Hasan Ali Arslanalp
Yeminli Mali Müşavir
hasanarslanalp@ttmail.com

Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükelleflerinde AR-GE Harcamaları İndirimi ve Muhasebesi

Ar-Ge Harcamaları indirim ve İstisnasına ilişkin GVK ‘nun 89.md.9.fkr KVK’ nun 10.1. md.  KVK (5422) 86 nolu Genel Tebliği, KVK (5520) 1 nolu Genel Tebliği, KVK  ( TGB - 1,2,3,4 )   Sirküleri,  TGBK (4961.syl  Geçici md.2.) KDVK’ nu (3065 syl.  Geçici md.20 ) kanun maddelerinde yasal  düzenlemeler yapılmıştır.
 

Gelir Vergisi Kanunu Diğer İndirimler; md. 89 - 9

Mükelleflerin, İşletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 40 'ı oranında hesaplana cak  "Ar-Ge indirimi".

Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan giderler den ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler için hesaplanan amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz.

Ar-Ge indiriminden yararlanılacak harcamaların kapsamı ile uygulamadan yararlanılabilmesi için gerekli belgeleri ve usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
 

Kurumlar Vergisi Kanunu   Diğer İndirimler  Kvk  Madde 10;

(1)   Kurumlar vergisi matrahının tespitinde;

Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından sırasıyla aşağıdaki indirimler yapılır: 

a) Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 40’ı oranında hesaplanacak "Ar-Ge indirimi".

Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde kullanılmayan amortismana tâbi iktisadî kıymetler için hesaplanan amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanmaz.             

Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devreder.

Ar-Ge indiriminden yararlanılacak harcamaların kapsamını ve uygulamadan yararlanılabilmesi için gerekli belgeler ile usûlleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
 

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ( Geçici 2.Md)

Yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamın da elde ettikleri kazançlar ile

Bölgede faaliyet gösteren Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31.12.2013 tarihine  kadar Gelir ve Kurumlar vergisinden müstesnadır.

Bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31.12.2013 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır.
 

Katma  Değer Vergisi  Kanunu    ( Geçici md. 20 )

4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde  münhasıran bu bölgelerde  ; 

     Ürettikleri ve sistem yönetimi,

     veri yönetimi,

     iş uygulamaları,

     sektörel, internet, mobil

     ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı

     şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden müstesnadır.  

Maliye Bakanlığı; program ve lisans türleri itibarıyla istisnadan yararlanılacak bedele ilişkin olarak asgari sınır belirlemeye, istisna uygulanacak yazılım programlarını tanımlamaya ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye yetkilidir.
 

TANIMLAMALAR

Yasa ve tebliğlerde yapılan tanımlamalar  konunun  anlaşılabilirliği, uygulama kapsamı için  en önemli yorum yorum kaynağıdır.
 

AR-GE Faaliyetleri

Yapılan bir harcamanın Ar-Ge indirimine konu edilebilmesi için Ar-Ge faaliyeti kapsamında yapılmış olması gerekmekte olup aşağıda belirtilen amaçlara yönelik faaliyetler Ar-Ge faaliyetleridir:

•        Bilimsel ve teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik bilgilerin elde edilmesi,

•        Yeni yöntemlerle yeni ürünler, madde ve malzemeler,  araçlar, gereçler, işlemler,sitemler geliştirilmesi, tasarım ve çizim çalışmaları ile yeni teknikler ve prototipler üretilmesi,

•        Yeni ve özgün tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri,

•        Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin araştırılması veya geliştirilmesi,

•        Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite, standart veya performansını yükseltici yeni teknik lerin /teknolojilerin araştırılması.

 
AR-GE Sayılmayan Faaliyetler

Aşağıda sayılan faaliyetler Ar-Ge faaliyetleri kapsamında değerlendirilmez:

 - Pazar araştırması ya da satış promosyonu,

- Kalite kontrol,

- Sosyal bilimlerdeki araştırmalar,

- Petrol, doğalgaz, maden rezervleri arama ve sondaj  faaliyetleri,

- İcat edilmiş ya da mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı,

- Biçimsel değişiklikler (Ar-Ge faaliyetleri bölümündeki amaçlara yönelik olmayan şekil, renk,

  dekorasyon v.b., estetik ve görsel değişiklikler),

- Bilimsel ve teknolojik yenilik doğurmayan rutin faaliyetler (rutin veri toplama, rutin analizler için

  kullanılan program, yazılım gibi  üretilen prototiplerin rutin ayarlamaları),

- İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri,

- Proje sonucunda geliştirilen ürüne ilişkin fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik çalışmalar

- Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp dağıtılması ve reklam amaçlı

  tüketici testleri.
 

