SMMM Evren Özmen 1 TL için 532.000 TL Fazla Vergi Ödeme Riski (22.11.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Güray Öğredik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
MAZARS/DENGE
Vergi Departmanı, Kıdemli Müdür
gogredik@mazarsdenge.com.tr

Yiyecek ve İçecek Sunulan Yerlerde ve Geceleme Hizmeti Veren Yerlerde KDV Oran Uygulaması

Bilindiği üzere, 01.01.2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere KDV Kanuna ekli KDV oran listelerinde yapılan düzenlemeler ile yiyecek ve içecek sunulan yerlerle geceleme hizmeti veren yerlerde verilen hizmetlerde uygulanacak KDV oranları konusunda değişiklikler yapılmıştır.

Konu hakkında detaylı açıklamalar 04.01.2008 tarihinde yayımlanan 107 seri numaralı KDV Genel Tebliğinde yapılmıştır. Çalışmamızda, söz konusu KDV Genel Tebliği de dikkate alınarak, uygulamaya yönelik görüşlerimiz ve önerilerimiz açıklanmaktadır.

A-YİYECEK VE İÇECEK SUNULAN YERLERDE KDV ORANI

2007/13033 sayılı Kararnamenin eki (II) sayılı listenin (B) bölümüne eklenen 24’üncü sıra ile 01/01/2008 tarihinden itibaren; kahvehane, kır kahvesi, çay bahçesi, çay ocağı, kıraathane, kafeterya, pastane, ayakta yemek yenilen yerler, yemeği pakette satan veya diğer şekillerde yemek hizmeti sunan yerler (hazır yemek şirketleri dahil) lokanta, içkili lokanta, kebapçı ve benzeri yerlerde verilen hizmetlerde (bu yerlerde verilen hizmetlerin alkollü içeceklere isabet eden kısmı hariç) KDV oranı %18’den %8’e indirilmiştir.

Bu yerlerde verilen hizmetler içinde alkollü içecek servisinin de bulunması halinde, hizmetin alkollü içeceklere ilişkin kısmına %18 KDV oranı uygulanacaktır. Alkollü içecekler, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan içecekleri (kolalı gazozlar hariç) ifade etmektedir. Yukarıda sayılan işletmeler toplam hizmet bedeli içinde alkollü içeceklere ilişkin olan ve olmayan kısmı hesaplayarak faturada ayrıca gösterecekler ve alkollü içeceklere isabet eden kısım üzerinden %18, diğer kısım üzerinden %8 KDV hesaplayarak KDV tutarını ayrı ayrı ve toplam olarak faturada göstereceklerdir.

Gazino, açık hava gazinosu, bar, dans salonu, diskotek, pavyon, taverna, birahane, kokteyl salonu ve benzeri yerlerde verilen hizmetlerde KDV oranında bir değişiklilik yapılmadığı için oran %18 olarak devam edecektir.

Yukarıda belirtilen hizmet sunulan yerlerin tanımı ve tasnifinde, 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı, 4/7/1934 tarihli ve 2559 sayılı, 14/6/1989 tarihli ve 3572 sayılı, 12/4/2000 tarihli ve 4562 sayılı, 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı, 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Kanunlara göre yürürlüğe konulan "İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik" ve ilgili diğer mevzuat esas alınacaktır.

Yükümlü işletmelerin seçimlik hakkı olmayıp, hizmetlerine ilişkin fatura ya da fatura yerine geçen vesikada alkollü içeceklere ait olan bedeli ayrıca göstermek ve %18 KDV oranı uygulamak zorundadırlar.

Bir müşteri içkili bir lokantada yemek ve alkollü içki tüketirse bu müşteriye kesilecek fatura :

Yemek bedeli %8

İçki bedeli %18

şeklinde ayrı ayrı belirtilerek tahsil edilecektir.

Bir örnek ile açıklayacak olursak; Mehmet Bey arkadaşlarıyla gittiği Yıldız Restoranda toplam 800 YTL hesap ödemiştir. Gelen faturada 500 YTL yemek bedeli ve 300 YTL alkollü içki bedeli olarak gösterilmiştir.

