Haydar Katılmış
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
haydark@argunymm.com.tr

Sat-Kirala-Geri Al Yönteminin Vergi Mevzuatı İşletmecilik ve Muhasebe Yönünden İncelenmesi

Bir finansman yöntemi olarak Sat-Kirala-Geri Al Yöntemi; işletmelere işletme sermayesi ihtiyacının karşılanmasının yanında bir takım vergisel avantajlar da sağlamaktadır. Şirketlerin aktifinde olan taşınmaz ve taşınırları satmaları, satıştan sonra uzun vadeli olarak geri kiralamaları ve tekrar satın almaları prensibine dayanmaktadır. Sat ve geri kiralama işlemleri mevzuat açısından finansal kiralama olarak yapılabildiği gibi faaliyet kiralaması şeklinde de yapılabilmektedir. Sat-kirala-geri al yönteminin özellikle ekonomik kriz dönemlerinde bankalardan uzun vadeli ticari kredi temininde zorlanan işletmeler için oldukça önemli olduğunu söyleyebiliriz.

Sat-Kirala-Geri Al Yöntemin avantajlarını aşağıdaki sıralayabiliriz:

• İşletmeye nakit girişi sağlanır. Dolayısıyla işletme sermayesi ihtiyacı karşılanır.
• Sat-Kirala-Geri Al işlemi sonrası özellikle gayrimenkuller cari piyasa değerine yakın bir değerde bilançoda yer alacağından işletmenin mali yapısı güçlenir.
• Satış sonucu oluşan kar için Kurumlar Vergisi ödenmez.
• Satış, geri kiralama ve devir işlemleri Kdv’den istisnadır.
• Düzenlenen sözleşmeler Damga Vergisinden istisnadır.
• İlk satışta sadece % 0,455 oranında harç ödenir. Kira süresi sonunda geri satın almada harç ödenmez.
• İşletmenin Özkaynaklarının güçlenmesi sonucunu doğurur.
• Özellikle likidite olmak üzere birçok rasyoda ciddi anlamda iyileşme sağlanır.

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5.maddesinin 1.fıkrasına 6728 Sayılı Kanunun 56.maddesiyle eklenen j bendine göre; Her türlü TAŞINIR ve TAŞINMAZ MALLARIN 6361 sayılı Kanun kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, kurumlar tarafından finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına satışından doğan kazançlar ve bu kurumlarca söz konusu varlıkların devralındığı kuruma kira süresi sonunda devrinden doğan kazançlar KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNADIR.

İstisnadan yararlanan satış kazancı, kiracı tarafından pasifte özel bir fon hesabında tutulur ve özel fon hesabında tutulan bu tutar sadece kiracı tarafından bu varlıklar için ayrılacak amortismanların (bu varlıkların kiralayan kurumlara devrinden önce kiracıdaki net bilanço aktif değerine isabet eden amortismanlar hariç) itfasında kullanılır. İstisna edilen kazançtan herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen ya da dar mükellef kurumlarca ana merkeze aktarılan kısım için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır. Kurumların tasfiyesi (bu Kanuna göre yapılan devir ve bölünmeler hariç) hâlinde de bu hüküm uygulanır.

Söz konusu varlıkların,

i) Kiracı tarafından veya

ii) Kiralayan kurumlar tarafından finansal kiralama yöntemi dâhil olmak üzere (6361 sayılı Kanunda yer alan sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilememesi hâlleri hariç),

üçüncü kişi ve kurumlara satılması durumunda, kiralayan kurumlara devrinden önce bu varlıkların kiracıdaki net bilanço aktif değeri ile bu varlıklar için anılan kurumların kazancının tespitinde dikkate alınan toplam amortisman tutarı dikkate alınarak, satışı gerçekleştiren kurum nezdinde vergilendirme yapılır.

Sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilememesi nedeniyle sat-kirala-geri al işleminin tekemmül etmemesi hâlinde, istisna nedeniyle kiracı adına zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, VERGİ ZİYAI CEZASI UYGULANMAKSIZIN gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.