Ar-Ge Harcamaları:

AR-GE faaliyetleri ilgili olarak yapılan ve aktifleştirilerek amortisman yoluyla itfa edilen veya doğrudan gider kaydedilen harcamalar,     Ar-Ge harcamalarıdır.
 

Ar-Ge İndirimi:

Ar-Ge harcamaları üzerinden %40 oranında hesaplanarak kurum kazancından indirilecek tutar,      Ar-Ge indirimidir.

Ar-Ge Projesi:

Amacı, kapsamı (genel ve teknik tanımı), süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak ayni ve/veya nakdi destek tutarları, sonuçta doğacak ihtira haklarının paylaşım esasları belirlenmiş ve Ar-Ge faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette ve bilimsel esaslar çerçevesinde hazırlanan proje, Ar-Ge projesidir.

Teknoloji:

Teknik üretme ve bu tekniğin uygulanması ile ilgili gerekli alet, makine ve malzemeleri geliştire- bilme bilgisidir.

Yenilik:

Bir fikrin; pazarlanabilir hale veya bir mal/hizmet üretiminde kullanılan yeni veya geliştirilmiş bir yöntem haline dönüştürülmesidir. Bu açıdan teknolojik yenilik yapma süreci, bir dizi bilimsel, teknolojik, mali ve ticari etkinliği içerir.

Şekil, renk ve dekorasyondaki değişiklikler gibi bütünüyle görsel ve estetik değişiklikler ile ürünün yapı, nitelik ve performansını teknik açıdan değiştirmeyen, küçük tasarım ve görünüm farklarından ibaret basit değişiklikler yenilik sayılmaz.

Üründe Yenilik:

Teknolojik açıdan yeni ürün, önceki ürün kuşağıyla karşılaştırıldığında malzemesi, parçaları ve yerine getirdiği işlevler açısından, öze ilişkin, teknolojik farklar gösteren bir ürünü ifade eder.

Üretim Yöntemlerinde Yenilik:

Geleneksel üretim tesislerinde üretilemeyen, halen üretilmekte olan veya yeni ürünlerin yeni tekniklerle üretilmesinde kullanılan bir yöntem teknolojik açıdan yeni sayılır.

Yazılım:

Bir bilgisayar, iletişim cihazı veya bilgi teknolojilerine dayalı diğer bir cihazın çalışmasını ve kendisine verilen verilerle ilgili gereken işlemleri yapmasını sağlayan komutlar dizisinin veya programların ve bunların kod listesinin, işletim ve kullanım kılavuzlarını da içeren bilgi ve belgelerin tümünü ifade eder.
 

AR-GE İNDİRİMİ  ve UYGULAMASI

Mükellefler, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetleri çerçevesinde işletme bünyesinde yapmış oldukları harcamaların % 40 ’nı kurum kazancının tespitinde indirim olarak dikkate alınabilirler.

Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyeti, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni bilgileri elde etmek veya mevcut bilgilerle yeni malzeme, ürün ve araçlar üretmek, yazılım üretimi dahil olmak üzere yeni sistem, süreç ve hizmetler oluşturmak veya mevcut olanları geliştirmek amacıyla yapılan düzenli çalışmaları ifade etmektedir.

AR-GE Faaliyetinin Sınırı

Ar-Ge faaliyeti, esas itibarıyla denemelerin son bulduğu, ilk üretimin yapıldığı aşamada sona erer.

Ar-Ge projesi neticesinde elde edilen ürünün pazarlanabilir aşamaya geldiği andan itibaren Ar-Ge projesi bitmiş sayılır. Bu tarihten sonra yapılan harcamalar Ar-Ge harcaması kapsamında değerlendirilmez.

