Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

2024 /2.Geçici Vergi Döneminde (Nisan-Haziran) Enflasyon Düzeltmesindeki Özellikli Hususlar Hakkında Kısa Notlarımız

- 2024 Takvim yılı açılış bilançosu, 2023 yılı düzeltilmiş bilanço sonucu yapılan kapanış fişi ile doğrulanmalıdır.

- 2023 yılı enflasyon düzeltilmesinde (570) geçmiş yıllar karı,(580) geçmiş yıllar zararları ve (590/591) dönem net kar/zararı hesapları sıfırlanarak kapatılmış olmalıdır.!!

- 2024 yılı açılış bilançosunda , (570-580) hesaplardan bir tanesi bilançoda görünecektir.!

- Atik Dışındaki Parasal Olmayan (Stoklar, Mali Duran Varlıklar, Maddi Duran Varlık Kıymetlerinin düzeltilmiş değerinin altında satışının yapılması durumunda düzeltilmiş değerle düzeltme öncesi değer arasındaki farka isabet eden zararın KKEG olarak dikkate alındı mı?

- Stokların Düzeltilmesinde 2023 hesap döneminde tercih edilen yöntemin önemi yoktur. Seçim serbestliği var. Seçeceğimiz yöntem “gerçek yöntem “olursa,2024 hesap dönemi sonuna kadar bu yöntemden dönülemez.(165 nolu sirküler Md.5.1) Toplulaştırılmış yöntem seçilmiş olursa içinde bulunulan hesap dönemi dahil üç hesap dönemi bu seçimden dönülemez.(555 nolu tebliğ Md.37)

- Stokların bir kısmına toplulaştırılmış bir kısmına gerçek yöntem uygulanması mümkündür.

- 30.06.2024’ tarihli bilançolarda bulunan yabancı para cinsinden hisse senetleri ve iştirakler düzeltme tarihindeki döviz kuru ile düzeltilmeli ve düzeltme farkları (698) enflasyon düzeltmesi kar veya zararı hesabına aktarılması gerekir.

- Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi uyarınca amortismanlar ve itfa payları, düzeltilmiş değerler üzerinden hesaplanacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.

- 2023 yılı enflasyon düzeltmesinden gelen birikmiş amortismanların içinde daha önceki dönemlerde KKEG olarak dikkate alınmış amortisman tutarı varsa,30.06.2024 ‘düzeltmesi sonucunda birikmiş amortismanlarda oluşan farkların ilgili tutarlara isabet eden kısmının da KKEG olarak dikkate alınmalıdır.

- 2024’ yılında tamamlanan yapılmakta olan yatırımlar 165 ‘nolu sirkülerde belirtilen örnekteki gibi yapılmalı!!

- 01.01.2024’tarihli düzeltilmiş bilançoda yer alan (500) Sermaye ve (502) Sermaye düzeltme olumlu farkları hesapları 30.06.2024’tarihli taşıma katsayısı ile düzeltme işlemine tabi tutulmalıdır. Düzeltme sonucu ortaya çıkan farklar  (698) enflasyon düzeltmesi  K/Z  hesabına borç, (502) Sermaye Olumlu farkları hesabına alacak yazılmak suretiyle kayıtlanmalıdır. (698) hesabın bakiyesi (648) veya (658) hesaplara aktarılarak kapatılmalıdır.

- Yedek akçeler 555 seri nolu tebliğ Md.39’a göre uygun düzeltildi mi? 01/01/2024’ tarihinden sonraki dönemlere ait bilançoların düzeltilmesi sırasında 2024 yılı içerisinde ayrılan yedek akçelerin düzeltmeye esas tarihi 2023 yılının Aralık ayı olacaktır.

- Ar Ge harcamalarının 2024 ve izleyen yıllarda başarısızlıkla sonuçlanması durumunda gider yazılacak ve söz konusu harcamaların 2023 hesap dönemi sonunda yapılan enflasyon düzeltmesine ilişkin kısmı KKEG yapılmış Olmalıdır. !!

