Dr.Hayrullah Doğan
Yeminli Mali Müşavir
E. Hesap Uzmanı
DT Denetim Turkey
hdogan@denetimturkey.com

Bağımsız Denetçinin Bağımsızlığı Kaldı mı? Son Düzenlemeler Bağımlı Denetçi Yarattı Maliye Bakanı Bu konuya El Atmalı

3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre meslek mensubu unvanını alan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ile Yeminli Mali Müşavirler son dönemde yapılan düzenlemeler sonucu mesleğini icra edebilmek için;

1-Aynı konularda farklı kuruluşlarca düzenlenen sınavlara girip başarılı olmak,

2-Düzenleyecekleri denetim raporlarını, beş farklı kuruluşun mevzuatı ve bu mevzuata göre bu kuruluşlarca çıkarılan ikincil mevzuata uygun düzenlemek, denetim sırasında bu kuruluşların belirlediği denetim ilke ve esasları ile etik kurallara uyma zorunluluğu bulunmaktadır.

3-Her kuruluş, kendi mevzuatı çerçevesinde belirlediği kurallara aykırı hareket edenleri belirlemekte ve cezalandırmaktadır.

4-Her kuruluş bağımsız denetim yapacak kuruluşu kendisi yetkilendirmekte ve bağımsız denetçinin sicilini kendisi tutmaktadır.

5-Her kuruluş kendi mevzuatına göre denetim yapmasında sakınca gördüğü denetçiyi mesleğini icra etmekten men edebilmektedir.

6-Bir kuruluş tarafından ilgili olduğu mevzuata göre denetim yapması sakıncalı bulunan ve yasaklanan bir meslek mensubu, diğer mevzuata göre denetim yapabilmektedir.

7-Meslek mensubu, beş farklı kamu kuruluşu tarafından düzenlenecek eğitimlerden geçmesi ve başarılı olması istenilmektedir.

8- Meslek mensubu; Maliye Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Başbakanın SPK ile ilgili görevlendirdiği Bakanlık, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu, TURMOB, Sermaye Piyasası Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun denetim ile ilgili yürürlüğe koyacağı düzenlemelere uymak zorundadır.

Ayrıca meslek mensubu bu kuruluşlarca açılan sınavlarda ve düzenleyecekleri eğitimlerde başarılı olamadığı takdirde denetici olarak yetkilendirilmeyeceğinden mesleğini icra edemeyecektir.

Aşağıda denetimle ilgili mevzuata göre bağımsız denetçi için uygulanan düzenlemelerin benzer ve mükerrer olduğunu ortaya koyacağız.
 

1-3568 SAYILI SERBEST MUHASEBECİLİK, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK KANUNU AÇISINDAN

 a)İlgili Kuruluşlar;

-Maliye Bakanlığı,

-Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odası (TURMOB),

b)TÜRMOB tarafından meslek mensuplarına ( Yeminli Mali Müşavirler ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler) uygulanacak disiplin cezaları;

-Uyarma,

-Kınama,

-Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma,

-Yeminli sıfatını kaldırma,

-Meslekten çıkarma,

-Meslekten çıkarılanlar, yeminli sıfatı kaldırılanlar ve geçici olarak mesleki faaliyetten alıkonulanların bu yasağın gereklerini yerine getirmemeleri halinde Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunmak.
 

2-TÜRMOB TARAFINDAN YAPILACAK SINAVLAR

3568 sayılı Kanuna dayanılarak Oda tarafından yayınlanan “Yeminli Mali Müşavirlik ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Sınav Yönetmeliği esaslarına göre, meslek unvanı alabilmek için Oda tarafından düzenlenen sınavların başarılması gerekmektedir.

a)Yeminli Mali Müşavirlik Sınav Konuları

-İleri düzeyde finansal muhasebe,

-Finansal yönetim,

-Yönetim muhasebesi,

-Denetim raporlama ve meslek hukuku,

-Revizyon,

-Vergi tekniği,

-Gelir üzerinden alınan vergiler,

-harcama ve servet üzerinden alınan vergiler,

-Dış ticaret ve kambiyo mevzuatı,

-Sermaye piyasası mevzuatı.

b)Serbest Muhasebeci mali Müşavirlik Sınav Konuları;

-Finansal muhasebe,

-Finansal tablolar ve analizi,

-Maliyet muhasebesi,

- Muhasebe denetimi,

-Vergi mevzuatı ve uygulaması,

-Hukuk; Ticaret hukuku, Borçlar hukuku, İş hukuku, Sosyal Güvenli Mevzuatı, İdari yargılama hukuku,

-Muhasebecilik ve mali Müşavirlik Meslek Hukuku.

Yeminli Mali müşavirlerin tasdik konuları:

Gerçek ve tüzel kişilerin veya teşebbüs ve işletmelerin mali tabloların ve beyannamelerinin mevzuat hükümleri, muhasebe prensipleri ve muhasebe standartlarına uygunluğunu inceleyip tasdik ederler. Tasdik edilecek belgeler Maliye Bakanlığınca yönetmelikle belirlenmiştir.
 

3-660 SAYILI KAMU GÖZETİMİ MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMUNUN TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KHK YÖNÜNDEN

a)Bağımsız Denetçi:

Bağımsız denetim yapmak üzere meslek mensupları arasından Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen kişiler.

b) İlgili olduğu kuruluş, Maliye Bakanlığı ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Kurulu (Kurul),

c)Bağımsız denetçi sınavını yapacak ve bağımsız denetçi olarak yetkilendirecek kuruluş; Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Deneti Kurulu.

d)Denetim konusu, 6102 sayılı Türk TicaretKanunu ,660 sayılı KHK ve ve diğer mevzuat hükümlerine göre denetime tabi tutulan konular. Denetim sonucunda denetim raporu düzenlenir.
 

