Dr.Hayrullah Doğan
Yeminli Mali Müşavir
E. Hesap Uzmanı
DT Denetim Turkey
hdogan@denetimturkey.com

Torba Yasada Matrah/Vergi Artırımına İlişkin Kapsamlı Rehber

II – MATRAH/VERGİ ARTIRIMINA İLİŞKİN HÜKÜMLER(Md.7)

A) GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI

1-)Genel Açıklamalar

a) Matrah/Vergi Artırımında Bulunabilecek Mükellefler

Yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesi vermek mecburiyetinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 2006 ,2007 ,2008 ,2009 takvim yılları için 13 Şubat 2011 6111 Sayılı Kanun’un 6,7 ve 8 inci maddelerine gelir vergisi ve kurumlar vergisi göre matrah artırımından yararlanabileceklerdir. Aynı şekilde katma değer vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi ve gelir (stopaj) vergisi tevkifatı yapmakla sorumlu olanlar da bu yıllarla ilgili olarak katma değer vergisi ve stopaj matrahları ile gelir (stopaj) vergisi için artırımında bulunabilirler.

6111 Sayılı Yasa 'ya Ulaşmak İçin Tıklayınız

Adi ortaklıklar ve kolektif şirketlerde ortaklar, komandit şirketlerde komandite ortaklar, adi komandit şirketlerde komanditer ortaklar, yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda bulunduklarından bu mükellefler de anılan yıllar için matrah artırımından yararlanabileceklerdir.

Sözü edilen yıllara ilişkin vergi matrahlarının takdiri için takdir komisyonlarına sevk edilmiş bulunan mükellefler ile haklarında vergi incelemesine başlanılmış olan mükelleflerde matrah artırımından faydalanabileceklerdir.

Zarar beyan eden veya hiç beyanname vermemiş olan mükellefler de matrah artımı yapabileceklerdir. Uygulanan indirim ve istisnalar nedeniyle beyannamelerinde matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemesi halinde matrah artırımı yapılabilir. 2006-2009 yıllarında faaliyette bulunmuş ve gelir elde etmiş olmakla birlikte bu faaliyetlerini ve elde ettiği gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakan veya mükellefiyet kaydı yaptırmamış olan kişi ve kurumlar da matrah artırımı yapabilecektir.

Basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri de 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin matrah artırımında bulunabileceklerdir. Bu yıllara ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamelerini vermemiş olanlar sözü edilen yıllar için matrah artırımından faydalanabileceklerdir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi uyarınca hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan sorumlular da, 2006 , 2007 , 2008 ve 2009 yıllarındaki her bir vergilendirme dönemleri için ücret ödemelerine ilişkin olmak üzere matrah artırımı yapabileceklerdir.

Aynı şekilde gelir vergisi kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrası (2) ,(3) ,(5) ,(11) ve (13) numaralı bentleriyle 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun <Vergi Kesintisi> başlıklı 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ve 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) benti uyarınca tevkifat yapmaya mecbur olan sorumlularca 2006-2009 yılları içinde verdikleri muhtasar beyannamelerinde yer alan söz konusu ödemelere ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden belli oranlarada vergi artırımı yapabileceklerdir.

Buna göre aşağıdaki ödemeleri yapanlar gelir vergisi ve kurumlar vergisi stopajında matrah veya vergi artırımında artırımda bulunabileceklerdir.

1-)Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 1 inci fıkrasının;

a-1 numaralı bendi uyarınca hizmet erbabına ödenen ücretlerden tevkifat yapmakla sorumlu olanlar,

b-Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere ödeme yapan sorumlular,

c-Gelir Vergisi Kanununun 42 inci maddesi kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara istihkak ödemesi yapanlar,

d-Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde sayılan mal ve hakları kiralanması karşılığında ödeme yapan sorumlular,

e-Çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için ödeme yapan sorumlular,

f-Esnaf muaflığından yararlananların mal ve hizmet alımları karşılığında ödeme yapan sorumlular. 

2-)Kurumlar Vergisi Kanununun;

a-15 inci maddesinin (a) bendine göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işiyle uğraşan tam mükellef kurumlara bu işlerle ilgili oalrak hak ediş ödemesi yapan ve tevkifat yapmakla sorumlu olanlar,

b-15 inci maddenin (b) bendine göre kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara kira ödemesi yapan tevkifat yapmakla sorumlu olanlar,

c-30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca dar mükellef olup, birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işi yapan kurumlara bu işi için ödeme yapan ve tevkifat yapmakla sorumlu olanlar, 

3-)Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 inci maddesinin 8 inci maddesinde yer alan Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının kurumlar vergisinden istisna edilen portföy kazançları üzerinden yapılan tevkifattan sorumlu olanlar,

4-)Gelir Vergisi Kanununun geçici 61 inci maddesine göre, %19,8 oranında tevkifata tabi yatırım indiriminden yararlanan kazançları üzerinden bulunanlar,

5-)Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre tevkifatı tutulan kazançları elde eden yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları.

Öte yandan matrah artırımında bulunmayan gelir, kurumlar ve katma değer vergisi mükellefleri diledikleri takdirde, aynı Kanun’un 5 inci maddesine göre kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak pişmanlık hükümlerinden faydalanarak beyanda bulunmaları da mümkündür. Ancak, pişmanlık hükümlerinden faydalanarak beyanda bulunan mükellefler hakkında, pişmanlık hükümlerine göre beyanda bulundukları yıllar için vergi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak tarhiyat yapılabilecektir.

Matrah artırımında bulunması, artırımda bulunulan yıllar için, artırımda bulunulan vergi türleri itibariyle vergi incelemesi ve vergi tevkifatı yapılmaması sonucunu doğurmaktadır.

b)Matrah Ve Vergi  Artırımından Yararlanabilmek İçin Yapılacak Yazılı Başvuru Süresi Ve Şekli

13.02.2011 Tarihli ve 6111 Sayılı Kanunun 6, 7 ve 8 inci maddelerine göre matrah artırımında bulunmak isteyen mükelleflerin kanunun yayımlandığı Şubat 2011 ayını izleyen ikinci ayının sonu olan Nisan 2011 ayı sonuna kadar ilgili vergi dairesine başvurmaları gerekmektedir.

Matrah artırımına ilişkin başvurular mükellefin veya sorumlunun en son gelir,kurumlar,katma değer vergisi ve stopaj yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesine yazılı olarak yapılacaktır. Elektronik ortamda beyanname verenler matrah artırımını da elektronik ortamda yapacaktır. Mükellef beyanlarını Maliye Bakanlığınca bu konuda yayınlanan tebliğ ekinde yer alan bildirim formları ile yapılacaktır.

Matrah artırım taleplerini yazılı olarak yapmayan mükelleflerin, matrah artırımı amacına ilişkin olsa dahi, hesapladıkları vergilerini vergi dairesine yatırmaları, bu mükelleflerin bu haktan yararlanmaları sonucunda doğurmayacaktır.

Matrah artırımında bulunacak olan mükelleflerin en son mükellefi oldukları ve yıllık gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi beyannameleri ile gelir vergisi tevkifatına ilişkin muhtasar beyannamelerini vermiş oldukları vergi dairelerine, 30 Nisan 2011 günü mesai saati bitimine kadar bu Sirkülerin ekinde yer alan, durumlarına uygun bilgileri ihtiva eden dilekçe ve ek bildirimler ile başvurmaları gerekmektedir.

Öte yandan, Kanun kapsamındaki yıllarda değişik vergi dairelerinin mükellefi olanlar, matrah artırımında bulundukları yıl ve dönemlerde hangi vergi dairesinin olursa olsunlar matrah artırımı bildirimlerine bu yıllarda bağlı odluları vergi dairelerine değil en son bağlı oldukları vergi dairesine vereceklerdir.

Mükellefler, en geç 30 Nisan 2011 günü mesai saati bitimine kadar ilgili vergi dairesine başvurmadıkları takdirde, 6111 sayılı kanunu ile getirilen matrah artırımı hakkından yararlanamazlar.

Başvuru konusunda vergi idaresinin şu hususlara dikkat etmesi gerekir; Matrah artırımı yapılan yıllarda başka vergi dairesinin mükellefi olan mükelleflerin, hata yapmamaları için artırımda bulunulan yıla ilişkin matrahlarının kendilerine bildirilmesi, elektronik ortamda verildiğinde hatalı artıranların elektronik ortamda uyarılması gerekir. Bu konuda bir oto kontrol müessesi oluşturulması gerekir.

2-) Gelir Ve Kurumlar Vergis Mükelleflerinde Matrah/Vergi Artırımı (Md6/1)

a) Açıklama

2006, 2007, 2008 ve 2009 takvim yıllarına ilişkin olarak verdikleri yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde vergiye tabi matrah beyan eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıllara ilişkin vergi matrahlarını;

·         2006 Yılı için %30,

·         2007 Yılı için %25,

·         2008 Yılı için %20,

·         2009 Yılı için %15,

Oranından az olmamak üzere artırımları, gerekmektedir.

Ancak, anılan yıllara ilişkin olarak arttırılan matrahların tutarı aşağıdaki tabloda gösterilen tutarlardan az olmamalıdır.

YILLAR	GELİR VERGİSİ (İŞLETME HESABI)	GELİR VERGİSİ (BİLANÇO&  S.MESLEK)	KURUMLAR VERGİSİ
2006 Yılı İçin	6.370	9.550	19.110
2007 Yılı İçin	6.880	10.320	20.650
2008 Yılı İçin	7.480	11.220	22.440
2009 Yılı İçin	8.150	12.230	24.460

 

Adi ortaklıklar ve kollektif şirketlerde ortaklar ile komandit şirketlerde komandite ortaklar yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda olduklarından, bu mükellefler, yukarıda açıklanan esaslardan durumlarına uygun matrah artırımında bulunabilirler. Adi komandit şirketlerin menkul sermaye iradı elde eden komanditer ortakları da bu iratlarla ilgili olarak matrah artırımı hükümlerinden yararlanabilirler.

Matrah artırımı talebinde bulunulan yıllarla ilgili olarak gelir vergisi mükelleflerinin ölümü veya gaipliği halinde, bu mükelleflerin varisleri, müris adına matrah artırımında bulunabilirler.

b) Basit Usule Tabi Olanlar ile Gelir Sadece Gayrimenkul Sermaye İradından İbaret Olanlar;

Sadece basit usulde vergilendirilen mükellefler matrah artırımından yararlanmak istemeleri halinde vergilendirmeye esas alınacak asgari matrahları bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş yukarıda belirtilen asgari tutarların 1/10’undan az olmamak üzere matrahlarını artırmaları gerekmektedir.

Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan gelir vergisi mükellefleri için vergilendirmeye esas alınacak matrah, bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinde ilgili yıllar için yukarıda belirtilen asgari tutarın 1/5 i olarak dikkate alınacaktır.

Geliri, gayrimenkul sermaye iradı dışında kalan, diğer gelir unsurundan oluşan gelirvergisi mükelleflerin beyan ettiği asgari tutar işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutardan az olamayacaktır.

Buna göre basit usule tabi olanlar ile geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olanlar ile diğer gelir vergisi mükelleflerinin artırımda bulundukları matrahlar aşağıda belirtilen asgari tutardan az olamayacaktır.

YILLAR	BASİT USUL	GAYRİSAFİ İRAT	DİĞER GELİRLER
2006	955	1.910	6.370
2007	1.032	2.064	6.880
2008	1.122	2.244	7.480
2009	1.223	2.446	8.150

 

Verdikleri yıllık gelir vergisi beyannamesinde birden fazla gelir unsuru bulunan mükellefler, matrah artırımlarını yıllık beyannamelerinde yer alan toplam matrah üzerinden yapacakla ve gelir unsurlarının bir kısmı itibariyle artırımda bulunamayacaklardır.

Söz konusu yıllarla ilgili olarak 6111 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği yayım tarihinden önce nezdinde vergi incelemesi yapılmış olan mükellefler, vergi incelemesi yapılan yıllar içinde matrah artırımında bulunabilirler. Ancak matrah artırımında bulunulan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri hakkında ikmalen veya re’sen gelir ve kurumlar vergisi tarhiyatının yapılmış olması ve 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce kesinleşmiş olması halinde ,kesinleşen bu vergilere ilişkin matrahlar ile mükellefin ilgili yıl beyannamesinde kendisinin beyan etmiş olduğu matrahın toplamı üzerinden belirlenen oranlarda matrah artırımında bulunacaklardır. Kanunun yayım tarihinde henüz kesinleşmemiş olanlar hesaplamada dikkate alınmaz

c)Artırılacak Matrahlara Uygulanacak Vergi Oranı;

Gelir ve kurumlar vergisi yükümlüleri, artırılan matrah üzerinde %20 oranında vergilendirilir. Bu yıllar ile ilgili vergi incelemesi yapılmayacaktır. Bu vergileri Kanunda belirtilen taksit süreleri içinde ödemeleri halinde artırımda bulunulan matrahlar üzerinden ayrıca herhangi bir vergi, fon payı ve eğitime katkı payı alınmaz.

Ancak gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri matrah artırımında bulunmak istedikleri yıla ilişkin olarak vermiş oldukları beyannamelerini kanuni süresinde vermiş ve bu beyannameler üzerinde tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş olmaları halinde, artırılan matrahlar %15 oranında vergilendirilir. Ancak bu mükelleflerin matrah artırımı yaptıkları vergi türleri için 6111 Sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü madde hükümlerindeki taksitlendirmeden yararlanmamış olmaları gerekir.

Burada şuna dikkat edilmesi gerekir, beyanın verilmesi ile ödenmenin, iş ilgili Kanunda yer alan beyan ve ödeme süresi içinde yapılması gerekir. Gecikme ile ceza ödenerek verilenler ile pişmanlıkla veya daha sonra kendiliğinden verilen beyannamelerde indirimli oran uygulanmaz.

ÖRNEK:

(Y) Ltd. Şti. 2006 ve 2009 yılı kurumlar vergisi beyannamelerini Kurumlar Vergisi Kanunundan belirtilen süre içinde vermiş ve tahakkuk eden kurumlar vergisini yine Kanunda belirtilen süre içinde ödemiştir

Kurum 2007 yılı Kurumlar Vergisi beyannamesini bir gün geç vermiş ve Kanuni ödeme süresi içinde ödemiştir.

2008 yılına ait Kurumlar Vergisi beyannamesi ise Kanuni süresi içinde vermiş ancak ödemeyi bir ay geciktirmiştir.

Bu durumda örnekteki mükellef 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılı yıllık Kurumlar Vergisi beyannamelerinde beyan ettiği matrahlarını, asgari tutardan az olmamak üzere 6111 Kanunda belirtilen oranlarda artırmıştır.

2006  ve 2009 yılı için artırılan matrahlar üzerinden % 15 oranında, 2007 ve 2008 yıllarına ilişkin artırılan matrahlar ise % 20 oranında vergilendirilecektir.

Matrah artırımı yapılan yıllara ilişkin beyannamelerini süresinde vermiş, ancak 6183 sayılı Kanuna göre tecil ettirmiş olan mükelleflerde %20 oranı üzerinden vergi ödeyeceklerdir.

*Bilanço esasına göre defter tutan Kemal Bey, 2008 yılında 1.000.000 TL gelir beyan etmiştir.2008 yılı için Gelir Vergisi Matrah Artırımından yararlanmak istemektedir. Buna göre 2011 yılının Nisan ayı sonuna kadar matrah artırımı yapması gerekir. Mükellef 2008 yılı beyannamesini süresinde vermiş, ancak ödemeyi geç yapmıştır.

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2008	1.000.000	% 20	200.000	11.220	200.000	% 20	40.000

 

Kemal Bey, 2008 yılında yaptığı matrah artırımı sonucu oluşan 40.000 TL vergi borcunu ilk taksit Mayıs 2011 ayında başlamak üzere 18 eşit taksitle ikişer aylık dönemler içinde ödeyecektir. Ancak 18 eşit taksitte ödeme yapacağından, ödenecek tutar (1,15) katsayısı ile çarpılmak suretiyle taksit tutarı hesaplanacaktır. Bu durumda (40.000 X 1,15)=46.000 / 18 = 2.555 TL her bir taksit tutarı olacaktır.

* Avukat Naciye hanım 2009 yılında 10.000.000 TL gelir beyan etmiştir. 2009 yılı için Gelir Vergisi matrah artırımından yararlanmak istemektedir. Naciye hanım 2009 yılı beyanını süresinde yapmış ve vergilerini süresinde ödemiştir.

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2009	10.000.000	% 15	1.500.000	12.230	1.500.000	% 15	225.000

 

Naciye Hanım, 2009 yılında yaptığı matrah artırımı sonucu oluşan 225.000 TL vergi borcunu ilk taksit Mayıs 2011 ayında başlamak üzere ikişer aylık dönemler itibariyle 18 eşit taksitle ödenecektir. Bu durumda, hesaplanan tutar (1,15) katsayısı ile çarpılarak ödenecek tutar ve taksit tutarı hesaplanacaktır. Bu durumda her bir taksit tutarı (225.000 X 1,15)=258.750 / 18=14.375 TL olacaktır.

