Dr.Hayrullah Doğan
Yeminli Mali Müşavir
E. Hesap Uzmanı
DT Denetim Turkey
hdogan@denetimturkey.com

Şirketlerin Denetiminde Gelinen Son Durum ve TÜRMOB

Bakanlar Kurulunca bağımsız denetime tabi şirketleri denetleyecek Bağımsız denetim şirketleri ile bağımsız denetçileri yetkilendirme ve denetleme yetkisi Kamu Gözetimi muhasebe ve denetim standartları kurumunca denetlenmektedir.

Ancak TTk’da 6455 sayılı kanunla yapılan değişikle Bakanlar Kurulu kararı ile bağımsız denetim kapsamında bırakılan anonim şirketler ve kooperatifler Gümrük ve Ticaret Bakanlığının hazırlayacağı ve Bakanlar Kurulunca kabul edilecek Yönetmelik ile denetime tabi olacaklar.

Bu Yönetmelik henüz çıkmadı.

Çıkarılacak yönetmelikte;Denetime ilişkin usul ve esaslar ile bu fıkra uyarınca denetim yapacak denetçilerin nitelikleri, uyacakları etik ilkeler, görev ve yetkileri, seçilmeleri, görevden alınmaları veya ayrılmalarına; denetimin ve denetim raporlarının içeriğine ve raporun genel kurula sunulmasına ilişkin hususlar düzenlenecek.

Yönetmelikte bu denetçilerin kamu tarafından ne şekilde denetleneceği de açıklanacak.

Dolayısıyla yönetmelik çıktığında uygulamada;

1-Bakanlar Kurulunca bağımsız denetime tabi tutulan bağımsız denetim esasları ve bu denetimi yapacak olan denetçileri denetçileri denetleyen “KAMU GÖZETİMİ MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU

2-Bakanlar Kurulunun bağımsız denetim kapsamı dışında bıraktığı anonim şirketler ile kooperatifleri denetleyecek olan DENETÇİLERİ,  muhtemelen Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde kurulacak olan “ TÜRKİYE BAGIMSIZ DENETÇİLER BİRLİĞİ” tarafından DENETLENECEKTİR.

Düşünmek bile istemiyoruz ama bakanlık bu denetimi BAKANLIK PERSONELİ OLAN MÜFETTİŞ KADROSU veya BİRLİK UZMANLARI MARİFETİYLE YAPTIRABİLİR.

3-Meslek Mensuplarının denetim faaliyetleri ile ilgili olarak Maliye Bakanlığı’nın vergi uygulamaları yönünden çok önemli yasa ikincil mevzuat düzenlemeleri öteden beri devam etmektedir.

Maliye Bakanlığı’nın Tam tasdik ve istisna ve muafiyet uygulamalarında, beyanname düzenleme ve defter kayıtları ile ilgili hususlarda meslek mensuplarını sorumlu tutan düzenlemeleri bulunmaktadır. Doğal olarak Bakanlık Devlet bütçesinin en önemli gelir kaynağı olan vergiyi erozyona uğratmamak için bu düzenlemelerden vazgeçmeyecektir. Nitekim bu yetkilerini elinde tutmak için Bakanlık mevzuatta gerekli değişikliği yapmıştır.

4-Sermaye Piyasası Kanununda son yapılan değişikliklerle “Sermaye Piyasası Kurulu’na halka açık şirketler ile sermaye piyasasında faaliyet gösteren kurumların denetlenme esasları, denetçilerin seçimi ve yetkilendirilmesine ilişkin konularda yetkilendiren düzenlemeler getirildi. Kurul, eskiden sahip olduğu yetkilere yeniden kavuşmak için düzenleme yapma hazırlıkları içinde.

5-Bağımsız denetim sistemi, kuruluşu bu şekilde tamamlandığında TURMOB’un işlevi sona erecek ve TURMOB sadece mali müşavir ve yeminli mali müşavirlerin bir araya geldiği ve yetkilerinden arındırılmış “ODA” haline gelecektir. Dolayısıyla TURMOB’un meslek mensuplarına ilişkin sınav düzenleme ve belge düzenleme yetkileri sona erecektir.

TURMOB, sadece meslek mensuplarına eğitim verme faaliyetinde bulunan bir gönüllü kuruluş haline gelecektir.

6-Bağımsız Denetçinin olmazsa olmaz kuralı bağımsızlıktır. Bağımsız denetçinin, seçimi,  yetkilendirilmesi ve denetimi hususlarında kamu otoritesine bağlanması denetimin bağımsızlık kuralını ortadan kaldıracaktır.

