Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

Darphane Sertifikaları; Sermaye Piyasalarında Altına Dayalı Darphane Sertifikası Nedir? Hangi Pazarda İşlem Görür? Bu Sertifikanın Vergisel Açıdan Gelir Stopaj ve KDV Yönünden Değerlendirilmesi – Bölüm 2

Sertifikalar Darphane Tarafından Yatırımcıdan Geri Alınıp İptal Edilebilir mi?

İhraççı (Darphane) tarafından Darphane Sertifikalarının tamamen ya da kısmen geri alınmasına karar verilebilir. Darphane tarafından böyle bir karar alınması halinde bu karara ilişkin detaylar İhraççı tarafından geri alım tarihinin en az 1 ay öncesinden İhraççı veya Piyasa Yapıcı tarafından kamuyu aydınlatma platformu (KAP)’ta ilan edilir. Geri alım tarihine kadar verilen süre içerisinde Sertifikalar Borsa’da işlem görmeye devam eder. Verilen süre içerisinde yatırımcılar elinde bulundurdukları Sertifikaları piyasa şartlarında Borsa’da satmak istediklerinde ilgili satım emirleri Piyasa Yapıcının alım kotasyonlarıyla veya diğer yatırımcıların alım emirleriyle eşleşebilir. Verilen süre içerisinde yatırımcılar tarafından ayrıca

dönüşüm talebinde de bulunabilmektedirler. Verilen sürenin son işlem gününde Borsa’da işlemler (tam işlem günlerinde) saat 18:10’itibariyle sona ermektedir. Son işlem gününde seans sonunda, sermaye piyasası aracı notunun 4.1.2’numaralı bölümünde belirtilen ve anlık XAU/USD ile USD/TRY fiyatlarının baz alındığı formüle göre, İhraççı (Darphane) ve/veya Piyasa Yapıcı tarafından geri alım fiyatı hesaplanarak, kamuyu aydınlatma platformu (KAP)’ta ilan edilir. Son işlem gününde seans sonuna kadar yatırımcıların satmadıkları veya herhangi bir nedenle ellerinde kalan sertifikalar olması halinde ilgili sertifikalar KAP’ ta ilan edilen geri alım fiyatından satılmış gibi (T+2)’ günü nakit karşılıkları aracı kurumlardaki yatırımcı hesaplarına ödenecek şekilde İhraççı (Darphane) tarafından geri alınır.

Darphane Sertifikalarına Uygulanacak Stopaj Oranları Son Belirleme

15 Eylül 2022’tarihli ve 31954’sayılı RG’de darphane sertifikalarına uygulanacak tevkifat oranlarına ilişkin 6036’ Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı yayımlanmıştır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67’nci maddesinde yer alan bazı kazanç ve iratlardan yapılacak tevkifat oranları 2006/10731’sayılı Karar ile belirlenmiştir. Bu Karar ile 2006/10731’sayılı Karar’ın eki Kararın 1’inci maddesinin (a) bendi ve (ç) bendi değiştirilmiştir. Buna göre, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından ihracı yapılacak olan "darphane sertifikaları" için (%0) oranında tevkifat uygulanacaktır.

Kararın Özet ve Kapsamı;

22.07.2006’ tarihli ve 2006-10731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki kararın 1. maddesinin birinci fıkrasına;

(a) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan “Hazine ve Maliye Bakanlığınca ihraç edilen altına dayalı devlet iç borçlanma senetleri” ibaresinden sonra gelmek üzere “, Darphane Sertifikaları” ibaresi, 

(ç) bendinde yer alan “Hazine ve Maliye Bakanlığınca ihraç edilen altına dayalı devlet iç borçlanma senetleri” ibaresinden sonra gelmek üzere “, Darphane Sertifikaları” ibaresi, eklenmiştir.

(a) bendine yapılan söz konusu ekleme ile Darphane sertifikalarından elde edilen kazançlar için de stopaj oranı %0 olarak belirlenmiştir. (ç) bendine yapılan ekleme ile ise Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67. maddesinin 11 numaralı fıkrası uyarınca, mükellefler tarafından verilecek ihtiyari beyannamede beyan edilen darphane sertifikalarından elde edilecek kazançlara da %0 oranında vergi hesaplanması sağlanmıştır. 

Karar yayımı tarihinde (15.09.2022)’ yürürlüğe girmiştir. 