- 2024 ve sonraki dönemlere ait geçmiş yıl mali zararları ise, düzeltmeye tabi tutulmuş tutarları ile mahsup işleminde dikkate alınacaktır.2024 yılı beyanı verilirken var ise 2023 yılı mali zararı (düzeltme öncesi bilançoya göre) mukayyet değer ile alınacak, 2025 yılı beyanı  verilirken, var ise 2024 yılı mali zararı (bu defa düzeltilmiş değeri) üzerinden dikkate alınması gerekir.Bu düzeltme işlemi sadece beyanname üzerinde yapılacak olup, ayrıca düzeltme kaydı (698 kaydı) yapılmayacaktır.! (Vuk GT 555-Md.30/5)

- Geçici vergi dönemlerinde öncelikle Geçici vergi çalışmaları (standart olarak) her zamanki gibi yapılmalıdır.

* Kur değerlemeleri, Bordro kayıtları, Gider kayıtları, Maliyetlendirmeler vb.vb… ve sonra da bu çalışmalardan sonra oluşan bilanço üzerinden düzeltilecek olan hesapların değerlemesi ile oluşan farklar ilgili kar zarar hesapları aracılığı ile gelir tablosuna aktarılacaktır.(648-658)

- 698 hesap;  parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu oluşan farkların kaydedildiği hesaptır.

-2024 yılı ve sonrası için “Enflasyon düzeltme hesabının kalanı duruma göre, 648 Enflasyon düzeltme karları veya 658 Enflasyon düzeltme zararları hesabına aktarılarak sonuçlanacaktır.

----------------------------------------------/------------------------------------------------

2024’Döneminde ;

 Aktif hesaplara ait düzeltmeler, (153-252-255-260…vb.)  XX

                                 698- Enflasyon Düzeltmesi Hesabı                 XX

----------------------------------------------/------------------------------------------------

  698- Enflasyon Düzeltmesi Hesabı                                  XX

              Pasif Hesaplara ait Düzeltme Farkı (257-340-502-540-…Vb.)    XX

----------------------------------------------/------------------------------------------------

2024’Döneminde ;

698 Hesap Borç Bakiyesi veriyorsa,

658- Enflasyon Düzeltmesi Zararı Hesabı                       XX    

                                698- Enflasyon Düzeltmesi Hesabı                 XX

----------------------------------------------/------------------------------------------------

698 Hesap Alacak Bakiyesi veriyorsa,

698- Enflasyon Düzeltmesi Hesabı                                  XX

                                648- Enflasyon Düzeltmesi  Karı Hesabı         XX

----------------------------------------------/------------------------------------------------

*Kullanılması gereken Tek Düzen Hesap Planı kodlarını mevzuata uygun kullanılması önem arz etmektedir.(VUK 353/6 65.000,00TL. özel usulsüzlük cezası)

- 502 Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları

- 503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları(-)

- 648 Enflasyon Düzeltmesi Karları

- 658 Enflasyon Düzeltmesi Zararları (-)

- 178 Yıllara yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı

- 358 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı

***Türk sanayisinin (işletmelerinin) genel yapısı “Özkaynakları (zayıf) “Borçları” (yüksek) şeklindedir. Duran varlık ve stok alımlarının önemli bölümü borçlar ile finanse edilmektedir. Bu durum  enflasyon muhasebesi ile daha çok kar beyan edip, yüksek vergi ödemek anlamına geliyor. Özkaynakları güçlü olan işletmeler bu durum karşısında korunaklıdır.

Kaynakça;

-Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 555) 30.12.2023 tarihli 32415 no’lu (2. Mükerrer) Resmi Gazete’

-20/2/2024 : VUK-165/2024-3/Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması

-213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Mükerrer Madde 298, Geçici Madde 33

21.08.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.