Ancak, tamamlanan bir proje sonucunda elde edilen ürünün geliştirilmesi amacıyla yapılacak çalışmalar, yeni Ar-Ge projesi olarak değerlendirilir.

Nihai ürünün oluşturulması aşamasında elde edilen ürünlerin kullanılabilirliğini ölçmek ve gerektiğinde değişiklik yapılmak üzere işletme içinde veya dışında test edilmesi amacıyla yapılan harcamalar Ar-Ge faaliyeti kapsamındadır.

Ancak, ticari üretimin planlanması ve seri üretim sürecine ilişkin harcamalarla, ürünün tanıtıl ması amacıyla üretilip dağıtılan numuneler için yapılan harcamalar Ar-Ge faaliyeti kapsamı dışındadır.

Ar-Ge faaliyetleri amaçlara yönelik olmayıp, mevcut teknolojinin kullanılmasıyla elde edilen, şekil ve estetiğe yönelik değişiklikler Ar-Ge faaliyeti kapsamı dışındadır.
 

AR-GE  Harcamaları  ve  Gruplar

-     İlk  Madde Ve Malzeme  Giderleri

-     Personel  Giderleri

-     Genel Giderler

-     Dışarıdan Sağlanan Fayda Hizmetler

-     Vergi  Resim Ve Harçlar

-     Amortisman Ve Tükenme Payları

-    Finasman  Giderleri
 

İlk Madde ve Malzeme Giderleri:

Her türlü direkt ilk madde, yardımcı madde, işletme malzemesi, ara mamul, yedek parça ve benzeri giderleri ile amortisman uygulamasına konu olmayan maddi ve gayri maddi kıymet iktisaplarına ilişkin giderleri kapsar. Hammadde ve diğer malzeme stoklarından Ar-Ge faaliyetlerinde fiilen kullanılan kısma ilişkin maliyetler Ar-Ge harcaması kapsamındadır.
 

Personel Giderleri:

Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla çalıştırılan ve faaliyetin gerektirdiği nitelikte personel ile ilgili olarak tahakkuk ettirilen ücretler ile bu mahiyetteki giderlerdir.

İşletmenin Ar-Ge departmanında çalıştırılan hizmetliler ve benzeri vasıfsız personel ile Ar-Ge departmanına tahsis edilmemiş olup günün bir kısmında Ar-Ge departmanında çalışan personele ödenen ücretler bu kapsamda değerlendirilmez.
 

Genel Giderler:

Ar-Ge faaliyetlerini yürütmek amacıyla elektrik, su, gaz, bakım-onarım, haberleşme, nakliye ile Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan makine ve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderleri gibi Ar-Ge faaliyetinin devamlılığını sağlamak için katlanılan diğer giderleri kapsar.

Sigorta giderleri, Ar-Ge faaliyetlerinin bizzat yürütülmesi amacıyla kullanılan tesis için ödenen kira giderleri ile kitap, dergi ve benzeri bilimsel yayınlara ait giderler de bu kapsamdadır.

Bu giderlerin, Ar-Ge harcaması olarak değerlendirilebilmesi için Ar-Ge departmanında fiilen kullanıldığının tespit ve tevsik edilmesi gerekmektedir.

Çeşitli kıstaslara göre genel işletme giderleri üzerinden hesaplanacak paylar bu kapsamda değerlendirilmez.
 

Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler:

Normal bakım ve onarım giderleri dışında Ar-Ge faaliyetleriyle ile ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan mesleki veya teknik destek alınması veya bunlara yaptırılan analizlerle ilgili olarak yapılan ödemelerle, bu mahiyetteki diğer ödemelerdir.  

Ar-Ge faaliyetinin esas itibarıyla işletme bünyesinde yapılması gerekir.

Fiili kullanım durumunun tespit edilmesi ve ortak giderlerin de buna göre paylaştırılması şartıyla bir kuruma ait olduğu halde diğer kurumlarla ortak kullanılan Ar-Ge departmanında yapılan Ar-Ge faaliyetleri, işletme bünyesinde yapılmış sayılır.

İşletmenin organizatörlüğünde olmak şartıyla, kamu kurum ve kuruluşlarına ait Ar-Ge merkezleriyle üniversiteler bünyesinde yapılan Ar-Ge faaliyetleri de bu kapsamdadır.

Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi esnasında, proje bazında yerli ve yabancı teknik personelden mesleki ve teknik destek alınması veya bazı analizlerin dışarıda yaptırılması halinde bunlarla ilgili olarak yapılan ödemeler de Ar-Ge harcaması kapsamında değerlendirilir.
 

Vergi, Resim ve Harçlar:

Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin olan ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan ayni vergi, resim ve harçları kapsar. Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerinin yürütüldüğü taşınmazlar için ödenen vergiler, Ar-Ge projesinde kullanılmak üzere ithal edilen mallarla ilgili gümrük vergileri ile benzeri vergi, resim ve harçlar bu kapsamdadır.
 

Amortisman ve Tükenme Payları:

Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan bina, makine-tesis ve cihazlar, taşıtlar, döşeme ve demirbaş gibi maddi ve maddi olmayan duran varlıklar için ayrılan amortisman ve tükenme paylarından oluşur.

iktisadi kıymetin münhasıran Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılması ve bu kullanımın sürekli olması gerekmektedir.

Ar-Ge departmanı dışında başka faaliyetlerde de kullanılan iktisadi kıymetlere ilişkin amortismanlar Ar-Ge harcaması kapsamında değildir.
 

Finansman Giderleri:

Ar-Ge projesi bazında yerli, yabancı ve uluslararası kurumlardan temin edilen kredilere ilişkin finansman giderleridir.
 

AR-GE İNDİRİMİNİN UYGULANMASI

Mükellefler,

Ar-Ge harcamalarının %40’ı oranında hesaplayacakları Ar-Ge indirimini, beyanname üzerinden hesaplanan kurum kazancından indirebilirler.

 Ar-Ge indirimi,

Ar-Ge faaliyetine başlandığı andan itibaren hem yıllık beyannamede hem de geçici vergi beyannamelerinde uygulanabilir.

İlgili dönemde kazancın yetersizliği nedeniyle indirim konusu yapılamayan Ar-Ge İndirimi tutarı sonraki hesap dönemlerine devredebilir.
 

AR-GE Harcamalarının Kayıtlarda  İzlenmesi

Kurumlar, hesap dönemi içerisinde gayri maddi hakka yönelik yaptıkları araştırma ve geliştirme harcamalarının tamamını aktifleştirmek zorundadırlar.

Ancak, gayri maddi hakka yönelik olmayan ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde aktifleştirilmesi gerekmeyen harcamalar doğrudan gider yazılabilirler

Ar-Ge projesi için departman kurularak kapsamındaki harcamalarını, işletmenin diğer faaliyetlerine ilişkin harcamalarından ayırarak, Ar-Ge indiriminin doğru hesaplanmasına imkan verecek şekilde muhasebeleştirmeleri gerekir.
 

Örnek:

Kanser ilacı geliştirmek için yapılan araştırma faaliyetleri sonucunda patent, lisans gibi bir gayrimaddi hak ortaya çıkacağından, yapılan araştırma harcamalarının aktifleştirilmesi gerekir.

Proje sonucu ortaya bir gayrimaddi hak çıkması halinde, aktifleştirilmesi gereken bu tutar, amortisman yoluyla itfa edilir.  

İster aktifleştirilsin ister doğrudan gider yazılsın ilgili dönemde yapılan Ar-Ge harcamalarının tamamı üzerinden %40 oranında Ar-Ge indirimi ayrıca hesaplanacak ve indirim konusu yapılır.
 

Hesap  Planı Kullanımı

-    AR-GE Faaliyet Gideri “750 “ ARGE Giderleri “ hesabı altında Proje  ve Harcama grupları bazında alt hesaplarda detaylandırılarak oluşturulmalıdır.  

-    Proje kapsamında Hibe alınan Gelirler “602” “Diğer Gelirler” hesabına kaydedilir 

-    Aktifleşmesi gereken Harcamalar “263” “ AR-GE Giderleri” hesabına Kaydedilir . Bu hesaptan  Amortisman  ayrılıp dönemsel  olarak “750” “ARGE Giderleri” hesabına aktarılır. 

