Hakan Katırcıoğlu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
hkatircioglu@gmail.com

Faturasını Kaybettiğiniz Ürünü İade Edebilir Misiniz?

İnternet üzerinden alışveriş işlemlerinin kolaylaşması ile artık çoğumuz alışverişlerimizi yerimizden dahi kalkmadan birkaç tuşa dokunarak gerçekleştirebilir olduk. Bir malı almak bu kadar kolaylaşmışken acaba, aldığımız kadar da kolay iade edebiliyor muyuz? Özellikle de alış faturasını kaybettiğimiz bir ürünün garantisini, değiştirme hakkını ya da iade hakkını da faturası ile beraber kaybetmiş mi oluyoruz?

Faturasız bir ürünü değiştirmek ya da iade etmek istediğinizde, firmalar karşınıza aşağıdaki yasal düzenleme ile çıkıyorlar ve bu talebinizi fiş, fatura, değiştirme kartı vb olmadan yerine getirmiyorlar.

Bu sorunun birbirinden değişik birkaç yönü var. Birincisi uygulamada karşımıza çıkan yönü. İstisnai birkaç büyük perakende firması hariç neredeyse firmaların tamamına yakını ağız birliği etmişçesine faturasını kaybettiğiniz ürün için herhangi bir işlem yapılamayacağını söylemekteler. Hatta bazıları işi biraz daha ileri götürüp bozulmamış haldeki orijinal paketi ve faturası bir arada olmayan ürünlerle ilgili de bir işlem yapmamakta. Bir düşünsenize evinize aldığınız onlarca malın faturaları bir yana her birinin orijinal paketlerini de saklamaya kalksak ikinci bir eve daha ihtiyacımız olurdu. Bu durumda da işimiz şansa mı kalıyor? Aldığımız ürün bozulmasın, bozuk çıkmasın, her şey yolunda gitsin, faturası kaybolmasın, paketi bozulmasın, olmadı karşımızdaki firma müşteri memnuniyeti çerçevesinde faturadır, orijinal pakettir istemesin ya da kanunlar bizi korusun. Peki kanunlar bizi koruyor mu?

Bu soru ile ilgili karşımıza iki önemli kanun çıkıyor. Biri 3065 sayılı Katma Değer Vergisi kanunu, diğeri ise 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun. Her iki kanun da hayatımızda ticareti düzenleyen önemli düzenlemeler getiriyorlar. Burada bunlara uzun uzun değinmeyeceğim. Sadece konumuzla ilgili olarak satıcı firmaların, sattıkları ürünle ilgili herhangi bir işlem yapmak için satış faturasının aslını isterken hangi yasal düzenlemeye dayandıklarına ve bizim tüketici olarak bunun karşısında neyi nasıl öne sürmemiz gerektiğine değineceğim.

Firmaların dayandıkları temel yasal düzenleme 24.04.1996 tarihli 54 seri nolu KDV genel tebliği B-1 paragraf ikidir. Ne yazmakta bu paragrafta “Tüketiciler tarafından malların iade edilip bedellerinin geri verilmesinin istendiği durumlarda, satıcı tarafından ödenen bedellerin katma değer vergisi dahil tutarları tüketiciye iade edilecektir. Satıcılar işlemlerinin düzeltilmesi için iade edilen mal nedeniyle gider makbuzu düzenleyecekler ve tüketiciden iade edilen mala ait fatura ve benzeri belgeyi bu makbuz ekinde geri alacaklardır.” Bu düzenleme sadece iade işlemlerinde değil değişim işlemlerinde de geçerli. Yani fatura olmazsa bu tebliğe göre işlem yapamıyorsunuz, sandıysanız yanıldınız. Çünkü geçmişte özelgelerle tüketici lehine verilen kararlar (merak edenler, Maliye Bakanlığı 18.09.1997 tarih ve B.07.0.GEL.0.53/5308-119/39973 sayılı özelgesine, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 28/9/2011 tarih B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.35-1652 sayılı özelgesine bakabilirler), 2014 yılında yayınlanan KDV Genel Uygulama Tebliği ile yine tüketici lehine kesinlik kazanmıştır.

26 Nisan 2014 28983 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan KDV Genel Uygulama Tebliğinin, 11.1. Satılan Malın İade Edilmesi, Başka Bir Mal ile Değiştirilmesi, Ödenen Bedelin İade Edilmesi, Değer Kaybının Bedelden İndirilmesi başlığı altında ifade edildiği üzere; “İade edilen mala ait fatura veya benzeri belgenin fiili imkânsızlıklar nedeniyle ibraz edilemediği durumlarda, aynı şekilde üzerine alış belgesinin ibraz edilemediği açıkça belirtilmek suretiyle gider makbuzu düzenlenmesi mümkündür” denmiştir.

