genellikle iki yüksek korelasyonlu hisse senedi, endeks, emtia veya döviz çifti gibi varlıklar kullanılmaktadır. Bu strateji, bir varlığı uzun pozisyon (long) alım yapma, diğer varlıkta ise kısa pozisyon (short)  satış yapma prensibine dayanır.

PAIR TRADE, işleminin genel mantığı, belirli bir süre için fiyat tutarsızlığı gösteren finansal ürünler arasındaki uyumsuzluktan faydalanılarak kazanç elde etmektir. Karlılık, işlem yapılan iki ürün arasındaki performans (fiyat hareketleri) farkından kaynaklanır. Bu strateji hem yükselen hem de düşen piyasa koşullarında uygulanabilir ve yatırımcılara piyasa yönüne bağlı olmadan kazanç sağlama imkanını sunabilmektedir.

PAIR TRADE İŞEMİ NASIL YAPILIR?

-Varlık Seçimi; öncelikle yapılması gereken yüksek korelasyon gösteren iki varlığı seçmektir. Bu genellikle aynı sektördeki hisse senetleri ya da aynı türdeki emtialar kullanılarak yapılır.

-Korelasyon Analizi; İki varlığın geçmiş fiyat hareketleri incelenerek korelasyon oranı analiz edilir. Yüksek korelasyon, stratejinin işe yaraması açısından önem taşımaktadır.

-Fiyat Sapmalarını Belirleme; Fiyat sapmalarının ne zaman meydana geldiğini ve ne kadar sürdüğünü görmek için istatistiksel analizler yapılmalıdır. Ortalama sapma seviyesinin üzerinde bir sapma mevcut ise bu bir işlem yapmak için sinyali olabilir.

-Uzun ve Kısa Pozisyon Açma; Daha düşük performans gösteren varlıkta alım (long), daha iyi performans gösteren varlıkta satış (short) pozisyonu açılır.

-Pozisyon Kapatma; Fiyatlar normal seviyelerine döndüğünde pozisyonlar kapatılarak kar elde edilir.

PAIR TRADE İŞLEMİNE VERİLEBİLECEK ÖRNEKLER

- Coca-Cola                    -- PepsiCo

- Ford                              -- General Motors

-Visa                               -- Mastercard

-Apple                             -- Microsoft

-Goldman Sachs             -- Morgan Stanley (MS)

-Türk Hava Yolları       -- Pegasus Hava Yolları

PAIR TRADE MALİYETİ NEDİR?

Bu işlemi yapmanın bir yatırımcı açısından bazı maliyetleri bulunmaktadır. En önemlisi alım-satım işlemlerinde aracı kuruma ödenen komisyon (kürtaj maliyeti), ödünç pay piyasasından kiralanan hisse senetleri için alınan komisyon ile Banka ve Sigorta Muamele Vergisi (BSMV)’dir. Örnek olarak, bir hafta vadeli bir PAIR TRADE işleminin ortalama maliyeti (%1) civarında gerçekleşebilmektedir.

PAIR TRADE STRATEJİSİNİN AVANTAJLARI

-Riskin Azaltılması; İki varlık arasındaki korelasyon, tek bir varlığa yapılan yatırımdan daha az riskli bir portföy oluşturulmasını sağlayabilir.

-Potansiyel Getiri Fırsatları; Korelasyonu olan iki varlık arasındaki fiyat ayrışmaları kolayca tespit edilebilir ve bu da fiyatların tekrar normale dönmesiyle kar elde edebileceği anlamına gelir.

-Çift Yönlü Pozisyon Alabilme; PAIR TRADE işlemlerinden kazanç elde etmek için yükselen bir grafiğe ihtiyaç yoktur, temel mantık piyasanın genel yönünden bağımsız işlemektedir. Önemli olan iki finansal varlık arasındaki ilişkiyi doğru tespit etmek ve uygun zamanı yakalayabilmektir.

