Hakan Kılıç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
hakan@alternatifymm.com

ARGE Kanunu İle Kurumlar Vergisi Çelişkisi

Ülkemizin ekonomik ve sosyal refahını artırmak için, özel sektör kuruluşlarının araştırma -teknoloji geliştirme ve yenilikçilik yeteneği ile rekabet gücünü yükseltmek ve ülkemizde girişimcilik kültürünün oluşmasına katkıda bulunmak amacıyla araştırma ve geliştirme faaliyetlerine bir takım teşvikler getirilmiştir.  

Vergisel anlamda Ar-Ge faaliyetlerine sağlanan teşvikler hali hazırda 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda düzenlenmiştir. Kanunların Ar-Ge ile ilgili amaç ve işleyiş süreçlerine aşağıda kısaca değinilmiştir. 

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre mükelleflerin bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile ilgili tebliğde belirtilen harcamaların tamamını (%100) indirim konusu yapabilirler. 

5520 sayılı KVK’na göre mükelleflerin ar-ge faaliyeti harcamaları ile ilgili indirimden faydalanabilmeleri için tebliğ ekinde yer alan formata uygun olarak hazırlamaları ve Gelir İdaresi Başkanlığına göndermeleri gerekmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı gerekli incelemeyi yaptıktan sonra uzman kuruluşa (Tübitak, üniversiteler…) yönlendirmekte ve uzman kuruluş da projenin uygunluğu ile ilgili rapor düzenlemektedir. Mükellefler uzman kuruluşun düzenlediği değerlendirme raporunun olumlu olması durumunda Ar-Ge faaliyeti ile ilgili tebliğde belirtilen harcamaların tamamını indirim konusu yapabilirler. Değerlendirme raporunun olumsuz olması durumunda başvuru sürecinde beyannamelerde indirimden faydalanılan tutarların gecikme zamları ile birlikte iadesi söz konusu olmaktadır. 

5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun amacı Ar-Ge ve yenilik yoluyla ülke ekonomisinin uluslar arası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulabilmesi için teknolojik bilgi üretilmesini, üründe ve üretim sistemlerinde yenilik yapılmasını, ürünün kalite ve standartlarının yükseltilmesini, verimliliğin artırılmasını, üretim maliyetlerinin düşürülmesi, Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılması gibi faaliyetleri desteklemek ve teşvik etmektir.  

5746 sayılı Kanuna göre mükelleflerin Ar-Ge ve yenilik faaliyeti harcamaları ile ilgili indirimden faydalanabilmeleri için hazırlamış oldukları projenin ilgili kamu kurum kuruluş, kanunla kurulan vakıf ve uluslar arası fonlardan destek alması yeterli olmaktadır. Bu kapsamdan bakıldığında 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu, 5520 sayılı Kanunun 10. Madde düzenlemelerine göre daha kapsamlı ve yararlanması daha kolay özel bir düzenleme olarak görünmektedir. Ancak;  5520 sayılı KVK 35 inci maddeye göre; “Diğer kanunlardaki muafiyet, istisna ve indirimlere ilişkin hükümler, kurumlar vergisi bakımından geçersizdir. Kurumlar vergisi ile ilgili muafiyet, istisna ve indirimlere ilişkin hükümlerin, ancak bu Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa hüküm eklenmek veya bu kanunlarda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir. Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.” 35 inci madde ile kıyaslandığında 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu çelişmektedir. 

5746 Sayılı Ar-Ge Kanunu Yönetmeliğine göre Ar-Ge indirimi harcamaları kapsamı Kurumlar Vergisi Tebliği düzenlemelerine paralel olmakla birlikte bazı farklılıklar bulunmaktadır. Kurumlar Vergisi Kanunu açısından Ar-Ge indirimi tutarını etkiyebilecek farklılıklar aşağıdaki gibidir.  

 

	Ar-Ge Kanunu ve Uygulaması	Kurumlar Vergisi Kanunu ve Uygulaması
Yürürlük	Ar-Ge indirimi uygulaması 31.12.2023 tarihine kadar geçerlidir.	Ar-Ge indirimi uygulamasında herhangi bir sınırlama yoktur.
Endeksleme	Gelecek yıllara devreden indirim tutarları yeniden değerleme oranı ile endekslenir.	Gelecek yıllara devreden indirim tutarları endekslenmez.
Ar-Ge Departmanı	Ar-Ge departmanı kurulması zorunlu değil.	Ar-Ge departmanı kurulması zorunludur.
Personel Giderleri	Destek personeli giderleri belli kıstaslara göre Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınır.	Sadece tam zamanlı Ar-Ge personeli ücret giderleri dikkate alınır.
Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler	Alınan danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımlarına ilişkin harcamalar toplam Ar-Ge harcamalarının %20' sini geçemez.	Alınan danışmanlık hizmeti ile ilgili sınırlama bulunmamaktadır.
Amortisman Giderleri	İktisadi kıymet amortismanları Ar-Ge faaliyetinde kullanıldıkları gün sayısına göre Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınır.	İktisadi kıymetin münhasıran Ar-Ge faaliyetinde kullanılması esastır. Ar-Ge faaliyeti dışındaki diğer işlerde de kullanılan iktisadi kıymet amortismanları Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınmaz.
Finansman Giderleri	Finansman giderleri Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınmaz.	Finansman giderleri Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınabilir.
Ar-Ge Merkezleri	Belirli şartları taşıyan Ar-Ge Merkezlerine özgü olmak üzere o yıl yapılan Ar-Ge harcamalarının bir önceki yıla göre artışın yarısı ayrıca indirim konusu yapılır.	Ar-Ge Merkezlerine önceki yıla göre artışla ilgili, istisna uygulaması bulunmamaktadır.
Ar-Ge Harcamalarının Muhasebeleştirilmesi	Ar-Ge harcamaları V.U.K.’ na göre aktifleştirilmek suretiyle giderleştirilir.	Gayri maddi hakka yönelik yapılan harcamaların (Kanser İlacının bulunması vb.) aktifleştirilmesi zorunlu; gayri maddi hakka yönelik olmayan harcamaların aktifleştirilmesi ihtiyaridir.
TÜBİTAK Onayı	Destek yapan kurum tarafından yönetmelikte belirtilen rapor ve belgelerin onaylanması yeterli olup; ayrıca projenin TÜBİTAK tarafından onaylaması şartı bulunmamaktadır.	TÜBİTAK’ ın projeyi onaylama şart bulunmaktadır.
Hibe Destekler	Hibe desteklerin özel bir fon hesabına alınması ve fonun elde edildiği dönemi izleyen 5 yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir hesaba nakledilmemesi veya işletmeden çekilmemesi gerekmektedir.	Hibe desteklerin ticari kazancın unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir.

 

Ar-Ge indirimi uygulaması devam etmektedir. Ancak Kurumlar Vergisi Kanununun 35. maddesi hükmü karşısında 5746 Sayılı kanunla getirilen indirimlerin nasıl uygulanacağı ve iki mevzuat arasındaki çelişkilerin

nasıl giderileceği sorunu devam etmektedir. Bu konularda Maliye Bakanlığı’ nca yapılacak düzenleme ve açıklamalara ihtiyaç bulunmaktadır.

09.04.2009

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.