Darphane Sertifikalarının Alım Satımında Kdv Uygulaması

15 Haziran 2012’tarih ve 28324’numaralı Resmi Gazete’de yayınlanan 6322’ Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 21.maddesi ile 3065’ sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (KDVK)

sosyal ve askeri amaçlı istisnalarla diğer istisnalara ilişkin 17.’maddesinin 4-g bendi, “Külçe altın, külçe gümüş, kıymetli taşlar (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, zebercet, inci, kübik virconia.) döviz, para, damga pulu, değerli kâğıtlar, pay, tahvil, varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikaları ile metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıklarının ve Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören sermaye piyasası araçlarının teslimi” şeklinde değiştirilmiştir. Yeni düzenlemeyle Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören sermaye piyasası araçları da KDV’ istisnası kapsamına dahil edilmiştir. Darphane Sertifikaları Sermaye Piyasası mevzuatı uyarınca menkul kıymet niteliğinde olan sermaye piyasası aracı olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda, söz konusu Sertifikaların da istisna kapsamında değerlendirilmesi ve yatırımcılar arasında gerçekleştirilen Sertifika alım satım işlemlerinin KDV’den istisna olması gerektiği düşünmekteyim. Bununla birlikte dönüşüm hakkının kullanılması durumunda, sözleşmeden doğan bir ödeme olarak kabul edilerek KDVK’ 2.’inci maddesi uyarınca teslim olarak nitelendirilemeyeceği, bu nedenle KDV’ye tabi olmadığı görüşü bulunmaktadır. Yine de son tarih itibariyle idareden bu konu hakkında son bir görüş alınması uygulayıcılar açısından yol gösterici olacaktır.

Sermaye Piyasası Kurul Kararlar

Sermaye Piyasası Kurulu’nun 12.10.2023’tarih ve 60-1316’ sayılı kararı, ile hem Yatırım Fonlarına İlişkin Rehber’de (Yatırım Fonu Rehberi) hem de Emeklilik Yatırım Fonlarına İlişkin Rehber’de (Emeklilik Fonu Rehberi) önemli değişiklikler yapılmış olup  bu rehberlere bazı yeni düzenlemeler getirilmiştir. Emeklilik fonları portföyüne darphane sertifikalarının alınmasına ilişkin esaslar belirlenmiştir.

Emeklilik Fonu Rehberi’ne getirilen yeni düzenleme ile darphane sertifikalarının altına dayalı sermaye piyasası aracı niteliğinde olduğu ve emeklilik yatırım fonları tarafından darphane sertifikasına altına dayalı sermaye piyasası araçları için izahnamede belirlenen yatırım sınırlamaları dahilinde yatırım yapılabileceği belirtilmiştir.

Sermaye Piyasası Kurulunun, 07.04.2022’tarih ve 17-550 sayılı toplantısında, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından ihraç edilen altına ya da gümüşe dayalı darphane sertifikalarının bir sermaye piyasası aracı olduğuna karar verilmiş ve darphane sertifikasının ihracına, saklanmasına ve işlem görmesine ilişkin esaslar belirlenmiştir. Kurul Karar Organı’nın 29.12.2022’tarih ve 77/1882 sayılı toplantısında;

-Seri: V, No:65 sayılı Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ’in (Seri: V, No:65 sayılı Tebliğ’in) 12’nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, altına dayalı darphane sertifikalarının sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satış ve ödünç alma ve verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilebilecek kıymetler arasına alınmasına,

-Seri: V, No:65 sayılı Tebliğ’in 12’inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca ise, sermaye piyasası araçlarının kredili alımı ve açığa satış işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında altına dayalı darphane sertifikalarının %100’ünün özkaynak olarak kabul edilmesine karar verilmiştir.

Değerlendirme

Altına Dayalı Darphane Sertifikası, son dönemde  finansal piyasalarda dikkat çeken bir yatırım aracı olarak karşımıza çıkmaktadır. Altın yatırımının fiziki saklama koşul ve riskini ortadan kaldırmak isteyen altın yatırımcısının ilgisini çekmektedir.Talep edilmesi halinde fiziki altına dönüştürülebilir oluşu ve vergisel açıdan avantaj sağlaması da bu yatırım aracının cazibesini artırmaktadır.

Kaynakça:

-Sermaye Piyasası Kurulu 12.10.2023-60-1316 ve 17-550 sayılı kararları.

-Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü.

-Merkezi Kayıt Kuruluşu(MKK)

-15.09.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “6036 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı.

-3065’ sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun diğer istisnalara ilişkin 17.’maddesinin 4-g bendi.

-Borsa İstanbul A.

15.01.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.