Gürkan Vatansever
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
muhasebe@gurkanvatansever.com

Nakit Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi Uygulaması

1. Giriş

Değerli okurlar;

İşletmelerin; ticari faaliyetlerinin sürdürülebilirliği ve ekonomik istikrarları açısından sermaye yapılarının görünümü önem arz etmektedir. Sermaye bir nevi işletme faaliyetlerinin yürütülmesinin anahtarı gibidir. Günümüzde işletmeler, ticari hayatlarına başladıkları andan itibaren sermaye yapılarını korumak zorundadırlar. İşletmeler, finansman ihtiyaçlarını iç ve dış kaynaklardan karşılayabilmektedirler. İç kaynaklara örnek olarak işletme sermayesi, dağıtılmayan dönem karları, yedek akçeler gibi aynı zamanda bilanço içi kalemler olarak adlandırdığımız fonlar olarak sayılabilir. Dış kaynaklar dediğimiz zaman; işletmelerin banka veya üçüncü kişi ve kuruluşlardan sağladığı borçlar bulunmaktadır. Örneğin; ticari kredi kullanımı, ortağın nakit olarak şirkete borçlanması, diğer kişi kurumlardan borç kullanılması gibi.  Fakat kullanılan dış borçlar işletmeye faiz yükünü beraberinde getirecektir. Her ne kadar kullanılan dış borçlara istinaden katlanılan finansman ( faiz giderleri) maliyetleri vergi matrahından düşülüp ödenecek vergiyi azaltsa da, volatilitenin ( finansal piyasalarda yaşanan oynaklık) yüksek olduğu dönemlerde işletmeler faiz giderlerinden dolayı olumsuz durumlar ile karşı karşıya kalabilmektedirler.

İşletmelerin bu tür olumsuz durumlardan kaçınabilmeleri ve sermaye yapılarını güçlendirmeleri teşvik edilmektedir.

Halen güncel mevzuatımız arasında yer alan ve yazımısın konusu olan; Nakit Sermaye Artırımından Kaynaklanan Faiz İndirimi Uygulaması ve vergisel teşvikini kısaca özetlemeye çalıştım.

2. Yasal Dayanak

07.04.2015 Tarihli 29319 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan; 6637 Sayılı Kanun ile 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10.maddesi birinci fıkrasına (1) bendinin eklenmesi sureti ile 01.07.2015 tarihinden itibaren uygulanmak üzere vergi mevzuatımıza girmiştir. Yapılan bu düzenleme çerçevesinde; nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan şirketlerin ödenmiş sermayelerinin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden; Merkez Bankası tarafından ilgili yıl için en son açıklanan bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanacak tutarın; Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin dördüncü paragrafı ile Bakanlar Kuruluna verilen yetki 26/6/2015 tarihli ve 2015/7910 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile %50’sinin kurumlar vergisi matrahından indirimine imkan sağlanmıştır.

3. 7338 Sayılı Kanun İle Gelen Düzenleme

26.10.2021 Tarihli 31640 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 7338 Sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile nakit sermaye artışından kaynaklı faiz indirimi uygulamasına düzenleme getirilmiş olup, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (1) bendinin birinci paragrafından sonra gelmek üzere aşağıdaki paragraf eklenmiştir.

“Nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için bu oran %75 olarak uygulanır.” Hükümlerine yer verilmiştir.

Düzenlemeyle birlikte, yurt dışı kaynakların ülke sınırları içerisine getirilmesinin teşvik edilmesi amaçlanmıştır.

4. İndirimin Uygulanması ve Hesaplanması  

1 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “10.6. Sermaye Artırımında İndirim” başlıklı bölümünde açıklandığı üzere;

Nakit sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi uygulamasından; finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşekkülleri dışındaki sermaye şirketleri yararlanabilmektedir. 01.07.2015 tarihinden itibaren ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları ve bu tarihten itibaren yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden ilgili kanun hükümleri gereği hesaplanacak tutar indirim konusu yapılabilmektedir.

Sermayenin bilanço içi kalemlerden karşılanması durumunda bu faiz indirimi uygulamasından yararlanılması mümkün değildir. ( Örneğin; 331-Ortaklara Borçlar hesabının sermayeye ilavesi, Geçmiş yıl karlarının sermayeye eklenmesi vb.) Birleşme, devir bölünme veya öz sermaye kalemlerinin sermayeye ilavesi ayrıca şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları kapsam dışı bırakılmıştır.

Nakit sermaye artışından kaynaklanan faiz indiriminin hesaplanması:

Hesap dönemi içerisinde ticaret siciline tescil edilmiş olan nakit sermaye artışı üzerinden; ilgili yıl için Merkez Bankası tarafından en son açıklanan bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate alınır. Hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın belirlenen orana ( %50) isabet eden kısmı ilgili dönemin kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir. Kurum kazancı çıkması halinde indirilecek tutar aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır.

