Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

Darphane Sertifikaları Sermaye Piyasalarında Altına Dayalı Darphane Sertifikası Nedir? Hangi Pazarda İşlem Görür? Bu Sertifikanın Vergisel Açıdan Gelir Stopaj ve KDV Yönünden Değerlendirilmesi – Bölüm 1

Genel Olarak Emtia (EMS) Sertifikaları

Emtia Sertifikaları (EMS) belirli bir emtiayı temsilen ihraç edilen sermaye piyasası araçlarıdır.

Borsada işlem görmesi uygun görülen emtia sertifikaları, Borsa kotuna alınarak “S1” kodu ile emtia pazarında, yalnızca nitelikli yatırımcılara ihraç edilen sertifikalar ise Girişim Sermayesi Pazarı’nda işlem görmektedir. Emtia sertifikaları, sürekli işlem yöntemiyle işlem görürler. Emtia sertifikasının, takası işlem gününü izleyen ikinci iş günü (T+2)’de gerçekleştirilir.

Altına Dayalı Darphane Sertifikası Nedir?

0,995 saflıkta 5 ton altın ihraç tavanı kapsamında her biri 0,995 saflıkta 0,01 gram altını temsil edecek şekilde vadesiz olarak ihraç edilen ve sahibine Kamuyu aydınlatma platformu(KAP)’ta yayınlanan İzahname kapsamında fiziki altına dönüşüm imkânı tanıyan sermaye piyasası aracıdır.

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, tarafından halka arz yolu ile ihraç edilen Darphane Sertifikaları 21.11.2022’ tarihinden itibaren Borsa İstanbul Pay Piyasası Emtia Pazarı’nda doğrudan işlem görmeye başlamıştır.1 lot,1 adet sertifika 0,995 saflıktaki 0,01 gram altına karşılık gelmektedir. Altına dayalı Darphane Sertifikaları vadesiz olarak ihraç edilmiştir.

Darphane Sertifikalarında kredili alım ve açığa satış işlemi yapılamaz.Darphane sertifikalarında Ziraat Yatırım Piyasa Yapıcı olarak faaliyet göstermektedir.

Darphane Altıns1 Sertifikası ile Borsada Nasıl İşlem Yapılır?

Darphane Altıns1 sertifikası, Borsa İstanbul (BİST)’da diğer menkul kıymetler gibi işlem görmektedir. İşlemler, borsa seans saatleri içinde gerçekleştirilebilir ve altın fiyatlarındaki anlık değişimlerden faydalanmak mümkündür.

Altın sertifikaları borsa üzerinden alınıp satılırken, piyasa koşulları yakından takip edilmeli ve stratejik adımlar atılmalıdır. Yatırımcılar, altın fiyatlarını etkileyen küresel ekonomik gelişmeleri ve merkez bankası politikalarını göz önünde bulundurarak bu sertifikalara yatırım yapabilirler. Darphane Altıns1 sertifikası, fiziki altın yatırımı yapmak istemeyen ancak altın fiyatlarına dayalı bir yatırım aracı arayan yatırımcılar için ideal bir çözümdür. Güvenilirliği, saklama maliyetlerinin olmaması, kolay likidite sağlama imkânı ve Borsa İstanbul üzerinden işlem görebilme özellikleri, bu sertifikayı cazip kılmaktadır. Ayrıca, altın sertifikalarının aranma hacminin artması da bu yatırım aracının giderek daha fazla tercih edildiğini göstermektedir.

Yatırımcılar, Darphane Altıns1 sertifikası ile hem altın fiyatlarından faydalanabilir hem de fiziki altının zorluklarından kaçınabilir.

Sertifikaların Takas ve Saklaması Nasıl Olacak?

Darphane Sertifikalarının nakit ve kıymet takas işlemleri Borsa İstanbul Pay Piyasası Takas ve Merkezi Karşı Taraf Hizmetleri Esaslarına ilişkin düzenlemeler çerçevesinde, Pay Piyasasındaki diğer işlemler ile netleştirilerek işlem tarihini (T)’günü takip eden ikinci iş günü (T+2)’ gününde gerçekleştirilmektedir. Saklaması işlemi ise paylarda olduğu gibi kaydileştirme esasları çerçevesinde Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) nezdinde yapılmakta olup, yatırımcılar aracı kurumlarındaki yatırım hesaplarında sertifikalarını takip edebileceklerdir.

Darphane Sertifikaları Fiziki Altına Dönüştürülebilir mi?

