Harun Açıkgöz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
harun@mirrorsmmm.com

Her Yönüyle PESTEL Analizi

Günümüz iş dünyasında başarılı olmanın yollarından biri, işletmenizin çevresel etkenlere nasıl tepki vereceğini iyi anlamaktan geçer. Bir organizasyonun, Şirketin yada departmanlardan birinin stratejik planlaması yapılırken içinde bulunduğu pazarın yada faaliyet gösterdiği çevreyi değerlendirmek için kullanılan PESTEL Analizi, her biri çevremizdeki farklı bir faktörü temsil eden altı harften oluşur. Bunlar Politik, Ekonomik, Sosyal, Teknolojik, Ekolojik ve Legal olmak üzere temel faktörlerdir.

Pestel kurumların dış çevredeki ilgili faktörleri değerlendiren ve bu değerlendirmeler ışığında kurumun stratejik pozisyonunu tayin eden bir analiz aracıdır. Analiz başlıkları Şirket ile ilgili dış faktörleri incelemek için genel çerçeveyi belirler. Genellikle SWOT analizinin bir barçası olarak kullanılır. ( 14.10.2024 Tarihinde yayınlanmış olan Her Yönüyle SWOT Analizi başlıklı makalemi okumanızı tavsiye ederim.) Pestel analizi şirketlerde stratejik planların hazırlanması sürecinde organizasyonun pozisyonunu, yönünü, stratejisini ve hedeflerini incelemek içinde kullanılabilmektedir.

Bu makalemde PESTEL i oluşturan bu faktörlerin işletmeleri nasıl etkilediğine tek tek bakalım.

1. Politik Faktörler

Politik faktörler, hükümetlerin aldığı kararlar, yasalar ve yönetmelikler gibi işletmeleri doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyebilecek unsurları kapsar. Örneğin, vergilerin ve vergi denetimlerinin artırılması veya ithalat / Döviz kullanım yasakları vb. işletmelerin kârlılığını etkileyebilir. Bazı ülkeler, yabancı işletmelere kısıtlamalar getirirken, bazıları teşvikler sunar bazıları ise sıfır vergi politikaları ile işletmeleri kendine çekmeyi hedefler. Tüm bunlar nedeni ile şirketlerin faaliyet gösterdiği ülkedeki politik ortamı yakından takip etmesi çok önemlidir.

2. Ekonomik Faktörler

Ekonomik faktörler, bir ülkenin ekonomik durumunu ifade eder ve bu durumun işletmeler üzerindeki etkilerini kapsar. Örneğin, ülkede yaşanan ekonomik büyüme, faiz oranları, işsizlik oranları veya enflasyon gibi değişkenler, işletmelerin maliyetlerini ve tüketici harcamalarını etkiler. Ekonominin büyüdüğü dönemlerde tüketici harcamaları artar ve bu da işletmeler için fırsatlar doğurur. Ancak ekonomik durgunluk veya kriz dönemlerinde bu durum tam tersine döner.

3. Sosyal Faktörler

Sosyal faktörler, toplumun kültürü, değerleri, demografik yapısı ve yaşam tarzları gibi işletmeleri etkileyen unsurları içerir. Örneğin, kahve kültürünün yaygın olduğu bir ülkede, Starbucks gibi bir kahve zinciri daha fazla ilgi görür. Ya da sağlıklı yaşam trendlerinin artması, fast-food zincirlerini etkileyebilir. Toplumun ihtiyaçlarını ve beklentilerini anlamak, işletmelerin kendilerini daha iyi konumlandırmalarına yardımcı olur.

4. Teknolojik Faktörler

Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte, işletmeler de bu gelişmelere ayak uydurmak zorundadır. Teknoloji, işletmelere birçok avantaj sağlarken, yenilikleri takip edemeyen işletmeler için de tehdit oluşturabilir. Örneğin, dijitalleşme sayesinde e-ticaret platformları aracılığıyla daha geniş bir kitleye ulaşılabilir. Aynı şekilde, teknolojik gelişmeleri kullanarak üretim süreçlerini hızlandırmak da mümkündür. Ancak bu teknolojik değişimlere ayak uydurmak maliyetli olabilir.