----------------------------- / ------------------------------

100 KASA 894

600 Y.İ. SATIŞLAR 800

391 HESAPLANAN KDV 94

391.01 Hes. KDV %8 40

391.02 Hes. KDV %18 54

----------------------------- / ------------------------------

Aynı örnekte Mehmet Bey arkadaşlarıyla birlikte Yıldız Gazinosuna gitseydi ve 800YTL’lik faturanın kaydı:

----------------------------- / ------------------------------

100 KASA 944

600 Y.İ. SATIŞLAR 800

391 HESAPLANAN KDV 144

391.02 Hes. KDV %18

----------------------------- / -----------------------------

şeklinde olacaktır.

A.1-) Yemek Çeki, Kuponu ve Kartlarının Kullanıldığı Yemek Hizmetlerinde Organizatör Firmaların Durumu

Organizatör firmaların yemek çeki, yemek kuponu ve yemek kartı vermek suretiyle ifa ettikleri hizmetlerde müşterilerden tahsil edilen tutar içinde yer alan yemek bedelleri, indirimli orana tabi işlem bedelinin aktarımı mahiyetinde olduğundan, %8 oranında vergilendirilecektir.

Organizatör firmaların yaptıkları organizasyon hizmetleri nedeniyle müşterilerden veya yemek hizmetini sunan işletmelerden sağladıkları menfaatler ise genel vergi oranına tabi olacaktır.

Organizatör firmaların, yemek hizmeti vermeyip bu hizmete aracılık etmeleri nedeniyle bu işlerle ilgili olarak KDV Kanununun (29/2) maddesi uyarınca iade talebinde bulunmaları mümkün değildir.

Öte yandan, yukarıdaki açıklamalar yemek çeki, yemek kuponu ve yemek kartlarının kullanıldığı yemek hizmetleri için geçerlidir. Bu çek, kupon ve kartların yemek hizmeti dışında ve/veya yemek hizmeti sunmayan işletmelerden temin edilecek mal ve hizmetlerde kullanılması halinde işleme taraf olanlar için ilgili vergi Kanunları esas alınarak gerekli işlemlerin yapılacağı tabiidir. (Bilindiği gibi uygulamada işletmeler personeline yemek çeki vermekte, personel isterse bu çekleri (kabul eden) mağazalarda yaptığı (genellikle yiyecek-içecek) alış verişlerinde kullanmaktadır. Bu tip alış verişlerde satın alınan malın tabi olduğu KDV oranı geçerli olacaktır.)

B-GECELEME HİZMETLERİNDE KDV ORANI

2007/13033 sayılı Kararnamenin (II) sayılı listenin B bölümüne eklenen 25’inci sıra ile 01/01/2008 tarihinden itibaren, otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinde sunulan geceleme hizmetlerinde uygulanan KDV oranı %8 olarak belirlenmiştir.

Geceleme hizmeti; otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinde oda veya yer tahsis etmek suretiyle verilen, tesiste günlük yatma-barınma-kalma hizmetidir. Konaklama tesislerinde geceleme hizmetinin dışında ayrıca yemek, eğlence, spor, ütü, kuru temizleme gibi hizmetler de verilebilmektedir. Konaklama tesisinde verilen bu hizmetlerden geceleme hizmeti satın almaksızın yararlanılması halinde bu hizmetler ayrıca tabi oldukları oranda vergilendirilecektir.

