Hamdi Gözütok
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
gozutok_musavirlik@hotmail.com

İhbarlı Fesih ve İş Arama İzni

İş sözleşmesi işçi veya işveren haklı nedenle ve derhal feshedebilecekleri gibi süreli fesih yoluyla da sona erdirebilirler. Burada derhal fesih olduğundan sözleşme hemen sona erer. Bu durumda ihbar süresi kadar karşı tarafa ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. Diğer durumda ise sözleşmenin sona ermesi için bir sürenin geçmesi gerekir. Bu durumda, 4857 sayılı İş Kanunun 27. maddesinde, işverence işçiye yeni bir iş araması için verilmesi gereken izin düzenlenmiştir.

Çalışana ihbar süresi kullandırılacak ise; bu durumda ihbar tazminatı ödenmeyeceğinden hesaplama yapılmaz.

Yani işçiye çıkışı için ihbar süresi kadar zaman verilmelidir.

Örneğin; hizmet süresi 6 aydan az sürmüş işçi için 2 hafta olan ihbar süresi eğer işçinin iş akdi 30 Kasım da fesh edilecekse (işçi çıkarılacaksa) 16 Kasım’ da işçiye 30 Kasım itibariyle iş akdinin sona ereceği yazılı olarak bildirilmelidir. İhbar sürelerine ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

1- Bildirim Süreleri ve İhbar Tazminatı Tutarları

Hizmet Süresi	Bildirim Süresi	İhbar Tazminatı Tutarı
6 aydan az olan çalışma dönemi için	2 hafta	2 Haftalık Ücret
6 aydan 1,5 yıla kadar olan çalışma dönemi için	4 hafta	4 Haftalık Ücret
1,5 yıldan 3 yıla kadar olan çalışma dönemi için	6 hafta	6 Haftalık Ücret
3 yıldan fazla olan çalışma dönemi için	8 hafta	8 haftalık Ücret

 

2- 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre İşçiye Yeni İş Arama İzni Verilmesi

 

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshedilmesi nedeniyle işçilerin mağdur olmalarını önlemek amacıyla iş mevzuatında çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerden biri de işçilere yeni iş arama izni verilmesidir.

İşçi ihbar süresinde ve iş saatleri içerisinde günde iki saatten az olmamak üzere iş arama izni kullanır. İşçi iş arama iznini ücretinden bir kesinti olmadan kullanır. Yeni iş arama izninin amacı işçinin ihbar süresi sonunda eski işinden ayrılmasıyla birlikte yeni bir işe kısa sürede başlamasının sağlanması ve işçilerin geçici bir süre de olsa çalışma hayatının dışında kalmalarını önlemektir.

 

 a) Yeni İş Arama İzni Süresi

4857 sayılı İş Yasası’nın 17. maddesinde öngörülen bildirim süreleri içinde işveren, aynı Yasa’nın 27. maddesi gereğince işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermek zorundadır (Ek-1). İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır (Ek-2).

 

b) Toplu İzin Kullanma

Örnek: İki hafta ihbar öneli kullanacak olan bir işçi toplu olarak iş arama iznini nasıl kullanacaktır?

İşçinin haftada bir gün hafta tatili kullandığını varsayarsak, işçinin iki haftalık süre içerisinde çalışması gereken gün sayısı 14-2=12 işgünüdür. İşçinin günde iki saat iş arama izni kullanacağını göz önünde bulundurduğumuzda 12 x 2=24 saat işçiye iş arama iznini işten ayrılma tarihinden önce toplu olarak kullanacaktır. İşçinin günlük çalışma süresinin 7.5 saat olduğunu kabul edersek 24:7.5=3.2 olacaktır. Buna göre işçi 3 gün toplu olarak işçi iş arama iznini kullanacaktır. Günden arta kalan 2 saatlik kısmı da saat olarak işten ayrılmadan önce iş saatleri içerisinde kullanacaktır. Bu durumda işçiye ihbar tazminatı ödenmeyecektir

3- İhbar Süresine Uyulmaması

4857 sayılı İş Kanunun 17. maddesine göre, bildirim şartına (ihbar süresine, bildirim öneline) uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçinin ihbar süresine uymadan iş sözleşmesini feshederek işi bırakması halinde işverene, işverenin de ihbar süresine uymadan işçiyi işten çıkarması halinde işçiye ihbar süresine ilişkin ücreti tazminat olarak ödenmesi gerekir.

İhbar Gerekmeyen Fesih Halleri

Sözleşmenin feshine rağmen bazı durumlarda ihbar öneli ve tazminatı uygulanmamaktadır. 
Bunlar arasında;
4857 sayılı Yasanın tanıdığı hak olan 24 ve 25. maddeler gereği gerçekleşen fesihler ile

- Askerlik,

- Emeklilik,

- Belirli süreli iş sözleşmelerinin sona ermesi,

- Kadın işçinin evlilik nedeniyle bir yıl içinde işten ayrılma hallerinde, yalnızca kıdem tazminatı doğmakta olup tarafların ihbar öneline uyması gerekmemektedir.

4- İşveren, işçiye bildirim süreleri içerisinde (işten ayrılmadan önce) yeni iş arama iznini günde en az iki saat olmak üzere ücretinden bir kesinti yapmaksızın vermek zorundadır. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırması halinde, işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı olarak işçiye ödemesi gerekir. Yeni iş arama izninin işçilere kullandırılması, istihdamın sağlanması ve sonuç olarak da çalışma hayatının bir ahenk içerisinde sürdürülmesine katkı sağlayacaktır.

 

Ek - 1: İşçiye İhbar (Süresi) Öneli Verilmesi

Konu: İhbar öneli hakkında

Sn. ....................

 

İş sözleşmeniz .../.../... tarihinde feshedilecektir. 4857 sayılı İş Yasası’nın 17. maddesine uygun olarak .../.../... tarihinden itibaren........hafta ihbar öneli kullanmanız uygun görülmüştür. İhbar öneli süresi içerisinde 4857 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca her gün iki saat iş arama izni kullanacaksınız.

İş arama iznini isterseniz toplu olarak da kullanabilirsiniz. Toplu olarak kullanmayı istiyorsanız yazının tebliğinden itibaren iki gün içerisinde yazılı olarak işverene başvurmanız gerekmektedir.

Bilginizi ve gereğini rica ederim.

Tebliğ eden Tebellüğ Eden

Adı Soyadı Adı Soyadı

İşveren/İşveren vekili İşçi

Tarih Tarih

5- Ek 2: İşçinin İş Arama İznini Toplu Olarak Kullanma İsteğine İlişkin Dilekçe Örneği

Konu: İş arama izninin toplu olarak kullanılması hk.

Sn. ....................

İş sözleşmem .../.../... tarihinde feshedilecektir. 4857 sayılı İş Yasası’nın 17. maddesine uygun olarak .../.../... tarihinden itibaren........haftalık ihbar öneli süresi içerisindeki günde iki saatlik iş arama iznimi toplu olarak .../.../...-.../.../... tarihleri arasında kullanmak istiyorum.

Gereğini arz ederim.
 

 İşçinin

 Adı Soyadı

 Tarih

26.10.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.