Bu istisnanın uygulanmasında;

KİRACI; her türlü taşınır ve taşınmaz mallarını 6361 sayılı Kanun kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, kiralayan kurumlara devreden kurumları,

KİRALAYAN KURUMLAR; finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını,

SAT-KİRALA-GERİ AL İŞLEMİ; her türlü taşınır ve taşınmaz malların 6361 sayılı Kanun kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, kiracılar tarafından kiralayanlara satışı, kiralayanlar tarafından kiracılara kiralanması ve kiralayanlarca söz konusu varlıkların kiracılara kira süresi sonunda devrine ilişkin süreci ifade etmektedir.

Konuyla ilgili olarak 11 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar özet olarak aşağıdaki gibidir:

İSTİSNADAN YARARLANACAK OLANLAR

6361 sayılı Kanun kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla taşınır ve taşınmaz mallarını finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına devreden kurumlar vergisi mükellefleri ile bu varlıkları devraldıkları kurumlara kira süresi sonunda devreden finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankaları yararlanabilecektir.

İstisna şartlarının sağlanması kaydıyla, kurumların tam veya dar mükellef olmasının istisna uygulamasında bir önemi bulunmamaktadır.

İSTİSNA UYGULAMASINA KONU OLACAK İKTİSADİ KIYMETLER

İstisna uygulamasına her türlü TAŞINIR ve TAŞINMAZ MALLAR konu olabilecektir.

TAŞINMAZLAR

İstisnaya konu olabilecek taşınmazlar, Türk Medeni Kanununda “Taşınmaz” olarak tanımlanan ve esas niteliği bakımından bir yerden başka bir yere taşınması mümkün olmayan, dolayısıyla yerinde sabit olan mallardır.

Taşınmazlar Türk Medeni Kanununun 704. maddesinde;

*Arazi,

*Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,

*Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler olarak sayılmıştır.

Taşınmazlar ile ilgili olarak bu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin (5.6.2.2.1) bölümünde yer alan açıklamalar esas alınacaktır.

TAŞINIRLAR

6361 sayılı Kanun kapsamında kiralamaya konu edilebilen ve kurumların aktifinde yer alan AMORTİSMANA TABİ TÜM TAŞINIRLARDIR.

İSTİSNADAN YARARLANMA ŞARTLARI

***Taşınır veya taşınmazın kiralayanlara, geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla satıldığı hususunun sözleşmede yer alması ve bu şartlara fiilen uyulması,

***Satış kazancının özel fon hesabında tutulması,

İstisnaya konu edilecek satış kazancı, satış işlemi ile birlikte doğacağından, satış işlemi ister peşin isterse vadeli olarak yapılmış olsun istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanacaktır. Bu varlıkların satışından elde edilecek istisna kazancın, kiracı tarafından pasifte özel bir fon hesabına alınması gerekmektedir. Fon hesabına alınma işleminin, kiracılarca varlıkların kiralayanlara satışının yapıldığı yılı izleyen hesap döneminin başından itibaren kazancın beyan edildiği döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla, istisna kazanç tutarı, satışın yapıldığı dönemin genel sonuç hesaplarına aktarılacak olup, kurumlar vergisi beyannamesinin ilgili satırında gösterilmek suretiyle istisnadan yararlanılabilecektir. Anılan istisnadan geçici vergi dönemleri itibarıyla da yararlanılması mümkün olup belirtilen süre zarfında söz konusu kazancın fon hesabına alınmaması durumunda, kurumlar vergisi beyannamesinde istisnadan yararlanılabilmesi mümkün olmadığı gibi geçici vergi dönemleri itibarıyla yararlanılan istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergilerden kaynaklanan vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ayrıca aranacaktır.

İstisna, satış kazancının %100’üne uygulandığından, kazancın tamamı izleyen yılda fon hesabına alınacaktır.