Bunun yanı sıra geceleme hizmeti satın alanlara verilen bu hizmetlerin, konaklama tesisleri tarafından ayrıca faturalandırılması ya da geceleme hizmetine ilişkin faturada geceleme bedelinin dışında ayrıca gösterilmesi halinde de söz konusu hizmetler ait oldukları oranda vergilendirilecektir. Bu durumda düzenlenecek faturada hizmetler aşağıdaki şekilde gösterilecektir:

Konaklama Bedeli %8

Diğer Hizmetler %18

Bir örnek ile açıklayacak olursak; Mehmet Bey 2 gece konakladığı Gül Otelde ayrıca fitness ve sauna hizmetlerinden de yararlanmıştır. Gecelik konaklama bedeli 100 YTL (2 gece için 200 YTL), fitness ve saunayı kullanım bedeli ise 50 YTL’dir. Bu durumda Mehmet Bey’in ödeyeceği faturanın kaydı;

----------------------------- / ------------------------------

100 KASA 275

600 Y.İ. SATIŞLAR 250

391 HESAPLANAN KDV 25

391.01 Hes. KDV %8 (16)

391.02 Hes. KDV %18 (9)

----------------------------- / ------------------------------

Ancak, geceleme hizmeti dışında olup mutat olarak geceleme hizmeti kapsamında sunulan hizmetlere ilişkin bedellerin, geceleme bedeline dahil edilerek geceleme-konaklama bedeli olarak tek bir bedel alınması (her şey dahil sistem) ve fatura edilmesi halinde geceleme hizmeti ile birlikte bu hizmetler de geceleme bedeli kapsamında %8 oranında KDV'ye tabi olacaktır. Bu durumda düzenlenecek fatura aşağıdaki şekilde olacaktır:

Konaklama Bedeli %8

Yukarıdaki örnekte Mehmet Bey Antalya’da bir tatil köyünde “Her Şey Dahil” sistem ile konaklamayı tercih etmiş ve tatil köyünün imkanlarından ayrıca bir bedel ödemesine gerek kalmadan yararlanabiliyor olsaydı bu durumda kendisine kesilen 500 YTL’lik faturaya ilişkin kayıt;

----------------------------- / ------------------------------

100 KASA 540

600 Y.İ. SATIŞLAR 500

391 HESAPLANAN KDV 40

391.01 Hes. KDV %8

---------------------------- / ------------------------------

şeklinde olacaktır.

Bu şekilde sunulan hizmet kapsamında yer alan alkollü içeceklere ait yüklenilen KDV tutarı, konaklama tesisleri tarafından hesaplanan KDV tutarından indirilemeyecektir. Örneğin; konaklama tesisleri tarafından verilen ve her şey dahil sistem olarak bilinen konaklama hizmet türünde, tek bir fatura düzenlenmekte ve bu bedel içerisinde müşteri konaklama tesisinde verilen hizmetlerin tamamından ya da pek çoğundan oda fiyatı kapsamında mutat olarak yararlanabilmektedir. Böyle bir durumda, müşteriye verilen hizmete uygulanan KDV oranı %8 olacak, ancak bu hizmetlere isabet eden alkollü içeceklere ilişkin yüklenilen KDV tutarları konaklama tesisleri tarafından indirim konusu yapılamayacaktır. İndirim konusu yapılamayan KDV ise gider ya da maliyet olarak kayıtlara alınacaktır. Alkollü içecekler, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan içecekleri (kolalı gazozlar hariç) ifade etmektedir.

İndirimli oran uygulanan hizmetlerde kullanılan alkollü içeceklerin alımında yüklenilen KDV, en eski tarihli alış faturalarından başlanarak hesaplanacak ve KDV beyannamesinin "İlave Edilecek KDV" satırında gösterilmek suretiyle indirim hesaplarından çıkarılarak, gider veya maliyet hesaplarına aktarılacaktır.

Örnek ile açıklayacak olursak; “Her Şey Dahil” sistemde hizmet veren Yıldız Otelcilik işletmesinin alkollü içki alımlarına ilişkin son 3 faturası aşağıdaki şekildedir.