Kurum		Nakdi		Ticari
Kazancından	x	Sermaye	x	Krediler	x	İndirim	x	Süre
İndirilebilecek Tutar		Artışı		Faiz		Oranı
				Oranı

Süre hesaplanırken; nakden taahhüt edilen sermayenin; ticaret siciline tescilinden önce yatırılan tutarlar için tescil tarihi;

Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için; banka hesabına yatırılma tarihi baz alınarak hesaplanır.

Artırılan sermayenin ortaklar tarafından nakit olarak karşılandığı ay kesri tam sayılmak suretiyle yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanır.

Kazanç yetersizliği nedeniyle; sermaye şirketlerinin nakdi sermaye artışına ilişkin hesaplanan indirim tutarları ilgili hesap dönemine ait matrahın tespitinde indirim konusu yapılamadığı takdirde, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Ayrıca; indirimden faydalanmak isteyen sermaye şirketlerinin, taahhüt edilen sermaye artırımı tutarının nakit olarak şirketin banka hesabına fiilen yatırıldığına ilişkin olarak bu işlemleri içeren ve ilgili banka şubesi tarafından onaylanmış banka hesap özetini kağıt ortamında veya elektronik ortamda ilgili dönem kurumlar vergisi beyannamesi verme süresi içerisinde kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz etmeleri gerekmektedir.

5.Sermaye Avanslarının Durumu

Şirketlerin; ileride gerçekleştirecekleri sermaye artırımlarına bağlı sermaye taahhüdünün yerine getirilmesinde kullanılmak amacıyla, ortaklar tarafından şirketin banka hesabına sermaye avansı olarak yatırılan tutarlar; banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren öz sermaye kalemleri arasındaki Diğer Sermaye Yedekleri hesabında izlenmesi ve sermaye avanslarının bankaya yatırıldığı tarihin içinde bulunulduğu hesap döneminin sonuna kadar bu tutarlar ile ilgili sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil ettirilmesi gerekmektedir.

6.Özellik Arz Eden Hususlar

Genel indirim oranı %50 olarak belirlenmiş olup, sermaye şirketleri bu orana aşağıdaki oranları eklemek suretiyle indirim uygulamasından yararlanabileceklerdir.

- Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinde indirim oranı, halka açıklık oranına göre 25 veya 50 puan ilave edilmekte suretiyle uygulanacaktır.

-          Nakdi olarak artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda 25 puan ilave edilerek indirim uygulanmaktadır (sabit yatırım tutarı ile sınırlı).

 Diğer taraftan,

-          Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticarî, ziraî veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri,

-          Aktif toplamının %50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri,

-          Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere,

-          Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere,

-          09.03.2015 tarihinden 01.07.2015 tarihine kadar olan dönemde, sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde, azaltılan sermaye tutarına tekabül eden miktarla sınırlı olmak üzere, indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı %0 olarak uygulanacaktır.

7.Örnek Uygulama

ÖRNEK-1

ABC A.Ş. şirketinin genel kurulu; sermaye yapısını güçlendirmek adına 15.02.2021 Tarihinde sermayenin 1.000.000,00 Türk Lirası artırılmasına ve taahhüt edilen bu sermayenin ortaklar tarafından nakit olarak karşılanmasına karar vermişlerdir. Sermaye artırımına ilişkin karar 20.02.2021 Tarihinde ticaret siciline tescil ve ilan ettirilmiştir. Şirket ortakları artırılan sermaye tutarının 350.000,00 Türk Lirasını 15.04.2021 tarihinde, kalan 650.000,00 Türk lirasını 20.08.2021 tarihinde şirketin banka hesaplarına yatırmışlardır. ABC A.Ş’nin 2021 hesap dönemi kurum kazancı 1.500.000,00 Türk Lirasıdır. TCMB tarafından 2021 yılı için en son açıklanan Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı %24,52 ‘dir.

İndirimin Hesaplanması

1.Sermaye ödemesine ilişkin hesaplama

Nakdi Artırım Tutarı	1.000.000,00
Sermaye Artırım Kararı	15.02.2021
Kararın Ticaret Sicil Tescil Tarihi	20.02.2021
Sermayenin Ödeme Tarihi	15.04.2021
Ödenen Sermaye Tutarı	350.000,00
İndirim Oranı	50%
TCMB Ticari Krediler Faiz Oranı	24,52%
İndirim Tutarı=Nakdi Sermaye Artışı x Ticari Krediler Faiz Oranıx	81.733,33
İndirim OranıxSüre ( 8/12)

