Harun Açıkgöz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
harun@mirrorsmmm.com

Her Yönüyle EBITDA

Giriş

Günümüz iş dünyasında, şirketlerin finansal performansını değerlendirmek ve stratejik kararlar almak için sağlam verilere dayanmak her zamankinden daha önemlidir. Bu bağlamda, finansal okuryazarlığa sahip yöneticilerin en çok başvurduğu kavramlardan biri EBITDA (Faiz, Vergi, Amortisman ve İtfa Öncesi Kazanç)dır. EBITDA, bir işletmenin operasyonel kârlılığını anlamak ve karşılaştırmak için kritik bir gösterge sunarken, aynı zamanda şirketin temel faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerin ne kadar sağlıklı olduğunu ortaya koyar.

Finansal analistler ve yöneticiler, EBITDA’yı kullanarak, farklı sektörlerdeki şirketlerin performansını değerlendirebilir, yatırımların geri dönüşünü analiz edebilir ve rekabet avantajlarını belirleyebilirler. Bu makalede, EBITDA'nın tanımından hesaplama yöntemlerine, sektörel oranlara ve özellikle bankalar ile finansal kurumlar için taşıdığı öneme kadar geniş bir perspektif sunulacaktır. Yöneticiler için finansal karar alma süreçlerinde kritik bir rol oynayan bu kavram, işletmelerin sürdürülebilir büyüme hedeflerine ulaşmalarında önemli bir araç olarak öne çıkmaktadır.

Ebitda Nedir?

EBITDA, "Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization" teriminin kısaltmasıdır. Türkçeye "Faiz, Vergi, Amortisman ve İtfa Öncesi Kazanç" olarak çevrilebilir. EBITDA, bir şirketin operasyonel performansını ve kârlılığını ölçmek için yaygın olarak kullanılan bir finansal göstergedir. İşletmenin esas faaliyetlerinden elde ettiği kazancı, finansal giderler ve amortisman gibi muhasebe uygulamalarından etkilenmeden değerlendirir. Bu nedenle, EBITDA, yatırımcılar ve analistler tarafından şirketin temel iş modelinin ne kadar kârlı olduğunu anlamak için sıkça kullanılır.

EBITDA (Faiz, Vergi, Amortisman ve İtfa Öncesi Kazanç) kavramı, finansal analiz ve değerlendirme süreçlerinde kullanılan bir ölçüt olarak 1980'li yıllarda ortaya çıkmıştır. EBITDA'nın gelişim süreci ve neden ortaya çıktığına dair detaylar,

EBIT Nedir?

EBIT (Earnings Before Interest and Taxes)

EBIT, işletmenin faiz ve vergi öncesi karlılığını gösterir. İşletmenin temel faaliyetlerinden ne kadar kar elde ettiğini ölçer. EBIT, bankalar açısından bir işletmenin faaliyet performansını değerlendirmek için kullanılan önemli bir göstergedir.

EBIT ve EBITDA Arasındaki Temel Farklar

İşletmelerin kârlılığını analiz etmek için kullanılan EBIT ile EBITDA arasındaki temel fark, EBIT’te amortisman giderleri kârdan indirilirken, EBITDA’da kâra eklenmektedir. Her iki kavramın ortak noktası, kârın sermaye yapısındaki fark dikkate alınmadan vergi öncesi hesaplanmasıdır. Amortismaların hesaplamaya ilave edilmesiyle varlık yapısındaki farklılık da dışlanmış olur. Bu şekilde ulaşılan kârlar genellikle iki amaca yönelik kullanılmaktadır. Birincisi performans ölçümü, ikincisi getiri ve borç ödeme gücünün ölçümüdür. Sermaye yapısındaki farkları göz ardı ettiği için bu kârlar üzerinden hem borç verenler hem de hissedarlar pay alırlar. Bu açıdan EBIT ve EBITDA geniş bir kullanıcı kitlesine hitap eder. Performans ölçümleri genellikle yatırımcılar tarafından işletmelerin borsa performanslarını değerlendirirken ya da şirket birleşmelerinde kullanılır. Getiriler ise temel olarak aktif getirisi, yatırılan sermayenin getirisi, satış marjları gibi oransal parametrelerdir. Borç ödeme gücü oranları ise faiz karşılama oranı ve borç servisi gibi genellikle işletmeye kredi verenlerin başvurdukları oranlardır.

Tarihçesi ve Gelişimi

1. 1980'ler ve Finansal Analiz:
   • 1980'lerin başında, finansal raporlama ve analiz yöntemleri giderek daha karmaşık hale gelmeye başlamıştı. Bu dönemde yatırımcılar, şirketlerin performansını değerlendirirken, geleneksel net gelir rakamlarının yanı sıra daha kapsamlı göstergelere ihtiyaç duydular.
   • Finansal analistler, şirketlerin gerçek kârlılığını anlamak için, finansman ve vergi etkilerini hariç tutarak operasyonel performansı değerlendirmek istediler. Bu ihtiyaç, EBITDA'nın doğuşunu tetikledi.
2. Amortisman ve İtfa Giderlerinin Etkisi:
   • Amortisman ve itfa giderleri, bir şirketin muhasebe kayıtlarında önemli bir yer tutmasına rağmen, bunlar nakit çıkışı değildir. Bu nedenle, analistler bu giderleri dikkate almadan daha gerçekçi bir kârlılık ölçütü geliştirmeye yöneldiler.
   • Bu durum, EBITDA'nın, özellikle sermaye yoğun sektörlerdeki şirketlerin finansal durumunu değerlendirirken daha anlamlı bir gösterge olmasını sağladı.
3. Finansal Raporlama Standartları:
   • EBITDA'nın popülaritesi, muhasebe standartlarının ve raporlama uygulamalarının evrimiyle de desteklendi. Şirketlerin finansal raporlarında EBITDA'ya yer vermeleri, yatırımcılar için daha iyi bir değerlendirme yapılmasına olanak tanıdı.
   • Ayrıca, kredi derecelendirme kuruluşları ve yatırım bankaları gibi finansal kurumlar, şirketlerin kârlılıklarını analiz ederken EBITDA'yı önemli bir ölçüt olarak kullanmaya başladılar.
4. Özellikle Özel Sermaye ve Kredi Pazarlarında Kullanımı:
   • Özel sermaye fonları ve yatırımcılar, satın alma hedeflerini değerlendirirken EBITDA'yı önemli bir ölçüt olarak kullanmaya başladılar. Bu, şirketlerin değeri üzerinde daha net bir perspektif sağladı.
   • Bankalar, kredilerin geri ödeme kapasitesini değerlendirirken EBITDA'nın yüksek olmasını bir güvence olarak gördüler.