1) 02.01.2008 tarihli ve 5.000YTL tutarında 50 şişe (Yüklenilen KDV 900 YTL)

2) 12.01.2008 tarihli ve 20.000YTL tutarında 180 şişe (Yüklenilen KDV 3.600 YTL)

3) 25.01.2008 tarihli ve 10.000YTL tutarında 90 şişe (Yüklenilen KDV 1.800 YTL)

Otelde, Ocak ayı içinde düzenlenen (alkollü içki hizmeti dahil) faturalarda yer alan hizmetler için sarf edildiği tespit edilen alkollü içki şişe adedi 240 adettir. Tebliğe göre en eski tarihli alım faturasında başlayarak KDV indirim iptali yapılacak tutara ulaşılacaktır. (Diğer bir söyleyişle ilk giren ilk çıkar yöntemi esasında)

----------------------------- / ------------------------------

740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ 4.700

391 HESAPLANAN KDV 4.700

391.03 İlave Edilecek KDV

----------------------------- / ------------------------------

Konaklama tesislerinin alkollü içeceklere isabet eden hizmet bedelini ayrıca fatura etmesi veya bu tutarı faturada ayrıca göstermesi halinde ise hizmet bedelinin alkollü içeceklere isabet eden kısmı üzerinden %18 KDV hesaplanacak ve bu hizmete konu olan alkollü içecekler dolayısıyla yüklenilen KDV tutarı indirim konusu yapılabilecektir.

Özetle; otel, motel, pansiyon, tatil köyü ve benzeri konaklama tesislerinde, “geceleme hizmeti” %8 KDV’ye tabi olacak, bunun dışında verilen (geceleme/konaklama hizmeti ile alınması mutat olmayan) hizmetler ise %18 KDV’ye tabi olacaktır. “Her Şey Dahil” hizmet veren turizm işletmelerinde, “her şey dahil” paket fiyatı veriliyorsa, KDV oranı %8 olacak ancak verilen hizmet bedeli içinde sunulan alkollü içkilere ilişkin KDV indirim konusu yapılamayacaktır. Ancak bu işletmeler alkollü içkilere ait bedeli faturada ayrıca gösterir ya da ayrıca fatura eder ve %18 KDV oranı uygularlarsa, alkollü içkilerin alımında ödedikleri KDV için indirim iptali yapmak zorunda olmayacaklardır.

Bu konuda aşağıdaki şekilde hareket edilmesi gerekmektedir.

- Alkollü içecekler ve bunların iktisabı dolayısıyla yüklenilen KDV ayrıca açılacak yardımcı hesaplarda izlenecektir. 2008 takvim yılına ait açılış kayıtlarında stokta bulunan alkollü içecekler ve bunlara ait olup yıl sonu itibariyle indirim yoluyla telafi edilememiş KDV tutarları bu yardımcı hesaplarda gösterilecektir. Özel hesap dönemine tabi olan mükellefler 01/01/2008 tarihi itibariyle aynı kayıtları yapacaklardır.

- 1/1/2008 tarihinden itibaren satın alınan alkollü içeceklere ait KDV defterlerde "indirim KDV" olarak yer alacaktır.

- Ay içinde tüketilen alkollü içeceklerden indirimli orana ve genel orana tabi hizmetlerde kullanılan kısımlar ayrı ayrı belirlenecektir.

- İndirimli oran uygulanan hizmetlerde kullanılan alkollü içeceklerin alımında yüklenilen KDV, en eski tarihli alış faturalarından başlanarak hesaplanacak ve KDV beyannamesinin "İlave Edilecek KDV" satırında gösterilmek suretiyle indirim hesaplarından çıkarılarak, gider veya maliyet hesaplarına aktarılacaktır. ( Ancak söz konusu işletmeler düzenleyecekleri faturalarda alkollü içecek bedellerini ayrıca göstererek %18 KDV oranını uygularlarsa, KDV indirim iptaline gerek kalmayacaktır.)

Tebliğde açıklanan şekilde KDV indirim iptalinin yapılabilmesi için işletmelerin stok kayıt ve değerleme işlemlerinde fiili maliyet yöntemini kullanıyor olmaları gerekmektedir. Zaten tebliğde yer verilen “Alkollü içecekler (ve) bunların iktisabı dolayısıyla yüklenilen KDV ayrıca açılacak yardımcı hesaplarda izlenecektir.” ifadesi de bunu desteklemektedir. Tebliğ, alkollü içecek stoklarını ortalama maliyet yöntemini kullanarak izleyen işletmelerin yapmaları gereken işlemlere değinmemiştir.