*Hasan Bey’in 2008 yılı geliri yalnızca 2.000.000 TL GMSİ’dan oluşmaktadır. Ancak beyannameyi 1 hafta geç vermiştir. Matrah Artırımından yararlanmak istemektedir. Bu mükellef ilgili yılda bilanço esasında defter tutanlar için belirlenen asgari tutarın 1/5 inden az olmamak üzere artırımda bulunması şarttır.

Buna göre;

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2008	2.000.000	% 20	400.000	2.244	400.000	% 20	80.000

 

Hasan Bey, 2008 yılında matrah artırımı sonucu oluşan 80.000 TL vergi borcunu ilk taksit Mayıs 2011 ayında başlamak üzere 18 eşit taksitle ödemek istemektedir. Bu durumda hesaplanan tutar (1,15) katsayısı ile çarpılmak suretiyle ödenecek borç ve taksit tutarı hesaplanacağından her bir taksit tutarı (80.000 X 1,15)=92.000 / 18=5.111 TL olacaktır.

*Emekli memur Ali Bey, 2009 yılı ile ilgili olarak beyan etmesi gereken 800.000 TL mesken gelirlerinden oluşan gayrimenkul sermaye iradı için gelir vergisi beyannamesi vermemiştir. Ali Bey 6111 sayılı kanundan Yararlanmak istemektedir. Ali bey ön beyanname vermediğinden %20 oranına göre asgari tutar üzerinden vergilendirilecektir.

Buna göre;

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2009	Dönem Beyan Edilmemiş	% 15	-	2.446	2.446	% 20	489,2

 

Ali Bey 2009 yılı için bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari tutarın 1/5 oranından yaptığı matrah artırımı sonucu oluşan 489,2 TL vergi borcunu ilki Mayıs 2011 ayında olmak üzere 18 eşit taksitle ödeyecektir. Bu durumda ödeyeceği tutar (1,15) katsayısı ile çarpılmak suretiyle ödeyeceği her bir taksit tutarı, (489,2 X 1,15)=562,58 / 18= 31,25 TL olacaktır.

*(Y) A.Ş , 2008 yılı kurumlar vergisi beyannamesinde 300.000.000 TL beyan etmiş ancak ödemeyi 1 ay geciktirmiştir. 2008 yılı için Kurumlar Vergisi Matrah Artırımından yararlanmak istemektedir. Buna göre;

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2008	300.000.000	% 20	60.000.000	22.440	60.000.000	% 20	12.000.000

 

(Y) A.Ş.’nin 2008 yılı için yararlanacağı matrah artımı sonucunda 12.000.000 TL vergi borcu ortaya çıkmaktadır. Bu borcu ilk taksit Mayıs 2011 ayında başlamak üzare ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle ödeyecektir. Bu durumda hesaplanan vergi tutarı (1,15) katsayısı ile çarpılarak ödenecek vergi ve taksit tutarı (12.000.000 X 1,15)=13.800.000 / 18 = 766.666 TL olacaktır.

*(Y) Ltd. Şti. 2009 yılında 150.000 TL beyan etmiştir. İlgili yıl için matrah artımı hakkından yararlanmak istemektedir. 2009 yılı vergisini süresinde beyan etmiş ve ödemiştir. Buna göre; 

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2009	150.000	% 15	22.500	24.460	24.460	% 15	3.669

 

(Y) Ltd. Şti’nin 2009 yılı için yararlanacağı matrah artımı sonucunda 3.669 Tl vergi borcu ortaya çıkmaktadır. Bu borcu ilk taksit Mayıs 2011 ayında başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle ödeyecektir. Bu durumda borç tutarının (1,15) katsayısı ile çarpılması sonucu her bir taksit tutarı (3.669 X1,15)=4.219 / 18=234,3 TL olacaktır.

3-)Gelir Vergisi Beyannamelerinde Zarar Beyan Edilmiş Veya Hiç Beyanname Verilmemiş Olması Hali (Md.6/2)

*Açıklama

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler ile serbest meslek erbabından 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olarak, Gelir Vergisi Beyannamesi vermek mecburiyeti bulunduğu halde, bu mükellefiyetlerini her ne sebeple olursa olsun yerine getirmeyerek beyanname vermemiş olan mükellefler ile bu yıllara ilişkin olarak verdikleri yıllık gelir vergisi beyannamelerinde matrah beyan etmeyen veya zarar beyan eden mükellefler;

2006 Takvim Yılı İçin …………………… 9.550 liradan,

2007 Takvim Yılı İçin …………………… 10.320 liradan,

2008 Takvim Yılı İçin …………………… 11.220 liradan,

2009 Takvim Yılı İçin …………………… 12.230 liradan, 

Az olmamak üzere, matrah beyanında bulunmaları şartıyla 6111 sayılı hükümlerinden yararlanacaklardır. Basit usule tabi olanlar ise bu tutarların 1/10 undan az bulunmak üzere matrah artırımında bulunabileceklerdir. Ancak hiç beyanname ermeyen mükellefin Basit Usule tabi olmadığının daha sonra anlaşılması halinde beyanı idarece düzeltilip ilave tarhiyat yapılabilecektir.

*Örnek

Beyaz Eşya bayii Ahmet Bey, 2009 yılı için 120.000 TL zarar beyan etmiştir. 2009 yılı için Gelir Vergisi matrah artımından yararlanmak istemektedir. Buna göre;

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2009	zarar (120.000)	% 15	-	12.230	12.230	% 15	1.834

 

Ahmet Bey, 2009 yılında yaptığı matrah artımı sonucu oluşan 1.834 TL vergi borcunu Mayıs 2011 ayından başlamak üzere 18 eşit taksitle ödeyecektir. Bu durumda (1,15) katsayısı ilk çarpılması sonucu her bir taksit tutarı (1.834 X 1,15)= 117,2 TL olacaktır.

Matrah artırımı yapılan yıllarda ticari kazancı bulunmakla birlikte uyguladıkları indirim ve isitisnalar nedeniyle vergi matrahı oluşmayan mükellefler de yukarıdaki şekilde hareket edecektir. Ancak bu mükellef beyannamesinde ödenecek vergi çıkmadığından artırılan matraha % 15 indirimli oran uygulanacaktır. 

*ÖRNEK

Hasan bey özel okul işletmekte ve 2008 yılından itibaren beş vergilendirme dönemi için Maliye Bakanlığınca, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendine göre okul işletmeciliği kazançlarına istisna tanınmıştır. Bu nedense 2008 ve 2009 yılına ilişkin Kurumlar Vergisi beyannamesinde matrah oluşmamıştır. 2008 ve 2009 yılları için matrah artırımından yararlanmak istemektedir. Yıllık beyanname ile beyanı gereken gelir elde ettiği halde bu gelirini vergi dairesine bildirmeyen mükellefler ile ilgili yıllarda faaliyette bulunduğu halde mükellefiyet tesis ettirmemiş olan mükellefler de bu yıllar için asgari tutardan az olmamak üzere matrah artırımında bulunabilecektir. Ancak öncelikle mükellefiyet tesis ettirmeleri gerekir.

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2008	Matrahsız	% 20	-	11.220	11.220	% 15	1.683
2009	Matrahsız	% 15	-	12.230	12.230	% 15	1.835

 

Öte yandan zarar beyan eden veya hiç beyanname vermeyen mükelleflerin işletme hesabı esasına göre defter tutmaları halinde, 2006 yılı için 6.370, 2007 yılı için 6.880, 2008 yılı için 7.480, 2009 yılı için ise 8.150 liradan az olmamak üzere matrah artırımında bulunmaları halinde, 6111 sayılı Kanundaki taksitlendirmeden yararlanacaklardır.

4-)Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Zarar Beyan Edilmiş Veya Hiç Beyanname Verilmemiş Olması Hali (Md.6/1)

*Açıklama

Kurumlar vergisi mükelleflerinin; artırımda bulundukları yıla ilişkin olarak daha önce vermiş oldukları beyannamelerinde zarar beyan etmiş olmaları veya beyanname vermemiş olmaları halinde, vergilendirmeye esas alınacak matrahlar ile 6 ıncı maddenin birinci fıkrasına göre artırdıkları matrahlar;

2006 takvim yılı için                          19.110 liradan,

2007 takvim yılı için                          20.650 liradan,

2008 takvim yılı için                          22.440 liradan,

2009 takvim yılı için                          24.460 liradan, 

 az olamaz. 

*Örnek

(Y) Ltd. Şti. 2008 yılında 250.000 TL zarar beyan etmiştir. İlgili yıl için matrah artırımı hakkından yararlanmak istemektedir. Buna göre;

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2008	Zarar (250.000)	% 20	-	22.440	22.440	% 20	4.488

 

(Y) Ltd. Şti.’nin 2008 yılı için yararlanacağı matrah artırımı sonucunda 4.488 TL vergi borcu ortaya çıkmaktadır. Bu borcu ilk taksit Mayıs 2011 ayında başlamak üzere ikişer aylık dönemler itibariyle 18 eşit taksitle ödenecektir. Ancak borcunu taksitle ödeyeceğinden (1,15) katsayısı ile artırılarak ödenecek borç ve taksit tutarı hesaplanacaktır. Bu durumda her bir taksit tutarı                                (4.488 X 1,15)=5.162 / 18 = 287 TL olacaktır.

5-)Artırılan Matrahların % 15 Vergilendirme Halleri (Md. 7/4)

*Açıklama

Yukarıda açıklandığı gibi, gelir ve kurumlar vergisi yükümlüleri, artırmış oldukları matrah üzerinden % 20 oranında vergilendirilir. Matrah artırımı yapılan yıllar ile ilgili olarak gelir veya kurumlar vergisi incelemesi yapılmayacaktır. Bu matrahlar üzerinden ayrıca herhangi bir vergi, fon payı ve eğitime katkı payı alınmaz.

Ancak gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, artırımda bulunmak istedikleri yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu beyannameler üzerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş, yani bir gün olsa dahi beyan ve ödemeyi geciktirmemiş olmaları veya tecil ettirmemiş olmaları halinde, bu madde hükmüne göre artırılan matrahları %20 yerine %15 oranında vergilendirilir. Ayrıca bu mükelleflerin süresinde ödediği vergi türleri için 6111 sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerine göre yeniden yapılandırma talebinde bulunmamaları gerekir. Ancak istisna, indirim ve mahsuplar nedeniyle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken verginin bulunmaması halinde de bu hüküm uygulanır. Yani indirimli %15 oranı asgari tutardan az olmamak üzere artırılan matrahlara uygulanır. Buradan dikkat edilirse 6111 sayılı Kanunun 6 ıncı maddesinin dördüncü fıkrasında sadece indirim, istisna ve mahsuplar nedeniyle matrah çıkmaması durumunda %15 indirimli oranın uygulanmasını öngörmüştür. İlgili yılın zararla sonuçlanması durumunda indirimli oranın uygulanacağını belirtmemiştir. Bu nedenle matrah artırımı yapılmak istenilen yılın zararla sonuçlanmaması halinde artırılan matraha %20 vergi oranının uygulanması gerektiğini düşünüyoruz. Ancak geçmiş yıl zararı mahsubu nedeniyle matrah oluşmamış ise indirimli %15 oranı uygulanabilecektir.

Gelir ve kurumlar vergisi yükümleri hesaplanan vergiyi ilk taksit Mayıs 2011 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle ödeyeceklerdir.

 

*Örnek 1

2008 yılına ilişkin yıllık beyannamesini süresinde vermiş ve tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için 6111 sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü maddesi hükümlerinden yararlanmamış olan (Y) Ltd. Şti. , 2008 yılında 30.000.000 TL Kurumlar vergisi matrahı beyan etmiştir. İlgili yıl için matrah artırım hakkından yararlanmak istemektedir.

Buna göre;

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2008	30.000.000	% 20	6.000.000	22.440	6.000.000	% 15	900.000

 

(Y) Ltd. Şti’nin 2008 yılı için yararlanacağı matrah artırımı sonucunda 900.000 TL vergi borcu ortaya çıkmaktadır. Bu borcu ilk taksit Mayıs 2011 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle ödeyecektir.bu durumda, hesaplanan verginin (1,15) katsayısı ile çarpılmak suretiyle ödenecek vergi ve taksit tutarı hesaplanacağından her bir taksit tutarı,                                         (900.000 X 1,15)=1.035.000 / 57.500 TL olacaktır.

*Örnek 2

Kurumlar Vergisi beyannamesini süresinde vermiş ve tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için 6111 Sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü maddesi hükümlerinden yararlanmamış olan (Y) A.Ş, 2008 yılında 5.000.000 TL matrah beyan etmiştir. 2008 yılı için Kurumlar Vergisi matrah artırımından yararlanmak istemektedir. Buna göre;

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2009	5.000.000	% 15	750.000	24.460	750.000	% 15	112.500

 

(Y) A.Ş, 2009 yılında yaptığı matrah artırımı sonucu oluşan 112.500 borcunu ilk taksit Mayıs 2011 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle ödemek istemesi halinde ödenecek her bir taksit tutarı (112.500 X 1,15)=129.375 / 18= 7.188 TL olacaktır.

Görüldüğü gibi, Kurumlar vergisi matrah artırımından bulunan ( Y ) A.Ş.’nin vergi incelemesine ve Kurumlar Vergisi ile gelir ( stopaj) vergisi tarhiyatına muhatap olmaması için Kurumlar vergisi ile birlikte gelir ( stopaj ) vergisi matrahının da o yıl için Kurumlar Vergisi asgari tutarın yarısından az olmamak üzere arttırması şarttır. Kurumun yatırım indirimine ilişkin stopaj matrahı, 30.000.000-TL olmasına rağmen bu matrah muhtasar beyanname ile Nisan 2008 ayından beyan etmediğinden 2007 yılı için Kurumlar Vergisinin asgari tutarı üzerinden % 15 oranında vergilenmektedir. 

6-)Gelir Vergisi Kanununun Geçici 61 inci Maddesi, Geçici 67 inci Maddesinin Sekizinci Fıkrası Ve 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci Maddesinin Üçüncü Fıkrasına Göre Vergi Tevkifatına Tabi Tutulmuş Kazanç ve İradı Bulunan Kurumlar Vergisi Mükellefleri,

Gelir  Vergisi  Kanununun geçici 61 inci maddesinde 24.04.2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımların ilgili yatırım harcamaları dolayısıyla yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançlar ile bu tarihten önce gerçekleşen yatırımlar üzerinden hesaplanan ve kazancın yetersiz olması nedeniyle sonraki dönemlere devreden yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın %19,8 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır.

Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 inci maddesinin sekizinci fıkrasında; Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan Menkul Kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının kurumlar vergisinden istisna edilmiş olan portföy kazançları dağıtılsın dağıtılmasın bu bent hükmüne göre tavkifata tabi tutulmaktadır.

Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrasında emeklilik yatırım fonlarının kazançları hariç olmak üzere, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yazılı kazançları dağıtılsın dağıtılmasın tevkifata tabidir.

Bilindiği üzere Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde Türkiye de kurulu fon ve ortaklıkların kazançları Kurumlar Vergisinden istisna edilmiştir.

Kurumlar Vergisi mükelleflerinin yukarıda belirtilen tevkifata tabi kazançlarının bulunması halinde, gelir veya kurumlar vergisi yönünden vergi incelemesine ve tarhiyatı muhatap olmamaları için, bu kazanç ve iratları üzerinden tevkif edilen vergilerin de ait olduğu yıla ilişkin olarak 6 ıncı maddenin birinci fıkrasında belirtilen oranlarda arttırılması şarttır. Dolayısıyla kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunan kurumlar, aynı oranda yukarıda belirtilen tevkit edilen vergilerini de artıracaklardır. Burada şuna dikkat edilmesi gerekir kurumlar vergisinde matrah artırımı yapılmakta ve artırılan matrahlar üzerinden %20 oranında vergi alınmaktadır. Bu kurumların tevkifata tabi kazançlarının olması halinde stopaj vergilerini ilgili yıllarda belirlenen oranda artırarak ödemeleri şarttır.

*Örnek 1

(Y) AŞ. 2008 yılında vermiş olduğu kurumlar vergisi beyannamesinde 40.000.000 TL vergi matrahı beyan etmiş olup yatırım indirimi nedeniyle de indirim konusu yapılan 20.000.000 TL kazanç üzerinden % 19,8 oranında yapmış olduğu ve beyan ettiği gelir (stopaj) vergisi tutarı da (20.000.000 x %19,8) 3.960.000 TL dir.

Bu durumda (Y) AŞ; 2008 yılına ilişkin matrah artırımında bulunması halinde, beyan edilecek Kurumlar Vergisi matrah artırımı tutarı ile gelir (stopaj) vergisi artırımı tutarları ile ödenecek vergiler aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.(Kurum indirimli orandan yararlanma şartlarına haiz değildir).

