Dr.Hayrullah Doğan
Yeminli Mali Müşavir
E. Hesap Uzmanı
DT Denetim Turkey
hdogan@denetimturkey.com

Katma Değer Vergisi Tevkifatı Soru - Cevap

SORU - 1:

(A) Gerçek kişiye ait bir gayrimenkulün market işleten (B) AŞ’ne kiraya verilmesi halinde, katma değer vergisi tevkifatı uygulanacak mı?

CEVAP: Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde yer alan mal ve hakların kiraya verme işlemi, bu faaliyetin ticari,  zirai ve serbest meslek  faaliyetleri çerçevesinde verilen bir hizmet olmasa dahi bu faaliyet, Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-f’inci maddesi çerçevesinde katma değer vergisine tabidir.

Ancak, Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde sayılan mal ve haklar arasında yer alan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri, kiraya verilen gayrimenkulün bir iktisadi işletmeye dâhil olmaması halinde Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (17/4-d) maddesine göre katma değer vergisinden istisna edilmiştir

Kiralama faaliyetlerinde, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin 117 seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğine göre hizmet alıcısı tarafından tevkifata tabi tutulabilmesi için;

-Kiraya verenin, kiralama faaliyeti dışında başka faaliyetleri dolayısıyla gerçek usulde KDV mükellefiyetinin bulunmaması,

-Kiracının KDV mükellefi olması,

Şartlarının bir arada gerçekleşmesi gerekir.

Soruda, gayrimenkulü kiraya veren (A) Şahsının kiralama faaliyetinin ticari, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yürütülüp yürütülmediği ve gayrimenkulün bir iktisadi işletmenin aktifine kayıtlı olup olmadığı araştırılacaktır.

Kiraya verilen gayrimenkul, bir iktisadi işletmeye dâhil değil ise kiralama işlemi katma değer vergisinden istisna edileceğinden tevkifata tabi tutulabilecek bir katma değer vergisi olmayacaktır.
 Kiraya verilen gayrimenkul bir iktisadi işletmenin aktifine kayıtlı ise veya kiralama işlemi ticari, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yürütülüyorsa; bu takdirde, kiraya veren (A) Şahsının başka faaliyeti nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefiyeti olup olmadığı hususu araştırılacaktır. Varsa kiralama işlemi bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin tamamı, mükellef sıfatıyla (A) Şahsı tarafından 1 Nolu KDV beyannamesiyle beyan edilecek herhangi bir tevkifat yapılmayacaktır.

Ancak söz konusu gayrimenkulün bir iktisadi işletmeye dâhil olması ve kiraya veren (A) Şahsının kiralama faaliyeti dışında başka faaliyeti nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefiyetinin olmaması halinde; Kiracı market işletmeciliği dolayısıyla gerçek usulde KDV mükellefiyeti olduğundan kiralama işlemi bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin tamamına tevkifat uygulanacak olup KDV’nin tamamı, hizmeti alıcısı Market işletmesi tarafından sorumlu sıfatıyla 2Nolu KDV beyannamesiyle beyan edilecektir.

 
SORU - 2:

Bir A.Ş.’in aktifine kayıtlı olan bir gayrimenkulün başka bir A.Ş’ne kiraya verilmesi halinde, kiralama işlemi bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tevkifata tabi tutulacak mı?

CEVAP: Katma Değer Vergisi Kanunu’nun ( 1/3-f ) maddesiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri katma değer vergisine tabidir.

Ancak aynı Kanunun (17/4-d) maddesiyle iktisadi işletmelere dâhil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri KDV’den istisna edilmiştir.

Örneğimizde, kiraya verilen gayrimenkul A.Ş’nin aktifine dâhil olduğundan kiralama işlemi katma değer vergisine tabidir

Bu kiralama işleminde alıcı da A.Ş. olduğundan Gerçek usulde KDV mükellefidir.
Bu durumda bakılacak olan tek husus kiraya veren A.Ş’nin kiralama faaliyeti dışında başka faaliyeti nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefiyeti olup olmadığı,  varsa kiralama işlemi katma değer vergisi tevkifatına tabi olmayacak, hesaplanan KDV’nin tamamı gayrimenkulünü kiraya veren tarafından 1 Nolu KDV beyannamesiyle mükellef sıfatıyla beyan edilecektir.