-    “751” “ Yansıtma  Hesabı  “ Olarak Kullanılır. Tüm maliyet “630” Ar-Ge Gideri “  Gelir tablosu Hesabına  aktarılır 

-    Kayıtlarda VUK  tebliğlerinde belirtilen 8.000.-YTL lik  ödeme ve harcamaların  Banka veya finansal ödem araçları ile yapılmasına Tekonoparklarda ve Serbest bölgelerde AR-GE Projesinde çalışan personelin aylık ücret ödemelerinin  mutlaka  ismen bankadan yapılması hususlarına  dikkat  edilmesi gerekir. 

-    İndirim hakkı olan ARGE  tutarının yıl bazında “Kullanılması gereken ARGE İndirimi tutarı “ “Kullanılan ARGE İndirimi  tutarı”  Kazanç Yetersizliği nedeniyle  İndirilemeyen Ancak dönemsel olarak indirim hakkı doğan AR-GE indirimi tutarı “Gelecek yıl kullanılabi lir ARGE indirimi tutarı” gibi  isimlerle “900 – 901” “ NAZIM HESAPLAR” da izlenmesi  takip açısından yerinde  olur. 

Ayrıca Kazanç yetersizliği nedeniyle kullanılmamış Ar-Ge indirim tutarını  Dönemin Bilanço  dip notlarında  belirtilmesinde  yarar vardır.
 

Sürmekte Olan  Ar-Ge  Proje Sinden  Sonraki Dönemlerde Vaz Geçilmesi

Projeden, daha sonraki yıllarda vazgeçilmesi veya projenin tamamlanmasına imkan kalmaması durumunda, kurumun Ar-Ge faaliyeti kapsamında yapmış olduğu ve önceki yıllarda aktifleştirilmiş olan tutarların doğrudan gider yazılabilmesi mümkündür.

Örneğin;

3 yıl süreli Ar-Ge projesi hazırlanarak, ön fizibilite çalışmalarının akabinde, Ar-Ge faaliyetine başlanılmış, İkinci yılın sonunda kurumun Ar-Ge projesinin gerçekleşmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle projeden vazgeçilmesi  halinde;

Projenin başlama tarihinden itibaren aktifleştirilen Ar-Ge harcamaları, projeden vazgeçildiği tarih itibarıyla doğrudan gider yazılabilir.
 

AR-GE  Faaliyetlerine Konu Aktif  Kıymetlerin   Devri

Henüz tamamlanmamış bir Ar-Ge projesinin,

başka bir kuruma satılması halinde aktifleştirilen tutarlar kazanç tutarının tespitinde maliyet unsuru olarak dikkate alınır.

Ar-Ge indirimi uygulamasında,

Ar-Ge projesini devralan kurumun bu projeye ilişkin olarak ilave yaptığı harcamalar Ar-Ge indiriminden yararlanabilir,

Devreden kurumda yapılan Ar-Ge harcamaları için indirimden yararlanılması mümkün değildir.  

Tamamlanmış bir Ar-Ge projesinin başka bir kuruma satılması durumunda ise Ar-Ge projesini devralan kurum Ar-Ge indiriminden yararlanamaz.
 

KURUMLARDAN SAĞLANAN  AR-GE  DESTEKLERİ

Para–Kredi Koordinasyon Kurulunun 98/10 sayılı Araştırma Geliştirme (Ar-Ge) Yardımına İlişkin Tebliğ çerçevesinde

Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından, sanayi kuruluşlarının uzman kurumlar tarafından Ar-Ge niteliğine sahip olduğu tespit edilen projeleri kapsamında izlenip değerlendirilebilen giderlerin belli bir oranı hibe veya bu projelere geri ödeme koşuluyla sermaye desteği sağlanmaktadır.  

GERİ ÖDEME koşuluyla sermaye desteği olarak sağlanan destekler, borç mahiyetinde olup ticari kazanca dahil edilmez.  

HİBE şeklinde sağlanan destek tutarları ile diğer kurumlardan bu mahiyette sağlanacak her türlü destek tutarları,    Ticari kazancın bir unsuru olarak kazanca dahil edilir. 

Maliyetleri, bu tür desteklerle karşılanan Ar-Ge harcamaları da Ar-Ge indiriminin hesa- bında dikkate alınır.
 

