Hakan Eren
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
hakanerenova@hotmail.com

Bilgi İsteme Yazılarında Zaman Aşımına Dikkat

Vergi inceleme elemanları bazı durumlarda incelemeye aldığı mükellefler adına, incelemeye ait konular hakkında daha fazla bilgi toplamak için, karşıt incelemeler yapmaktadır. Bu durum 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) Bilgi Verme başlıklı Madde 148 de aşağıdaki şekilde açıklanmıştır.

‘Kamu idare ve müesseseleri, mükellefler veya mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişiler, Maliye Bakanlığının veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların isteyecekleri bilgileri vermeye mecburdurlar. Bilgiler yazı veya sözle istenilir. Sözle istenen bilgileri vermeyenlere keyfiyet yazı ile tekit ve cevap vermeleri için kendilerine münasip bir mühlet tayin olunur. Bilgi istenmek üzere ilgililer vergi dairesine zorla getirilemez. Memleket dışı imtiyazlarından faydalanan yabancı Devlet memurları bilgi verme mecburiyetine tabi olamazlar.’

Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere sözle istenen bilgileri vermeyenlere keyfiyet yazı ile bildirilir ve cevap verilmesi için kendilerine münasip bir süre tayin olunur.

Kendisine bilgi isteme yazısı tebliğ edilen mükellefin, bilgi istenilen yılın zaman aşımına uğradığı gerekçesi ile bu yazıya cevap vermek zorunda olup olmadığının anlaşılması için VUK maddelerinin sistematik olarak yorumlanması gerekir.

VUK Madde 113 e göre;

‘Zamanaşımı, süre geçmesi suretiyle vergi alacağının kalkmasıdır. Zamanaşımı, mükellefin bu hususta bir müracaatı olup olmadığına bakılmaksızın hüküm ifade eder.’

VUK Madde 138 e göre;

‘Vergi incelemesinin ne zaman yapılacağının evvelden haber verilmesi mecburi değildir. İnceleme, neticesi alınmamış hesap dönemi de dahil olmak üzere, tarh zamanaşımı süresi sonuna kadar her zaman yapılabilir. Evvelce inceleme yapılmış veya matrahın re'sen takdir edilmiş olması yeniden inceleme yapılmasına ve gerekirse tarhıyatın ikmaline mani değildir.’

VUK Madde 374 e göre;

‘Aşağıda yazılı süreler geçtikten sonra vergi cezası kesilmez: 1. (Değişik: 23/6/1982-2686/42 md.) vergi ziyaı cezasında cezanın bağlı olduğu vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın birinci gününden; 353 ve mükerrer 355 inci maddeler uyarınca kesilecek usulsüzlük cezalarında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak beş yıl (114 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmü ceza zamanaşımı için de geçerlidir.); 2. Usulsüzlükte, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlıyarak iki yıl; (Değişik: 22/7/1998-4369/81 md.) Ancak 336 ncı madde hükmüne göre vergi ziyaı cezası ile usulsüzlüğün birleşmesi halinde kesilecek ceza, vergi ziyaı cezası için belli edilen zamanaşımı süresi içinde kesilir. Bu süreler içinde ceza ihbarnamesi tebliğ edilmekle zamanaşımı kesilmiş olur.’

 

VUK Madde 253 e göre;

‘Bu Kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde olanlar, tuttukları defterlerle üçüncü kısımda yazılı vesikaları, ilgili bulundukları yılı takibeden takvim yılından başlıyarak beş yıl süre ile muhafaza etmeye mecburdurlar.’

Buradan hareketle VUK nda bilgi istemede herhangi bir zaman aşımı maddesinin bulunmadığı görülmektedir. Bilgi vermenin cezai yaptırımını düzenleyen VUK mükerrer madde 355 te de bir zaman aşımı süresinden bahsedilmemiştir.

Fakat VUK madde 253 te defter ve belgelerin saklanması ile ilgili zaman aşımı süre 5 yıl olarak tayin edilmiştir.

Uygulamada zamanaşımı süresini geçen yıllar için istenen bilgilerin mükellefler tarafından yerine getirilmemesi nedeni ile VUK madde 355 e göre özel usulsüzlük cezası düzenlendiği görülmektedir. Bu durum yukarıdaki açıklamalar neticesinde VUK nda bilgi istemede zaman aşımı süresinin ihdas edilmemiş olmasından kaynaklanmaktadır. Kendisine bilgi isteme yazısı tebliğ edilen bir mükellefin VUK madde 355 e göre cezai bir işleme maruz kalmaması için cevap yazısı düzenlemesi gerekmektedir. Bu yazıda defter ve belgelerin zaman aşımı nedeniyle imha edildiği bilgisinin verilmesi cezai işleme maruz kalmasını engelleyecektir.

Sonuç olarak vergi inceleme elemanları veya mali idare her zaman bilgi isteme yazısı ile defter ve belge isteyebilecektir. Ancak mükelleflerin VUK madde 253 e göre zaman aşımı nedeniyle defter ve belgelerin imha edildiği yönündeki cevabı cezai işlemden kurtulması için yeterli olacaktır. Hiç cevap yazılmaması veya sadece zamanaşımı nedeniyle bilgi verilemeyeceği yönündeki cevaplar özel usulsüzlük cezası ile sonuçlanabilecektir. 

04.10.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.