Dr.Hayrullah Doğan
Yeminli Mali Müşavir
E. Hesap Uzmanı
DT Denetim Turkey
hdogan@denetimturkey.com

Yoksa Nereden Buldun Yasası Geri Mi Geliyor?

1- NERDEN BULDUN YASASI NEDİR?

Nerden buldun yasası, Maliye Bakanı Zekeriya Temizel döneminde Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle getirilmişti. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin iktidara geldiği yıl ilk icraatları arasında “Nereden buldun?” yasasını kaldırmak olmuştu. 9 Ocak 2003 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 4783 sayılı Kanun'la yürürlükten kaldırılan “Nerden buldun” yasasına göre:
“Bildirilmeyen ve vergisi ödenmeyen bir gelirle tasarruf edildiği tespit edilen mal ve haklar, safi irat olarak” kabul ediliyordu. 
Vergi inceleme elemanı mükellefi çağırıp;
“Gel bakalım Rahmi Bey, sen bu yılki gelir vergisi beyannamende 150 bin lira kazanç beyan etmişsin. Ancak ben senin 3 milyon liralık gayrimenkul, 700 bin liralık otomobil, 1,5 milyonluk yat aldığını ve bankada da 2 milyon lira olduğunu tespit ettim.
Bu varlıklara ve paraya sahip olmak için gereken parayı nereden buldun?
Vergi müfettişinin kabul edebileceği cevapların şunlar olabilir.
-Miras kaldı.
-Milli Piyangonun yılbaşı çekilişinde en büyük ikramiye benim bilete çıktı.
-Vergi yasalarına göre beyannameme dâhil etmediğim gelirlerim var,
-Bu yılki Gazi Koşusunu benim Gray Storm adlı atım kazandı.
Bunların gerçekleştiğini belgeleriyle ispat edebilirsem ve bu gelirlerim harcamalarımı karşılayacak tutarda ise kurtardım.
Aksi halde yandım!
Vergi Müfettişi, Rahmi bey, beyan ettiğin 150 bin lira gelir ile sahip olduğun 7 milyon 200 bin Lira servet (3 milyon + 700 bin + 1,5 milyon + 2 milyon=) arasında (7.200 bin – 150 bin=) 7 milyon 50 bin lira fark var.
Demek ki sen bu varlıkları almak için para kazandın ancak beyan etmediğinden vergilenmedi. Bu durumda NERDEN BULDUN YASASINA GÖRE sahip olduğun varlıkların değeri ile beyan ettiğin gelir arasındaki fark, safi kazanç kabul edilecek ve bu tutar üzerinden %35 oranında 2.467.500,00-TL vergi, bir kat 2.467.500,00-TL vergi ziyaı cezası ve o güne kadar geçen süre için gecikme faizi istenmekteydi. 
Beyannamesinde 150.000-TL gelir beyan eden Rahmi Bey, 6 milyon aşan bir vergi ve ceza ödemesi ile karşı karşıya kalıyordu.
2013 yılında iktidar, bu yasanın ekonomiyi kilitlediğini ve girişimcilik ruhunu öldürdüğünü, yatırım şevkini kırdığını gördü ve “Nerden Buldun Yasası’nı yürürlükten kaldırdı.

2- TÜRKİYE’DE 24 YIL BOYUNCA UYGULANAN SERVET BEYANI
"Servet beyanı ve gider esası" olan bu müessese, vergi sistemimize 1960 yılında girmiş ve 1984 yılında 2995 sayılı yasa ile kaldırılmıştır.
Bu müessese ile bir kısım gelir vergisi yükümlüsüne, servetlerini ve harcamalarını beyan etme yükümlülüğü getirilmiştir. 
Eğer bir dönemdeki servet artışı ile harcamalar toplamı, o dönem için beyan edilen gelirden fazla ise, yükümlünün bu farklılığın nedenini açıklaması, artışın vergiye tabi olmayan gelirlerden veya miras, piyango gibi kaynaklardan elde edildiğinin izah ve ispat edilmesi gerekir. Aksi halde bu artış farklılığı, dönem içinde elde edilen ancak beyan edilmeyen, dolayısıyla vergilenmemiş gelir olarak nitelendirilmekte ve gelir vergisine tabi tutulmaktaydı.
Servet beyanı müessesesinin, 20 yılı aşkın uygulama sonucunda vergi hasılatını artırma yönündeki otokontrol görevini gereği gibi yerine getiremediği anlaşıldığından kaldırıldı.

3- HAYAT STANDARTI UYGULAMASI
1982 yılında vergi sistemimize getirilen "Hayat Standardı Esası" da aynı amaca yönelikti.
Bu müessesenin getirilmesinde tasarruf harcama ilkesinden hareketle vergi kayıplarının önlenmesi amaçlanmıştır. Ancak mükellefler beyan ettikleri gelire uygun olarak gider ve servet bildiriminde bulunduklarından uygulamada beklenen sonuç elde edilememiştir.
Ayrıca mükellefleri kazanmadan vergi ödüyoruz, şeklinde haklı şikâyetlerine yol açmıştı. 
Bu nedenle vergi sistemimizde önemli bir uygulama olan hayat standartı vergi sistemimizden kaldırılmıştır.