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME  ve  SERBEST BÖLGELERDE

YAPILAN AR-GE HARCAMALARI

Ar-Ge indirimi uygulaması açısından, Ar-Ge departmanının bulunduğu yerin önemi bulunmamaktadır. Firmaların faaliyet yeri nerede olursa olsun AR-GE departmanlarında yapılan harcamaları belirtilen Yasal kıstaslara uyması şartıyla Ar-Ge indirimi kapsamındadır.

KVK’ nun 5.3. md “Kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesinin kabul edilemeyeceği “ hükmü bulunmaktadır.   

Teknoloji geliştirme bölgelerinde veya serbest bölgelerde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinden bir kazanç doğması ve bu kazançla ilgili olarak ;

TGK ‘nun Geçici 2. md. SBK’ nun  Geçici 3. md. nde yer alan istisnadan yararlanılması halinde;

Kazancına istisna uygulanacak Ar-Ge faaliyetleri için yapılan harcamalar dolayısıyla Ar-Ge indiriminden yararlanılması  mümkün değildir.  

Ancak, TGB veya SB Bölgelerde yürütülen Ar-Ge faaliyetlerinin işletmenin kendi faaliyetiyle ilgili olması ve anılan kanunlarda yer alan istisnalara konu olmaması durumunda, bu tür harcamalar Ar-Ge indirimi kapsamında değerlendirilir.
 

AR-GE PROJESİ İÇİN  İSTENECEK  BELGELER

-     Ar-Ge indiriminin uygulanmaya başlanacağı döneme ait geçici vergi beyannamesinin verileceği tarihe kadar Ar-Ge faaliyetiyle ilgili olarak Ek-1’de yer alan formata uygun olarak hazırlanacak rapor, bir yazı ekinde iki nüsha olarak Gelir İdaresi Başkanlığına elden veya posta yoluyla gönderilir.

-     Bakanlık, raporun genel değerlendirmesini yaptıktan sonra, projenin bilimsel olarak incelenerek münhasıran yeni bilgi ve teknoloji arayışına yönelik olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla, projeyi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumuna (TÜBİTAK) ve/veya üniversiteler ile araştırma yapılan konuda uzmanlaşmış kuruluşlara intikal ettirecektir.

-     Mükellefe, proje bütçesinin % 0,3’ü oranında bir tutarı incelemeyi yapan kuruluşa ödemesi için bir yazı gönderilecek, ancak bu tutar 15.000 YTL’yi aşmayacaktır.

-     Ek-2’de yer alan formata göre düzenlenen değerlendirme raporunun bir örneğini Gelir İdaresi Başkanlığına ve başvuru sahibine gönderecektir.  

Ar-Ge projesi olarak değerlendirilmeyen projeler nedeniyle mükellef tarafından haksız yere indirim konusu yapılan tutarlar, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte mükelleften aranır. 

Para–Kredi ve Koordinasyon Kurulu Kararlarına istinaden uygulanan Ar-Ge yardımına ilişkin mevzuat çerçevesinde TÜBİTAK tarafından incelenerek desteklenmesi uygun bulunmuş Ar-Ge projesi bulunan mükelleflerin bu projeler hakkında ayrıca bir inceleme yapılması için Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat etmelerine gerek olmayıp, desteklenmesi uygun bulunmuş projelere ilişkin Ar-Ge değerlendirme raporlarının örneğinin YMM tasdik raporuna eklenmesi yeterlidir.
 

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR TASDİK RAPORU

-     Ar-Ge indiriminden yararlanan mükelleflerin, kurumlar vergisi beyannamesinde yararlanılan Ar-Ge indiriminin doğru hesaplandığı ve uygulandığına ilişkin YMM tasdik raporunu ilgili mevzuatta belirtilen süre (haziran ayı ) içinde bağlı bulundukları vergi dairelerine vermeleri gerekir.

-    Ar-Ge proje değerlendirme raporlarının, YMM tasdik raporları nın verilmesi gereken ay içinde veya daha sonra gelmesi halinde de mükellefler Ar-Ge indiriminden yararlanabilirler.   Değerlendirme raporunun ilgili vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde YMM tasdik raporunun ibraz edilmesi gerekir. YMM raporunun bu süreler içinde verilememe si halinde ise      Ar-Ge indiriminden yararlanılamaz.