Yukarıdaki tebliğ hükümlerinden anlaşılacağı üzere; istisnadan yararlanma aşamasında usule uymanın önemini belirtmek isteriz.

*** Fon hesabında tutulan kazancın işletmeden çekilmemesi.

Fon hesabına alınan kazanç tutarı; kiracı tarafından sadece, gerek kira süresi boyunca gerekse kira süresinin sonunda varlıkların geri alınmasından sonra bu varlıklar için ayrılacak amortismanların (bu varlıkların kiralayan kurumlara devrinden önce kiracıdaki net bilanço aktif değerine isabet eden amortismanlar hariç) itfasında kullanılabilecektir.

Ancak, fon hesabına alınan kazanç tutarının bunun dışında, başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya dar mükellef kurumlar tarafından ana merkeze aktarılması ya da kurumun tasfiyesi halinde (bu Kanuna göre yapılan devir ve bölünmeler hariç), istisna uygulanması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.

Sat-kirala-geri al işlemine konu edilen varlıklara ilişkin olarak gerek kira süresi boyunca gerekse kira süresinin sonunda varlıkların geri alınmasından sonra kiracılar tarafından hesaplanacak amortismanların, kiralayan kurumlara devrinden önce (birden fazla kere sat-kirala-geri al işlemine konu edilen varlıkların ilk kez devrinden önce) ilgili varlığın kiracıdaki net bilanço aktif değerine isabet eden kısmı kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilecek, kalan kısmı ise sadece özel fon hesabından mahsup edilebilecektir.

İSTİSNA UYGULAMASI

Taşınır ve taşınmaz malların, sat-kirala-geri al işlemine konu edilmesi dolayısıyla kiracı nezdinde doğan ve istisna uygulamasına konu kazanç tutarı, satış tarihi itibarıyla hesaplanacaktır. İstisna kapsamındaki değerlerin satışından kaynaklanan alacaklar için alınan faiz, komisyon ve benzeri gelirler, istisna kazancının tespitinde dikkate alınmayacaktır. Aynı şekilde, satış bedelinin döviz cinsinden belirlenmesi durumunda ortaya çıkan kur farklarının da istisna kazancın tespitinde dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır. Döviz üzerinden veya vadeli olarak gerçekleşen satışlarda, yabancı paraların ya da alacakların değerlemesinden kaynaklanan unsurlar vergi matrahının tespitinde gelir veya gider unsuru olarak dikkate alınacaktır.

ÖRNEK :

ABC A.Ş. 3.000.000 TL bedelle aktifine kayıtlı bina için 600.000 TL amortisman ayırdıktan sonra bu binayı sat-kirala-geri al işlemine konu ederek 05.01.2019 tarihinde 10.000.000 TL bedel üzerinden XYZ Finansal Kiralama A.Ş. ’ye devretmiştir. XYZ Finansal Kiralama A.Ş. 10.000.000 TL anapara ve 5.000.000 TL faiz olmak üzere toplam 15.000.000 TL kira ödemesi karşılığında ABC A.Ş. ‘ye 5 yıllık süreyle kiraladığı binayı 05.01.2024 tarihinde ABC A.Ş. ’ye 10.000 TL bedelle geri satmıştır. Sözleşmeye göre ilk yıl ödenecek ana para 2.000.000, faiz 1.200.000 TL dir. Sonraki yıllar ödenecek ana para 8.000.000 TL, faiz 3.800.000 TL dir. İlk ana para ödemesi 200.000 TL, faiz ödemesi 100.000 TL’dir. Binanın ekonomik ömrü 50 yıldır. Normal amortisman ayrılmaktadır. İlk yıl ödenecek faiz maliyete ilave edilecektir.