4-DENETÇİLİK SINAVI KONULARI

a)Muhasebe (Genel muhasebe, maliyet muhasebesi ve yönetim muhasebesi),

b)Muhasebe standartları (Türkiye muhasebe standartları, yıllık ve konsolide finansal tabloların hazırlanmasına ilişkin mevzuatta yer alan düzenlemeler ve standartlar),

c)Kurumsal yönetim ilkeleri ve finansal yönetim,

d)Denetim (Türkiye denetim standartları, mesleki etik kuralları, bağımsızlık, risk yönetimi, iç kontrol ve denetimle ilgili diğer mevzuat.),

e)Genel hukuk mevzuatı ( Ticaret hukuku, Borçlar hukuku, İcra ve iflas hukuku, Medeni Hukuk, Vergi Hukuku,  Sosyal Güvenlik Mevzuatı ve İdare Hukuku.),

Sermaye Piyasası Kanunu, Bankacılık kanunu, Sigorta Kanunu ve Özel Emeklilik Mevzuatı.

Serbest muhasebeci mali müşavirler (b), (c), (ç) ve (e) bentlerindeki konulardan,; Yeminli Mali Müşavirler ise (b), (ç) ve (e) bentlerinde yazılı konulardan sınava girerler.

Sınav şartları ve sınavla ilgili diğer hususlar Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca belirlenir ve sınav bu Kurul tarafından yapılır.

Bağımsız denetçinin çalışma şartları, uyacağı esaslar ve uygulanacak cezalar yine anılan Kurum tarafından belirlenir ve uygulanır.
 

5-BAĞIMSIZ DENETÇİ İÇİN UYGULANACAK CEZALAR

-Uyarı,

-Bağımsız denetçi faaliyet iznini askıya alma,

-Faaliyet iznini iptal etme,

-660 sayılı KHK hükümleri ile bu kanuna dayanarak yapılan düzenlemelere aykırı hareket eden bağımsız denetim kuruluşlarına 10.000 ila 50.000 Türk Lirası para cezası.
 

6-6362 SAYILI SERMAYE PİYASASI KANUNU AÇISINDAN

a)İlgili kuruluşlar:

1-Başbakan tarafından görevlendirilen ilgili bakan,

2-Sermaye Piyasası Kurulu.

b)Bağımsız Denetim;

Sermaye piyasası araçlarını ihraç eden kurumlar, düzenleyecekleri finansal tablo ve raporlardan Türkiye Muhasebe Standartları kapsamında Kurulca belirlenenleri Sermaye Piyasası Kurulunca listeye alınan bağımsız denetim kuruluşlarına, inceleterek bir bağımsız denetim raporu almak zorundadır.

c)Yetkilendirme,

Sermaye Piyasası kanunu kapsamında bağımsız denetimde bulunacaklar, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarından Sermaye Piyasası Kurulunca belirlenen ilave şartları taşıdığı SPK tarafından belirlenen ve kamuoyuna ilan edilen bağımsız denetim kuruluşlarıdır.

Sermaye piyasası Kurulu, bağımsız denetimin güvenli, bağımsız şekilde yürütülmesini temin etmek amacıyla düzenlemeler, gözetim ve denetim yapar.

Bağımsız denetim kuruluşlarının yetkilendirilmesi, yönetici ve çalışanlarının lisanslaması ve bu kuruluşlar hakkında sicil bilgileri ile bu bilgilerin kamuya açıklanmasına ilişkin esasları belirler.

d)Uygulanacak cezalar:

-Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu kendi mevzuatlarına göre yetkilendirmiş olduğu bağımsız denetim kuruluşlarına idari para cezası uygulayabilir.

-yanlış ve yanıltıcı bağımsız denetim raporu düzenleyenler 5237 sayılı kanuna göre cezalandırılır.
 

7-GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI’NIN DA DENETÇİLER İLE İLGİLİ NE DÜZENLEMELER GETİRECEĞİNİ İLERİDE ÇIKARACAĞI İKİNCİL MEVZUATTA GÖRECEĞİZ.

Yukarıda özet olarak belirtiğimiz denetime ilişkin, sınav, yetkilendirme, denetçilerin eğitimi, denetçinin sicilinin tutulması, denetçinin faaliyetten men edilmesi, denetim esasları, denetimin etik kuralları hususunda her kuruluş birbirinin benzeri ayrı düzenlemeler getirecektir.

Meslek mensupları, daha önce Maliye Bakanlığının vesayetinden şikâyet ederlerken Nasrettin Hocanın fil hikâyesi gibi daha başka kuruluşlara hesap vermek zorunda kalmıştır.

Ayrıca TÜRMOB’un yapmış olduğu sınavın sonucu sorgulanır hale gelmiş ve meslek mensubu aynı konularda tekrar sınava ve eğitime girip başarılı olmak zorunluluğu ile karşı karşıya kalmıştır.

Meslek mensubu unvanı olabilmek için yapılan sınavlarda Maliye Bakanlığı temsilcileri ağırlıktadır. Denetim esaslarını, sınav konularını, denetim ilkelerini kamu kurumları TURMOB ile birlikte belirlesin buna karşı değiliz ancak bu tek bir kuruluş (Maliye Bakanlığı) olmalı ve bu kuruluşun belirlediği denetim esaslarına göre denetim yapılmalıdır.

BU NEDENLE MALİYE BAKANI BU KONUYA EL ATMALIDIR, AKSİ HALDE;

SONUÇ: DENETİMDE ÇOK BAŞLILIK DENETİMSİZLİK VE BAĞIMLI DENETÇİ YARATACAKTIR.

08.01.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.