Halil Genç
Yeminli Mali Müşavir
genchalill85@gmail.com

Her Dönem Katma Değer Vergisi Beyannamesi Veren Mükelleflerin 7440 sayılı Kanun Kapsamında Vergi Artırımında Karşılaşacakları Haksızlık

1-7440 Sayılı Kanunda Yer Alan Yasal Düzenleme:

7440 Sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı başlıklı 5’ inci maddesinin 3’ üncü fıkrasının (b) bendinde:

“Bir aylık vergilendirme dönemine tabi olan katma değer vergisi mükelleflerince, artırımda bulunulmak istenilen yıl içindeki vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak;

1. Verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamelerinden, en az üç döneme ait beyannamenin verilmiş olması halinde, bu yıla ait dönemlerden verilmiş olan beyannamelerdeki hesaplanan katma değer vergisi tutarlarının ortalaması bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık hesaplanan katma değer vergisi tutarı bulunur ve bu tutar üzerinden yukarıda belirtilen oranlara göre artırım tutarı hesaplanır.
2. Hiç beyanname verilmemiş ya da bir veya iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olması halinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle bu fıkradan yararlanılır. Bu durumda olan adi ortaklık, kollektif ve adi komandit ortaklıklarda ortakların tamamının gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları şarttır.
3. İlgili takvim yılı içindeki işlemlerin tamamının istisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşması, tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşması veya diğer nedenlerle takvim yılının bütün dönemlerinde hesaplanan katma değer vergisi bulunmaması halinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle bu fıkradan yararlanılır. Şu kadar ki, ilgili takvim yılı içinde bu alt bentte belirtilen durumların yanı sıra  vergiye tabi diğer işlemlerinin de mevcudiyeti nedeniyle hesaplanan vergisi çıkan mükellefler ile yıl içinde beyannamelerinin tamamını vermekle birlikte beyannamelerinin bazılarında hesaplanan katma değer vergisi bulunmayan mükelleflerin bu fıkra hükmüne göre ödemeleri gereken katma değer vergisi tutarı, yukarıda belirtildiği şekilde hesaplanacak %18 oranındaki katma değer vergisi tutarından aşağı olmamak kaydıyla, hesaplanan katma değer vergisi bulunan beyannamelerdeki vergiler toplamına bu fıkranın (a) bendinde belirtilen oranlar uygulanmak suretiyle hesaplanır. Bu kapsama giren mükellefler, gelir ve kurumlar vergisi için matrah artırımında bulunmamaları halinde bu fıkra hükmünden yararlanamazlar.”  Hükümleri yer almaktadır.

2-Kanuni Düzenlemenin Bazı Mükellefler Aleyhine Doğurduğu Sonuçlar:

Yapılan düzenleme ile matrah artırımının kapsadığı yıllara ilişkin olarak vergilendirme dönemi aylık olan ve katma değer vergisi yönünden vergi artırımında bulunmak isteyen mükellefler genel itibariyle üç gruba ayrılmıştır. Bunlar;

a)-En az üç döneme ait katma değer vergisi beyannamesi veren mükellefler,

b)-Hiç beyanname vermeyenler ya da bir veya iki döneme ilişkin beyanname verenler,

c)- İlgili takvim yılı içindeki işlemlerin tamamının istisnalar veya tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşanlar, veyahut diğer nedenlerle takvim yılının bütün dönemlerinde hesaplanan katma değer vergisi bulunmayanlar,

Yukarıda yer alan kanuni düzenleme neticesinde; en az üç döneme ait katma değer vergisi beyannamesi verip yıl içinde diğer dönem beyannamelerini vermeyen mükellefler, her dönem beyannamesini verip bazı dönemlerde hesaplanan katma değer vergisi olmayan mükelleflere kıyasla bazı şartlar altında ödüllendirilmiştir. Yapılan bu düzenlemedeki hukuksuzluk aşağıda yer alan örneklerde daha net görülecektir.

3-Uygulama Örnekleri:

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde en az üç döneme ilişkin katma değer vergisi beyannamesi veren mükellefler ile tüm beyannamelerini verip bazı dönemlerde hesaplanan katma değer vergisi olmayan mükelleflere ilişkin matrah/vergi artırımının ne denli hukuksuz ve ciddi tutarda maddi farklılıklara neden olduğunu örnekler üzerinden görelim.

Örnek 1: En az üç dönemde kdv beyanları veren ve bazı dönemlerde beyan vermeyen mükellef kurum;

Genç A.Ş. 2021 ve 2022 yıllarında katma değer vergisi yönünden matrah artırımında bulunmak istemektedir. Mükellef kurumun aylar itibariyle hesaplanan katma değer vergisi tutarları aşağıdaki gibidir. Mükellef kurumun 2021 yılının Kasım döneminde, 2022 yılının Mart ve Eylül dönemlerinde beyanname vermediği varsayılmıştır.