Sat- Kirala- Geri Al işlemi öncesi ABC A.Ş. ‘nin bilançosu aşağıdaki gibidir:

		DİKEY %				DİKEY %
DÖNEN VARLIKLAR	27.000.000	67,50%		KISA VADELİ YABANCI KAYNAK	25.000.000	62,50%
Hazır Değerler	1.000.000	2,50%		Mali Borçlar	10.000.000	25,00%
Ticari Alacaklar	17.800.000	44,50%		Ticari Borçlar	14.750.000	36,88%
Stoklar	8.000.000	20,00%		Ödenecek Vergi ve Yük.	250.000	0,63%
Gelecek Aylara Ait Gid.	200.000	0,50%		UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK	9.000.000	22,50%
				Mali Borçlar	9.000.000	22,50%
				ÖZKAYNAK	6.000.000	15,00%
DURAN VARLIKLAR	13.000.000	32,50%		Ödenmiş Sermaye	3.000.000	7,50%
Maddi Duran Varlık	11.700.000	29,25%		Kar Yedekleri	0	0,00%
Maddi Olmayan Duran Varlık	1.000.000	2,50%		Geçmiş Yıl Karları	2.000.000	5,00%
Gelecek Yıllara Ait Gid.	300.000	0,75%		Dönem Karı	1.000.000	2,50%
AKTİF TOPLAMI	40.000.000	100,00%		PASİF TOPLAMI	40.000.000	100,00%

------------------------------------------------------05.01.2019------------------------------------------------------

102 BANKALAR                                                                    10.000.000

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN                                                  600.000

                                                  252 BİNALAR                                                                               3.000.000

                                                  679 DİĞER OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR                           7.600.000

Finansal Kiralama Şirketine binanın satışı.

------------------------------------------------------05.01.2019------------------------------------------------------

260 HAKLAR                                                                          10.000.000

302 ERT.FİNANSAL KİRALAMA BORÇ.MALİYETLERİ         1.200.000

402 ERT.FİNANSAL KİRALAMA BORÇ.MALİYETLERİ         3.800.000

                                                301 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR            3.200.000

                                                401 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR          11.800.000

…….. Nolu Finansal Kiralama Sözleşmesi.

------------------------------------------------------31.01.2019------------------------------------------------------

260 HAKLAR                                                                                 100.000

301  FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR        300.000

                                               302 ERT.FİNANSAL KİRALAMA BORÇ.MALİYETLERİ                     100.000                          

                                               329 XYZ FİNANSAL KİRALAMA A.Ş.                                                 300.000

XYZ Finansal Kiralama A.Ş. nin …. Nolu faturası
------------------------------------------------------31.01.2019------------------------------------------------------.

329 XYZ FİNANSAL KİRALAMA A.Ş.                                          300.000

                                              102 BANKALAR                                                                                    300.000  

XYZ Finansal Kiralama A.Ş. ‘ye ödeme.                                                                                                                                      

------------------------------------------------------31.12.2019------------------------------------------------------

730/770 AMORTİSMAN GİDERLERİ                                          48.000

180 GEL.AY.AİT GİD. (549 Özel Fondan Mahsup Edilecek) 176.000

                                              268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR                                                     224.000

Satış öncesi Net Aktif 2.400.000 TL’dir. 2.400.000/50 Yıl =48.000 TL gider yazılacaktır. İlk yıl faizler maliyete ilave edildiği için binanın maliyet bedeli 10.000.000+1.200.000= 11.200.000 TL’dir. 11.200.000/50 Yıl=224.000 TL toplam yıllık amortisman tutarıdır. Gider yazılan tutarı düştüğümüzde 224.000-48.000=176.000 TL gider yazılmayıp Özel Fonlar hesabından düşülecektir. Özel Fona alma işlemi izleyen yıl Kurumlar Vergisi Beyannamesi verilmesi gereken tarihe kadar yapılacağı için cari yıl için Özel fonlardan mahsup edilecek 176.000 TL, 180 Gelecek Aylara Ait Giderler hesabına kaydedilmiştir.                                                      

------------------------------------------------------02.01.2020------------------------------------------------------570GEÇMİŞYILKARLARI                                                 7.600.000                                                                                                                                
                                             549 ÖZEL FONLAR                                                                           7.600.000  

Satış karının Özel Fonlar hesabına alınması.