 

KURUMLAR VERGİSİ;

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2008	40.000.000	% 20	8.000.000	22.440	8.000.000	% 20	1.600.000

 

GELİR (STOPAJ) VERGİSİ

Dönem	Beyan Edilen Vergi	Vergi Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Vergi	En Az Vergi Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Vergi	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2008	3.960.000	% 20	792.000	22.440	792.000	-	792.000

 

(Y) AŞ 2008 yılı için kurumlar vergisi yönünden vergi incelemesine ve bu vergi türü yönünden tarhiyata muhatap olmaması için Kurumlar Vergisi yönünden matrah artırımında bulunması yeterli olmayıp, yatırım indirimi nedeniyle 2008 yılı kurum kazanç üzerinden indirmiş olduğu 20.000.000 TL yatırım indirimi üzerinden % 19,8 oranında ödemiş olduğu gelir (stopaj) vergisi tutarını da aynı oranda artırmak zorundadır. Kurumlar vergisinde matrah, gelir (stopaj) vergisinde vergi tutarı artırılacaktır. 

Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin, Gelir Vergisi Kanununun geçici 61’inci maddesi , Geçici 67 inci maddesinin sekizinci fıkrası ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan vergi tevkifatına tabi tutulmuş kazanç ve iratlarını muhtasar beyanname ile beyan etmemiş olmaları halinde beyanname verilmeyen bu yıllarla ilgili olarak vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olmamaları için bu kazanç  ve iratlara ait tevkifat matrahlarını, Kanunun 6ıncı maddesinin 3üncü fıkrasında kurumlar vergisi matrahı artımında ilgili yıllar için belirlenmiş olan asgari tutarların % 50sinden az olmamak kaydıyla beyan etmeleri gerekmektedir.

 

*Örnek 3

 ( Y ) A.Ş., 2007 takvim yılında beyan ettiği Kurumlar Vergisi matrahı 50.000,000.-TL’dir.Bu kurumun aynı  yılda Kurumlar Vergisi beyannamesinde 30.000,000-TL yatırım indirimi uygulanmış , ancak indirim konusu yapılan yatırım indirimi üzerinden % 19,8 oranında kesilmesi gereken gelir                      ( stopaj ) vergisini beyan etmemiştir.Kurumlar Vergisi yönünden matrah artırımında bulunmak isteyen şirketin , yatırım indirimine ilişkin gelir ( stopaj ) vergisi matrahını da aşağıdaki şekilde beyan etmesi gerekir.

Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2007	50,000,000	%. 25	12,500.000	20.650.	12,500.000	%. 20	2,500.000

 

Gelir ( Stopaj ) Vergisi Matrah Artırımı

 

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
Nisan 2008	-	-	-	10.325	10.325	% 15	1.548

 

Görüldüğü gibi tevkifata tabi söz konusu kazanç ve iratların matrah artırımı yapılmak istenilen yılda beyan edilmiş olması halinde, muhtasar beyannamede beyan edilen vergi, kurumlar vergisi artırımı için belirlenen oranda artırılacaktır. Söz konusu kazanç iratlar için muhtasar beyanname verilmemiş olması durumunda ise, kurumlar vergisi matrah artımı için belirlenen asgari tutarın yarısından az olmamak üzere gelir  (stopaj) vergisi matrahını beyan etmeleri  ve beyan edilen tutarın % 15 oranında vergilendirilmesi gerekir.

Söz konusu gelir (stopaj) vergisi veya matrah artımının, 6111 Sayılı Kanununun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar yapılması gerekmektedir.

Artırılan gelir (stopaj) vergisi ile beyan edilen matrah üzerinden % 15 oranında hesaplanan vergi kanunda öngörülen süre ve şekilde taksitler halinde ödenecektir

7-Matrah / Vergi Artırımı İle Matrah Beyanına İlişkin Diğer Hususlar

a) Gelir ( Stopaj) Vergisini veya Matrahını artırmak isteyen kurumlar vergisi mükelleflerinin aynı yıllara ilişkin Kurumlar Vergisi matrahını da artırmaları gerekmektedir. Aksi halde bu vergi türleri için vergi incelemesi ve tarhiyatına muhatap olurlar.

b) Kıst dönemde faaliyette bulunan mükelleflerde asgari matrah beyanı

6111 Sayılı Kanunun 6’ıncı maddesi hükmüne göre ,matrah artırımında bulunacak mükelleflerin  ,matrah artırımında bulundukları yıllarda ( işe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle ) kıst dönemde faaliyette bulunmuş olmaları halinde , ilgili yıllar için belirlenen ve yukarıda açıklanan asgari matrahlar kıst dönem itibariyle bir hesaplama yapılarak dikkate alınacaktır. Kıst hesaplamada ay kesirleri tam ay sayılacaktır.

* Örnek ;

Avukat Ahmet Bey 15 Haziran 2009 tarihinde Avukatlık faaliyetine başlamış olup, 2009 yılı Gelir Vergisi Beyannamesinde 5.000 TL matrah beyan etmiştir. (İndirimli orandan yararlanma şartlarını taşımamaktadır. Gelir Vergisi MAtrah Artırımından yararlanmak istemektedir.

DÖNEM	BEYAN EDİLEN MATRAH	MATRAH ARTIRIMI ORANI	ORANA GÖRE ARTTIRILAN MATRAH	EN AZ MATRAH ARTIRIMI	ESAS ALINMASI GEREKEN MATRAH	VERGİ ORANI	ÖDENECEK VERGİ
2009	5.000	%. 15	750	7.133.	7.133	%. 20	1.427

 

c) Matrah ve vergi artırımı ile matrah beyanında bulunan mükelleflerin daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin mahsubu

Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerinin 2006-2007-2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olarak 6111 Sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle matrah ve vergi artırımında bulunmaları halinde , artırılan bu matrahlar üzerinden hesaplanan veya artırılan vergilerin tamamını ödemeleri gerekmektedir. Mükelleflerin matrah veya vergi artırımında bulundukları yıllara ilişkin olarak daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergileri , matrah artırımı nedeniyle ödeyecekleri vergilerden mahsup etmeleri mümkün değildir.

d) Matrah artırımında bulunan mükelleflerin geçmiş yıl zararları

6111 Sayılı Kanunun 6’ıncı maddesinin 9 numaralı fıkrasında, ‘’Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin matrah artırımda bulundukları yıllara ait zararların % 50’si, 2010 ve izleyen yıl karlarından  mahsup edilemez’’. Hükmü yer almaktadır.

Bu hükme göre , mükellefler , matrah artırımda bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının yarısını , 2010 ve müteakip yıl karlarından mahsup edemeyeceklerdir.Söz konusu zararların diğer yarısı ise, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanununun ilgili maddelerinde yer alan esaslar çerçevesinde mahsup edilmeye devam edilecektir.

e) Gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılacak istisna ve indirim tutarları ile geçmiş yıl zararlarının artırılan matrahlardan indirilmemesi

Kurumlar vergisinden istisna edilen bazı kazançlar , ilgili yıl faaliyet sonucu zararla sonuçlanmış olsa dahi, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde indirim olarak uygulanmakta ve söz konusu istisna kazançlar , müteakip yıl kazançlarından indirilmek üzere zarar olarak müteakip yıllara devredilmektedir. Ancak 6111 sayılı Kanununun 6’ıncı maddesinin 10 numaralı fıkrası gereğince matrah artırımında bulunan mükelleflerin devreden bu tür zararları , bu Kanuna göre artırdıkları matrahlardan indirmeleri söz konusu değildir.

Aynı şekilde mükellefler , yapmış oldukları yatırım harcamaları nedeniyle indirime hak kazandıkları , ancak ilgili yıllarda kazanç yetersizliği dolayısıyla yararlanamadıkları yatırım indirimi istisnası tutarları ile geçmiş yıl zararlarını da 6111 sayılı Kanununun 6’ıncı maddesine göre artırdıkları veya beyan ettikleri matrahlardan indiremeyeceklerdir.Ancak önceki yıllarda indirilemeyen yatırım indirimi tutarının , Gelir Vergisi Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde mükelleflerce daha sonraki yıllarda beyan ettikleri  kazançlardan,o yılki kazancın %25 ‘ini aşmamak şartıyla indirim konusu yapılabileceği tabiidir.

 

f) Senelere sari inşaat ve onarma işi yapan mükelleflerin durumu

Gelir  Vergisi Kanununun 42’nci maddesi kapsamına giren yıllara sari taahüt konusu inşaat ve onarım işi yapan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri , bu faaliyetleri dolayısıyla 2006 , 2007 , 2008 ve 2009 yılları için matrah artırımı hükümlerinden yararlanabilirler.

Birden fazla yıllara sari inşaat işi bulunan mükellefler her bir inşaat itibarıyla işin bittiği yıl esas alınmak suretiyle 6111 Sayılı Kanununa göre matrah artırımında bulunabileceklerdir. Bilindiği üzere, Gelir Vergisi Kanununun 42’inci maddesi kapsamına giren inşaat işlerinden elde edilen kazanç işin bittiği yıl kazancı olarak beyan edilmediktedir. Biten inşaat işlerine ilişkin kazancın beyan edildiği yıla ilişkin matrah artırılabilecektir.

Öte yandan önceki yıllarda başlayan , ancak halen devam etmekte olan yıllara sari inşaat işleri için 6111 Sayılı Kanununun matrah artırımı hükümlerinden yararlanma imkanı bulunmamaktadır. Dolayısıyla 2006,2007,2008 ve 2009 yıllarında başlayan ve halen devam eden yıllara sari inşaat işlerine ilişkin olarak ileride inceleme yapılabilecektir. Mükellefin matrah artırımın talebinde bulunması buna engel değildir. Çünkü bu inşaat kazançları bittiği yılın kazancı olarak vergilenecektir.

Diğer taraftan , gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2006,2007,2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olarak verdikleri yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde beyan ettikleri yıllara sari inşaat ve onarma işine ait istihkaklarından kesilen vergilerin beyannamede mahsubu sonucu vergi iade haklarının doğması ve bu mükelleflerin de anılan yıllarla ilgili olarak matrah artırımı veya matrah beyanında bulunmaları halinde , iadesi gereken bu vergilerin , mükelleflerin matrah artırımı nedeniyle ödeyecekleri vergilerden mahsubu mümkün değildir.

g) Matrah artırımda bulunan mükelleflerin tevkif yoluyla ödenmiş bulunan vergilerin mahsup ya da nakden iadesini talep etmeleri

Matrah artırımında bulunan mükelleflerin , artırımda bulundukları yıllarla ilgili olarak yıllık gelir veya kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin ,mahsup veya nakden iadesine ilişkin taleplerinin bulunması halinde ; bu talepleri bu konuda yayınlanmış olan genel tebliğlerdeki açıklamalar çerçevesinde sonuçlandırılacaktır.Bu nedenle bu mükellefler hakkında tevkif yoluyla ödenen vergilerin mahsup veya nakden iadesi ile ilgili talepleri ile sınırlı kalmak üzere matrah artırımında bulunulan yıllar ile ilgili inceleme yapılacaktır, Ancak bu yıllarla ilgili en fazla iade talebi reddedilebilir, ilave tarhiyat yapılamaz.

h) 6111 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kesinleşen tarhiyatlar matrah artırımında dikkate alınacaktır.

6111 sayılı Kanunun 6’ıncı maddesinin birinci fıkrasına göre gelir ve kurumlar vergisinde matrah artırımında bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, matrah artırımı yaptıkları dönemlere ilişkin olarak 6111 Sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten  önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar , ilgili dönem beyanı ile birlikte toplam olarak dikkate alınır. Toplam tutar üzerinden matrah artırımı yapılır.

Örnek : (A) Ltd. Şti. 2007 yılı Kurumlar vergisi beyannamesinde  beyan ettiği Kurumlar vergisi matrahı 40.000.000-TL dir.

(A) Ltd. Şti. hakkında 2007 yılı ile ilgili olarak inceleme yapılmış olup, düzenlenen rapor üzerine tarh edilen vergiler Şubat 2010 ayında itiraz edilmediğinden kesinleşmiştir.inceleme sonucu 2007 yılına ait bulunan kurumlar vergisi matrah farkı 10.000.000 TL dir.

Bu bilgilere göre kurum, 2007 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artımında bulunması halinde ödeyeceği vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Dönem	Beyan Edilen Matrah + İnceleme İle Bulunan Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2007	50.000.000	% 25	12.500.000	20.650	12.500.000	% 20	2.500.000

 

B- KATMA DEĞER VERGİSİNDE ARTIRIM

1-)Her Bir Vergilendirme Dönemine İlişkin Beyannamelerin Eksiksiz Verilmiş Olması              ( Md 7/1 )

a)Açıklama

Katma değer vergisi mükelleflerinin; ihtirazi kayıtla verilen beyannameler dahil, ilgili yıllarda her bir vergilendirme dönemi için verilmiş olan beyannamelerde yer alan hesaplanan katma değer vergilerinin yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki tabloda yer alan oranlarda artırım yapılması durumunda ilgili yıllara ilişkin katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmaz.       

İlgili Yıl	Hesaplanan KDV Artırımı
2006	% 3
2007	% 2,5
2008	%2
2009	% 1,5

 

İhtirazi kayıtla verilen beyannamelerde hesaplanan katma değer vergisi tutarları yıllık toplama dahil edilir.

Artırımda bulunulan yıl içindeki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak 6111 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılıp kesinleşen katma değer vergisi tarhiyatları ile ilgili ‘hesaplanan katma değer vergisi’ tutarları yıllık toplama dahil edilecektir.

2 no.lu KDV beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan edilen vergiler, (Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak kısmi vergi tevkifatı getirilen hurda metal, kağıt, plastik, fason konfeksiyon ve tekstil işleri gibi işlemler dahil) yıllık toplama dahil edilmeyecektir. Bu beyannameler için madde hükmünden yararlanılması mümkün değildir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendi kapsamındaki ihraç kaydıyla teslimler ve geçiçi 17 inci maddelerine göre dahilde işleme ve geçici kabul rejimi tecil-terkin uygulaması kapsamında teslimleri bulunan mükelleflerde, tecil edilen vergiler ilgili dönem beyannamesinde yer alan hesaplanan katma değer vergisinden düşülür ve yıllık toplama dahil edilmez.

Mükelleflerin, artırıma esas alınan ilgili yılların vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları gerekmektedir. Ancak, yıl bazında seçimlik hakları mevcuttur.

Katma değer vergisi mükellefleri, 6111 sayılı Kanuna göre katma değr vergisi artırımında bulunmak istemeleri halinde bu artırım için kanunun yayımlandığı ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar ( Nisan 2011) Katma değer vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine başvuruda bulunmaları gerekir.

Örnek :

(Y) A.Ş, 2006,2007,2008 ve 2009 yıllarında aylık vergilendirme dönemlerinde beyan ettiği toplam hesaplanan KDV’ler aşağıdaki gibidir. Mükellef ilgili bütün dönemlerde KDVbeyannamelerinin aksatmadan süresinde vermiştir. Tüm yıllar için KDV matrah artırımı hükümlerinden yararlanmak istemektedir.

Buna göre;

Yıl	Hesaplanan KDV	KDV Artırımı Oranı	Ödenecek Artırılan KDV	Taksit Tutarı
2006	84.000.000	%3	2.520.000	140.000
2007	70.000.000	%2,5	1.750.000	97.222
2008	60.000.000	%2	1.200.000	66.666
2009	90.000.000	%1,5	1.350.000	75.000
		TOPLAM	6.820.000	378.888

 

Hesaplanan KDV tutarlarının ikişer aylık dönemler itibariyle 18 eşit taksitte ödenmek istenmesi halinde, (1,15) katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünür. Bu durumda her bir taksit tutarı örneğin 2006 yılı için (2.520.000 x 1,15 =) 2.890.000 / 18 = 161.000 TL olacaktır.

2-)Bir Aylık Vergilendirme Dönemine Tabi Olup Bir Takvim Yılı İçinde Verilmesi Gereken KDV  Beyannamelerinden, En Az Üç Döneme Ait Beyannamenin Verilmiş Olması (Md.7/2-a)

Artırımda bulunmak istenilen yıla ilişkin olarak

Verilmiş olan beyannamelerde yer alan hesaplanan katma değer vergisi tutarları toplanır ve beyanname verilen dönem sayısına bölünerek ortalaması bulunur. Bulunan bu ortalama tutar, 12 ile çarpılmak suretiyle 1 yıla iblağ edilerek vergi artırımına esas olacak ‘yıllık hesaplanan katma değer vergisi’ tutarına ulaşılır. Bu tutar üzerinden yukarıdaki tabloda ilgili yıllar için verilen oranlarda katma değer vergisi hesaplanır ve belirtilen şekilde ödenir.

Örnek

(Y)  A.Ş. 2009 yılına ilişkin olarak 8 aylık döneme ait KDV beyannamelerini vermemiştir. İlgili yılın sadece; 

Ocak ayında 5.000.000 TL

Ekim ayında 4.000.000 TL

Kasım ayında 7.000.000 TL

Aralık ayında 10.000.000 TL 

Hesaplanan KDV beyan etmiştir. Buna göre;

Dört aya ilişkin dönemde ortalama (5.000.000 + 4.000.000 + 7.000.000 + 10.000.000)/4=6.500.000 TL hesaplanan KDV beyan etmiştir. (Y) A.Ş ilgili yıl için KDV artırımı müessesesinden yararlanmak istemektedir.