-     Ar-Ge indirimine ilişkin hususlara tam tasdik raporunda yer verilmiş olması durumunda, Ar-Ge indirimine ilişkin olarak ayrıca tasdik raporu düzenlenmesi gerekmez.
 

     YMM Tasdik Raporunda Bulunması Gereken Bilgiler

-    Tasdik raporuna eklenecek olan ve teknik kuruluşlarca düzenlenmiş olan “Ar-Ge Projesi Değerlendirme Raporu”nda belirtilen projenin veya projelerin hangi aşamada bulundu ğu, bu projelerin sonuçları ile uygulanma durumuna ilişkin mükellef kurumdan alınan bilgiler,

-    Ar-Ge departmanına ilişkin mükellef kurumdan alınan bilgiler (yeri, hacmi, teknik donanı mı ve varsa kullanılan diğer laboratuvarlar v.b.),

-    Ar-Ge indirimine konu olan harcamaların ana gruplar itibarıyla dökümü (harcamaların ayrıntılı dökümüne rapor ekinde yer verilecektir),

-     Dönem içinde Ar-Ge departmanında kullanılan ve Ar-Ge indirimine konu edilen sabit kıymetlere ilişkin liste ve bunlar için ayrılan amortisman tutarları.

-     Dönem içinde alınan ilk madde, yarı mamül ve diğer sarf malzemeleri listesi, kullanım, iade, satış ve çıkan firelere ilişkin tutar ve miktar itibarıyla bilgiler,

-    Ar-Ge ünitesinde çalışanlar ve ücretleri (Ar-Ge indiriminden yararlanabile cek personelin listesi ve ilgili dönemde bunlara ödenen ve gider kaydı yapılan ödemelere ilişkin döküm),

-    Dışarıdan alınan danışmanlık, ekspertiz ve benzeri hizmetlere ilişkin bilgiler (alınan kişi/kurum adı, vergi kimlik numarası, fatura tarih ve numarası, tutarı ve KDV’si),

-     Geçici vergi dönemleri itibarıyla uygulanan Ar-Ge indirimi tutarları,

-     Uygulanması gereken Ar-Ge indiriminin hesaplanması.

 

TUBİTAK Tarafından Desdeklenen ARGE Projelerinde Harcama Grubu Sınıfları

G011    Personel  Giderleri

G012    Seyahat Giderleri

G013    Alet ,Techizat,Yazılım,Yayın Giderleri

G014    Yurtiçi Ar-Ge Kuruluşlarına Yaptırılan  İşlere ait Giderler

G015    Danışmanlık Hizmeti ve Diğer Hizmet Giderleri

G016    Malzeme Giderleri

G017    Patent Giderleri 

Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerince AR-GE  İndirimine konu edilebilen  harcamalar ile  TUBİTAK veya Diğer kurumlarca desdeklenen AR-GE harcamaları  arasında farklılıklar olabilmektedir.

Mükelleflerin ARGE Harcamaları ile ilgili giderlerini Proje bazında Harcama grupları bazında alt hesaplarda kayıtlandırması zorunlu ve çok önemlidir.

ARGE indirimine konu edilmeyen  ARGE  harcamaları  için 900- 901 nolu NAZIM HESAPLAR DA  “ ARGE  İndirimine konu Edilmeyen Harcamalar “ adında ( harcama grubu alt hesaplı)  İZ kayıt yapılması halinde  “750 ARGE-Harcamaları “  hesabı ile arasındaki  fark  ARGE İndirimi tutarını verecektir. Böyle bir iz kayıt  mükellefe ; Beyanname ve Raporlamalarda  son derece kolaylık sağlayacaktır.   
 

DİĞER  ÖNEMLİ   HUSUSLAR

-    Ar-Ge  İndirimi  Uygulaması  İhtiyaridir.   

      Mükellef İsterse Şartlara Uyarak Kazancına indirim Uygular,İstemezse Uygulamaz

-    Ar-Ge faaliyetine başlandığı andan itibaren hem Yıllık beyannamede (Gelir ve Kurumlar ) hem de  Geçici Vergi beyannamelerinde uygulanabilir.