5. Ekolojik (Çevresel) Faktörler

Çevresel faktörler, iklim değişikliği, doğal kaynakların kullanımı ve çevre dostu uygulamaları kapsar. Günümüzde, çevre duyarlılığı ve sürdürülebilirlik giderek önem kazanmaktadır. Müşteriler, artık çevreye duyarlı ve sürdürülebilir üretim yapan işletmelere daha fazla ilgi göstermektedir. Bu nedenle, işletmeler çevreye duyarlı ürünler ve süreçler geliştirmeye özen göstermelidir.

6. Legal (Yasal) Faktörler

Yasal faktörler, işletmelerin faaliyet gösterdiği ülkedeki yasalar, yönetmelikler ve düzenlemeleri kapsar. İşletmeler, faaliyetlerini sürdürürken Vergi mevzuatı ve iş güvenliği yasalarına başta olmak üzere, tüketici koruma kanunlarına veya patent haklarına uymak zorundadır. Yasalar zaman zaman değişebileceği ya da ülkemizde olduğu gibi çok sık değiştiği için, işletmeler bu değişiklikleri yakından takip etmeli çalıştıkları profesyoneller vasıtası ile kendilerini daima güncel tutmalıdır.

PESTEL Analizinin Avantajları

1. Maliyet etkinliği

PESTEL analizinde katlanılan tek maliyet zaman ve çaba taahhüdüdür. Bunun için hiçbir parasal bedel harcanmaz, bu da onu kullanımdaki en uygun maliyetli analitik çerçevelerden biri haline getirir.

2. Farkındalık kazanma

PESTEL analizi, faktörlerini araştırarak ürün lansmanı ortamının daha iyi anlaşılmasını ve farkındalık kazanılmasını sağlar. İşletmelerin çevrenin bilincinde olmalarını ve ürünü değişen trendlere göre modifiye edebilmelerini sağlayarak ayaklarının yere sağlam basmasına olanak tanır.

3. Tehditlerden kaçınma

PESTEL analizi, politik, ekonomik, sosyal, teknolojik, yasal ve çevresel alanları incelemek için çok boyutlu bir yaklaşımdır. Düzenli analiz, işletme sahiplerinin potansiyel tehditlerden haberdar olmasını sağlar ve düzeltici eylemlerle bu tür olasılıkları önler. Yasal yaptırımlardan kaçınmak için gerekli çalışma normlarına önceden uymak buna iyi bir örnektir.

4. Fırsatları değerlendirme

Dış faktörler nedeniyle zaman zaman ortaya çıkan fırsatlardan yararlanmaya yardımcı olur. Örneğin, gayrimenkul sektöründeki düşük faiz oranı, konut talebini artırmak için bir fırsat yaratan ekonomik bir faktördür; çünkü düşük faiz oranı nedeniyle konut kredileri ucuzlar.

PESTEL analizinin büyümedeki önemi

PESTEL analizi bir işletmenin büyümesinde büyük bir rol oynar. İster bir ürün hattının genişletilmesi ister yeni bir yerde yeni bir şirket açılması olsun, PESTEL analizi strateji ve planlama yapmanın anahtarıdır. 