Dönem	Ortalama Hesaplanan KDV	Ortalama Hesaplanan KDV’nin Bir Yıla İblağ Edilen Tutarı (6.500.000 x 12)	KDV Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan KDV	Ödenecek KDV
2009	6.500.000	78.000.000	% 1,5	1.170.000	1.170.000

 

Mükellefin bu  borcu ilk taksit Mayıs 2011 ayında başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte ödemek istemesi halinde hesaplanan vergi (1,15) katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar 18’e bölünerek her bir  taksit tutarı (1.170.000 / 18 = 74.750 TL olarak bulunur.

Bu verginin gider, indirim ve iade konusu olması söz konusu  olmayacaktır.

3)Katma Değer Vergisi Artırımı Yapılmak İstenilen Yılda Hiç Beyanname Verilmemiş Ya Da Bir Veya İki Döneme İlişkin Beyanname Verilmiş Olması(Md..7/2-b)

a)Açıklama

Katma Değer Vergisi artırımı yapılmak istenilen yıla ilişkin olarak hiçbir aylık dönemde katma değer vergisi beyannamesi verilmemiş ya da bir veya iki aylık dönem için beyanname verilmiş olması durumunda, mükellefin 6111 Sayılı Kanunun 7’inci maddesine göre KDV artırımı hükmün yararlanabilmesi için o yıla ilişkin olarak 6111 Sayılı Kanunun 6 ıncı maddesine göre gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunması şarttır. Bu şekilde artırılan gelir veya kurumlar vergisi matrahı üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artımında bulunmak suretiyle mükellef, KDV artırımı hükümlerinden yararlanabilir.

Adi ortaklık, kollektif şirket ve adi komandit ortaklıklarda KDV artırımı yapılmak istenilen yılın hiçbir döneminde KDV beyannamesi verilmemesi veya bir ve iki dönemde verilmiş ise ortakların tamamının gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları şarttır.

a-Örnek 

(A)Ltd. Şti. 2009 yılında sadece Temmuz ve Ağustos aylarında KDV beyannamesi vermiş diğer aylarda KDV bir beyannamesi vermemiştir. 2009 yılında 80.750.000 TL Kurumlar vergisi matrahı beyan etmiştir. Mükellef 2009 yılı için kurumlar vergisi matrah artırımı hakkından yararlanmıştır. Kurumlar vergisi matrah artırımı aşağıdaki gibidir. 

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Kurumlar Vergisi
2009	80.750.000	% 15	12.112.500	24.460	12.112.500	% 20	2.422.500

 

(A)Ltd Şti ilgili yıl için KDV matrah artırımı hükümlerinden yararlanmak istemektedir.

Yukarıdaki verilere göre; 2009 yılında artırılan 12.112.500 TL Kurumlar Vergisi matrahı üzerinden;

% 18 KDV hesaplayarak 12.112.500x%18 = 2.180.250 TL KDV ödemesi gerekmektedir.

Bu borcu, ilk taksit mayıs 2011 ayından başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle ödenecektir. Bu durumda bulunan tutar (1,15) katsayısı ile çarpılmak suretiyle her bir taksit tutarı (2.180.250 x 1.15 =) 2.507.288 / 18 = 139.294 olacaktır.

Bu verginin gider, indirim ve iade konusu olması söz konusu olmayacaktır.

4- İşlemlerin Tamamının istisnalar Kapsamındaki Teslim ve Hizmetlerden oluşması veya Tecil-Terkin Uygulaması Kapsamındaki Teslimlerden Oluşması Nedeniyle Ödenecek KDV Bulunmaması     (Mad:7/2-c)

i-Açıklama

İlgili yıl için gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımda bulunulmuş olması şartıyla artırılan Kurumlar Vergisi matrahı üzerinden %18 oranında katma değer vergisi ödenmek suretiyle bu haktan yararlanılır.

İlgili yıl içinde yukardaki işlemlerin yanı sıra vergiye tabi işlemler bulunmasından dolayı hesaplanan vergisi çıkan mükelleflerin ödemeleri gereken KDV tutarları, yukarıda belirtildiği şekilde hesaplanacak %18 oranındaki katma değer vergisi tutarından aşağı olamaz.

Bu kapsamdaki mükellefler, gelir ve kurumlar vergisi için matrah artırımda bulunmamaları halinde Af Kanunun 7’inci maddesindeki katma değer vergisi artırım hükmünden yararlanamaz.

ÖRNEK

Kurumlar Vergisi Mükellefi (B) Ltd Şti’nin 2008 yılındaki satışları toplamı 150.000.000 TL olup, hesaplanan KDV, 27.000.000 TL’dir. Satışlarının tamamı ihraç kayıtlı olarak yapıldığından KDV tahsil edilmemiş ve tecil-terkin uygulaması yapılmıştır.

Bu şirket, 2008 yılında 30.000.000 TL Kurumlar Vergisi matrahı beyan etmiş ancak verginin ödemesini bir ay geciktirmiştir. Bu mükellef 2008 yılı için Kurumlar Vergisi matrah artırımında bulunmuş olması şartıyla KDV artırımından da yararlanabilecektir.

 

KURUMLAR VERGİSİ MATRAH ARTIRIMI

Dönem	Beyan Edilen Matrah	Matrah Artırımı Oranı	Orana Göre Artırılan Matrah	En Az Matrah Artırımı Tutarı	Esas Alınması Gereken  Matrah	Vergi Oranı	Ödenecek Kurumlar Vergisi
2008	30.000.000	%20	6.000.000	22.440	6.000.000	%20	1.200.000

 

KDV ARTIRIMI

Dönem	KDV Artırımı Matrahı	Oran %	Hesaplanan KDV
2008	6.000.000	18	1.080.000

 

(B) Ltd.şti kurumlar vergisindeki matrah artırımı üzerinden hesaplanan 1.200.000 TL vergi ile KDV’de yapılan artırım nedeniyle hesaplanan 1.080.000 TL vergiyi , ilki Mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte ödemek istemesi halinde, ödenecek her bir taksit tutarı (1.080.000 x 1,15 =) 1.242.000/18 = 69.000 TL olacaktır. Kurumlar vergisi de ayın katsayı ile çarpılacaktır.

Örnekteki (B) Ltd Şti ‘nin ihraç kayıtlı teslimleri yanında vergiye tabi işlemlerinin de bulunması dolaysıyla ilgili 2008 yılında toplam 800.000 TL hesaplanan KDV çıkması halinde, bu tutar üzerinden artırılan KDV (800.000 x %2 =) 16.000 TL olarak hesaplanmakla birlikte bu tutar Kurumlar Vergisi Matrah artırımı üzerinden  hesaplanan 1.080.000 KDV ‘ nin altında kaldığından 1.080.000 KDV arıtırım yoluyla ödenecektir.

5- Vergilendirme Dönemi Üç Aylık Olan Mükellefler (Md. 7/3)

Bu mükelleflerin, KDV artımı yapmak istedikleri yılın hiç bir KDV döneminde beyanname vermemiş olmaları halinde o yıl için gelir veya kurumlar vergisi önünden matrah artırımında bulunmuş olmaları şarttır. Artırılan gelir ve kurumlar vergisi matrahı üzerinden olan %18 oranında katma değer vergi artırımı yapmak  suretiyle 6111 sayılı Kanunun 7inci maddesi hükmünden yararlanılacaktır.  

Bu mükelleflerin, KDV artırımı yapmak istenilen yılın en az bir veya birden fazla 3 aylık vergilendirme döneminde beyanname vermiş olmaları halinde bu yıla ilişkin olarak 3 aylık dönemlerde  verilmiş olan beyannamelerdeki hesaplanan katma değer vergisi tutarlarının ortalaması bir yıla tamamlanır ve artırımda esas alınacak KDV tutarı bulunur. Bu tutar üzerinden 7’inci maddenin (1) numaralı fıkrasındaki oranda KDV artırım tutarı hesaplanır.

6- İnceleme ve Tarhiyat Hakkı (Md. 7/6)

Mükellefler Kanunda belirtilen süre ve şekilde KDV artırımı yapmaları halinde, bu mükellefler nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi incelemesi  ve tarhiyat yapılmaz.

Ancak,

-          Artırım talebinde bulunulan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak artırım talebinde bulunulan dönemler için “sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi” yönünden vergi incelemesi yapılabilir. Bu incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat önerilmez. Ancak, elde edilen bulgular artırım talebinde bulunulmayan dönemlerdeki tarhiyatlar için kullanılabilir.

-          Artırım talebinde bulunulan dönemler için iade hakkı doğuran işlemlerden ya da ihraç kaydıyla teslimlerden doğan iade ve terkin taleplerine ilişkin olarak vergi incelemesi yapılabilir. İnceleme sonunda artırım talebinde bulunulan dönemler için terkin ve iade işlemleri ile sınırlı olmak üzere tarhiyat yapılabilir.

7- Ödenen Katma Değer Vergisinin Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrahından İndirilememesi (Md. 7/7)

Katma Değer Vergisinde yapılan artırım sonucu ödenen katma değer vergisi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Katma değer vergisi beyannamelerine indirim olarak ithal edilemez ve herhangi bir şekilde mahsup ve iade edilemez.

8-Katma Değer Vergisi Artırımı Yılın Tamamı İçin Yapılacaktır.

Katma değer vergisi mükellefleri artırıma esas alınan ilgili yılın, aylık vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları zorunludur.

Ancak,

Mükelleflerin KDV artırımında bulunmak istedikleri yıl içinde işe başlamaları veya işi bırakmaları halinde, KDV artırımı, faaliyette bulunulan dönem için yapılacak, yılın tamamı için artırım yapılmayacaktır.

9-6111 Sayılı Kanunun Yayımından Önce Resen Yapılan Tarhiyatlar

Mükellefler hakkında artırımda bulunmak istedikleri yıl içindeki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce resen yapılıp kesinleşen KDV tarhiyatları varsa, bu tutarlarda beyan edilen KDV ile birlikte dikkate alınarak artırılacak KDV tutarı bulunur.

C- GELİR ( STOPAJ) VE KURUMLAR (STOPAJ) VERGİSİNDE ARTIRIM

GVK’nın 94üncü maddesinin birinci fıkrasının 1 numaralı bendi uyarınca; hizmet erbabına ödenen ücretlerde Kanunun 103 ve 104üncü maddelerine göre sorumlularca Gelir Vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Vergi tevkifatı yapmakla sorumlu olanlar GVK’nın 94üncü maddesinde belirtilmiştir. Bu sorumlularda ücret hükümlerine göre vergilendirilen ödemeleri için vergi artırımından aşağıdaki esaslara göre yararlanabileceklerdir.

1-Hizmet Erbabına Ödenen Ücretlerden Vergi Tevkifatı Yapmaya Mecbur Olanlar (Md. 8/1)

a-Açıklama

Gelir Vergisi Kanununun 94üncü maddesinin birinci fıkrasının 1 numaralı bendi uyarınca; hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri ( ihtirazi kayıtlı olarak verilenler dahil ) muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayri safi tutarların yıllık toplamı üzerinden

2006 yılı için % 5

2007 yılı için % 4

2008 yılı için % 3

2009 yılı için % 2

 

Oranında hesaplanacak gelir vergisini Nisan 2011 ayı sonuna kadar idareye başvurarak 6111 sayılı kanunda belirtilen süre ve şekilde ödemeyi kabul ettikleri yıllara ilişkin ücret yönünden gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmaz.

Ücret ödemeleri üzerinden yapılan gelir (stopaj) vergisi ile ilgili olarak matrahta bir artırım yapılmamakta, yıl içinde verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen gayrisafi ücret tutarlarının toplamı üzerinden belirlenen oranda hesaplanan vergisi ödenmektedir.

Vergi artırımında bulunmak isteyen mükelleflerin (sorumlular), 30 Nisan 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar, muhtasar beyannamelerini en son vermiş oldukları vergi dairesine yazılı başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

Öte yandan, ilgili yıllarda muhtasar beyanname yönünden değişik vergi daireleri mükellefi olanlarda,muhtasar beyanname yönünden en son  hangi vergi dairesinin mükellefi ise, o vergi dairesine başvuracaklardır.

Mükelleflerin (sorumlular) ilgili yıllar herhangi bir aylık vergilendirme dönemi için vergi artımında bulunmaları mümkün olmayıp yılın tamamı için vergi artımı yapabilirler. Ancak, yıl bazında seçimlik hakları mevcuttur. Bu durumda vergi artırımı yapılan yıl için ücretler yönünden inceleme ve tarhiyata muhatap olmayacaklardır.                                                                    

b-  Örnek

Barbaros Bey. 2008 yılında aylık dönemlerdeki muhtasar beyannamesinde işletmesinin bünyesinde çalıştırdığı işçileri için gayri safi olarak toplam 40.000.000- TL ücret tutarı beyan etmiştir. Barbaros Bey  6111 sayılı  yasadan yararlanmak istemektedir.

Buna göre 2008 yılında vermiş olduğu aylık muhtasar beyannamelerde beyan ettiği 40.000.000- TL gayrisafi ücret ödemesi üzerinden %3 oranında hesaplanan gelir vergisi 1.200.000- TL’dir. Mükellef bu vergiyi ödediği taktir de 2008 yılına ilişkin ücret yönünden gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmayacaktır.

2-Gelir (stopaj) Vergisi Artırımı İsteminde Bulunan Mükelleflerin Yılın Tamamında Muhtasar Beyanname Vermemeleri Durumu

a-Verilmesi Gereken Muhtasar Beyannamelerden, En Az Bir Dönemde Beyanname Verilmiş Olması (Md.8/2-a)

i-Açıklama

Vergi artırımı yapılmak istenilen yılın en az bir döneminde muhtasar beyanname verilmiş olması halinde,verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen ücret ödemelerine ilişkin gayri safi tutar toplamı verilen beyanname sayısına bölünerek ortalaması alınır ve bu tutar 12 ile çarpılarak bir yıla iblağ edilecek ve artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunur.Bu tutar üzerinden

2006 yılı için % 5

2007 yılı için % 4

2008 yılı için % 3

2009 yılı için % 2

 

Oranında vergi ödenir.

i-Örnek

(y) A.Ş.,2006 yılında sadece ocak şubat ve mart aylarına ilişkili vermiş olduğu muhtasar beyannamelerinde işletme  bünyesinde çalıştırdığı işçileri için ücret ödemesi beyan etmiş olup,diğer aylarda herhangi bir beyanname vermemiştir. Bu aylarda toplam gayri safi tutar olarak 18.000.000-TL ücret ödemesi beyan etmiştir. (Y) A.Ş.6111 sayılı yasadan yararlanmak istemektedir.

Buna göre, 2006 yılı Ocak, Şubat ve Mart aylarında beyan ettiği 18.000.000- TL gayrisafi ücret tutarı bir yıla iblağ edecektir. İblağ sonucu 2006 yılı için (18.000.000 / 3 =) 6.000.000 x 12 = 72.000.000 TL ücret ödenmiş gibi hesaplama yapılacaktır. Dolayısıyla, 72.000.000 x %5 =) 3.600.000- TL gelir vergisini ödediği taktirde 2006 yılına ilişkin ücret yönünden gelir (stopaj) vergisi incelenmesi ve tarhiyat ile karşılaşmayacaktır.

Hesaplanan 3.600.000- TL vergi, ilki Mayıs 2011 ayında olmak üzere, ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte ödemek istemesi halinde, bulunan tutar (1,15) katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı  (3.600.000 x 1,15 =) 4.140.000/18 = 230.000 TL bulunur.

Örnek 2

(B)  Ltd. Şti 2008 yılının sadece ocak ayında vermiş olduğu muhtasar beyanname ücret ödemesi gayrisaf-i tutarı olarak 4.000.000 TL beyan etmiş olup diğer  11 ay için muhtasar beyanname vermemiştir. Sorumlu 6111 sayılı Kanundan yararlanmak isterse, bir aylık muhtasar beyannamede gösterilen (4.000.000 x 12=) 48.000.000 TL yıllık tutarı tamamlanır.Ödenecek vergi (48.000.000 x %3 = ) 1.440.000 TL olacaktır.

b-Hiç Muhtasar Beyanname Verilmemiş Olması (Md.8/2-a,b)

i-Açıklama

Mükellef (sorumlu) gelir (stopaj) vergisi artırımı yapmak istediği yılın herhangi bir aylık dönemde hiç muhtasar beyanname vermemiş ise her bir vergilendirme dönemi için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumuna vermiş olduğu aylık prim ve hizmet bildirimlerine bakılır.

·         Kanunun yürürlük tarihinden önce gelir (stopaj) vergisi artırımı yapılmak istenilen ilgili yılda verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi çalıştırıldığı kabul edilecektir.

·         İlgili yılda aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması halinde, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar verilmiş olmak kaydıyla,ilgili yılı (matrah artırımı yapılacak yıl)izleyen aylık dönemler için verilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki işçi sayısı kadar işçi çalıştırıldığı kabul edilecektir. 

·         Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması halinde en az iki işçi çalıştırıldığı kabul edilecektir. 