-    İlgili dönemde kazancın yetersizliği nedeniyle indirim konusu yapılamayan Ar-Ge İndirimi tutarı sonraki hesap dönemlerine devredebilir.

-    Kazanç varken indirilmeyen AR-GE harcaması (indirim yapılmamış olması gerekçesi ile) sonraki yıl veya  yıllardaki  kazançtan indirilemez.

 

Ar-Ge İndirimi  Kapsamındaki Kazıcınn Dağıtılması 

-    Gelir Vergisi Kanununun  94/6-b alt bendi yarınca,  % 15

-    Ar-Ge  İndirimi nedeniyle Kurumlar Vergisi matrahına dahil edilmeyen kazancın dağıtılması durumunda, KVK 15.md. %15

Oranında  dağıtılan kazançlar üzerinden vergi kesintisi yapılır.

 

ÖRNEK  UYGULAMA

Kurum  A nın  2006  yılı  Ticari Faaliyet bilgileri  aşağıdaki gibidir;

Kurum Ticari  Kazancı                         900,000,- YTL

Teknopark  ArGe Faliyeti Kazancı       150,000,- YTL

(Kazanca Dahil )

KKEG                                                    30,000,- YTL

ARGE Harcaması Tutarı                     300,000,- YTL

Geçmiş Yıl Zararları  2005                    50,000,- YTL

İndirime Konu Bağış ve Yardım            10,000,- YTL
 

ARGE İndirimi hesabı;     120,000,-YTL

( 300,000, X 40 / 100 )

 

Teknoparklarda Elde edilen AR-GE faaliyeti Kazancı  Kurumlar vergisinden istisna olduğundan Kurumlar Vergisi beyannamesinde  “Zarar olsa dahi indirilecek istisna ve indirimler” bölümündeki “Teknoloji bölgelerinde elde edilen kazançlar” istisna satırına yazılarak kazançtan indirilir.

Teknoloji geliştirme bölgesi faaliyeti sonucu “zarar “ doğması halinde  Bu zarar Kurumlar vergisi  beyannamesinde KKEG ler bölümüne eklenir.  

Ar-Ge  İndirimi “ Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek istisna ve indirimler “  bölümündeki  “ Ar-Ge İndirimi (KVK 10.1.a) satırında  “Risturn” istisnasından sonra “ bağış ve yardımlardan önce” ilk sırada matrahtan indirilerek  Kurumlar vergisi beyanname sinde gösterilir. 

Ayrıca Gelir Tablosunun Dip notlarında  “Teknopark Ar Ge Faaliyet Kazancı”  tutarının belirtilmesi uygun olur.  

2006  KURUMLAR  VERGİSİ  BEYANI
Kurumun Ticari Bilanço Karı			900.000,00
Kanunen Kabul edilmeyen Giderler	(+)	30.000,00
			930.000,00
ZARAR DAHI OLSA İNDİRİLECEK
İSTİSNA ve İNDİRİMLER
Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kazancı	(-)	150.000,00
KAR ve İLAVELER TOPLAMI			780.000,00
Geçmiş Yıl Zararları	(-)	50.000,00
İNDİRİMLERE ESAS TUTAR			730.000,00
KAZANCIN YETERLI OLMASI HALİNDE
İNDİRİLECEK İSTİSNA ve İNDİRİMLER
AR-GE İndirimi	(-)	120.000,00
Bağış ve Yardımlar	(-)	10.000,00
KURUM KAZANCI (MATRAH)			600.000,00
KURUMLAR VERGİSİ	(-)		240.000,00
600,000 X % 20 =

 

 

KAYNAKÇA      

• 5520 syl Kurumlar vergisi kanunu

• 5520 syl kn  1 Nolu Genel Tebliği

• 5422 syl kn  86 nolu Genel Tebliği

• 5422 syl kn   TGB 1-2-3-4 nolu sirküleri

• 4691 syl Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu

• 4691 syl TGBK nu Uygulama Yönetmeliği

• 3565 syl  Katma Değer Vergisi  Kanunu

• 193   syl  Gelir Vergisi Kanunu
  
   

15.10.2007

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.