4- HÜKÜMETİN TBMM’NE SEVKETTİĞİ TORBA YASA İLE “NEREDEN BULDUN YASASI” ile “SERVET BEYANI” GERİ Mİ GELİYOR
TBMM’NE 23.Haziran.2016 tarihinde sevk edilen ve bir gün sonra komisyonlara havale edilen “Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısının” 22. Maddesi, 2013 yılında yürürlükten kaldırılan “Nereden Buldun Yasası”nı geri mi getiriyor?
Nasıl mı? Açıklayalım;
Tasarıda yapılan bu düzenlemeyle, vergi incelemesine başlanılmadan veya takdir komisyonuna sevk edilmeden önce verginin zıyaa uğramış olabileceğine dair ilgili makamlar tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak mükellefler izaha davet edilecektir.
Servet beyanı ve hayat standartı uygulamasında olduğu gibi idare, mükelleflerin izahlarını hiçbir zaman kabul etmeyecektir.
Vergi Müfettişi mükellef Rahmi Bey’e şöyle diyecek;
Maliye Bakanlığı Veri Ambarına gelen tapu, banka, taşıt tescili bilgilerinden ben senin 3 milyon liralık gayrimenkul, 700 bin liralık otomobil, 1,5 milyonluk yat aldığını ve bankada da 2 milyon lira paran olduğunu tespit ettim.
Bu ön tespitler, senin gelir vergisi beyanının 7 milyon 50 bin lira eksik olduğunu, dolayısıyla bu tutar üzerinden hesaplanması gereken vergiyi zıyaa uğrattığını işaret ediyor.
Burada tasarıda ikili bir sistem getirilmiş, vergi müfettişi diyecek ki;
1-Benim ön tespitlerime göre, eksik beyanın 7 milyon 50 bin, ancak sen 2,5 milyon beyanda bulunursan bu tutar üzerinden (vergi+%20 ceza +faiz) ödersin ben de bunu yeterli görürüm, seni incelemem. Veya
2- Rahmi Bey, sen ne kadar ek beyanda bulunursan bulun, ek beyanın üzerinden vergi, bu verginin %20’si oranında vergi ziyaı cezası ile faiz öde ben yine de seni inceleyeceğim.
Bu madde vergi hukuku ile bağdaşmayan, adaleti zedeleyici ve şahsi ilişkilerin önem kazandığı bir uygulamaya dönüşebilme ihtimali olduğundan amaçlanmayan bir sonuç ortaya çıkabilir. Nedir bu durumlar.
1. Şık: Mükellef ile vergi müfettişinin pazarlığı ile vergileme belli bir miktarda sonlanabilecektir. Vergi müfettişlerine bu kadar geniş yetkilerin verilesi idare açısından da istenmeyen olumsuz sonuçlara yol açabilecektir. 
2. Şık: Mükellefler bu pazarlığı düşünerek beyanlarını düşük tutacaklar, incelemeye alınma ihtimali durumunda matrah artırımına gideceklerdir. Başka bir ifade ile AF KANUNLARI ile belli dönemlerde uygulanan “Matrah Artırımı” müessesesi sürekli uygulanan bir müessese haline dönüşebilecektir.
3. Şık: Vergi Müfettişi vasıtasıyla mükellefler üzerinde nerden buldun yasası fiilen uygulanabilir hale gelecektir. 
Eğer inceleme öncesi uzlaşma bu izah ettiğimiz şekilde uygulanacak ise bunun adı nereden buldundur. Haa ama müfettiş sadece çok hızlı bir şekilde mesela randıman hesabı mesela amortisman hesabı mesela naylon fatura kullanımının tespiti gibi reel olayları işaret eder ve bunlarla ilgili düzeltmeye davet ederse nerden buldun değil incelemenin hızlandırılması sonuçlarını doğurur. Taslakta en azından bu hususun altının kalınca çizilmesinde ileriye dönük uygulamaların keyfiliğinin ve belirsizliğinin ortadan kalkmasında faydası olacağına inanıyoruz.

YANİ, HÜKÜMETİNİN İKTİDARA İLK GELDİĞİ YIL UYGULAMADAN KALDIRDIĞI “NEREDEN BULDUN YASASI”, ÇOK ESKİ YILLARDA UYGULAMADAN KALKMIŞ OLAN “SERVET BEYANI” İLE “HAYAT STANDARTI” BİR BAŞKA ŞEKLİYLE FİİLEN YENİDEN GELİYOR MU YOKSA GELMİYOR MU?

08.07.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.