Buna göre sorumlu vergi artırımında bulunulan yılın son vergilendirme döneminde 16 yaşından büyük işçiler için geçerli olan asgari ücret tutarı, yukarıda mükellefin durumuna göre  bulunan işçi sayısı ile çarpılmak suretiyle bir vergilendirme dönemine ait gelir (stopaj) vergisi matrahı hesaplanacaktır. Bu tutar  12 ile çarpılmak suretiyle 1 yıla iblağ edilerek 6111 sayılı Kanunun 8. Maddesine göre vergi artırımına esas olacak yıllık ücretler üzerinden hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunacaktır. Bulunan bu tutar üzerinden ilgili yıl için belirlenen oranda gelir vergisi ödenmesi suretiyle, vergi artırımı hükümlerinden yararlanılacaktır.

ii-Örnek

(B) Ltd. Şti. 2009 yılında ücret ödemelerine ilişkin hiç beyanname vermemiştir. 2009 yılının son ayında 16 yaşından büyük işçiler için geçerli olan  asgari ücret 693 TL dır. 2009 yılında Sosyal Güvenlik Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde yer alan ortalama işçi sayısı 50 işçidir.(ortalama işçi sayısını bulmak için 2009 yılında verilen prim ve hizmet belgelerindeki toplam işçi sayısı 12’ye bölünür.

Buna göre;

Gelir(Stopaj) Vergi Matrahı= 12x (Asgari ücret x Ortalama işçi sayısı)

                                          = 12 x (693 x 50)

                                          = 415.800 TL

Ödenecek Vergi (Stopaj)    = 415.800 x %2

                                         = 8.316 TL

Sorumlu 6111 Sayılı Kanuna  göre 2009 yılı için 8.316 TL vergi (stopaj) vergisi artırımında bulunması ve bu tutarı Kanunda belirlenen süre ve şekilde ilk taksit Mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle gerçekleştiği taktirde,2009 yılı ücret yönünden gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat ile karşılaşılmayacaktır.

Mükellef hesaplanan, vergiyi 18 eşit taksitle ödemek istemesi halinde; ödenecek vergi tutarı (1,15) katsayısı ile çarpılmak, suretiyle taksit tutarları hesaplanacaktır. Bu durumda ödenecek her bir taksit tutarı (8.360x1,15=) 9.564/18 = 531 –TL olacaktır.

3- Gelir (stopaj) Artırımı Yapılan Yıllarda Uygulanan Asgari Ücret Tutarları

Bu bölümde yapılan açıklamalar çerçevesinde hizmet erbabına ödenen ücretlerde gelir (stopaj) vergisinde yapılacak vergi artırımında ilgili yılların son vergilendirme döneminde 16 yaşından büyük işçiler için geçerli olan asgari ücret tutarları aşağıda belirtilmiştir.

2006 yılı için…………………………….531,00 TL

2007 yılı için…………………………….585,00 TL

2008 yılı için…………………………….638,70 TL

2009 yılı için…………………………….693,00 TL

 

4-Ücret Gelir (Stopaj) Vergisi Artırımı Yapanların Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrah Artırımında Bulunup Bulunmayacağı

 Mükellefler (sorumlular) Af Yasasının 8’inci maddesine göre gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisinde artırımda bulunmak istemesi halinde, mükelleften ayrıca gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmuş olma şartı aranmaz.

5-Gelir (stopaj) vergisi artırımı yapılarak hesaplanan gelir vergisi üzerinde herhangi bir istisna ve indirim uygulanmaz.

2- Ücretler Dışında Kalan Ödemelerde Gelir  veya Kurumlar Vergisi Stopaj Artırımı

i-Açıklama

Aşağıda belirtilen ödemelerden Gelir Vergisi Kanunun 94üncü Maddesine ve Kurumlar  Vergisi Kanunun 15 ve 30uncu Maddelerine göre yapılan gelir (stopaj) Vergisi ile Kurumlar (stopaj) Vergisi ,  tevkifatı 6111 sayılı Kanunun8inci maddesinin 3 ve 4üncü fıkraları kapsamında artırma konu olabilecektir.

Buna göre artırıma konu gelir (stopaj) Vergisi ile Kurumlar (stopaj) Vergisi şunlardır:

a)Gelir Vergisi Kanununun 94üncü maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine göre; yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden kesilen gelir (stopaj) vergisi

b)Gelir Vergisi Kanununun 94üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendine göre; 42inci madde kapsamına giren yıllara sari inşaat işlerini yapanların ödenen istihkak bedelleri üzerinden yapılan gelir (stopaj) vergisi

c)Gelir Vergisi Kanununun 94üncü maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendine göre; 70inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden kesilen gelir (stopaj) vergisi

d)Gelir Vergisi Kanununun 94üncü maddesinin birinci fıkrasının (11) numaralı bendine göre; çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden kesilen gelir (stopaj) vergisi

e)Gelir Vergisi Kanununun 94üncü maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendine göre; esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları karşılığında yapılan ödemelerden kesilen gelir (stopaj) vergisi

f)5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun (15)inci maddesinin birinci fıkrasının;

-(a) bendine göre; birden fazla yıllara yaygın inşaat ve onarım işi ile uğraşan kurumlara bu işlerle ilgili olarak yapılan ödemelerden kesilen kurumlar  (stopaj) vergisi,

-(b) bendine göre; kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunların yapılan kira ödemeleri üzerinden kesilen kurumlar  (stopaj) vergisi,

g)5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun (30)uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre yıllara sari inşaat ve onarım işleri ile uğraşan dar mükellef kurumlara bu işlerle ilgili olarak yapılan hak ediş ödemelerinden kesilen gelir (stopaj) vergisi,

ii-Gelir (Stopaj) ve Kurumlar (Stopaj) Vergisi Artırımında uygulama

Mükellefler (sorumlular), yukarıda belirtilen ödemeler üzerinden yapılan tevkifata ilişkin olarak ilgili yıl içinde verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) muhtasar beyannamelerinde beyan ettikleri söz konusu ödemelerin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden Kanunun 8inci maddesinde belirlenen oranlarda hesapladıklarıi vergiyi vergi artırımı olarak beyan edip ödeyeceklerdir.

İlgili yıl içinde verilen muhtasar beyannamelerin vergilendirme dönemlerinin tamamında verilmemiş olması durumunda beyan edilen tutarlar bir yıla iblağ edilmeyecektir. Sadece verilmiş olan muhtasar beyannamelerdeki beyan edilen tutarlar, hesaplamada dikkate alınacaktır.

1)Vergi Artırım Tutarının Hesaplanmasında uygulanacak oranlar

a)Serbest Meslek ve Kira Ödemelerinde :

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 94üncü maddesinin birinci fıkrasının (2) ve (5) numaralı bentleri ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan ödemeler üzerinden yapılan gelir (stopaj) vergisi ile kurumlar (stopaj) vergisi artırılmak istenirse uygulanacak oranların;

 

2006 yılı için %5,

2007 yılı için %4,

2008 yılı için %3,

2009 yılı için %2,

 

b)Yıllara sari İnşaat İşlerine İlişkin İstihkaklardan Kesilen Gelir (Stopaj)Vergisi

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun birinci 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun (15)inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile (30)uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan yıllara sari inşaat işlerine ilişkin ödemeler üzerinden yapılan tevkifatın artılıması halinde; 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarının her birinde %1 oranında hesaplanacak vergiyi ödemeleri gerekir.

 

c)Çiftçilerden Satın Alınan Zirai Mahsuller ile Esnaf Muaflığından Yararlanma Gerçek Kişilere Mal ve Hizmet Alımları Karşılığı Yapılan Ödemelerden Kesilen Gelir Vergisi Artırımında

Artırım yapılacak vergi, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun birinci fıkrasının 11 numaralı bendinde yer alan zirai mahsul alımları için yapılan ödemeler ile  13 numaralı bendinde yer alan esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları için yapılan ödemeler de bu ödemelerde ilgili yıllarda (matrah artırımı yapılan yıl)uygulanan tevkifat oranının %25 ‘i oranında hesaplanan vergiyi artırımı halinde yasadan yararlanacakdır. 

ÖRNEK –

(Y) Ltd. Şti 2009 yılında vermiş olduğu aylık muhtasar beyannamelerinde,çiftçilerden satın alınan hububatı zirai ürünler için 80.000.000 TL alım bedeli ödemesi esnaf muaflığından yararlananlardan  yapılan mal ve hizmet alımları içi de 3.000.000- TL ödeme tutarı beyan edilmiştir. Anılan, Şirket bu ödemelere ilişkin vregi tevkifatı için vergi artırımı yaparak inceleme ve tarhiyata muhatap olmamak istemektedir.

Mükellef, zirai ürün alımlarını Ticaret Borsasında tescil ettirerek yapmıştır. 2009 yılında hububat için uygulamalı tevkifat oranı %2 ‘ dir.

Esnaf muaflığıdan yararlananlara hurda alımları için ödeme, yapmış olup 2009 yılında uygulamalı tevkifat oranı %2 ‘dir.

Bu durumda sorumlunun;

-Zirai ürün alımları için (80.000.000 x 0,5=) 400.000 TL gelir vergisi artırmı,

-Esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemeler için  (3.000.000 x 0,5=) 15.000 TL gelir (stopaj)vergisi artırımı, yapması halinde, 6111 Sayılı Kanunun vergi artırımı hükümlerinden yararlanacaktır. Mükellef vergiyi 18 eşit taksitte ödemek isterse hesaplanan tutarlar (1,15) katsayısı kadar artırılacaktır.

 

2)Matrah Artırımı Yapılan Yıl içinde hiç Muhtasar beyanname  verilmemiş olması veya verilen muhtasır beyannamede artırılmak istenen gelir (stopaj) vergisi veya kurumlar (stopaj) vergisi bulunmaması:

a)Serbest Meslek ödemelerinde 

Mükellefler (sorumlular) 193 sayılı Vergisi Kanunun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan ödemeler ( serbest meslek erbabına yapılan ödemeler) nedeniyle gelir (stopaj) vergisi artırımında bulunmak istemeleri halinde, bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için belirlenen asgari gelir vergisi matrah tutarlarının  %50si esas alınarak gelir (stopaj) vergisi matrahı belirlenecektir. Bu tutar üzerinden %15 oranında hesaplanan vergiyi ödemeleri halinde 6111 Sayılı Kanundan  yararlanacaklardır.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari gelir vergisi matrah tutarları;

2006 takvim yılı için 9.550 –TL

2007 takvim yılı için 10.320 -TL

2008 takvim yılı için 11.220 -TL

2009 takvim yılı için 12.230 –TL’dir.

ÖRNEK 1:

            (Y) Ltd Şti, 2009 yılında serbest meslek erbabına yaptığı ödemelerden gerekli gelir vergisi  tevkifatı yaptığı halde bu tevkifatı muhtasır beyanname ile beyan etmemiştir. Sözkonusu gelir (stopaj) vergisi için vergi artırımında bulunmak istemesi halinde;Kurumlar Vergisi matrah artırımında 2009 yılı için belirlenen asgari tutar üzerinden hesaplanan (12.230 / 2 = ) 6.115x %15 = 917,25- TL vergiyi ödemesi gerekir.

b)Kira Gelirlerinde

Artırımda bulunacak yılda hiç muhtasar beyanname vermeyen veya  muhtasar beyannae verilmekle birlikte bu beyannamede kira ödemesinin bulunmaması halinde

mükellefin (sorumlunun) 193. Sayılı Gelir Vergisi Kanununun (5) numaralı bendi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan ödemeleri kira nedeniyle vergi artırımında bulunmak istemesi halinde; ilgili yıllar için beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelir vergisi mükellefleri için belirlenen asgari gelir vergisi matrah artırım tutarı esas alınır, bu tutar üzerinden %15 tutarında hesaplanan verginin 6111 Sayılı Yasasında belirlenen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla Af Yasasından yararlanabilirler.

Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelir vergisi mükellefleri için ilgili yıllar itibariyle belirlenen asgari gelir vergisi matrah tutarları aşağıdaki gibidir

2006 yılı için 1.910 -TL

2007 yılı için 2.064 -TL

2008 yılı için 2.244 -TL

2009 yılı için 2.446 –TL

ÖRNEK: Ahmet Bey, beyaz eşya ticareti için kiralamış olduğu işyeri nedeniyle 2009 yılında 8.000.000- TL kira ödemesi yapmıştır. Bu ödemelerden tevkifat yapmamış, dolayısıyla muhtasar beyanname vermemiştir. Ahmet Bey 2009 yılı kira stopajı için vergi artırımı yapmak istemektedir.

Bu durumda, (2.446-TL x %15 =) 370 –TL gelir vergisini Kanunda belirlenen süre ve şekilde ödemesi halinde, beyan etmediği 2009 yılı kira stopajı dolayısıyla vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmayacaktır.

c)Yılların Sari İnşaat ve Onarma İşlerinde İstihkaklardan Kesilen Vergisinde

İlgili yıllarda aylık vergilendirme dönemleriin hiçbirinde muhtasar beyanname vermeyen ve vermiş olduğu muhtasır beyannamede yıllara sari inşaat işlerine ilişkin tevkifat göstermeyen  mükellefler (sorumlular) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaraları bendi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve 30uncu maddesinin birinci fırkasının (a) bentlerinde yer alan yıllara sari inşaat işleri için yapılan ödemeler nedeniyle gelir (stopaj) vergisi ve kurumlar (stopaj) vergisi artırımında bulunmak istemesi halinde yapılan ilgili yıllarda bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi  mükellefleri için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrahı artırımı tutarı esas alınır. Bu tutar üzerinden %3 vergi ödenmesi halinde gelir (stopaj) vergisi ve kurumlar (stopaj) vergisi artırımı hükümlerinden yararlanmak mümkündür.

c)ÖRNEK:

(B) A.Ş.’nin özel hastane binası inşaat işini üstlenen Ahmet Bey’e bu inşaat işi için 2008 ve 2009 yıllarında yapılan ödemelerden, tevkifat yapılmamıştır. Bu durumda (B) A.Ş., 2008 ve 2009 yılları için gelir (stopaj) vergisi artırımında bulunmak istemesi halinde, 2008 yılı için (11 . 220 x %3 = ) 337- TL, 2009 yılı için (12 . 230 x %3 = ) 367- TL gelir (stopaj) vergisi artırımı yapılması gerekir.

d)Zirai Ürün alımları ile Esnaf Muaflığından Yararlananlardan Mal ve Hizmet Alımı İçin Yapılan Ödemelerde Vergi Artırımı

Vergi artırımı, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen gelir vergisi asgari matrah artırımı tutarı üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94üncü maddesinin birinci fıkrasının (11) numaralı bendinde yer alan zirai ürün alımları için yapılan ödemeler için %2, 13 numaralı bendinde yer alan esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemeler için %5 oranında hesaplanmak suretiyle gerçekleştirilecektir.

ÖRNEK: 

(C ) A.Ş., 2009 yılında taahhüt konusu yıllara sari inşaat işi için müteahhite yapmış olduğu 20.000.000- TL istihkak ödemeleri ile çiftçilerden satın aldığı 4.000.000- TL zirai mahsuller için yaptığı ödemelerden gelir vergisi taskifatı yapmamış ve muhtasır beyanname vermemiştir. Adı geçen kurum söz konusu ödemeler nedeniyle Af Yasasından yararlanmak istemektedir.       

( C ) A.Ş.’nin;

İstihkak ödemelerinden yapılması gereken tevkifata ilişkin olarak;

(12.230 x %3 = ) 367- TL vergiyi,

 Zirai mahsul alımlarına ilişkin yapılan ödemelerdeki tevkifata ilişkin olarak;

(12.230 x %2 = ) 247- TL vergiyi,

30 Nisan 2011 tarihine kadar ilgili vergi dairesine bildirmesi ve ilk taksiti Mayıs  2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle ödemesi mümkündür. Bu durumda sorumlu vergi artımı hükmünden yararlanabilecektir. Ancak 18 eşit taksitte ödemek istemesi halinde yukarıda hesaplanan tutarların ( 1,15 ) katsayı ile çarpılmak suretiyle ödeneceği tabidir.

D- MATRAH ARTIRIMINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER

1-Matrah ve Vergi Artırımı ile Matrah Beyanı Dolayısıyla Ödenmesi Gereken Vergileri Ödeme Zamanları:

6111 Sayılı Kanun’un 6, 7 ve 8 ‘inci maddeleri hükümlerinden yararlanılarak artırımda bulunanlar, anılan hükümlere göre hesaplanan gelir, kurumlar ve katma değer vergisi, gelir (stopaj) vergisi ile kurumlar (stopaj) vergisini 30 Nisan 2011 ayı sonuna kadar ilgili vergi dairesine bildirmeleri ve tahakkuk eden vergiyi, ilki Mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde en fazla 18 eşit taksitte ödemeleri gerekir.

