Harun Reşit Tokcan
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
tokcan_harunresit@hotmail.com

Anonim Şirket’e Nasıl ve Ne İçin Dönmeliyiz? Sermaye Şirketlerinde Hisse Devrinin Vergisel Boyutu!

1. GİRİŞ

14.01.2011 tarihli ve 6103 sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında kanunun 17 nci maddesi ile 13.01.2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 210 ncu maddesine dayanılarak; Ticaret İşletmelerinin birleşme, bölünme ve tür değiştirme gibi yapı değişiklikleri ile ayni sermaye konulması veya ticari işletmelerin devralınması sonucunda, tapu ve gemi sicili ile fikri mülkiyete ilişkin sicillerde ve benzeri sicillerde kayıtlı bulunan mal ve hakların sahipliklerinde meydana gelen değişikliklerin ilgili sicillere bildirilmesini ve sicil kayıtları ile belgelerdeki gerekli değişikliklerin yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek, başvuruda bulunacak kişiler ve gerekli belgelerin belirlenmesi amacıyla 31.10.2012 tarih ve 28453 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Gümrük ve Ticaret Bakanlığından; ŞİRKETLERDE YAPI DEĞİŞİKLİĞİ VE AYNİ SERMAYE KONULMASINDA SİCİLLER ARASI İŞBİRLİĞİNE İLİŞKİN TEBLİĞ ’i ile belirlenmiştir.

Buna göre; ilgili tebliğin,4.madde ve 2.fıkrasında; Ticaret şirketlerinin Kanun Hükümlerine göre tür değiştirmelerinde, tür değiştiren şirketin malvarlığına dahil olan tapu, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzeri sicillerde kayıtlı bulunan mal ve hakların yeni tür adına tescilinin gecikmeksizin yapılması amacıyla, tescil yapan müdürlük tarafından yeni ürün tescili ile eş zamanlı olarak ilgili sicillere 5 inci maddede düzenlenen hususlar bildirilir.

5.madde ve 1 fıkra b) bendinde de Ayni sermaye konulması sonucu mülkiyet değişikliğine konu mal ve hakların mahkemece atanan bilirkişi tarafından tespit edilmiş değeri, Birleşme, Bölünme ve Tür değişikliğinde ise mülkiyet değişikliğine konu mal ve hakların yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir, denetime tabi şirketlerde ise denetçi tarafından tespit edilmiş değeri,

5.madde ve 1 fıkra f) bendinde de bir ticaret şirketinin tür değiştirmesi durumunda yeni türün tescil edildiği, eski ve yeni türün unvanı ile yeni türün adresi, ticaret sicili numarası, ortaklık yapısı, şirketi temsile yetkili olanların adı, soyadı ve T.C kimlik numarası,

Yukarıda açıklamalarımız çerçevesinde , NEV’İ değiştirerek, tüm Aktif ve Pasifleri ile birlikte ANONİM Şirketine dönüştürülmek amacıyla, bu nedenle Özvarlığın  YMM yanı sıra, Mali Müşavir tarafından tespit ve rapora bağlanması  da mümkün olabilmektedir.

Gelir Vergisi Kanunu'nun (GVK) Mükerrer 80'inci maddesinde anonim ve limited şirketlerin hisselerinin satışlarında ne tür vergileme yapılacağı düzenlenmiştir.[1] . GVK 80/1 maddesine göre, ivazsız olarak  iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkarılması ile doğan kazanç vergiye tabi olmayacaktır. GVK 80/4 maddesine göre ise, ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar “değer artış kazancı” olarak vergiye tabi olacaktır. Bu durumda ivazsız olarak (bağış ya da veraset yoluyla) elde edilen hisselerin elden çıkartılmasında, hiçbir şekilde “değer artış kazancı” oluşmayacaktır.

II.                ANONİM ŞiRKETLERE AİT  HİSSE DEVRİNE BAKIŞ

Anonim şirketler hisse senedi bastırmış ise vergileme farklı olacak, bastırmamış ise farklı olacaktır. Hisse senedi bastırılmış olması halinde, iki yıl süreyle bu senetler elde tutulduktan sonra elden çıkarılmış ise, “değer artış kazancı” doğmayacaktır.  Ancak iki yıllık süre dolmadan hisse senetleri elden çıkarılmış olursa “değer artış kazancı” doğacaktır ve “değer artış kazancı” hesaplanırken GVK Mükerrer 80'inci maddedeki istisna tutarı dikkate alınabilecek ve Mükerer 81'inci maddenin son fıkrasına göre de endeksleme yapılabilecektir. Hisse senedi yerine geçici ilmühaber bastırılmış olması halinde de vergileme aynı olacaktır. Buna ilişkin düzenlemeye  232 Nolu GVK Tebliğinde yer verilmiştir.