------------------------------------------------------02.01.2020------------------------------------------------------

549 ÖZEL FONLAR                                                                      176.000

                                              180 GEL.AY.AİT GİD. (549 Özel Fondan Mahsup Edilecek)            176.000

2019 yılında gider yazılamayan tutarın 2020 yılında özel fonlar hesabına virmanı.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Sat- Kirala-Geri Al işlemi sonrası ABC A.Ş. ‘nin bilançosu aşağıdaki gibidir:

		DİKEY %				DİKEY %
DÖNEN VARLIKLAR	37.000.000	64,24%		KISA VADELİ YABANCI KAYNAK	27.000.000	46,88%
Hazır Değerler	11.000.000	19,10%		Mali Borçlar	12.000.000	20,83%
Ticari Alacaklar	17.800.000	30,90%		Ticari Borçlar	14.750.000	25,61%
Stoklar	8.000.000	13,89%		Ödenecek Vergi ve Yük.	250.000	0,43%
Gelecek Aylara Ait Gid.	200.000	0,35%		UZUN VADELİ YABANCI KAYNAK	17.000.000	29,51%
				Mali Borçlar	17.000.000	29,51%
				ÖZKAYNAK	13.600.000	23,61%
DURAN VARLIKLAR	20.600.000	35,76%		Ödenmiş Sermaye	3.000.000	5,21%
Maddi Duran Varlık	9.300.000	16,15%		Kar Yedekleri	0	0,00%
Maddi Olmayan Duran Varlık	11.000.000	19,10%		Geçmiş Yıl Karları	2.000.000	3,47%
Gelecek Yıllara Ait Gid.	300.000	0,52%		Dönem Karı	8.600.000	14,93%
AKTİF TOPLAMI	57.600.000	100,00%		PASİF TOPLAMI	57.600.000	100,00%

Sat-Kirala- Geri Al işlemi sonrası; işlem öncesi bilançoyla kıyaslandığında aşağıdaki tabloda görüleceği üzere bir çok rasyoda iyileşme sağlandığı görülecektir.

RASYOLAR	FORMÜL	Sat-Kirala-Geri Al Öncesi Oran/Tutar	Sat-Kirala-Geri Al Sonrası Oran/Tutar	İdeal Oran
Cari Oran	Dönen Varlık/KVYK	1,08	1,37	1,5 & 2
Likidite Oranı	(Dönen Varlık-Stok)/KVYK	0,76	1,07	1,00
Nakit Oranı	(Hazır Değerler+MK)/KVYK	0,04	0,41	0,20
Net İşl.Ser/Dön.Varlık	(Dön.Var-KVYK)/Dön.Varlık	0,07	0,27
Net İşletme Sermayesi	Dönen Varlık-KVYK	2.000.000 TL	10.000.000 TL
Finansal Kaldıraç Oranı	(KVYK+UVYK)/Aktif	0,85	0,76	0,50
Özkaynak/Aktif Oranı	Özkaynak/Aktif Toplamı	0,15	0,24	0,50
Özkaynak Tutarı	Aktif Toplamı-(KVYK+UVYK)	6.000.000 TL	13.600.000 TL
KVYK/Pasif Toplamı	KVYK/Pasif Toplamı	0,63	0,47	0,25 & 0,33
UVYK/Pasif Toplamı	UVYK/Pasif Toplamı	0,23	0,30	0,25 & 0,33
Ticari Alacak/Dönen Varlık	Ticari Alacak/Dönen Varlık	0,66	0,48
Ticari Alacak/Aktif Toplamı	Ticari Alacak/Aktif Toplamı	0,45	0,31
Stoklar/Dönen Varlık	Stoklar/Dönen Varlık	0,30	0,22
Stoklar/Aktif Toplamı	Stoklar/Aktif Toplamı	0,20	0,14