Kiraya veren A.Ş’nin kiralama faaliyeti dışında gerçek usulde KDV mükellefiyetini gerektiren başka faaliyeti yoksa bu durumda, kiralama işlemi 117 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel tebliği uyarınca katma değer vergisi tevkifatına tabi olup hizmeti alan kiracı A.Ş, kiralayanın (A.Ş) düzenlemiş olduğu kiralama bedeline ilişkin faturada hesaplanan katma değer vergisinin tamamını, sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV beyannamesiyle kendisi beyan edecektir.

 
SORU – 3

(Y) A.Ş, bir avukatlık bürosundan vekalet akdi çerçevesinde almış olduğu  avukatlık hizmeti yanında aynı avukattan hukuki danışmanlık hizmeti de almaktadır. Bu durumda her iki hizmet bedeli için ödenen bedele ilişkin katma değer vergisine tevkifat uygulanacak mı?

CEVAP: Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (1/1)’inci maddesine göre, serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabidir. Dolayısıyla devamlı olarak serbest meslek faaliyetinde bulunanların bu faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefiyeti tesis ettirmeleri gerekir. Avukatlık faaliyetleri de bu tür faaliyetlerdendir.
117 Seri Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (3.2.2) ayrımında, danışmanlık hizmetleri katma değer vergisi kapsamına alınmıştır.

Ancak avukatların hukuki ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile ilgili olarak vekâlet akdi çerçevesinde icra işleri gibi verdikleri hizmetler tevkifat kapsamına alınmamıştır.

Bu durumda, örnekteki (Y) A.Ş ile avukatlık bürosu arasında yapılan vekâlet akdi çerçevesinde yargı mercilerinde avukatın Şirketi temsil etmesi ve icra işlemlerini takip etmesi karşılığı yapılan ödemelere ilişkin olarak Avukat tarafından şirket adına düzenlenen serbest meslek makbuzunda hesaplanan katma değer vergisinin tevkifata tabi tutulması söz konusu olmayıp KDV’nin tamamı avukat tarafından mükellef sıfatıyla 1 Nolu KDV beyannamesiyle beyan edilecektir.

Avukatın vermiş olduğu danışmanlık hizmeti ise 9/10 oranında katma değer vergisi tevkifatına tabidir. Dolayısıyla avukat tarafından verilen danışmanlık hizmeti için alıcı A.Ş. adına düzenlenen serbest meslek makbuzunda, danışmanlık hizmet bedeli üzerinden hesaplanan Katma değer vergisine hizmetin alıcısı A.Ş tarafından 9/10 oranında KDV tevkifatı uygulanacak ve  2 Nolu KDV beyannamesiyle sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. Verginin 1/10’u da mükellef sıfatıyla avukat tarafından 1 Nolu KDV beyannamesiyle beyan edilecektir.

Ancak burada şu hususlara dikkat etmek gerekir. Avukat ile yapılan vekâlet akdi yargı mercilerindeki avukatlık hizmetlerin yanında danışmanlık hizmetlerini de kapsayabilir. Bir başka ifade ile danışmanlık hizmeti için ayrı bir sözleşme yapılmamış olabilir. Bu durum danışmanlık işlemine ilişkin Katma değer vergisinin hizmet alıcısı A.Ş tarafından tevkifat yapılmaya engel değildir.

Ancak burada şu husus çok önemlidir. Avukat ile A.Ş arasında düzenlenen sözleşmede, danışmanlık hizmet bedeli ayrı gösteriliyorsa katma değer vergisi tevkifatı sadece danışmanlık bedeline ilişkin hesaplanan katma değer vergisine uygulanacaktır.

Düzenlenen sözleşmede danışmanlık hizmet bedeli ayrı belirlenmemiş ise toplam sözleşme bedeli esas alınarak hesaplanan katma değer vergisi hizmet alıcısı A.Ş tarafından 9/10 oranında tevkifata tabi tutulacak ve sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV beyannamesiyle beyan edilecektir.
Sözleşmede esas olduğundan danışmanlık hizmeti bedeli sözleşmede ayrıca belirlenmemiş ise daha sonra danışmanlık hizmeti için ayrı belge düzenlenmesi veya aynı belgede danışmanlık hizmet bedelinin ayrı gösterilmesi alıcının tevkifat yapma sorumluluğu kaldırmayacaktır.
 