6111 Sayılı Kanun’a göre, yapılan matrah ve vergi artırımı sonucu tahakkuk ettirilen vergilerin  yukarı da belirtilen taksit süreleri içinde ödenmemesi halinde,6183 sayılı Kanunun 51’inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranının bir kat fazlası oranında uygulanacak gecikme zam’ı ile birlikte ve tahsiline devam edilecektir. Bilindiği üzere 6183 sayılı Kanunun 51’inci maddesine göre halen uygulanmakta olan gecikme zammı oranı aylık (%1,40) dır. Dolayısıyla tahakkuk edilen vergilerin taksitlerinin süresinde ödenmemesi halinde uygulanacak gecikme zammı oranı (%2,80) olacaktır.

2- Vergi Matrahlarının Takdiri İçin Takdir Komisyonlarına Sevk Edilmiş Bulunan Mükellefler İle Haklarında Vergi İncelemesine Başlanılmış Mükelleflerin Durumu

6111 Sayılı Yasanın 9’uncu maddesinin (4) numaralı fıkrasında bu Kanuna göre matrah artırımda bulunulmasının Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmeyeceği hükmü yer almıştır. Ancak bu mükellefler hakkında vergi incelemesi ile takdir işlemlerine göre tarhiyat yapılabilmesi için aşağıda belirtilen hususlara uyulması gerekir.

a)İncelemenin  1 ay içinde sonuçlandırılamaması

6111 sayılı yaya göre matrah artırımında bulunan mükellefler hakkında, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerinin, Kanunun yürürlüğe girdiği ayı izleyen ayın başından itibaren 1 ay içerisinde sonuçlandırılması şarttır. Bu süre içerisinde sonuçlandırılamayan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine devam edilmeyecek, bulunduğu safhada bırakılacaktır. Mükellefler sadece artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergileri ödeyeceklerdir.

b)İncelemenin 1 ay içinde sonuçlandırılması

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanılmış söz konusu vergi incelemeleri ile takdir işlemlerinin Af Yasasının yürürlüğe girdiği ayı izleyen ayın başından itibaren 1 ay içerisinde sonuçlandırılması ve tarhiyata konu matrah farkı tesbit edilmesi halinde;

b-i) Mükellef, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce matrah artırımında bulunmuş ise, inceleme ve takdir sonucu bulunan matrah farkı ile mükelleflerin bu Kanunun 6,7 ve 8 inci maddeleri hükümlerine göre artırdıkları matrahlar birlikte değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucu mükellefin ilgili yıllarda artırılan matrah tutarlarının, vergi incelemeleri veya takdir komisyonu kararlarına göre o yıl için belirlenen matrah farkından fazla veya bu tutar kadar olması durumunda mükellef hakkında ayrıca vergi incelemeleri ve takdir komisyonu kararlarına göre vergi tarhiyatı yapılmaz ve ceza uygulanmaz.

b-ii)  Vergi incelemeleri ve takdir sonucu belirlenen tarhiyata konu matrah farkının, mükellefin ilgili yıl için artırdığı matrah tutarından fazla olması halinde, aradaki fark tutar kadar matrah farkı üzerinden mükellef hakkında gerekli vergi tarhiyatı yapılacak ve ceza uygulanacaktır. Ancak mükellef, bu fark tutarı üzerinden tarh edilen vergiler ile uygulanan gecikme faizi ve cezaları için; 6111 Sayılı Kanunun 4 üncü maddesi “inceleme ve tarhiyat safhasında bulunan vergiler.” Hükmünden yararlanmak suretiyle ödemede bulunabilir.

b-iii)  Bir ay içinde sonuçlandırılan ve yukarıda (b-ii) bölümünde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılan tarhiyatlar ile ilgili olarak mükelleflerin tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmaz.

b-iv)  Bu bendin uygulanmasında, inceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, vergi inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesidir.

b-v) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce haklarında vergi incelemesi ve takdir işlemlerine başlanmış olan mükelleflerin, söz konusu inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce af yasasına göre,matrah artırımında bulunmamaları halinde, bu mükellefler yukarıdaki uygulamalardan yararlanamayacak yapılan tarhiyatlar için bu Kanunun 4’üncü maddesi hükmünden yararlanabileceklerdir.

3- İade Talebinde Bulunanların Durumu

Bu kanuna göre matrah artırımında bulunan mükelliflerin, yıllık gelir veya kurumular vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin, mahsup yada nakden iadesi konusundaki başvuruları, ilgili Kanun hükümleri ve Genel Tebliği esasları çerçevesinde sonuçlandırılacağından matrah artırımında bulunan mükellefler hakkında mahsup ve iade talebi ile sınırlı olmak üzere vergi incelemesi yapılabilecektir. Bu incelemelerin 1 aylık süre içinde sonuçlandırılması şartı aranmayacaktır. İade talebinin reddi halinde söz konusu vergiler daha önce iade edilmiş ise iade edilen bu vergiler için gerekli vergi  ve ceza tarhiyatı yapılacaktır.

Ancak mükellefe, matrah artırımında bulunduğu için ilave vergi tarhiyatı yapılamaz. Sadece iade talebi reddedilir veya daha önce iade edilen varsa ger alınır.

Teminat karşılığı yapılan iadeler ile ilgili inceleme raporunda, talep edilen iadeyi aşan bir matrah farkı bulunması halinde; iadesi talep edilen tutarı aşan kısım için tarhiyat yapılabilmesi incelemenin 1 ay içinde sonuçlandırılması bağlıdır. Bu takdirde de mükellefin matrah artırımının dikkate alınacağı tabiidir. Ancak, iade tutarı ile ilgili olarak incelemenin 1 ay içinde sonuçlandırılması şartı aranılmadığından, iade sınırlı olmak üzere inceleme devam edebilecek ve yukarıda açıklandığı şekilde işlem yapılacaktır

 Bu Kanunun 7 inci maddesinin (6) numaralı bendinde, katma değer vergisi artırımda bulunulan yıllarla ilgili olarak mükellefler hakkında sonraki dönemlere devreden indirilebilir katma değer vergileri  ve ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran  işlemlerden doğan tecil-terkin ve nakden yada mahsuben iade işlemleri ile sınırlı olmak üzere 1 aylık inceleme şartı aranmaksızın inceleme ve tarhiyat yapılabilecektir.

3-Diğer Hususlar

a)Defter ve Belgelerin Saklanması

i-Matrah/vergi artırımında bulunan ve bu konudaki şartları yerine getiren mükelleflerin defter ve belgeleri, artırıma konu vergi türleri için kendileri adına tarhiyat yapılmak amacıyla incelenmemesine rağmen, defter ve belgelere, diğer vergi türleri için inceleme yapılması, üçüncü kişilerle ilgili olarak karşıt incelemeler yapılması, mahkemelerce belli konulara bakılması veya bilirkişilerce ihtiyaç duyulması gibi nedenlerle müracaat edilebilecektir. Bu nedenle matrah/vergi artırımında yararlanan mükelleflerin, defter ve belgelerini Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca saklayacakları ve ibraz edecekleri  tabiidir.

b)6111 Sayılı Yasaya Göre Eksik ve Tahakkuk Edilen Vergiler

Matrah/vergi artırımda bulunan mükelleflerin, matrah/vergi artırımlarının doğruluğu vergi dairelerince araştırılacaktır. Kanun hükümlerine göre, doğru beyan edilmeyen matrah/vergi artırımları ile ilgili olarak eksik tahakkuk eden vergiler, ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılacak, bu Kanunda açıklandığı şekilde tahsil edilecektir.

c)Artırılan Matrahlara Geçici Vergi Uygulanması

 Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmaz ve tahsil olunmaz.

d)Daha Önce İncelenen Yıllar İçin Matrah Artırımı

Defter ve belgeleri üzerinde daha önce vergi incelmesi yapılmış olan mükellefler dilerlerse vergi incelemesi yapılan yıllar için de matrah ve vergi artırımında bulunabilirler.

e)Yıl içinde İşe Başlayan Veya İşi Bırakan Mükelleflerin Durumu

Gelir (stopaj) vergisi artırımında bulunmak isteyen mükelleflerin (sorumluların) artırımda bulunacakları yıl içinde işe başlamış ya da işi bırakmış olmaları halinde, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri esas alınarak yukarıdaki bölümlerde yapılan açıklamalar çerçevesinde ilgili yıl için artıracakları vergi tutarları hesaplanacaktır. Bu hesaplamada, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemlerine ait gelir (stopaj) vergisinin 1 yıla iblağ edilmesi söz konusu değildir. Aylık vergilendirme dönemlerinde tam ay faaliyette bulunulmaması halinde o ay tam çalışılmış kabul edilecektir.

f) Vergi Artırımında Bulunulacak Yıl İçin Yapılan ve Kesinleşen Tarhiyatların Durumu

Mükelleflerin (sorumluların), matrah ve vergi artırımında bulunmak istedikleri yıl içinde yer alan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak, haklarında 6111 Sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce resmen veya ikmalen yapılıp kesinleşen vergilere ilişkin vergi matrahları ile vergiler, matrah veya vergi artırımında birlikte dikkate alınacak ve bu toplam matrah tutarı ile Vergiler Kanununda yer alan vergi oranları uygulanmak suretiyle ödenmesi gereken vergi hesaplanacaktır.

g)Vergi Artırımı Sonucu Ödenen Vergilerin Gelir Veya Kurumlar Vergisinden İndirilememesi

6111 Sayılı Kanuna göre yapılan matrah ve vergi artırımı sonucu ödenen vergiler, mükelleflerin gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamaz.

h) Matrah ve vergi artırımı dolayısıyla mükelleflerce verilen yıllık, muhtasar ve katma değer vergisi beyannameleri ve diğer beyannameler için damga vergisi alınmaz.

ı) Mükelleflerin Af Yasasına göre matrah ve vergi artırımı yaptıkları dönemlere ilişkin olarak kanuni süresinde vermedikleri anlaşılan beyannameler nedeniyle 2/3 sayılı Vergi Usul Kanununun usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.

I)Haklarında daha önce vergi incelemesi yapılmış olan mükellefler, vergi incelemesi yapılan yıllar içinde artırımda bulunabilirler.

 j)Af Yasasına göre matrah ve vergi artırımı ile ilgili olarak doğru beyanda bulunulmaması veya vergi hatası nedeniyle eksik vergi tahakkuk ettirilmesi halinde, eksik tahakkuk eden vergiler ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılır ve Af Yasasında belirtilen şekilde tahsil edilir.

k)Matrah Artırımından Yararlanmayacak olanlar 2/3 Sayılı Vergi Usul Kanununun 359’uncu maddesinin (b) fıkrasındaki  “ defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen ya da kısmen sahte olarak düzenleyenler “  6111 Sayılı Kanunun 6, 7 ve 8 inci maddelerinde yer alan matrah veya vergi artırımı hükümlerinden yararlanamazlar.

Buna göre, matrah artırımından sahte ya da kapsamı itibariyle yanıltıcı belge olmaları ile kapsamı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler yararlanacaktır. Böylece bu belgeleri alanlar, ileride hapis cezası istemiyle haklarında soruşturma yapılamayacak, ancak sahte ya da muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler ceza ve kovuşturulmaya tabi olacaklardır. Matrah artırımı yönünden kaçakçılık fiilleri aşağıda gösterilmiştir.

	MATRAH ARTIRIMI VE KAÇAKÇILIK FİİLLERİ
Kaçakçılık Suçu ile İlgili Fiilin Türü	Vergi Usul Kanunu ve Madde No	Ceza, Soruşturma ve Kovuşturma Durumu
Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hilesi yapanlar, gerçek olmayan veya kaydı konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının özletilmesini doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarını kayıt edenler	359/a-1	Tabi olmayacak
Defter kayıt ve belgeleri tahrif eden veya gizleyenler	359/a-2	Tabi olmayacak
Kapsamı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler	359/a-2	Tabi olmayacak
Kapsamı itibariyle yanıltıcı belge kullananlar	359/a-2	Tabi olmayacak
Sahte belgeleri kullananlar	359/b	Tabi olmayacak
Sahte olarak basılan belgeleri bilerek kullananlar (Maliye Bakanlığı ile anlaşması olmayan matbaaların bastığı belgeler ile sahte basılan	359/c	Tabi olmayacak
Maliye Bakanlığı ile anlaşması olmadığı halde belge basanlar	359/c	Tabi olmayacak
Defter kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahtelerini yok ederek yerine başka yaprak koyanlar veya hiç koymayanlar	359/b	Tabi
Belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler		Tabi

 

IV -  STOK BEYANLARI

13.02.2011 tarihli ve 6111 Sayılı Kanunun 10 ve 11inci Mükelleflere;

İşletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan, emtia, makine teçhizat ve demirbaşları, yasal defterlere kaydetme imkanı,

Kayıtlarında yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia, kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklarını kayıt ve beyanlarına intikal ettirerek, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirme imkanı sağlanmaktadır.

A – İŞLETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE, KAYITLARDA YER ALMAYAN EMTİA, MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLAR

1)Açıklama

6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi hükmü ile getirilen imkandan, yararlanacak olanlar ile bu madde kapsamında düzeltme konusu olacak iktisadi kıymetler aşağıda tabloda gösterilmiştir.

10uncu Maddeden Yararlanacak Mükellefler	Düzeltme Kapsamındaki İktisadi Kıymetler
·         Sermaye Şirketleri ·         İktisadi Kamu Müesseseleri ·         Kooperatifler ·         Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler ·         İş Ortaklıkları ·         Ferdi Ticari İşletmeler ·         Adi Ortaklıklar ·         Kolektif Şirketler ·         Adi Komandit Şirketler ·         Serbest Meslek Erbabı	·         Emtia ·         Makine ·         Teçhizat ·         Demirbaş

 

2)Kayıtların Alınacak Emtia, Makine, Teçhizat ve Demirbaşın Değerlemesi

Emtia, teçhizat ve demirbaşların kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşlarınca tespit edilen rayiç bedelleri üzerinden bu kanun’un yürürlüğe girdiği ayı izleyen üçüncü ayın son iş gününe kadar bir envanter listesi ile Gelir veya Kurumlar Vergisi yönünden bağlı oldukları Vergi Dairesine bildirilecek ve bunları defterlere kaydedilecektir. Kanun Şubat 2011 ayında yürürlüğe girdiğinden söz konusu bildirimin Mayıs 2011 ayının son iş gününe kadar yapılacaktır.

3)Kayda Alınan Kıymetlerin Satışı

Beyan edilen kıymetlerin satılması halinde satış bedeli bunların defterlerine kaydedildiği bedelinden düşük olamaz.

Gerçek satış bedeli, kayda alınan bedelden düşük olması halinde kazancın tespitinde kayıtlı bedel esas alınacaktır.

Bildirime dahil edilen varlıklar için amortisman ayrılamaz.

4)Kayda Alınan Emtia ve Kıymetler Dolayısıyla Vergisel Yükümlülükler

Bilanço esasına göre defter tutanlar, aktife kaydettikleri emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı ayrı özel karşılık hesabı açarlar.

*Emtia için ayrılan karşılığın ortaklara dağıtılması ve işletmenin tasfiye edilmesi halinde bu karşılıklar sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez.

* Makine, teçhizat ve demirbaşlar envantere kaydedilir ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman kabul edilir.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise söz konusu emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydederler.

  Kayıta alınan emtia, teçhizat ve demirbaşların değerleri üzerinden aşağıdaki tabloda belirtilen oranlarda KDV ödenecek ve sorumlu sıfatıyla 2 no’lu KDV beyannamesi ile beyan edilecek ve aynı süre içinde ödenecektir.

5)Ödenen KDV’nin İndirimi

Makine, Teçhizat ve demirbaşlar üzerinden ödenen KDV, hesaplanan KDV’den indirilemez. Bu tutar verginin ödendiği yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak indirilir.

Emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir.

Buna göre 1 nolu KDV beyannamesinde mal ve hizmet teslimleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden genel esaslara göre indirilir.

6)Katma Değer Vergisi Kanununun 9uncu Maddesinin Uygulanması

Kayda alınan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar için Katma Değer Vergisi Kanununun 9’uncu maddesinin (2) numaralı bendinde yer alan “Fiili ya da kaydı envanter sırasında belgesiz hizmet satın alındığının tespiti halinde bu alışlar nedeniyle ziyan uğratılan Katma Değer Vergisi, belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan mükelleften alınır.” Hükmü uygulanmayacaktır.

Bu nedenle Kanunun 10uncu maddesine göre düzeltme yapan mükellefler hakkında belgesiz mal bulundurduğu gerekçesiyle malın emsal bedeli üzerinden re’sen cezalı KDV tarhiyatı yapılması söz konusu değildir.

Beyan Edilen Mal	Ödenecek KDV Oranı
Makine	%10
Teçhizat	%10
Demirbaş	%10
Genel Orana Tabi Emtia	%10
İndirimli orana tabi mak. teçhizat, demir ve emtia	İlgili olduğu oranın %50 si (%8 KDV’ye tabi ise %4 ; %1 KDV’ye tabi ise %0,5

 

 

Örnek

(Y) A.Ş ‘nin fiilen bünyesinde rayiç bedelle genel KDV oranına tabi 200.000.000 TL’ lık emtia, 300.000.000 TL makine, 180.000.000 TL’lık demirbaş bulunmaktadır. Ancak, bu varlıklar kayda alınmamıştır. Buna göre, stok beyanından yararlanmak isteyen (Y) A.Ş nin bu emtiayı kayda alması ve kayda alınan emtianın rayiç değeri üzerinden % 10 KDV hesaplayıp ödemesi gerekmektedir.

	Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine ve Demirbaş Tutarı	Beyan Edilecek Emtia,Makine ve Demirbaş Tutarı	Ödenecek KDV Oranı	Ödenecek KDV Tutarı	İndirilecek KDV Tutarı
Emtia	200.000.000	200.000.000	%10	20.000.000	20.000.000
Makine	300.000.000	300.000.000	%10	30.000.000	-
Demirbaş	180.000.000	180.000.000	%10	18.000.000	-

 

Kayda alınan stoklar için 68.000.000 TL’lik KDV’yi Vergi Dairesine ödeyecek ve sorumlu sıfatıyla 2 no’lu beyanname ile beyan edecektir. Bu KDV’lerin emtia stoğuna ilişkin 20.000.000 TL lik indirim hakkı bulunmaktadır.

6111 Sayılı Kanuna göre 2 no’lu ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilen verginin yine beyan süresi içinde ödenmesi gerekir.

Kanunda beyanname verme süresi için özel bir belirleme yapılmamış olduğundan, genel kurala göre, kıymetlere ait bildirimin vergi dairesine yapıldığı tarihi izleyen ayın 25inci günü akşamına kadar beyannamenin verilmesi gerekir.

Bu döneme ilişkin stok hesaplarına kaydedilen emtia, demirbaş ve makine dolasıyla mükellefe geçmişte yönelik herhangi bir cezai yaptırım uygulanmayacaktır.

7) Beyan edilen kıymetlerin kayıtlara intikali

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı ayrı olmak üzere makine, teçhizat ve demirbaşlar için pasifte karşılık hesabı açacaktır. Belgesiz iktisadi kıymetin iktisabı için çek, senet veya başka bir değer verilmişse karşılık olarak bunlarla ilgili hesap gösterilecektir.

Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması ve işletmenin tasfiye edilmesi halinde, sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez.

Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaşlar ayrıca envantere kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir. Ancak, bu kıymetlerin satılması halinde, birikmiş amortismanlar daha önce gider yazılmamış olduğundan, mali karın tespitinde dikkate alınmayacaktır.

Af Kanununun 10’uncu maddesi kapsamında bildirilen kıymetlerin satılması halinde, satış bedeli bunların deftere kaydedilen değerinden düşük olamaz, yani satıştan zarar doğmaz. Mali karın tespitinde satış bedeli en az kayıt edilen değer kadar dikkate alınacaktır. İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

Örnek 1:

Y Anonim Şirketi, stoklarında bulunan ancak kayıtlarında yer almayan elektronik eşya ürününe ilişkin envanter listesini hazırlamıştır. Genel oranda katma değer vergisine tabi olan bu malın kendisi tarafından belirlenen rayiç bedeli 500.000.000 liradır. Şirketin bu bildirimine ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.

---------------------------------/---------------------------------------------

153 Ticari Mallar                                                  500.000.000 TL

191 İndirilecek KDV                                                50.000.000 TL

                                    525 Kayda Alınan Emtia Karşılığı                                              500.000.000 TL

                                   (af yasasının 10. Maddesi)

                                   360 ödenecek Vergi ve Fonlar                                          50.000.000 TL

                                   (sorumlu sıfatı ile ödenecek  KDV)

-----------------------------------------------/-----------------------------------------------                     

Bu emtianın satılması halinde kayıtlara intikal ettirilecek satış bedeli 500 milyon liranın altında olamayacaktır.

Örnek 2:

(Y) Anonim Şirketi kayıtlarında yer almayan makine ve demirbaşlarını bildirmek istemektedir. Sabit kıymetlerin mükellefçe belirlenen rayiç bedeli 120.000.000 lira envantere alınmasına ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde yapılacaktır.

------------------------------------------/------------------------------------------------------------

253 Tesis makine ve cihazlar                                120.000.000 TL

689 Diğer Olağanüstü Gid. Ve Zar.                         12.000.000 TL

                  257 Birikmiş Amortismanlar                                        120.000.000 TL

                  (6111 Sayılı Yasanın 10.uncu maddesi)

                  360 Ödenecek Vergi Ve Fonlar                           12.000.000 TL   

               (sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV)

-------------------------------------------/--------------------------------------------------------------

 

(Y) Anonim Şirketi, örneğimizdeki makine ve demirbaşlarını peşin alarak 150 milyon liraya satması halinde muhasebe kayıt aşağıdaki gibi olacaktır.

------------------------------------------/------------------------------------------------

100 KASA HESABI                                                         150.000.000 TL

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN                                           120.000.000 TL

                             253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR                             120.000.000 TL

                            679 DİĞER OLAĞANÜSTÜ GELİR VE KARLAR            150.000.000 TL

-------------------------------------/-------------------------------------------------------

4- Özel Tüketim Vergisi Konusuna Giren Mallar

Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri (adi, kolektif ve adi komandit şirketler dahil) Özel Tüketim vergisi konusuna giren malları 6111 Sayılı Kanunun 10’uncu maddesi kapsamında beyan etmeleri mümkündür, Ancak alış belgelerini ibraz edemeyen mükellefler beyan ettikleri bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan özel tüketim vergisini, 6111 Sayılı Kanunun yayınlandığı Şubat 2011 ayını izleyen üçüncü ayın (Mayıs 2011) sonuna kadar ayrı bir beyanname ile beyan ederek,beyan süresi içinde ödemesi halinde beyan edilen bu mallar bakımından 4760 sayılı özel Tüketim Vergisi Kanununun 4’üncü maddesinin (3)numaralı fıkrasındaki;

“Fiili veya kaydi envanter sırasında bu Kanuna ekli listelerdeki malların belgesiz olarak bulundurulduğunun tespiti halinde, belgesiz mal bulunduran mükelleflere bu malların alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi halinde, belgesi ibraz edilemeyen malın tespit tarihindeki emsal bedeli üzerinden hesaplanan Özel Tüketim Vergisi ,  alışını belgeleyemeyen mükellef adına re’sen tarh edilir. Tarh edilecek Özel Tüketim Vergisi, asgari maktu vergi tutarına göre hesaplanacak vergiden az olamaz. Bu tarhiyata vergi ziyai cezası uygulanır. “ hükmü mükellef hakkında uygulanmayacaktır.

6111 Sayılı Kanunun 10’uncu maddesinin (5) numaralı fıkrasına göre beyan edilerek ödenen özel tüketim vergisi için mükellefe vergi ziyai cezası kesilmez.

B- KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN EMTİA, KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR

1-Açıklama

İşletmenin faturalı olarak aldığı, deftere girişi olan mal satılmış olup satış faturası kesilmemiş olabilir. Bu durumda mal bedeli gelir ve kurumlar ve KDV devlete yatırılmamış olmaktadır. Bu durum vergi inceleme elemanlarının işletmede envanter sayımı yapması durumunda cezalı tarhiyata neden olacaktır. 6111 Sayılı Kanunun 11inci maddesi bu konuda düzenleme getiriyor. Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefleri (adi, kolektif ve adi komandit şirketler dahil) kayıtlarda yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını bu Kanun ‘un yürürlüğe girdiği ayı izleyen 3.ayın son iş gününe kadar aynı neviden mallara ilişkin, kayıtlardaki gayri safi kar oranı dikkate alınarak fatura düzenlenir. Her tür vergisel yükümlülük yerine getirilir. Kayıtlara buna göre intikal ettirilir ve buna göre beyan edilir.

Gayrisafi kar oranının kayıtlara göre tespit edilmediği durumda gayrisafi kar oranı, bağlı olunan meslek kuruluşu tarafından belirlenecek gayrisafi kar oranı dikkate alınır.

Bu madde hükmünün uygulamasına ilişkin olarak geçmişe yönelik vergi cezası ve gecikme faizi uygulanmaz.

Kanunun söz edilen 11inci maddesinde kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan makine, teçhizat ve demirbaşlar kapsama alınmamıştır.

2-Emitianın Değerlemesi ve Kayıtlardan Çıkarılması 

İşletmenin kayıtlarında yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia, 6111 sayılı Kanunun 11inci maddesi çerçevesinde;

·       Fatura düzenlenerek kayıtlardan çıkartılacak

·       Faturadan gösterilecek bedeli işletmede mevcut aynı cins malların satışındaki gayrisafi kar oranı dikkate alınarak tespit edilecektir.

·       Gayrisafi kar oranı işletmenin yasal kayıtlarından tespit edilmediği durumda, bağlı bulunulan meslek odalarının belirleyeceği gayrisafi kar oranı dikkate alınacaktır.

3- Vergisel Yükümlülükler

İşletmenin kayıtlarında yer aldığı halde işletmede fiilen mevcut olmayan emtia ile ilgili düzeltme işleminde, bu işlemle ilgili tüm vergisel yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir.

*Emtianın kayıtlardan çıkarılması için düzenlenecek faturadan, malın tabi olduğu oranda katma değer vergisi hesaplanarak ilgili dönem beyannamesine dahil edilecektir.

*Düzenlenen faturada yer alan satış hasılatı yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında dikkate alınacaktır.

Madde kapsamında düzenlenecek faturalarda alıcıya ilişkin bilgiler yerine ……… sayılı bazı alacakların yeniden yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer bazı Kanun ve Kanun hükmünde Kararnamelerde değişiklik yapılması hakkında Kanunun 11. Maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir.” İbaresi yazacaktır.

2-Örnek

(Y) A.Ş nin kayıtlarında yer alan bazı emtia fiilen yoktur. İşletme stok beyanından yararlanmak istemektedir. Buna göre; ilgili yıl kayıtlarda aynı malların satışı yapılmış ve gayrisafi kar oranı %12 olarak tespit edilmiştir. Kayıtlarda yer alan ancak fiilen yok olan malların degeri 100.000.000 TL dir. Buna göre; beyan edilecek değer, bu bedele gayrisafi kar oranına göre hesaplanan değerin eklenmesi sonucu bulunacaktır. Bu esasa göre beyan edilmesi gereken tutar 100.000.000 +( 100.000.000 x %12) = 112.000.000 TL dır. Bu tutar için fatura düzenlenecek ve 30 Mayıs 2011 ‘e kadar beyan edilip üzerinden %18 oranında hesaplanan KDV beyan süresi içinde ödenmelidir.

Kayıtlarda Yer Alan Ancak Gerçekte Varolmayan malların Tutarı	Beyan Edilecek Tutar 100.000.000 + (100.000.000 x %12 )	BKK’nda yer alan Listedeki KDV oranı (Emtia)	Ödenecek KDV Tutarı
100.000.000	112.000.000	%18	20.160.000

 

(Y) A.Ş bu kayıtlar nedeniyle bu döneme ilişkin stok hesapları dolayısıyla herhangi bir vergi ziyai cezası ve özel usulsüzlük cezasına ve gecikme faizine tabi olmayacaktır.

3-  Muhasebe Kayıtları :

i-Açıklama

Yukarıda açıklanan şekilde faturalanan emtianın yasal defterlere kaydedilmesi normal satış işlemlerinden bir farklılık arz etmemektedir. Faturada malın tabi olduğu oranda katma değer vergisi hesaplanacak ve ilgili dönem beyannamesine dahil edilecek, yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da hasılat olarak dikkate alınacaktır.

Fatura bedeli “600 Yurtiçi Satışlar” , faturada hesaplanan katma değer vergisi de “391 Hesaplanan KDV” hesabına alacak yazılmak suretiyle kayıtlara intikal ettirilecektir. Bu hesapların karşılığını teşkil edecek borçlu  hesap uygulamayı yapan mükellefçe gerçeğe uygun olarak tespit edilecektir. Gerçek durum  ile kayıtlar arasındaki farklılık faturasız satışlardan kaynaklanmaktadır ve faturasız satılan malların karşılığında işletme kalemlerinden birinde artış olması gerekmektedir.

Bu artış nakit para, banka hesabında alacak, alacak senedi, çek ve benzeri değerler şeklinde olabilir. Dolayısıyla, mal çıkışı karşılığında aktif değer olarak işletmede ne varsa veya işletmede beyan tarihinde bu artış ne olarak görülüyorsa, buna ilişkin hesaplara kayıt yapılması gerekmektedir. Aktif hesaplarda meydana gelen artışın ortaklar tarafından işletmeden çekilmiş olması halinde, “231 Ortaklardan Alacaklar” hesabına, artışın herhangi bir şekilde tespit edilememesi halinde “689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar “ (Beyannamenin düzenlemesi sırasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır) hesabına borç kaydı yapılacaktır.

ii-Örnek

(B) Limited Şirketi, kayıtlarında yer aldığı halde stoklarında mevcut olmayan emtiayı faturalandırarak kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmek istemektedir. Şirketin ticaretini yaptığı genel oranda KDV ‘ne tabi olan cep telefonun kayıtlarında bulunan ancak stoklarda yer almayan miktarı 2000 adet olup kendi kayıtlarına göre bu malın birim maliyeti 250 TL /Adet, gayri safi karlılık oranı ise %20’dir. (B) Limited Şirketi bu mala ilişkin düzenleyeceği faturada 600.000 TL satış bedeli ve 108.000 TL KDV gösterecektir. Düzenlenen bu faturanın muhasebe intikali aşağıdaki şekilde olacaktır.

----------------------------------------------/---------------------------------------------

689 Diğer Olağanüstü Gider Ve Zar.      708.000 TL

(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)

                     600 Yurtiçi Satışlar                            600.000 TL

                     391 Hesaplanan KDV                         108.000 TL

----------------------------------------------/-----------------------------------------------

Bu kayıtta yer alan 689 numaralı hesap yerine gerçek duruma uygun olması halinde diğer hesaplardan; kasa, banka, çek, alacak senedi ve cari hesaplardan biri kullanılabilecektir. Örneğin, kayıtsız yapılan satış karşılığında alacak senedi alınmış olması halinde kayıt aşağıdaki şekilde olacaktır.

-------------------------------------------------/----------------------------

121 Alacak Senetleri                                                         708.000 TL

                            600 Yurtiçi Satışlar                                                               600.000 TL

                            391 Hesaplanan KDV                                                           108.000 TL

------------------------------------------------/----------------------------------------------------

Fatura düzenlemek suretiyle bu bölümde açıklandığı şekilde kayıtlara intikal ettirilen malların daha önceki dönemlerde satıldığının tespit edilmesi halinde kar dağıtımı ve vergi kesintisi dahil olmak üzere 2010 ve önceki yıllara yönelik tarhiyat yapılmayacağı gibi ceza ve faiz de uygulanmayacaktır.

4-Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Bulunmayan Kasa Mevcudunun Düzeltilmesi;

6111 sayılı Kanunun 11inci maddesinin ikinci fıkrasıyla bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerinin, 31.12.2010 tarihi itibariyle düzenleyecekleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutlarını düzeltme imkanı getirilmiştir.

Bilindiği üzere, açıktan yapılan ödemeler veya belgesiz harcamalar ortaklardan alacak veya kasada, nakit para olarak gösterilmektedir. Ancak vergi incelemelerinde bu durum eleştirilere neden olmaktadır. Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri 31.12.2010 tarihi itibariyle düzenlenen bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde mevcut olmayan kasa mevcutlarını 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar (31 Mayıs 2011) gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı bulunduğu vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir.

Beyan edilen kasa mevcutları üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde (31 Mayıs) ödenecektir.

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede olmayan kasa mevcudunun düzeltilmesi dolayısıyla %3 oranında beyan edilen ve ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilemez, ayrıca kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider yazılmaz.

Örnek 1;

(Y) Ltd şirketinin 31.12.2010 tarihli bilançosunda kasa mevcudu 20.000.000 TL olarak gözükmekte ise kasada fiilen 5.000.000 lira bulunmaktadır. Bu durumda şirketin 15.000.000 TL kasa mevcudu tutarını mayıs 2011 ayı sonuna kadar Kurumlar Vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine beyan etmesi ve (15.000.000 X %3) = 450.000 TL  vergiyi beyan süresi içinde ödemesi şartıyla bu uygulama nedeniyle mükellef hakkında geçmişe yönelik vergi cezası ve gecikme faizi uygulanmayacaktır.

 

5-Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Bulunmayan Ortaklardan Alacakların Düzeltilmesi

a-Açıklama

6111 sayılı Kanunun 11inci maddesine göre, bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerinin 31.12.2010 tarihi itibariyle düzenleyecekleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan ortaklardan alacakları hesabının düzeltilmesi imkanı getirilmiştir.

Buna göre düzeltme kapsamına;

*Mükellefler bakımından; Bilanço esasında defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri,

*Düzeltilecek kıymetler açısından; İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan ortaklardan alacaklı bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarı,

*Dönem açısından ise 30.12.2010 tarihi itibariyle düzenlenecek bilançoda görülen net alacak tutarı,

b-Vergisel Yükümlülükler

6111 sayılı Kanunun 11inci maddesi kapsamına giren net alacak tutarı;

*Kanunun yayımlandığı Şubat 2011 tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar (31 Mayıs 2011) vergi dairesine beyan edilerek düzeltilecektir.