B.1-) 2007’den stoklarda devir gelen alkollü içeceklere ait olan ve 31.12.2007 itibariyle indirim yoluyla telafi edilememiş KDV’nin tespiti

Tebliğde yapılan açıklamaya göre; “Alkollü içecekler ve bunların iktisabı dolayısıyla yüklenilen KDV ayrıca açılacak yardımcı hesaplarda izlenecektir. 2008 takvim yılına ait açılış kayıtlarında stokta bulunan alkollü içecekler (ve) bunlara ait olup yıl sonu itibariyle indirim yoluyla telafi edilememiş KDV tutarları bu yardımcı hesaplarda gösterilecektir. Özel hesap dönemine tabi olan mükellefler 01/01/2008 tarihi itibariyle aynı kayıtları yapacaklardır.”

Tebliğin lafzi ifadesinden anlaşılan; 31.12.2007 itibariyle işletmenin stoklarında alkollü içecekler varsa ve bunlara ait KDV’leri indirim yoluyla telafi edilememişse, bu KDV’leri açılacak yeni bir hesapta ayrıca izlenecektir. KDV’nin indirim yoluyla telafi edilememesi demek, işletmenin ödenecek KDV’nin çıkmaması, devreden KDV oluşması ve işletme üzerinde KDV’nin yük olarak kalması (yansıtılamaması) demektir. Bu durumda, işletmenin Aralık ayı KDV beyannamesinde Devreden KDV varsa üzerinde yüklendiği KDV var demektir. Burada iki farklı analiz yapılmalıdır:

Birincisi, devreden KDV geçmişe dönük olarak kaç aydan beri oluşmaktadır? Eğer Kasım ayında KDV ödemesi olmuşta sadece Aralık ayında devreden KDV oluşmuşsa, indirimle giderilemeyen KDV sadece Aralık ayında aranacaktır.

İkincisi, en fazla Aralık ayı devreden KDV tutarını bulana kadar işletme stoklarında 31/12/2007 itibariyle yer alan alkollü içki alımlarının KDV’leri ayrı ayrı tespit edilmelidir. Buradaki hareket noktası, en son alkollü içki alım faturasından geriye doğru olmalıdır. Devreden KDV tutarı 31.12.2007 itibariyle stoklarda kalan alkollü içkilerin KDV’lerinden fazla olabilir ancak; 31.12.2007 itibariyle stoklarda kalan alkollü içkilerin KDV’leri Aralık ayı devreden KDV tutarını geçmemelidir. Bu şekilde tespit edilen alkollü içki stokları ve bunlara isabet eden indirimle giderilememiş KDV’leri muhasebe ayrıca yardımcı hesaplarda izlenecektir. (Bununla birlikte tekrar hatırlatmak isteriz ki; konaklama işletmeleri hizmet faturalarında alkollü içki bedellerini ayrıca gösterir ve %18 KDV oranını uygularlarsa, KDV indirim iptali yapmak zorunda kalmayacakları için böylesine geriye dönük ve detaylı bir çalışmada yapmak zorunda kalmayacaklardır.)

Burada elbette şu soru oluşabilecektir? İşletmenin devreden KDV’si sadece alkollü içki alımlarından mı oluşmaktadır? Ancak tebliğde, “2008 takvim yılına ait açılış kayıtlarında stokta bulunan alkollü içecekler (ve) bunlara ait olup yıl sonu itibariyle indirim yoluyla telafi edilememiş KDV tutarları bu yardımcı hesaplarda gösterilecektir” işleminin nasıl yapılacağına dair ayrıntılı bir örnek ya da açıklamaya yer verilmemiştir.