Borsa İstanbul'dan alınan Darphane Sertifikaları Borsa’da tekrar satılabileceği gibi fiziki altına dönüşüm talep etme imkânı da sunmaktadır. Yatırımcılar fiziki altına dönüştürme taleplerini, sertifikaların Borsada işleme açılmasından 4 (dört) ay sonra (21 Mart 2023’ tarihinden itibaren) iletmeye başlamıştır. Sertifikaların, Borsa İstanbul'da işleme açılmasından 4 ay sonra, yatırımcıların sahip oldukları sertifikaları fiziki altına dönüştürmek istemesi durumunda; yatırımcının yatırım hesabının bulunduğu aracı kuruma fiziki altına dönüşüm talebini iletmesi gerekmektedir. Aracı kurumlar ilgili fiziki dönüşüm taleplerini aldıktan sonra Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ekranları üzerinden talebin girişini yapacaklar ve daha sonra ilgili talepler, Darphane tarafından gün sonunda belirli bir saatte MKK ‘sisteminden çekilerek kabul edilecek ve fiziki dönüşüm süreci başlamış olacaktır.

Fiziki dönüşüm, MKK’ sisteminde gerçekleştirilir. Yatırımcıya ait dönüşüm talebinin MKK sistemine girişi yapıldığı anda yatırımcının hesabındaki talepte bulunulan kadar sertifika bakiyesi otomatik olarak blokeye alınmaktadır. Aracı kuruma iletilen talep aynı gün içerisinde saat 16:00’ ya kadar iptal edilebilecektir. Talep, iptal edildiği durumda blokaj çözülür ve aracı kurum tarafından iletilen fiziki dönüşüm talebi, gün sonunda belirli bir saatte Darphane tarafından kabul edilir. Kabul edildiği bilgisi Darphane tarafından MKK' ya iletildiği anda yatırımcının hesabında bulunan sertifikaların Merkezi Kayıt Kuruluşu sisteminden çıkışı yapılır. Üzerinde, kısıt bulunan, haciz, teminat veya yatırımcı blokajında bulunan sertifikalar için dönüşüm talebi iletilemez. Fiziki dönüşüm talebinin, Darphane'ye iletilmesini takip eden dördüncü iş günü, talepte bulunan yatırımcı fiziki altını Darphane'nin genel merkezinden teslim alabilecektir. Dönüşüm talep edilen fiziki altının, teslim alınabileceği tarihten itibaren 10 iş günü içerisinde Darphane'nin genel merkezinden teslim alınmaması durumunda 10. iş gününü takip eden her bir gün için Darphane tarafından yatırımcılardan saklama ücreti tahsil edilir. Ayrıca fiziki dönüşüm taleplerinde, yatırımcılar hizmet aldıkları aracı kurumlara Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK)’na fiziki dönüşüm talep komisyonu ödemek durumunda kalınabilir. Fiziki altınların Darphane Sertifikasına dönüştürülebilmesi mümkün değildir.

Darphane Sertifikalarının Fiziki Altın Alım Satımına Göre Avantajları nedir?

-Borsa'da hızlı nakde dönüşüm ve alım-satım fiyat farklarının düşük olması '- Düşük komisyonlarla alıp-satabilme ve saklayabilme.

-Çalınma riskinin olmaması.

-Kazançlara %0 (sıfır) tevkifat (stopaj) uygulanacak olması.

Dezavantajları

-Döviz kuru dalgalanmalarından etkilenme potansiyeli taşır. Bundan dolayı metalin değeri hızla artıp azalabilir.

-Arz-talep dengesinden kolayca etkilenen sertifikalı altınların fiyatı hızlı değişebilir.

-Sertifika üzerinde gerçekleştirilen işlemler aracı kurumlarda 16:00’a kadardır.

-Sertifikaların fiziki altına dönüşüm süreci dört gündür. Altınları Darphane Genel Merkezi’nden almak gerekir.

Önemli bir uygulama gelişmesi olarak;

-Sermaye Piyasası Kurulu’nun 12.10.2023’tarih ve 60-1316 sayılı kararı ile hem Yatırım Fonlarına İlişkin Rehber’de hem de Emeklilik Yatırım Fonlarına İlişkin Rehber’de önemli değişiklikler yapılmış olup , bu rehberlere bazı yeni düzenlemeler getirilmiştir.

-Emeklilik Fonu Rehberi’ne getirilen yeni düzenleme ile darphane sertifikalarının altına dayalı sermaye piyasası aracı niteliğinde olduğu ve emeklilik yatırım fonları tarafından darphane sertifikasına altına dayalı sermaye piyasası araçları için izahnamede belirlenen yatırım sınırlamaları dahilinde yatırım yapılabileceği belirtilmiştir.

Kaynakça:

-Sermaye Piyasası Kurulu 12.10.2023-60-1316 ve 17-550 sayılı kararları.

-Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü.

-Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK)

-15.09.2022’ tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “6036 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı.

-3065’sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun diğer istisnalara ilişkin 17.’maddesinin 4-g bendi.

-Borsa İstanbul A.

10.01.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

MuhasebeTR uygulamamızı indirin, son dakika gelişmelerinden haberdar olun.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.