Hakan Coşkun
Vergi Başmüfettişi
hakancoskun785@gmail.com

Tam Mükellef Anonim Şirketlerin Yurt Dışı İştirak Hisselerini Elden Çıkarmalarına İlişkin İstisna

Bilindiği üzere, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’un 5. Maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, tam mükellef anonim şirketlerin yurt dışı iştirak hisselerini elden çıkarmalarına ilişkin istisna hükmü; “  Kazancın elde edildiği tarih itibarıyla aralıksız en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamının % 75 veya daha fazlası, kanunî veya iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim veya limited şirket niteliğindeki şirketlerin her birinin sermayesine en az % 10 oranında iştirakten oluşan tam mükellefiyete tâbi anonim şirketlerin, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan yurt dışı iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kurum kazançları, ”  kurumlar vergisinden istisnadır şeklinde düzenlenmiştir.

Buna göre,  anılan istisnadan sadece belli şartları taşıyan tam mükellefiyete tabi anonim şirketler yararlanabilecek olup bu anonim şirketin;

-  Yurt dışı iştiraklerinin anonim veya limited şirket niteliğinde olması ve bu iştiraklerin Türkiye’de tam mükellef olmaması,

-  Yurt dışı iştirak kazancının elde edildiği tarih itibariyle, aralıksız olarak en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamının %75 veya daha fazlasının yurt dışı iştirak hisselerinden oluşması ve

- Yurt dışı iştiraklerinin her birinin sermayesine en az %10 oranında iştirak etmesi,

-  Satışa konu iştirak hisselerini, elden çıkarma tarihi itibariyle en az 2 (iki) tam yıl (730 gün) süreyle aktifinde tutmuş olması, gerekmektedir.

Dolayısıyla, anonim şirketin nakit varlıklar dışındaki aktif toplamının %75’i veya daha fazlasının, en az bir yıl süreyle yurt dışı iştiraklerinden oluşması gerektiği gibi, anonim şirketin aktifinin %75’ini veya daha fazlasını oluşturan yurt dışı iştiraklerin her birinin sermayesine, en az bir yıl süreyle, en az %10 oranında iştirak edilmesi gerekecektir.

Nakit ve benzeri varlıklar olarak; şirketin kasasında veya bankada bulunan nakit varlıklar, şirket tarafından alınan çekler, altın, devlet tahvili, hazine bonosu veya BİST’te işlem gören hisse senetleri, tahvil ve bonoların anlaşılması gerekmektedir.

Örnek: Türkiye’de tam mükellef olan (X) AŞ’nin 18/08/2023 tarihi itibarıyla üç tam yıldır aktifinde bulunan ve aralıksız olarak en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışındaki aktif toplamının %80’i tam mükellef olmayan (Y), (Z) ve (Q) anonim veya limited şirket mahiyetindeki şirketlere iştirakten oluşmaktadır. Söz konusu yurt dışı iştiraklerinin bilançoda görülen kayıtlı değeri 400.000,00-TL, nakit varlıklar dışındaki aktif toplamı ise 500.000,00- TL’dir. (X) AŞ’nin bu şirketlerin sermayesine iştirak payları da aşağıdaki gibidir:

-  (Y) Şirketinin sermayesi 500.000,00- TL, (X) AŞ’nin sermaye payı 250.000,00-TL,

-  (Z) Şirketinin sermayesi 200.000,00- TL, (X) AŞ’nin sermaye payı 100.000,00-TL,

-  (Q) Şirketinin sermayesi 1.000.000,00-TL, (X) AŞ’nin sermaye payı 50.000,00-TL’dir.

Buna göre, (X) AŞ’nin (Q) Şirketindeki sermaye payı  (50.000,00/1.000.000,00=) %5 olduğundan ve bu iştirak payı dışındaki iştiraklerin (X) AŞ’nin nakit varlıklar dışındaki aktif toplamına oranı [(250.000,00+100.000,00)/500.000,00=] %70 olacağından, bu kurum istisna uygulaması için gereken şartları taşımamaktadır. Bu nedenle, yurt dışı iştirak hisselerinin satışından elde edilecek kazançlar istisnadan yararlanamayacaktır.

Şayet, (X) AŞ’nin (Q) Şirketi dışında kalan diğer şirketlere iştirak etmesi nedeniyle, nakit varlıklar dışındaki aktif toplamı %75 şartını taşıyor olsaydı, (Q) şirketine ait iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar için de istisnadan yararlanılabilecekti.

Nakit ve benzeri varlıklar olarak; şirketin kasasında veya bankada bulunan nakit varlıklar, şirket tarafından alınan çekler, altın, devlet tahvili, hazine bonosu veya BİST’te işlem gören hisse senetleri, tahvil ve bonoların anlaşılması gerekmektedir.

Kaynakça:

1- 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

2- 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

13.12.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.