• PESTEL analizi, ister yeni kurulan bir şirket olsun isterse köklü bir işletme, her işletme sahibine politik, ekonomik, sosyal, teknolojik, çevresel ve yasal faktörlerdeki önemli değişiklikleri belirlemede yardımcı olabilir.
• PESTEL analizi, bir şirketin kendisini etkileyen geniş siyasi, ekonomik, sosyal, teknolojik, yasal ve çevresel faktörleri inceleyerek performansını değerlendirmesine yardımcı olur. Bir işletmenin lansman aşamasında, yeni bir pazara giriş aşamasında veya yaşam döngüsü boyunca elverişli koşulları ölçmesine katkı sağlar.
• Analitik çerçeve, şirketin mevcut durumunun kuş bakışı bir görünümünü ve gelecekteki eğilimlere dair bir öngörü sağlar. Bu içgörüler aynı zamanda işletmenin yakın geleceğe ilişkin kararlar almasına ve uzun vadede hareket tarzını planlamasına olanak tanır.
• Stratejik planlama yapan işletmelerin işlerini büyütmelerine olanak tanır.
• İşletmedeki muhasebe, satış ve pazarlama gibi herhangi bir departman içeriden kontrol edilebilir. Bu sayede gelir elde etmek için satışa daha fazla insan koyabilirsiniz. Sonuçta, bu sonuçlar içeride çalışan insanlara bağlıdır. Ancak politik, ekonomik, sosyal, teknolojik, çevresel ve yasal gibi dış faktörler de vardır ve sizin katkınız olmadan da var olmaya devam edecektir. 
• PESTEL unsurlarının incelenmesi, kurumların faaliyet gösterdikleri çevrenin farkında olmalarını sağlar. Bu çevrenin daha iyi bilinmesi, onlara diğer oyuncular karşısında rekabet avantajı sağlar ve stratejik karar alma süreçlerine yardımcı olur.

Analizinin Uygulamaları

1. İşgücü planlaması

İşgücünün geliştirilmesi, iş ve kişisel hedeflerin uyumlaştırılmasını gerektirir. PESTEL analizi, bunu engelleyen temel sorunların belirlenmesine ve uzun vadeli kararlı bir işgücü oluşturulmasına yardımcı olur.

2. Stratejik iş planlaması

PESTEL analizinden elde edilen değerli içgörüler iş planlamasına büyük ölçüde yardımcı olur. Odaklanılacak alanları gösterir ve üst yönetim tarafından gelecekteki eylemlerin gidişatını yönlendirir. Zayıf yönlerin ele alınmasına ve şirketin güçlü yönlerinin sistematik olarak kullanılmasına yardımcı olur.

3. Pazarlama zemini

PESTEL faktörlerinin değerlendirilmesi, dış çevredeki kritik pazar eğilimlerinin anlaşılmasına yardımcı olur. En önemli pazarlama hedeflerini yerine getirerek ürün için pazarlama zemininin çizilmesine olanak tanır.

4. Ürün geliştirme

PESTEL analizi, tüketici girdileri aracılığıyla ürün hakkında daha iyi farkındalık sağlar. Bu yanıt, firmanın sürekli iyileştirmeler ve ilerlemeler yoluyla ürünü geliştirmesine yardımcı olur.

5. Organizasyonel yenileme

Makroekonomik PESTEL faktörlerinin araştırılması, organizasyonel yenilenmenin nedeninin belirlenmesine yardımcı olur. Bu tür bir yenilenmenin önündeki potansiyel zorluklar hakkında fikir verir ve işletmelerin önceden düzeltici önlemler almasına olanak tanır.

PESTEL’ i aktif kullanan bir firmanın başarı öyküsü

Nike, 42,3 milyar dolarlık geliri ile spor ekipmanları ve giyim sektöründe küresel bir markadır. Pazar payının %37’sine sahiptir ve dünyadaki her sporcuya ilham ve yenilik getirmeyi amaçlamaktadır. Aşağıda Nike’ın bunu nasıl gerçekleştirdiğini, PESTEL bileşenlerini ve bunların geçmişte firma üzerindeki etkilerini anlamak için aşağıdaki detayları inceleyebilirsiniz.

1. Politik faktörler

• Şirketin işleri dünya çapında yayılmıştır; bu nedenle, ithal malların ticaret politikaları, ABD ile ticaret düzenlemeleri, hükümet değişiklikleri, ambargolar vb. işletme üzerinde doğrudan etkiye sahiptir.