7-TURMOB’un yakın zamanda bağımsız denetçilerin üst kurulu olma durumunu kaybedeceğini düşünen bazı meslek mensuplarının; şimdiden TURMOB’un paralel bir “Bağımsız Denetçiler Odaları” ve “Bağımsız Denetçiler Birliği” kurulmasına imkân verecek yasal düzenlemelerin yapılması için hazırlıklara başladıklarını ve bu taleplerini Milletvekillerine sunduklarını duyuyoruz.

8-Bağımsız denetim, ticari hayatta faaliyet gösteren belli kuruluşlar için getirilmektedir. Oysa ticari hayatta çok büyük anonim şirketlerden daha büyük hacimde mal ve hizmet hareketinde bulunan limited şirketler bulunmaktadır. Bu tür şirketlerin bağımsız denetim kapsamına alınmayıp tamamen denetim dışında bırakılmasının mantığını anlamak mümkün değil.

Bu durum, Devletin birçok düzenlemeleri ile anonim şirkete dönüşmeyi teşvik eden düzenlemelerini de boşa çıkaracak ve tersine yani anonim şirkete dönüşmeye yol açabilecektir.

Ayrıca denetimde bu kadar çok başlılıkta mevzuata vakıf olmaya çalışan denetim yapan denetçi ile denetlenen şirketlere Allah kolaylık versin.

Birlikten kuvvet doğar, meslek mensuplarının farklı odalarda toplanmasının fayda ve zararlarını kamuoyuna ve meslek mensuplarına bırakıyorum.

Türk Ticaret Kanun’unun 397. Maddesine 6455 sayılı kanunla 5. Ve 6. Fıkralar eklenmiş ve madde aşağıdaki şekli almıştır.

MADDE 397-(1) Dördüncü fıkra uyarınca denetime tabi olan anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da denetim kapsamı içindedir.

(2) Denetime tabi olanlar, hazırlanmış olan finansal tablolarının denetimden geçip geçmediğini, denetimden geçmiş ise denetçi görüşünü ilgili finansal tablonun başlığında açıkça belirtmek zorundadır. Bu hüküm, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu için de uygulanır. Denetime tabi olduğu hâlde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, düzenlenmemiş hükmündedir.

(3) Şirketin ve topluluğun finansal tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporunun sunulmasından sonra değiştirilmişse ve değişiklik denetleme raporlarını etkileyebilecek nitelikteyse, finansal tablolar ile, birinci fıkra çerçevesinde yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu yeniden denetlenir. Yeniden denetleme ve bunun sonucu, raporda özel olarak açıklanır. Denetçi görüşünde de yeniden denetlemeyi yansıtan uygun eklere yer verilir.

(4) 398 inci madde kapsamında denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenir.

(5) (6455 sayılı kanunun 80. Maddesi ile eklenen 5.fıkra. Yürürlülük 11.04.2013)Dördüncü fıkra kapsamı dışında kalan anonim şirketler ile 4572 sayılı Kanun kapsamındaki kooperatifler ve bunların bağımsız denetime tabi olmayan üst kuruluşları bu fıkra hükümlerine göre denetlenir. Denetime ilişkin usul ve esaslar ile bu fıkra uyarınca denetim yapacak denetçilerin niteliklerine, uyacakları etik ilkelere, görev ve yetkilerine, seçilmelerine, görevden alınmalarına veya ayrılmalarına; denetimin ve denetim raporlarının içeriğine ve raporun genel kurula sunulmasına ilişkin hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Kanunun denetçinin sorumluluğuna ilişkin hükümleri, bu fıkra uyarınca denetim yapacak denetçilere de kıyasen uygulanır.

(6) (6455 sayılı kanunun 80. Maddesi ile eklenen 6.fıkra. Yürürlülük 11.04.2013)Beşinci fıkra kapsamında denetime tabi olduğu hâlde söz konusu denetimi yaptırmayanların finansal tabloları ve yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş hükmündedir.

Eklenen 5 ve 6. Fıkralar ile, Bakanlar Kurulunca denetime tabi tutulması öngörülen Anonim Şirketlerin dışında kalan Anonim Şirketler ile kooperatifler ve bunların bağımsız denetime tabi olmayan üst kuruluşları bu fıkra hükümlerine göre denetime tabi tutulmuşlardır. Ancak bu denetime ilişkin hususlar, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecektir. Kanunun denetçinin sorumluluğuna ilişkin hükümleri, bu fıkra uyarınca denetim yapacak denetçilere de kıyasen uygulanır.

İlave edilen 6. Fıkra hükümlerine göre ise denetime tabi olduğu halde söz konusu denetimi yaptırmayanların finansal tabloları ve yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş olarak kabul edilecektir.

13.01.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.