Dönemler		Hesaplanan KDV
		2021	2022
Ocak		100.000,00	190.000,00
Şubat		150.000,00	220.000,00
Mart		130.000,00	BEYAN YOK
Nisan		170.000,00	181.000,00
Mayıs		110.000,00	250.000,00
Haziran		200.000,00	222.000,00
Temmuz		125.000,00	132.000,00
Ağustos		90.000,00	198.000,00
Eylül		140.000,00	BEYAN YOK
Ekim		115.000,00	169.000,00
Kasım		BEYAN YOK	233.000,00
Aralık		250.000,00	300.000,00
Toplam	A	1.580.000,00	2.095.000,00
İblağ Edilen Beyan	B=(A/Beyan Olan Dönem)x12	1.723.636,36	2.514.000,00
Vergi Artırımında Dikkate Alınacak KDV	C= (B*0,02)	34.472,73	50.280,00

Aynı örnek tüm dönemlerde beyanname veren ve yukarıdaki örnekte beyanname verilmeyen dönemlerde hesaplanan katma değer vergisi bulunmayan mükellef kurum için aşağıdaki gibi olacaktır.

Örnek 2: Genç A.Ş. 2021 ve 2022 yıllarında katma değer vergisi yönünden matrah artırımında bulunmak istemektedir. Mükellef kurumun aylar itibariyle hesaplanan katma değer vergisi tutarları aşağıdaki gibidir. Mükellef kurumun 2021 yılının Kasım döneminde, 2022 yılının Mart ve Eylül dönemlerinde vermiş olduğu beyannamelerde hesaplanan katma değer vergisi tutarının bulunmadığı varsayılmıştır.

Dönemler		Hesaplanan KDV
		2021	2022
Ocak		100.000,00	190.000,00
Şubat		150.000,00	220.000,00
Mart		130.000,00	0,00
Nisan		170.000,00	181.000,00
Mayıs		110.000,00	250.000,00
Haziran		200.000,00	222.000,00
Temmuz		125.000,00	132.000,00
Ağustos		90.000,00	198.000,00
Eylül		140.000,00	0,00
Ekim		115.000,00	169.000,00
Kasım		0,00	233.000,00
Aralık		250.000,00	300.000,00
Toplam	A	1.580.000,00	2.095.000,00
Hesaplanan KDV	B= (A*0,02)	31.600,00	41.900,00
Vergi Artırımında Dikkate Alınacak Asgari Matrah	C	260.000,00	500.000,00
Vergi Artırımında Dikkate Alınacak KDV	D= (C*0,18)	46.800,00	90.000,00

Yukarıda yer alan iki örnek karşılaştırmasından görüleceği üzere yıllık bazda hesaplanan katma değer vergisi toplamları aynı olan mükelleflerden 2021 yılının Kasım dönemi ile 2022 yılının Mart ve Eylül dönemlerinde bir tarafta hiç beyanname vermeyen, diğer tarafta ise beyannamelerini verip hesaplanan katma değer vergisi bulunmayan mükellefler karşılaştırılmış olup, 7440 sayılı Kanunun tüm yasal yükümlülüklerini yerine getiren bazı mükellefleri nasıl göz ardı ettiği ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Yapılan hesaplamada ilgili dönemler itibariyle hesaplanan katma değer vergisi tutarları aynı olan mükelleflerin matrah/vergi artırımında bulunması durumunda 2021 yılında, bir dönem hiç beyanname vermeyen mükellefin 34.472,73 TL, tüm beyanlarını verip bir dönem hesaplanan katma değer vergisi olmayan mükellefin ise 46.800,00 TL ödeyerek 2021 yılı için vergi artırımında bulunabileceği, yine aynı şekilde 2022 yılında, iki dönem hiç beyanname vermeyen mükellefin 50.280,00 TL, tüm beyanlarını verip iki dönem hesaplanan katma değer vergisi olmayan mükellefin ise 90.000,00 TL ödeyerek 2022 yılı için vergi artırımında bulunabileceği hesaplanmıştır.

Tüm beyanlarını zamanında verip yılın bazı dönemlerinde hesaplanan katma değer vergisi tutarı bulunmayan mükelleflere 7440 Sayılı Kanun ile getirilen bir diğer haksız uygulama ise mezkur mükelleflerin katma değer vergisi yönünden vergi artırımında bulunabilmeleri için ilgili yıllar gelir/kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmalarının zorunlu olması. Yukarıda yer alan 1 nolu örnekteki mükellefin 2021 ve 2022 yılları için katma değer vergisi yönünden vergi artırımında bulunması durumunda gelir/kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmasının zorunlu olmamasına karşın, 2 nolu örnekte yer alan mükellefin gelir/kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunması durumunda katma değer vergisi yönünden vergi artırımında bulunabileceğidir.

Örneklerde yer alan durum, mükelleflerin (kurumlar vergisi mükellefleri için) vergiye tabi işlemlerinin tamamının %18 olduğu ve asgari tutarlarda kurumlar vergisi matrahı beyan edilmesi varsayımı altında 2021 yılı için 2.340.000,00 TL hesaplanan kdv 13.000.000,00 TL satış hasılatı, 2022 yılı için 4.500.000,00 TL hesaplanan kdv 25.000.000,00 TL satış hasılatının altında beyanda bulunan tüm mükellefler için aynı etkiyi doğuracaktır. Özellikle ülkemizde dönemsel bazda satışları olan bazı dönemlerde hiç satışı olmayan inşaat, turizm, eğitim vb. sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler için yukarıda açıklamaya çalıştığımız durumun karşılaşılması kaçınılmaz olacaktır.

Yapılan düzenleme ile Kanun Koyucu -yukarıda yer alan örneklerle sınırlı olarak- tüm vergisel ödevlerini yerine getiren mükellefleri cezalandırırken vergisel ödevlerinin bazılarını yerine getirmeyen mükellefleri ödüllendirmektedir.

10.05.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.