2. Ekonomik faktörler

• Nike, ithalat vergilerinin yüksek ve satın alma gücünün düşük olduğu ülkelerde daha düşük kârla çalışmaktadır.
• Nike’ın denizaşırı ülkelerde faaliyet göstermesi, onu farklı ülkelerdeki döviz kurlarındaki dalgalanmalara karşı hassas hale getirmektedir.

3. Sosyal faktörler

• Nike, geçmişte de işçilerin maaş ve çalışma ortamı nedeniyle grev yapmaları ya da atölye çalışmaları nedeniyle eleştirilere maruz kalmıştır.
• Değişen müşteri tercihleri ve hızlı moda, faaliyetlerinde dramatik değişimlere neden olmaktadır.

4. Teknolojik faktörler

• Nike, en üst düzey ürünler sunmak için araştırma ve geliştirme tesislerine önemli yatırımlar yapmaktadır.
• Nike, biyomekanik, egzersiz psikolojisi, mühendislik vb. alanlarda çeşitli laboratuvarlara ve uzmanlıklara sermaye aktarmıştır.

5. Yasal faktörler

• Farklı ülkelerin güvenli ve sağlıklı çalışma koşullarına ilişkin iş kanunları geçmişte firma aleyhine davalar açılmasına neden olmuştur.
• Firmanın agresif reklam kampanyaları da yasal incelemeye tabi tutulmuştur.

6. Çevresel faktörler

• Nike, en çevre dostu şirketler arasında yer almaktadır.
• Atıkların azaltılması için araştırma ve geliştirme çalışmaları yürütmüş, atık malzemeleri üretim için yeniden kullanmış ve çevre dostu üretim uygulamalarını benimsemiştir. Sonuç olarak, PESTEL analizi, işletmelerin faaliyetlerini etkileyebilecek dış makro-çevresel faktörleri analiz etmeleri için değerli bir araçtır. Şirketler politik, ekonomik, sosyal, teknolojik, yasal ve çevresel faktörleri analiz ederek dış çevrelerinin kapsamlı bir görünümünü oluşturabilir ve potansiyel fırsatları ve tehditleri belirleyebilir.

PESTEL analizini etkin bir şekilde kullanmak için işletmeler bu altı faktörü düzenli olarak değerlendirmeli ve herhangi bir değişikliğe uyum sağlamak için stratejiler oluşturmalıdır. Bu sayede şirketler dış çevreyi anlayarak bilinçli kararlar alabilir ve rekabette bir adım önde olabilirler.

Sonuç 

PESTEL analizi, işletmelerin dış çevresel faktörleri daha iyi anlamalarını sağlar ve bu doğrultuda stratejiler geliştirmelerine yardımcı olur. Politik, ekonomik, sosyal, teknolojik, ekolojik ve yasal faktörlerin hepsi, işletmenin başarı yolunda karşısına çıkabilecek fırsat ve tehditleri görmesine olanak tanır. İşletmeler, bu faktörleri dikkate alarak çevresel değişimlere daha iyi uyum sağlayabilir ve rekabet avantajını koruyabilirler.

Ülkemiz de çok bilinmeyen bu analiz, sadece büyük işletmeler için değil, her ölçekten işletme için faydalı bir rehber olacaktır. İster küçük bir işletme, isterse uluslararası bir marka olun, dış çevrenizi iyi analiz etmek ve bu altı faktörü düzenli olarak değerlendirerek değişikliklere uyum sağlamak şirketler arası rekabette bir adım önde olmanızı sağlayacak güçlü stratejiler oluşturabilir.

PESTEL analizi başarıya giden yolda önemli bir adım olacağı gibi sürdürülebilirlik açısından olmazsa olmazınızdır.

KAYNAKÇA :

https://kutuphane.marmara.edu.tr/dosya/kutuphane/form-files/382//1583781961.pdf

https://www.avansas.com/blog/pestel-analizi-nedir-nasil-yapilir

04.11.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.