*Beyan edilen tutar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyan süresi içinde ödenecektir.

c-)Beyan Edilen Verginin Gider veya Mahsup Konusu Olamaması

Net alacak tutarının düzeltilmesi nedeniyle %3 oranında ödenen vergi, kurumlar vergisinden mahsup edilmez, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider kaydedilmez.

Örnek 2;

(B) Anonim şirketi, konfeksiyon üretim satış ve ihracatı faaliyetinde bulunmaktadır. 31.12.2010 tarihi itibariyle düzenlediği bilançosunda şirket ortaklarından 5.000.000 TL alacaklı, 3.000.000 lira da ortaklarına borçlu gözükmektedir. Söz konusu borç ve alacak konfeksiyon üretim ve satışı dolayısıyla bir mal alım ve satımından doğmamış olup ortaklara verilen ödünç paralar ile ortaklardan alınan finansmanla ilişkilidir.

Bu mükellef (5.000.000 – 3.000.000) = 2.000.000 TL ortaklardan alacak olarak, Kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine 31 Mayıs 2011 tarihine kadar beyan etmesi, ve ( 2.000.000 X %3) = 60.000 TL vergi beyan süresi içinde ödemesi halinde bu uygulama nedeniyle mükellef hakkında geçmişe yönelik vergi cezası ve gecikme faizi uygulanmaz.

      689  Diğer Olağanüstü Gider ve Zararlar(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)                    2.060.000

      131  Ortaklardan Alacaklar                                                                                                  2.000.000

      360  Ödenecek Vergi ve Fonlar                                                                                     60.000

Burada dikkat edilmesi gereken husus, kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların işletmenin esas faaliyet konusu olan mal ve hizmet alım satımından doğmamış olması gerekir. Şirketin satışını yaptığı emtianın ortaklara satışı dolayısıyla ortaklardan olan alacağı hakkında, yasanın 11’inci maddesi kapsamında beyanda bulunmak mümkün değildir.

6- Diğer Hususlar

a)Yeminli Müşavirlerin Sorumluluğu

Tam tasdik sözleşmesi çerçevesinde daha önceki dönemlerine ilişkin rapor düzenlenmiş bulunan mükelleflerin 6111 sayılı Kanunun 11’inci maddesi hükmünden yararlanmaları halinde rapor düzenleyen yeminli mali müşavirin bu işlemlerle sınırlı olarak sorumluluğu aranmayacaktır.

b)Ödenen Vergilerin Mahsubu

6111 sayılı Kanunun 10 ve 11 ‘inci maddelerinin uygulanmasına ilişkin olarak yapılan işlem ve bildirimlerin doğruluğu Maliye Bakanlığınca incelenebilecektir.

Af Yasasının (11) inci maddesi kapsamında ödenen vergiler, mükellefin gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez. Beyan edilen bu tutarlar ve ödenen vergiler, Kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak indirilemez. Ayrıca bu madde uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle mükellef hakkında ilave bir tarhiyat yapılamaz.

c)Stoklar Affı ile İlgili Bazı Sorular ve Cevapları

Soru 1­ –

1)Stok affı ile stoğa giren emtianın giriş bedelinin maliyet bedeli olup olmayacağı, karşılık hesabının tasfiye olana kadar pasifte mi bekleyecek, emtialar satıldığında kazancın tespitinde hangi değer esas alınacak

2)Değeri artırılacak makinanın satılması halinde, satış bedelinin tamamının mı yoksa giriş bedeliyle satış bedeli arasındaki farkın mı esas alınacağı,

Cevap :

Stoklarda bulunduğu halde kayıtlarda yer alamayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlara ait sorumlu sıfatıyla beyan edilecek vergi, kendi kayıtlarındaki aynı cins emtianın satış bedeli esas alınarak kendilerince veya meslek kuruluşlarınca belirlenen rayiç bedel üzerinden hesaplanır.

Karşılık hesabı karşılığında ilgili hesap (Kasa, senet, alacak) gösterilir.

Emtia İçin ayrılan karşılık ortakların dağıtılması veya işletmenin tasfiyesi halinde, sermayenin unsuru sayılır vergilendirilmez.

Makine, teçhizat ve demirbaş için ayrılan karşılık, birikmiş amortisman için ayrılan karşılık, birikmiş amortisman kabul edilir. Kıymetin satışı halinde, ayrılan ve amortisman sayılan karşılık daha önce gider yazılmamış olduğundan mali karın tespitinde hasılata dahil edilmez.

Buna göre, stok affı ile stoğa giren emtianın giriş bedeli aynı zamanda maliyet bedeli olacaktır.

Maliyet bedeline karşılık gelen bu tutar pasifte karşılık hesabına alınacaktır. Ayrılan bu karşılık ortaklara dağıtılabilecek olup, ortaklara dağıtılıncaya ya da işletmenin tasfiyesine kadar pasifte bekleyecektir.

Soru 2 –

Ticari faaliyeti olup da hiç mükellefiyeti bulunmayan mükelleflerin geçmiş yıla dönük mükellefiyet tesis ettirerek matrah artırımı hükümlerinden yararlanabilir mi ?

Cevap :

Faaliyette bulunduğu veya gelir elde ettiği halde mükellefiyet tesis ettirmemiş olan mükellefler, mükellefiyet tesis ettirip matrah artırımında bulunabilirler.

Soru 3 –

Şirket aktifinde kayıtlı olan, ancak fiilen işletmede bulunmayan taşıtın 6111 sayılı Yasa kapsamında envanterden çıkarılması mümkünmüdür.

Cevap :

6111 sayılı Kanunun 11’inci maddesine göre, kayıtlarda yer aldığı halde stoklarda fiilen mevcut olmayan emtianın çıkışı yapılabilmektedir. Dolasıyla amortismana tabi iktisadi kıymet niteliğinde bulunan ve ticari mal olarak değerlendirilmeyen taşıtın, stok affı kapsamında envanterden çıkarılması mümkün değildir.

Soru 4 –

01.10.2009 – 20.09.2010 özel hesap dönemine ilişkin olmak üzere 31.01.2011 tarihinde beyan edilen kazançlarda indirim konusu yaptığınız 2009 yılı zararlarınız için, 6111 sayılı yasasına göre matrah artırımında bulunması halinde; 2009 yılı indirim konusu yapılan zararların durumu ne olacak

Cevap :

Matrah artırımında bulunan bu mükellefin 01.10.2009 – 30.09.2010 hesap dönemi ve müteakip yılı kazançlarından 2009 yılı zararının %50 ‘si indirim konusu yapılamaz.

Bu mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak düzeltme beyannamesi vermesi ve bu beyannamede 2009 yılında gelen dönem zararının %50’sinin düşülmemesi gerekir.

Soru 5 –

Tevkifata tabi ödemenin bulunmadığı aylar için matrah artırımı yapılabilecek mi?

Cevap :

Herhangi bir ödemenin veya tahakkukun bulunmadığı aylar için muhtasar beyanname verilmemesi gerektiğinden, matrah artırımı yapılan yılda bu aylar dikkate alınmayacaktır. 

Soru 6 –

Mükellefin matrah artırımı yapılan yıllarda sehven eksik vergi ödemesinde bulunması ve daha sonra gecikme zammı ile eksik tutarı ödemesi halinde artırılan matraha indirimli oran (%15) uygulanabilir mi?

Cevap :

Uygulanamaz.

Soru 7 –

Matrah artırımı talep dilekçesi ile vergi inceleme raporu aynı gün vergi dairesine intikal etmiş ise uygulama nasıl olacak ?

Cevap :

Talep dilekçesinin giriş kayıt numarası, inceleme raporunun giriş kayıt numarasından önce ise mükellefin beyanı ile rapor birlikte değerlendirilir.

Soru 8 –

Matrah artırımında bulunan mükellef süre geçtikten sonra, matrah ve vergi artırımı talebinden vazgeçebilir mi ?

Cevap :

6111 sayılı yasaya göre matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükelleflerin, bu taleplerinden başvuru süresi sonuna kadara vazgeçmeleri mümkündür. Bu süreden sonra taleplerinden vazgeçmeleri mümkün değildir.

Soru 9 –

6111 sayılı Yasadan yararlanan mükellef uzlaşma talep edebilir mi ?

Cevap :

Af Yasasından yararlanmak için başvuru süresi sonuna kadar uzlaşma talep edilir. Af yasasından yararlanmış ve süre bitmiş ise uzlaşma talep edemez

 

 

SAYILI KANUNA GÖRE YAPILACAK ÖDEMELERE İLİŞKİN TAKVİM

MADDE	ALACAK TÜRÜ	TAKSİT SAYISI	ÖDEME TARİHLERİ VEYA ŞEKİLLERİ
2/1-a,b	Kesinleşmiş kamu Alacakları	18 Eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
2/1-c	Vergi aslına bağlı Olmaksızın kesilen idari para cezaları	18 Eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
2/1-ç	a,b,c bentleri dışında kalan amme alacakları	18 Eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
2/2	İhtirazi kayıtla verilen beyannameler	18 Eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
2/3	2010 yılına ilişkin geçici vergilerin gecikme zammı	18 Eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
2/4	Motorlu taşıtlar vergisi	18 Eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
3	Kesinleşmemiş veya dava safhasındaki alacaklar	18 Eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
4	İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan alacaklar	6 eşit taksit	İhbarnamenin tebliği tarihini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık devrelerde altı eşit taksitte
5	Pişmanlıkla veya kendiliğinden yapılan beyanlar	18 eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
6	Matrah artırımı üzerine hesaplanan gelir ve kurumlar vergisi	18 eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
7	Katma değer vergisi artırımı üzerine hesaplanan	18 eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
8	Gelir stopaj vergisi ve kurumlar vergisi artırımı üzerine hesaplanan vergi	18 eşit taksit	İlki mayıs 2011 ayında olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte veya istenirse 6,9,12 eşit taksitle
10 ve 11	……… sayılı kanuna öre ödenen vergi	Yok	Kanunun yayımını izleyen üçüncü ay sonuna kadar verilecek beyanname süresi içinde (mayıs 2011)
12	Kesinleşmiş sosyal Güvenlik Kurumu Alacakları	18 eşit taksit	İlk taksiti kanunun yayımlandığı (şubat 2011) tarihi izleyen dördüncü aydan (haziran 2011) aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle veya istenirse 6,9 ve 12 eşit  taksitte
13	Dava safhasında bulunan veya dava açma süresi sona ermemiş Sos. Güv.kur idari para cezaları	18 eşit taksit	İlk taksiti kanunun yayımlandığı (şubat 2011) tarihi izleyen dördüncü aydan (haziran 2011) aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitle veya istenirse 6,9 ve 12 eşit  taksitte
14	Ön değerlendirme, araştırma ve tespit aşamasında olan eksik işçilik prim tutarları		İlk taksiti bulunana göre hesaplama tutarın işverene tebliğ edildiği tarihi izleyen ikinci aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemlerde 18 eşit taksitle
15	Sosyal Güvenlik borç yapılandırma anlaşmalarının ihyasına ilişkin hükümlerden doğan ssk alacakları	Defaten	Başvuru tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar
16	Sigortalılık süresini dolduranların ihya prim borçları	Defaten	Yeniden hesaplanan prim borç tutarı kanunun yayımını izleyen beşinci ayın sonuna kadar defaten ödenir.

 

ORTAK HÜKÜMLER

1)Başvuru Süresi

6111 sayılı Yasadan yaralanmak isteyen mükellef veya sorumluların kanunun yayımlandığı Şubat 2011 tarihini takip eden ikinci ayın sonu olan Nisan ayı sonuna kadar ilgili idareye yazılı olarak başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

2)Ödeme Süresi

a)Taksit Sayısı

Maliye Bakanlığına, Gümrük Müsteşarlığına, İl Özel idarelerine, Belediyelere, Büyükşehir Belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerine bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksidi 6111 sayılı yasanın yayınlandığı tarihi izleyen üçüncü aydan (Mayıs 2011) Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerine ödenecek borçların ise dördüncü aydan (Haziran 2011) başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami 18 eşit taksitle ödemeleri şarttır. Mükellefler isterlerse 6, 9, 12 eşit taksitte ödeme imkanına da sahiptirler.

b)Taksitli Ödeme Halinde Ödenecek Tutarın Katsayı Çarpılarak Artırılması

Mükelleflerin 6111 sayılı Kanuna göre hesaplanan vergi ve ferilerine ait borçlarını, ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödemeleri halinde, kanunun yayımlandığı tarihten ödeme tarihine kadar olan süre için her hangi bir faiz uygulanmaz.

Mükelleflerin yeniden yapılandırılan borçlarını taksitle ödemek istemeleri halinde borçları, tercih edilen taksit sayısına göre belirlenen katsayı oranında artırılarak taksit tutarı belirlenecektir. Mükellef bu taksitlerden birini seçmek veya peşin ödeme yapmak zorundadır. 

Taksit yapılacak ödemelerde uygulanacak katsayılar;

1 ) 6 eşit taksit için 1,05

2 ) 9 eşit taksit için 1,07

3 ) 12 eşit taksit için 1,10

4 ) 18 eşit taksit için 1,15

Mükellef tercih ettiği taksit sayısından daha sonra vazgeçerek daha kısa sürede ödeme yapması halinde, ödenecek tutar yeni katsayıya göre düzeltilir.

Taksitlerin kredi kartı ile ödenmesi durumunda da yukarıdaki katsayılar uygulanır.

c)Kredi Kartı İle Yapılan Ödemeler

Maliye Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik kurumuna bağlı tahsil dairelerine yeniden yapılandırılan kamu alacaklarının kredi kartı ile ödenmesi idarece uygun görüldüğü takdirde ödemeye aracılık eden banka, borç tutarını kredi kartı sahibine taksitler halinde yansıtması ve taksit ödeme aylarında borç kaydedilmesi koşuluyla, amme alacağının ödenme tarihi olarak kredi kartının kullanıldığı gün esas alınır ve borçluya tahsilatın yapıldığını gösteren makbuz verilir.

d)Taksitlerin Mükellefin Vergi Dairesinden Olan Alacaklarını Mahsup Edilmesi;

Maliye Bakanlığı tahsil dairesine ödenmesi gereken amme alacaklarına uygulanmak üzere, bu kanun hükümlerine göre yeniden yapılandırılan amme alacakları, ilgili vergi mevzuatı gereği iade alacağından kendi borçlarını mahsup isteyen mükelleflerin bu taleplerinin yerine getirilebilmesi için başvuru veya taksit süresi içinde ilgili mevzuatın öngördüğü bilgi ve belgeleri tam ve eksiksiz vergi dairesine ibraz etmeleri şarttır.

Bu durumda mahsup talep dilekçesinin verildiği tarih itibariyle 6111 sayılı Kanuna göre ödenecek tutara mahsup işlemleri gerçekleştirilir.

3-Süresinde Ödenmeyen Taksitler

a)Bir Takvim Yılında iki Veya Daha Az Taksitin Süresinde Ödenmemesi Veya Eksik Ödenmesi;

Bu durumdaki mükellef, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarını, son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikilen her ay kesri için 6183 sayılı kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi halinde yeniden yapılandırmadan yararlanır.

Burada her biri vergi türü ayrı alınır ve yıl bazında değerlendirme yapılır.

b)Bir Takvim Yılında İkiden Fazla Taksitin Süresinde Ödenmemesi Veya Eksik Ödenmesi;

Mükellef her bir takvim yılında ayrı ayrı vergi türleri itibariyle ikiden fazla taksiti aksatması halinde, yeniden yapılandırma hükümlerinden yararlanamaz.

Ancak matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümlerden yararlanmaya devam eder. 

c)Taksitlerin Eksik Ödenmesi;

Kesinleşmiş alacaklar, kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan amme alacakları, kesinleşmiş Sosyal Güvenlik Kuruma alacakları dava safhasında bulunan veya dava açma süresi sona ermemiş idari para cezaları tutarlarının veya taksit tutarlarının % 10 unu ve 5 lirayı aşmamak şartıyla eksik yapılan ödemeler bu Kanun hükümlerini ihlal sayılmaz.

d)Tecil Edilen Vergilerde Yeniden Yapılandırma

Bu Kanun kapsamına giren alacakların, bu kanunun yayımlandığı tarihten önce 6183 sayılı kanuna göre tecil edilip de tecil şartlarına uygun olarak ödeme yapmakta olan mükellefler, kalan taksit tutarları için 6111 sayılı Kanuna göre yeniden yapılandırma talebinde bulunabilirler.

Bu durumda tecil şartlarına uygun olmak ödenen taksit tutarları için tecil hükümleri geçerli olur.Borcun tamamının 6111 sayılı Kanuna göre yeniden hesaplanması yoluna gidilmez.

Mükellef, henüz ödenmemiş olan ana paranın tamamı ile bu tutara ait feri alacaklar yerine TEFE/ÜFE oranına göre hesaplanan tutarın Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde, feri alacakların tahsilinden vazgeçilir.

 

02.03.2011

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.