Hisse senedi ya da geçici ilmühaber bastırılmamış ise, iki yıllık süre aşılmış olsa bile, GVK Mükerer 80/4 fıkrasına göre “değer artış kazancı” doğacaktır. Bu durumda, GVK Mükerrer 80'inci maddedeki istisna tutarı dikkate alınabilecek ve Mükerrer 81'inci maddenin son fıkrasına göre endeksleme yapılarak kazanç hesaplanacaktır. Dolayısıyla, anonim şirket ortakları, ortaklık hisselerini iktisap tarihinden itibaren  iki yıldan fazla elde tuttuktan sonra elden çıkarmaları halinde vergi ödemek istemiyorlar ise, ya hisse senedi ya da geçici ilmühaber bastırmalıdır.

 III.             LİMİTED ŞİRKETLERE AİT HİSSE DEVRİNE BAKIŞ

Limited şirketlerin hisse senedi ya da geçici ilmühaber bastırması mümkün olmadığından, ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar “değer artış kazancı”na tabidir. Bu durumda, GVK Mükerrer 80'inci maddedeki istisna tutarı dikkate alınacak ve Mükerrer 81'inci maddenin son fıkrasına göre şartların oluşması halinde maliyet bedeli endekslemesi yapılarak kazanç hesaplanacaktır.

IV.             LİMİTED ŞİRKETİN, ANONİM ŞİRKETE DÖNÜŞMESİ HALİN DE ANONİM  ŞİRKET HİSSELERİNİN DEVRİNE BAKIŞ

Anonim ve limited şirket hisselerinin elden çıkarılmasındaki vergilemeyi kısaca yukarıda ele aldık. Burada sorulması gereken soru, limited  şirket anonim şirkete dönüştüğünde yeni oluşan anonim şirketin hisse senetlerinin ne zaman elde edilmiş sayılacağı meselesidir. Çünkü, vergileme elde etme tarihine göre farklılık gösterecektir.

KVK 1 Nolu Tebliğin 19.3.3. maddesine göre, KVK'nın 19 ve 20 nci maddeleri kapsamında gerçekleştirilen devir ve bölünme (kısmi bölünme dahil) hallerinde, devir olan veya bölünen şirketin ortaklarına verilen hisselerin iktisap tarihi olarak, bu yeni hisselerin verilmesine neden olan devirolan veya bölünen şirketin hisselerinin iktisap edildiği tarihin esas alınması gerekmektedir.

Nev'i değişiklikleri de devir hükmünde olup, nev'i değişikliği suretiyle elde edilen hisse senetlerinde ilk iktisap tarihi nev'i değiştiren şirket paylarının iktisap edildiği tarih olacaktır. Konuyla ilgili olarak verilen bir Mukteza'da şu açıklamaya yer verilmiştir:

 Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesinin birinci fıkrasının bir numaralı bendine göre, söz konusu hisse senetlerinin iktisap tarihinden itibaren iki yıldan fazla süreyle elde tutulduktan sonra satılması durumunda değer artışı kazancı oluşmayacaktır.”[2]

Yukarıda anonim şirketlerde vergilemeyi anlatırken kanun metninden hareketle hisse senetlerinin iki yıldan fazla süreyle elde tutulması durumuna göre vergileme olacağını vurgulamıştık. Hisse senedi ya da Geçici İlmühaber bastırmayan anonim şirketler içinse sürenin herhangi bir önemi bulunmamakta ve limited şirketlerde olduğu gibi vergileme yapılmaktadır. Yani, anonim şirketlerde hisse senedi ya da geçici ilmühaber bastırılıp bastırılmamasına ve iki yıllık elde tutma süresine göre vergileme değişiklik gösteriyor iken, nevi değiştirmede nevi değiştirdikten sonra hisse senedi veya

geçici ilmühaber bastırılması halinde iki yıllık sürenin başlangıcı olarak limited şirket hissesinin iktisap edildiği tarih esas alınıyor. Hisse senedi ya da geçici ilmühaberin iki yıl elde tutulması şartı aranmıyor, elde tutulmanın başlangıç tarihi olarak esas alınan tarih limited şirket ortaklık payının elde edildiği tarih oluyor.[3]

V.                SONUÇ

Şirket hisselerinin devrinde, vergisel anlamda ek yüklere katlanılmaması için, Anonim şirket hisselerine geçici ilmühaberi ve daha sonra hisse senedi bastırılmasının önemini vurgulamak üzere bu makale kaleme alınmıştır.

Okuyucularımıza yararlı olunması dileğiyle.

 

---

[1] GVK 80'inci madde kapsamında elde edilen kazançlar “değer atış kazançları”dır

 

[2] Örneğin, 03.12.2009 tarihinde kurulan bir limited şirket, 03.12.2012 tarihinde anonim şirkete dönüşmüş, 04.12.2012 tarihinde hisse senedi bastırılmış ve 01.01..2013 tarihinde şirket hisseleri elden çıkarılmış ise, elde edilen kazancın tutarı ne olursa olsun vergi dışı kalacaktır.

[3] Örneğin, limited şirket 03.12.2009'de kurulmuş ancak hisse senedi 04.12.2012'de elde edilmiş ve yirmidokuz gün sonra elden çıkartılmıştır. Aslında hisse senetlerinin elde edilme tarihi 04.12.2012 olmakla birlikte ilk iktisap tarihi olan 03.12.2009 tarihinde hisseler elde edilmiş kabul ediliyor.

07.02.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.