Yukarıdaki Tablo incelendiğinde ABC A.Ş. nin Kısa Vadeli Borç Ödeme Gücünü gösteren Likidite Oranlarında (Cari Oran, Likidite Oranı, Nakit Oranı) ciddi iyileşme sağladığını söyleyebiliriz. Cari oranın 1,5 veya 2, Likidite Oranının 1 ve üzerinde, Nakit Oranının 0,20 ve üzerinde olması (Alacak Devir Hızı ve Stok Devir Hızıyla birlikte yorumlanmalıdır) işletmenin kısa vadeli borçlarını rahatlıkla ödeyebileceğini göstermektedir. Net İşletme Sermayesinin Dönen Varlıklar içindeki oranı 0,07 den 0,27 ye yükselmiştir. Net İşletme Sermayesi 2.000.000 TL’den 10.000.000 TL’ye yükselmiştir. Varlıkların ne kadarının yabancı kaynaklarla karşılandığını ortaya koyan Finansal Kaldıraç oranı 0,85 den 0,76 ya düşmüştür. İşletmenin varlıklarının ne kadarının öz kaynaklarla karşılandığını gösteren Özkaynak/Aktif oranı 0,15 ten 0,24 e yükselmiştir. İşletmenin Özkaynakları 6.000.000 TL’den 13.600.000 TL’ye yükselmiştir. Kısa Vadeli Yabancı Kaynakların ve Uzun Vadeli Yabancı Kaynakların Aktif/Pasif Toplamı içindeki ağırlığı azalmıştır. Ticari Alacakların ve Stokların hem Dönen Varlıklar hem de Aktif Toplamı içindeki oranı azalmıştır.

DİĞER ÖNEMLİ HUSUSLAR

***3065 Sayılı Kdv Kanunu’nun 17/4-y maddesine göre; 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında; finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca bizzat kiracıdan satın alınıp geriye kiralanan her türlü taşınır ve taşınmazlara uygulanmak üzere ve kiralamaya konu kıymetin mülkiyetinin sözleşme süresi sonunda kiracıya devredilecek olması koşulu ile kiralamaya konu taşınır ve taşınmazın kiralayana satılması, satan kişilere kiralanması ve devri KDV’den istisnadır.

İstisna kapsamında, finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına devredilen her türlü taşınır ve taşınmaz malların İKTİSABINDA YÜKLENİLEN ve DEVRİN YAPILDIĞI DÖNEME KADAR İNDİRİM YOLUYLA GİDERİLEMEYEN KATMA DEĞER VERGİSİ, devrin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde GİDER OLARAK dikkate alınır.  Nitekim Gelir İdaresi Başkanlığı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 08.12.2017 tarihli özelgesinde;

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre, konut imalatı ve satışı faaliyeti ile iştigal eden firmanızın, stoğunda kalan daireleri finansal kiralama şirketlerine KDV Kanununun 17/4-y maddesine göre teslimi halinde gayrimenkullerin iktisabında yüklenilen ve devrin yapıldığı döneme kadar indirilemeyen katma değer vergisinin "İlave edilecek KDV" olarak beyan edilmesi ve devrin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınması gerekmekte olup, indirim yolu ile telafi edilemeyen KDV'nin iadesi mümkün bulunmamaktadır şeklinde açıklama yapılmıştır.          

***İstisnadan sadece Kurumlar Vergisi mükellefleri yararlanabilir.

***Taşınmazların satışında istisnadan faydalanılması için 2 tam yıl süreyle aktifte bulunma şartı aranmaz.

***6361 Sayılı Kanunun İstisnalar ve Vergi Nispetinin Tespiti başlıklı 37. maddesine göre; Finansal kiralama sözleşmeleri, bu sözleşmelerin devrine ve tadiline ilişkin kâğıtlar, finansal kiralama konusu malların teminine ilişkin kiralayan ve satıcı arasında düzenlenen sözleşmeler ile bunların teminatı amacıyla düzenlenen kâğıtlar DAMGA VERGİSİNDEN, bu kâğıtlarla ilgili yapılacak işlemler (finansal kiralama konusu gayrimenkullerin kiralayanlar tarafından devir alınmasına ilişkin tapu işlemleri hariç) harçtan müstesnadır. Satıp geri kiralama yöntemi ile yapılan kiralama sözleşmeleri kapsamında kiralanan taşınmazların sözleşme süresi sonunda kiracı adına tapuya tescili TAPU HARCINDAN istisnadır.