EBITDA, şirketlerin operasyonel kârlılığını ve performansını daha iyi anlamak amacıyla ortaya çıkmış bir kavramdır. Özellikle finansal analiz süreçlerinde, yatırımcılar ve analistler için önemli bir gösterge haline gelmiştir. Şirketlerin gerçek kârlılığını değerlendirmekteki rolü, onu günümüzde de yaygın bir şekilde kullanılan bir finansal ölçüt yapmaktadır.

EBITDA Hesaplama Yöntemi

EBITDA, net gelir ile faiz giderleri, vergi, amortisman ve itfa paylarının eklenmesiyle hesaplanır.

Formül:

EBITDA= Net Kar + Ödenecek Vergi + Faiz Giderleri + Amortisman ve Yıpranma Payı

Neden Önemlidir?

EBITDA 'nın birkaç önemli avantajı vardır:

1. Operasyonel Performansın Değerlendirilmesi: Şirketin ana faaliyetlerinden ne kadar kâr elde ettiğini gösterir.
2. Finansal Karşılaştırma: Farklı şirketlerin veya sektörlerin karşılaştırılmasında daha anlamlı bir gösterge sunar, çünkü faiz ve vergi gibi unsurlar şirketlerin yapısına göre değişebilir.
3. Nakit Akışı Analizi: EBITDA, işletmenin nakit akışını anlamak için bir gösterge olarak kullanılabilir, çünkü amortisman ve itfa giderleri nakit çıkışı değildir.

Sektörlere Göre Oranları

EBITDA'nın sektörel bazda karşılaştırılması, her sektörün kendi dinamikleri nedeniyle farklılık gösterir. Örneğin:

1. Teknoloji Sektörü: Genellikle yüksek EBITDA marjlarına sahiptir çünkü işletme maliyetleri düşük olabilir. Bu sektörde %20-40 arasında EBITDA marjları yaygındır.
2. İmalat Sektörü: Üretim maliyetleri ve işçilik giderleri nedeniyle EBITDA marjları genellikle %10-20 arasında değişir.
3. Perakende Sektörü: Bu sektörde marjlar daha düşüktür, genellikle %5-15 arasında değişir.
4. Finansal Hizmetler: Bankalar ve diğer finans kurumları için EBITDA marjları genellikle %30-50 arasında olabilir, çünkü bu tür kuruluşlar, hizmet sunumu üzerinden yüksek kâr elde edebilirler.

Bankalar ve Finans Kurumları İçin EBITDA'nın önemi

Bankalar ve finans kurumları için EBITDA, birkaç şekilde değerlendirilebilir:

1. Faaliyet Kârlılığının Ölçümü: Bankaların ve finans kurumlarının operasyonel kârlılığını anlamak için kullanılır. Burada, finansal işlemlerden elde edilen gelirlerin, genel giderlerden çıkarılması yoluyla hesaplanan EBITDA, bankaların performansını daha net bir şekilde gösterir.
2. Yatırımcılar İçin Değerleme Aracı: Yatırımcılar ve analistler, bankaların değeri üzerinde bir değerlendirme yapmak istediklerinde EBITDA'yı kullanarak, diğer benzer kurumlarla karşılaştırmalar yapabilirler.
3. Nakit Akışı Analizi: EBITDA, bir finans kurumunun ne kadar nakit ürettiğini anlamaya yardımcı olur. Bu, bankaların borç ödeme kabiliyeti ve yatırımları finanse etme yetenekleri açısından kritik bir göstergedir.
4. Kredi Değerlendirmeleri: Kredi derecelendirme kuruluşları, bankaların ve finans kurumlarının kredi notlarını belirlerken EBITDA gibi finansal göstergeleri dikkate alır. Yüksek EBITDA, daha iyi bir kredi notu alma olasılığını artırabilir.

Sonuç

EBITDA, şirketlerin operasyonel performansını ölçmek ve karşılaştırmak için önemli bir finansal göstergedir. Sektörlere göre farklılık gösteren oranları ve bankalar için taşıdığı anlam, yatırımcıların, analistlerin ve yöneticilerin finansal kararlar almasına yardımcı olur. Özellikle bankacılık ve finans sektöründe, EBITDA'nın yüksek olması, şirketin sağlıklı bir iş modeli ve güçlü nakit akışı olduğunu gösterir. Bu nedenle, EBITDA, sadece bir finansal gösterge olmanın ötesinde, şirketin genel sağlığı ve gelecekteki potansiyeli hakkında önemli bilgiler sunar.

KAYNAKÇA:

İşletme Akademisi Dergisi

2021, 2 (3): 220-239

DOI:10.26677/TR1010.2021.850

08.10.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.