2.Sermaye ödemesine ilişkin hesaplama

Nakdi Artırım Tutarı	1.000.000,00
Sermaye Artırım Kararı	15.02.2021
Kararın Ticaret Sicil Tescil Tarihi	20.02.2021
Sermayenin Ödeme Tarihi	20.08.2021
Ödenen Sermaye Tutarı	650.000,00
İndirim Oranı	50%
TCMB Ticari Krediler Faiz Oranı	24,52%
İndirim Tutarı=Nakdi Sermaye Artışı x Ticari Krediler Faiz Oranıx	51.083,33
İndirim OranıxSüre ( 4/12)
Toplam Uygulanacak İndirim	132.816,67

Ticari Bilanço Karı                 : 1.500.000,00 TL

Kar ve İlaveler                       : 0,00

Toplam                                   : 1.500.00,00 TL

Matrah                                    : 1.367.183,33 TL

Hesaplanan bu tutar; kurumlar vergisi beyannamesinin; Kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler kısmında; “453 Kodlu- Nakit sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi (K.V.K.Mad.10/1-ı) satırında gösterilir. Ayrıca EKLER bölümünde Nakit Sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi bölümü doldurulması gerekmektedir.

ÖRNEK-2

Ortak Bay(A) tarafından, 01.07.2021 tarihinde XYZ LTD.ŞTİ. unvanlı tek ortaklı limited şirket ticaret siciline tescil ve ilan ettirilmiştir. Şirket ana sözleşmesinin Sermaye ve Pay senetlerinin nevi maddesinde; şirket sermayesinin 250.000,00 Türk Lirası olduğu ve nakden taahhüt edilen payların şirketin tescilini izleyen 24 ay içerisinde ödeneceği hükmü bulunmaktadır. Ortak Bay(A) tarafından kuruluş ana sözleşmesinde nakit olarak taahhüt edilen sermayenin tamamı 10.09.2021 tarihinde şirketin banka hesabına fiilen yatırılmıştır. Şirket yılı hesap dönemini 68.000,00 TL ticari kar ile kapatmıştır. TCMB tarafından 2021 yılı için en son açıklanan Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı %24,52 ‘dir. Şirketin nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi hesabı aşağıdaki gibi olacaktır.

Şirketin Kuruluş Sermayesi(Nakden Taahhüt Edilen)	250.000,00
Şirketin Tescil Tarihi	1.07.2021
Sermayenin Fiilen Ödeme Tarihi	10.09.2021
Ödenen Sermaye Tutarı	250.000,00
İndirim Oranı	50%
TCMB Ticari Krediler Faiz Oranı	24,52%
İndirim Tutarı=Nakdi Sermaye Artışı x Ticari Krediler Faiz Oranıx	7.662,50
İndirim OranıxSüre ( 3/12)

Ticari Bilanço Karı                 : 68.000,00 TL

Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek

İstisna ve İndirimler               : 7.662,50 TL

Kalan Matrah                         : 60.337,50 TL

Hesaplanan 7.662,50 TL, 2021 Yılı kurum kazancından indirim konusu yapılabilecektir. İş bu hesaplanan tutar kurumlar vergisi beyannamesinin; Kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler kısmında; “453 Kodlu- Nakit sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi (K.V.K.Mad.10/1-ı) satırında gösterilecektir.

6.Sonuç ve Değerlendirme

Şirketlerin nakit sermaye artırımı yoluyla özkaynak yapılarını güçlendirmesi ve sermayelerinin korunması adına;

Sermaye şirketlerine Kurumlar vergisi matrahında indirim hakkı veren Kurumlar Vergisi Kanunu 10/1-ı bendi hükmü, nakdi sermaye artırımı yapan şirketlerin bu teşvikten faydalanma şartlarını belirlemektedir.

Sermaye şirketlerinin nakit dışı varlıkları, bilançoda yer alan özsermaye kalemlerine bağlı olarak gerçekleştirdikleri sermaye artışlarında bu indirim uygulamasından yararlanmalarına imkan bulunmamaktadır.

Özellikle ortaklar veya ilişkili kişilerle borç alınmak suretiyle gerçekleşen sermaye artırımları bu konu özelinde birçok tartışmayı beraberinde getirmiş bulunmaktadır. Uygulamada; şirket ortaklarının şirketten alacaklı olduğu tutarlarını sermayeye ilave etmek istedikleri durumlarda, gelir idaresi konuyu nakit sermaye artışı olarak değerlendirmediği  ve bu artırımların ayni sermaye artırımı olarak ele alınması gerektiği görüşündedir. Lakin ortak olunan şirkete nakit olarak verilen borcun sermayeye eklenmesinin nakit sermaye artırımından hiçbir farkı yoktur. En azından ortaklara olan nakit borçların sermayeye ilavesi durumunda, faiz indirimi kapsamına alınabileceği kanaatindeyim.

Saygılarımla,

KAYNAKLAR

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

1 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

7338 Sayılı V.U.K ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

03.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.