Ayrıca, tebliğdeki lafzi ifaden anlaşılan bir diğer hususta; 2008 yılına 2007 yılından devir gelen alkollü içki stoklarından “indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV tutarları” ayrı bir hesapta izlenecektir. Bu durumda, eğer işletmenin 2008 yılından devir alkollü içki stoku var ancak devreden (yani indirimle gideremediği-yansıtamadığı) bir KDV’si yoksa, bu durumda 2008 yılından devir gelen içki stoklarının verilen hizmetlerde sarf edilmesi halinde herhangi bir indirim iptali yapılmayacaktır. Kaldı ki yasal düzenlemede zaten 01.01.2008 tarihinden itibaren geçerlidir ve mükelleflerin, 01.01.2008 öncesi geçerli olan yasal mevzuata uygun olarak indirim haklarını kullandıkları bir işlemin iptal edilmesi, kanuna aykırı bir işlem olurdu. Bu durumda, Aralık 2007’den devreden KDV’si olmayan işletmeler ve bu işletmeler verdikleri hizmetlere ait faturalarda alkollü içki bedellerini ayrıca göstermeyip topluca %8 indirimli oranını uyguluyorlarsa, indirim iptali yapacakları -tebliğdeki lafzi ifadeye göre- “en eski tarihli faturayı” 01.01.2008’den itibaren tespit edeceklerdir.

Kaldı ki bize göre, 01.01.2008 öncesi gerçekleştirilen işlemler (alınan alkollü içkiler) üzerinden yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV’nin de ayrıştırılması ve (indirimli oran %8 kullanılarak verilecek hizmetlerde) indirim iptali yapılacak stoklar arasına katılması haksız, kanun yapma mantığına aykırı, geriye dönük bir uygulamadır.

B.2- Seyahat Acenteleri

Geceleme hizmetinin seyahat acenteleri aracılığıyla verilmesi halinde hizmeti veren konaklama tesisleri faturayı seyahat acentesine düzenleyebilmektedir. Bu durumda seyahat acenteleri hizmeti alan kişi veya kuruluşlara ayrıca bir hizmet faturası düzenlemektedir.

Konaklama tesisi tarafından seyahat acentesine düzenlenen geceleme hizmetine ilişkin faturada hizmet bedeli üzerinden yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde %8 oranında KDV hesaplanacaktır. Bu hizmet bedelinin seyahat acentesi tarafından hizmeti fiilen alan kişiye aktarılmasında da %8 oranı uygulanacaktır.

Acentelerin müşteriye düzenlediği faturada yer alan toplam bedelin geceleme hizmeti dışındaki her türlü işlemlere ilişkin kısmı organizasyon hizmetinin karşılığını teşkil ettiğinden genel oranda katma değer vergisine tabi olacaktır.

Acentenin müşteriye düzenlediği geceleme hizmeti bedelinin de bulunduğu faturada, hizmetin satın alındığı konaklama tesisinin acente adına düzenlediği faturanın tarih ve numarasına atıfta bulunan bir açıklama yer alacaktır. Bu açıklamanın yer almadığı faturalarda, yansıtılan geceleme hizmeti için indirimli oranda KDV uygulanması mümkün değildir.

Acentelerin, geceleme hizmeti vermeyip bu hizmete aracılık etmeleri nedeniyle, bu işlerle ilgili olarak KDV Kanununun (29/2) maddesi uyarınca iade talebinde bulunmaları mümkün değildir.

Konaklama tesisi tarafından acente adına düzenlenen

ve acente tarafından müşteriye yansıtılan konaklama bedeli %8 ve/veya %18

Acente hizmet bedeli %18

Bir örnek ile açıklayacak olursak; NEX Travel Seyahat Acentesinin bir müşterisine kestiği faturada: Yıldız Tatil Köyü’nün 12.07.2008 tarihli ve 101305 no.lu faturasına istinaden %8 KDV oranına göre acenteye düzenlenen ve acente tarafından da müşteriye aynen yansıtılan 500 YTL konaklama bedeli ve ayrıca acentenin 50 YTL hizmet bedeli ibaresi bulunmaktadır.

----------------------------- / ------------------------------

100 KASA 599

600 Y.İ. SATIŞLAR 550

391 HESAPLANAN KDV 49

391.01 Hes. KDV %8 (40)

391.02 Hes. KDV %18 ( 9 )

----------------------------- / ------------------------------

17.01.2008

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)