Bu tebliğ ile 54 seri nolu KDV genel tebliği de uygulamadan kalkmıştır. Yani satın aldığınız ürünü, faturasını kaybettiğiniz için değiştirmek istemeyen kurumun ileri sürdüğü yasal dayanak artık uygulamadan kalkmış durumda.

Tüm bu bilgilerden sonra yasal haklarınızı öğrendiniz ve mağazaya gittiniz, faturasını kaybettiğiniz ürünü iade etmek ya da değiştirmek istiyorsunuz ancak karşınızdaki görevli bu talebinizi kabul etmiyor, bu durumda ne yapacaksınız?

Yapacağınız ilk şey öğrendiğiniz yasal mevzuatı görevliye aktarmak, hatalı işlem yaptıklarını söylemek ve size yardımcı olmalarını istemek. Ancak bazen görevliler “Nuh” der, “Peygamber” demez bir türlü ikna edemezsiniz.

Bu durumda artık daha fazla tartışmak gerginlikten başka sonuç doğurmaz. Sıra gelir yasal haklarınızı kullanmaya. Nedir bu? Tüketici Hakem Heyetine başvurmak. Tüketici hakem heyetine başvurularda da bir takım parasal sınırlar mevcut. Onlara da burada kısaca değinelim. 2018 yılı için değeri 4 bin 570 Türk Lirası’nın altında bulunan uyuşmazlıklarda İlçe Tüketici Hakem Heyetleri, büyükşehir belediyesi statüsünde olan illerde 4 bin 570 Türk Lirası ile 6  bin 860 Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri, büyükşehir belediyesi  statüsünde olmayan illerin merkezlerinde 6 bin 860 Türk Lirası’nın altında bulunan  uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri, büyükşehir belediyesi statüsünde olmayan illere  bağlı ilçelerde 4 bin 570 Türk Lirası ile 6 bin 860 Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetleri’ ne başvuruda bulunacaksınız.

Bu başvuruyu yaptığınızda göreceksiniz ki, onlar da sizden satın aldığınız malın evrakını isteyebilirler. Ancak burada da şunu bilmenizde fayda var. 27 Kasım 2014 tarih, 29188 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan Tüketici Hakem Heyetleri yönetmeliğinin 12.ci maddesine göre “Tüketici hakem heyeti, uyuşmazlık konusuna ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan, ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan isteyebilir.” Yani sizin ulaşamadığınız evrağı, hakem heyeti satıcı firmadan talep edebilir.

Vergi Usul Kanunu 253.cü maddesine göre defter tutmak mecburiyetinde olan firmalar, tuttukları defterlerle, kayıtlarına esas teşkil eden vesikaları, ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından itibaren 5 yıl, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu md.82 hükümlerine göre ise 10 yıl boyunca saklamak zorundalar. Bu sebeple sizin kaybettiğiniz bir evrak, satıcı firmada bu süreler içerisinde halen muhafaza ediliyor olacaktır.

Tüketici hakem heyeti nerededir? Şimdi üç kuruşluk şey için bir sürü dilekçe yaz, git gel bunlardan da hiç anlamam dediğinizi duyar gibi oluyorum. Merak etmeyin bunun da kolayı var. Başvuruyu ikametgahınızın bulunduğu yerdeki heyete bizzat giderek yazılı olarak yapabileceğiniz gibi, E-devlet sistemi üzerinden de yapabilirsiniz.

E-devlet kullanıcısı iseniz, www.turkiye.gov.tr adresinden sisteme giriş yaptıktan sonra, ana ekranda karşınıza gelen “Merhaba, size nasıl yardım edebilirim?” diye soran alana “Tüketici Hakem” yazdığınızda karşınıza iki opsiyon gelecek. Birincisi “Tüketici Hakem Heyetlerine Başvuru İşlemi (Ticaret Bakanlığı)”, ikincisi “Bireysel Müşteri Hakem Heyeti (Türkiye Bankalar Birliği)”. Siz banka ile ilgili bir anlaşmazlık dışında hep “Tüketici Hakem Heyetlerine Başvuru İşlemi (Ticaret Bakanlığı)” seçeneğini seçeceksiniz. Bu seçim de sizi https://tuketicisikayeti.gtb.gov.tr/ yönlendirecek ve bundan sonra yönergeleri takip ederek başvurunuzu yerinizden bile kalkmadan yapabilirsiniz.

Tüketici hakem heyeti başvurunuzdan olumlu bir sonuç elde edemezseniz geriye dava açma hakkınızı kullanmak kalıyor.

22.10.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.