Hasan Özmen
Avukat
av.hasanozmen@ozmenmalimusavirlik.com
ozmconsultancy.com

İkale Sözleşmesi ve Arabuluculuk: Yargıtay'ın Kritik Kararı

İş Sözleşmesinin Feshinde Tarafların Hak ve Yükümlülükleri

İşverenler ve işçiler için iş sözleşmelerinin şartları ne kadar önemli ise iş sözleşmelerinin feshi sırasında konulacak şartlar da tarafların hak ve yükümlülüklerinin korunması açısından son derece önemlidir.

İşverenlerin sözleşmenin feshi konusunda haklı olduğu durumlarda dahi usule uygun yapılmadığında işveren büyük mağduriyetler yaşayabilmektedir. Bunun sebebi kanunun ve yerleşik yargı uygulamalarının işveren karşısında zayıf olan işçiyi korumasıdır.

İKALE SÖZLEŞMESİNE GENEL BAKIŞ

4857 sayılı İş Kanunundan kaynaklanan ve iş sözleşmesinin karşılıklı olarak feshini düzenleyen sözleşmelere ikale sözleşmesi adı verilir.

İkale sözleşmesinde tek taraflı bir fesihten bahsedilemez. Tarafların karşılıklı olarak anlaşması söz konusudur.

İkale Sözleşmesinin Temel Unsurları

• Sözleşmenin kurulmasında herhangi bir şekil şartı yoktur.
• İspat hukuku açısından yazılı olması önemlidir.
• İşçinin tazminatlarının kendisine ödenmesiyle işten ayrılma talebine işverenin kabul beyanıyla karşılık vermesi sözleşmenin kurulması için yeterlidir.
• İkale sözleşmesi kurulması halinde işçinin tazminat hakları gündeme gelecektir.

SÖZLEŞMEDE HANGİ KONULAR DÜZENLENEBİLİR?

İşverenler tarafından işçinin işten ayrılma süreci sonrasında dava ile karşılaşmamaları amacıyla sıkça kullanılan ikale sözleşmesi ile işçinin işe iade davası açmama taahhüdü vermesi, kıdem ve ihbar tazminatlarının düzenlenmesi mümkündür.

Taraflar sözleşme içeriğinde tazminatların yanı sıra fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti gibi ücret kalemleri üzerinde de anlaşılabilir.

Sözleşmenin esaslı unsurları üzerinde her iki tarafın mutabık kalması sözleşmenin kurucu şartlarındandır.

Bununla birlikte kanun ve yargı uygulamalarında bu sözleşmenin her iki tarafın hakları üzerinde bir denge kurulması gözetilmektedir.

Bunun sebebi hiyerarşik olarak güçlü kabul edilen işveren tarafının işçi üzerinde baskı kurarak işçi aleyhine bir sözleşmenin imzalanmasının önüne geçilme isteğidir. Bu sebeple işçinin tazminat haklarının oldukça aşağısında bir tutarın işçiye ödenmesi üzerine kurulan ikale sözleşmeleri geçersizdir.

ARABULUCULUKTA İŞÇİ ALEYHİNE YAPILAN ANLAŞMALAR GEÇERSİZDİR

Uygulamada güncel olarak işverenler tarafından oldukça sık kullanılan yönteme göre ihtiyari arabuluculuk vasıtası ile iş sözleşmeleri feshedilmekte ve işçinin fesihten sonra dava açmasının engellenmesi hukuki zemine oturtulmaya çalışılmaktaydı.

Ancak Yargıtay 9. Hukuk Dairesi vermiş olduğu kararda işçilerin haklarını koruyacak son derece önemli bir karara imza atmıştır.

Bu karara göre arabuluculuk kurumu “kötü niyetli olarak işçinin haklarının eksik verilmesini hukuki zemine oturtmak amacıyla kullanılamaz” şeklinde hükme bağlanarak arabuluculuğun ödeme aracı olarak kullanılmasının önü kesilmiştir.

Sonuç olarak

İkale sözleşmesi, işveren ve işçi arasında karşılıklı mutabakatı esas alan bir fesih yöntemidir. Bu sözleşmenin tarafların haklarını dengeli bir şekilde gözetmesi önemlidir.

Özellikle ihtiyari arabuluculuk sürecinde, işçilerin haklarının korunmasına dikkat edilmelidir. Hakkaniyet ilkelerine uygun olmayan sözleşmeler hem işçi hem de işveren açısından uzun vadede daha büyük sorunlara yol açabilir.

04.02.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.