SORU - 4:

(Y) Ltd. Şti, (A) Muhasebe Bürosundan, mali defterlerinin tutulması işinin yanı sıra  mali danışmanlık hizmeti de almaktadır. Tüm hizmetler tek sözleşme kapsamında alınmaktadır.     

CEVAP: Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1)’inci maddesine göre, serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabidir. Dolayısıyla devamlı olarak serbest meslek faaliyetinde bulunanların bu faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefiyeti tesis ettirmeleri gerekir. Muhasebe faaliyetleri de bu tür faaliyetlerdendir.
117 Seri Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (3.2.2) ayrımında, danışmanlık hizmetleri katma değer vergisi kapsamına alınmıştır.

Ancak Muhasebe hizmetleri (Defter tutma) tevkifat kapsamına alınmamıştır.

Bu durumda, örnekteki (Y) A.Ş’nin, muhasebe  bürosu ile yapılan sözleşme çerçevesinde mali defterlerinin kayıt düzenine uygun bir şekilde tutulması karşılığı yapılan ödemelere ilişkin olarak muhasebeci tarafından şirket adına düzenlenen serbest meslek makbuzunda hesaplanan katma değer vergisinin  tevkifata tabi tutulması söz konusu olmayıp KDV’nin tamamı muhasebeci  tarafından mükellef sıfatıyla 1 Nolu KDV beyannamesiyle beyan edilecektir.

Muhasebecinin, vermiş olduğu danışmanlık hizmeti ise 9/10 oranında katma değer vergisi tevkifatına tabidir. Dolayısıyla muhasebeci tarafından verilen danışmanlık hizmeti için alıcı  A.Ş. adına düzenlenen serbest meslek makbuzunda, danışmanlık hizmet bedeli üzerinden hesaplanan Katma değer vergisine hizmet alıcısı A.Ş tarafından  9/10 oranında KDV tevkifatı uygulanacak olup, danışmanlık hizmet bedeline ilişkin katma değer vergisinin 9/10’u alıcı A.Ş tarafından tevkifat yoluyla 2 Nolu KDV beyannamesiyle sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. Verginin 1/10’u da mükellef sıfatıyla muhasebeci tarafından 1 Nolu KDV beyannamesiyle beyan edilecektir.

Ancak burada şu hususlara dikkat etmek gerekir. Muhasebeci ile yapılan hizmet alımına ilişkin sözleşme, muhasebe hizmetlerinin alımı yanında danışmanlık hizmetlerini de kapsayabilir. Bir başka ifade ile danışmanlık hizmeti için ayrı bir sözleşme yapılmamış olabilir. Bu durum danışmanlık işlemine ilişkin Katma değer vergisinin hizmet alıcısı A.Ş tarafından tevkifat yapılmaya engel değildir.

Ancak burada şu husus çok önemlidir. Muhasebeci ile A.Ş arasında düzenlenen sözleşmede, danışmanlık hizmet bedeli ayrı gösteriliyorsa katma değer vergisi tevkifatı sadece danışmanlık bedeline ilişkin hesaplanan katma değer vergisine uygulanacaktır.

Düzenlenen sözleşmede danışmanlık hizmet bedeli ayrı belirlenmemiş ise toplam sözleşme bedeli esas alınarak hesaplanan katma değer vergisi hizmet alıcısı A.Ş tarafından 9/10 oranında tevkifata tabi tutulacak ve sorumlu sıfatıyla 2 Nolu KDV beyannamesiyle beyan edilecektir.
Sözleşmede esas olduğundan danışmanlık hizmeti bedeli sözleşmede ayrıca belirlenmemiş ise daha sonra danışmanlık hizmeti için ayrı belge düzenlenmesi veya aynı belgede danışmanlık hizmet bedelinin ayrı gösterilmesi tüm sözleşme bedeli üzerinden danışmanlık hizmeti kapsamında alıcının tevkifat yapma sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.

25.06.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.