PAIR TRADE STRATEJİSİNİN DEZAVANTAJLARI 

-İzleme ve Takip Gereksinimi; PAIR TRADE işlemleri, sürekli olarak varlık fiyatlarını izlemeyi ve gerektirir. Hızlı aksiyon alabilmek önemlidir. Bu durum yatırımcılar için zaman kaybına yol açabilir.

-Deneyim ve Analitik Beceri; Varlık fiyatlarındaki değişiklikleri analiz etme, korelasyonları değerlendirme ve uygun pozisyonları belirleme becerisi önemlidir.

-Likidite Riski; İşlem sırasında likidite riskiyle karşılaşabilir. İki varlık arasındaki fiyat ayrışması beklenenden daha uzun sürebilir.

-Sınırlı Kar Potansiyeli; PAIR TRADE ile çoğu zaman, kısa vadeli fiyat ayrışmalarından kar elde etmek amaçlanmaktadır. Bu nedenle, potansiyel karlar genellikle sınırlı olabilir.

PAIR TRADE İŞLEYİŞİ NASIL ÇALIŞIR?

 İkili işlem (PAIR TRADE), işleminin nasıl gerçekleştiğine dair örnek işleyiş:

-Hisse Senedi Çiftinin Seçimi ve Analizi; ABC Şirketi'nin hisse fiyatı (75TL) ve XYZ  Şirketi’nin hisse fiyatı (60TL)’ olsun. ABC ve XYZ şirketlerinin aynı sektörde faaliyet gösterdiklerini ve genellikle birbiriyle korelasyon (ilintili) içinde olduklarını varsayalım.

-Sonraki adım giriş ve çıkış noktalarının belirlenmesi; ABC ve XYZ’ hisselerinin fiyatları arasında bir ayrışma olduğunu gözlemlemiş olalım. Varsayım, ABC hissesi (100TL)'ye yükseldi, fakat XYZ hissesi hala (60TL)'de kalsın.

Bu durumda, ayrışmanın tersine çevrilmesini bekleyerek bir PAIR TRADE işlemi yapmayı düşünebiliriz.

İşleme giriş noktası olarak ABC hissesini (100TL)'den alırken, XYZ hissesini (60TL)'den satışa tabi tutabiliriz.

-Son adım olarak işlemin sonuçları ve kar/zarar Değerlendirmesi;

Diyelim ki bir süre sonra ABC hissesi (120TL)'ye yükseldi ve XYZ hissesi de (90TL)'ye yükseldi. İşlemi kapatma zamanı geldiğinde, ABC hisselerini (120TL)'den satarak kar elde ederken, XYZ hisselerini (90TL)'den alarak işlemi sonlandırabiliriz. Bu durumda, ABC hissesinden (20TL), XYZ hissesinden (30TL) kar elde etmiş oluruz.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Doğru hisse senetlerinin seçimi, analizi, giriş ve çıkış noktalarının belirlenmesi, istikrarlı bir yaklaşım başarılı bir PAIR TRADE işlemi için önem arz ettiğini belirtmek gerekir.

Bu strateji, yatırımcılara piyasa dalgalanmalarından bağımsız olarak kazanç elde etme potansiyeli sunar. İşlem yapılacak hisse senetlerine eşit miktarda pozisyon alınması önemlidir. Böylece risk dengelenmiş olacaktır. Her zaman risk yönetimine önem verilerek hareket edilmelidir. Hisse senetlerinin fiyatını etkileyebilecek güncel haber ve verilere dikkat gösterilmeli ve özellikle seçilmiş hisse senetlerinin sektörel gelişmelerini takip etmenin yarar sağlayacağını söylemek mümkündür.

Kaynakça:

-Osmanlı Yatırım Menkul Kıymetler,

-Emre Ünver (İş Yatırım Portföy),

-Karl Montevirgen (Britannica Money),

-Mark Whistler (Fidelity Investments)

-Douglas S.Ehrman (Fidelity Investments)

-Corporate Finance Institute (CFI),

-James ÇEN (CMT, CFT, RIA).

19.02.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.