***492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 59.maddesinin birinci fıkrasının (p) bendi gereği 21/11/2012 tarihli 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında yapılan finansal kiralama işlemlerinde, kiralanan taşınmazın finansal kiralama sözleşmesinin süresi sonunda kiracıya devri 09.08.2016 tarihinden itibaren TAPU HARCINDAN İSTİSNADIR.  

***Kiracı tarafından ödenen Tapu Harcı Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak kayıtlara alınacaktır. Nitekim Gelir İdaresi Başkanlığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 25.07.2019 tarihli özelgesinde;

Bu itibarla, şirket aktifine kayıtlı bulunan taşınmazın 6361 sayılı Kanun kapsamında, geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, finansal kiralama şirketine satışı sırasında 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (4) sayılı tarifenin I-20/g bendi uyarınca ödenen tapu harcı vb. giderlerin, söz konusu satıştan doğan kazanç kurumlar vergisinden istisna olduğundan, Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi veya söz konusu ödemelerin özel fon hesabına alınması gereken tutardan mahsup edilmesi mümkün bulunmamakta olup söz konusu giderlerin kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerekmektedir şeklinde açıklama yapılmıştır.

***Finansal Kiralama sözleşmeleri ile temin edilen amortismana tabi iktisadi kıymetlere ilişkin cari yıldaki faiz giderleri ve kur farkları maliyete ilave edilmelidir. T.C. Kırşehir Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğünün 27.10.2011 tarihli özelgesinde;

Yukarıda yer verilen Kanun hükümleri ve yapılan düzenlemeler doğrultusunda, kiracı tarafından finansal kiralama sözleşmesine göre yapılan kira ödemelerinin borç anapara ödemesi ve faiz gideri olarak ayrıştırılması, bu ayrıştırma işleminin her bir dönem sonunda (finansal kiralama sözleşmesinde yer alan kira ödemelerinin yapılacağı tarih) kalan borç tutarına sabit bir dönemsel faiz oranı uygulanmak suretiyle yapılması, hesaplanan faiz giderlerinin ise  ilk yıl iktisadi kıymetin maliyetine eklenmesi sonraki yıllar ise gider veya maliyet olarak dikkate alınması gerekmektedir.Öte yandan, finansal kiralama yoluyla edinilen kıymete ilişkin olarak kiralama süresi içinde sözleşmeye istinaden yabancı para üzerinden yapılan kira ödemelerinin değerlemesi sonucu ortaya çıkan kur farkının da,  ilk yıl iktisadi kıymetin maliyetine eklenmesi sonraki yıllar ise gider veya maliyet olarak dikkate alınması gerekmektedir, şeklinde açıklama yapılmıştır.

***Sat-kirala-geri al kapsamında elde edilen kaynağın başka bir şirkete kullandırılmasının istisna uygulamasına bir etkisi bulunmamaktadır. (T.C. Aksaray Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü 28.02.2019 tarihli Özelge)

KAYNAKÇA :

Prof.Dr.Doğan ARGUN, Prof.Dr. Fatma PAMUKÇU, Dr. Öğr. Üyesi Zeynep EROĞLU (Envanter ve Finansal Tablolar Beta Yayınevi)

Kurumlar Vergisi Kanunu

Katma Değer Vergisi Kanunu

Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

Kdv Uygulama Genel Tebliği

492 Sayılı Harçlar Kanunu

6361 Sayılı Kanun

Gib Özelgeleri

15.04.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.