Güray Öğredik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
MAZARS/DENGE
Vergi Departmanı, Kıdemli Müdür
gogredik@mazarsdenge.com.tr

T.C. Tabiyetindeki Gerçek Kişilerden T.C. Kimlik Numaraları Varken Halen Neden (Eski) Vergi Kimlik (Hesap) Numarası ve Vergi Dairesi Bilgisi İsteniyor?

1- GİRİŞ  

Kişilerin mali işlemlerinin sağlıklı bir şekilde takibi ve denetimi için ve ayrıca bir ülke vatandaşlığına tabii kişilerin diğer tüm işlemleri açısından da kontrolü ve işlem kolaylığı sebebiyle tek bir numara kullanılması bugün gelişmiş bir çok ülkede olan bir uygulamadır.  

Bilindiği gibi, 3 numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği’nde yapılan düzenlemeler neticesinde, Türkiye Cumhuriyeti’nde 01.01.2007’den itibaren vergi numarası gerektiren tüm işlemlerde Türkiye Cumhuriyeti tabiyetindeki gerçek kişiler için vergi kimlik numarası olarak yalnızca 11 haneli Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kullanılacaktır.  

Ancak, uygulamada (özellikle bazı internet üzerinden satış yapan kurumlar tarafından) gerçek kişilerden halen T.C. Kimlik Numaralarının yanı sıra eski vergi kimlik numaraları da istenmekte ve hatta bazı sitelerde (ya da fiiliyatta işletmelerde) sadece eski vergi kimlik numarası ve vergi dairesi bilgisi istenmektedir.  
 

2- (3) SIRA NUMARALI VERGİ KİMLİK NUMARASI GENEL TEBLİĞİ İLE GETİRİLEN DÜZENLEMELER  

Tebliğ, 29.08.2006 tarih ve 26274 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Tebliğin yayımlandığı tarihe kadar vergi kimlik numarası almış olan T.C. tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları ile T.C. kimlik numaralarının eşleştirilmesi sonucunda, vergi dairesi kayıtlarında T.C. tabiyetinde bulunan gerçek kişilerin vergi kimlik numaraları onbir haneli rakamdan oluşan Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasına dönüştürülmüş olup, 01/07/2006 tarihinden itibaren vergi dairelerince fiilen T.C. kimlik numarası kullanılmaya başlanılmıştır.

T.C. tabiyetinde bulunan gerçek kişiler için vergi kimlik numarası olarak T.C. kimlik numarasının kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren belgelerde vergi kimlik numarası satırına onbir haneli T.C. kimlik numarası yazılacaktır. 

Vergi kimlik numarası uygulaması ile ilgili olarak kendilerine daha önce herhangi bir nedenle vergi kimlik numarası verilmiş T.C. tabiyetinde bulunan gerçek kişiler ise T.C. kimlik numarasının yer aldığı belgelerden birini veya nüfus cüzdanlarındaki ya da yetkili makamlardan alacakları yazılarda belirtilen T.C. kimlik numaralarını ibraz ederek işlemlerini gerçekleştireceklerdir. 

Öteden beri faaliyetine devam eden Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan gerçek kişi mükelleflerce halen kullanılmakta olan ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre düzenlenmesi ve kullanılması zorunlu belgeler tükeninceye kadar kullanılmaya devam olunacaktır. Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasının vergi kimlik numarası olarak kullanılmaya başlanıldığı tarihten itibaren bastırılacak veya tasdik ettirilecek belgelerde ise yeni vergi kimlik numarası kullanılacaktır. 

Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğleri’nde ve bu Tebliğlerde belirtilen Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde, vergi kimlik numarasını tespit etme ve kullanma yükümlülüğü getirilen gerçek ve tüzel kişiler, T.C. tabiyetindeki gerçek kişilerin anılan tebliğlerde belirtilen işlemleri için vergi kimlik numarası olarak, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını tespit etme ve kullanmaya 01/11/2006 tarihinden itibaren başlayacaklardır.

Tebliğin yayımı tarihinden 01/11/2006 tarihine kadar, vergi kimlik numarasına ilişkin eski düzenlemelerin geçerli olacağı açıktır. Bu sebeple tebliğin yayım tarihinden 01/11/2006 tarihine kadar ilgili işlemler için vergi kimlik numarası aranmaya devam edilecek; temin edilebilmesi durumunda da isteğe bağlı olarak ve vergi kimlik numarasına ek olarak Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası kullanılabilecektir.

Geçiş sürecinde olası problemlerin önlenmesi amacıyla, 01/11/2006 ile 01/01/2007 tarihleri arasında anılan işlemler vergi kimlik numarası veya Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasından herhangi birisiyle yapılabilecektir.

01/01/2007 tarihinden itibaren ise bahse konu olan tüm işlemlerde Türkiye Cumhuriyeti tabiyetindeki gerçek kişiler için vergi kimlik numarası olarak “YALNIZCA” T.C. kimlik numarası kullanılacaktır. 
 

3- VERGİ KİMLİK NUMARASI KULLANILMASI TEBLİĞLERLE AÇIKÇA DÜZENLEMİŞ İŞLEMLER NELERDİR?  

(3) numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği’nde (1) ve (2) sıra numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğlerinde ve 240, 247 ve 262 sıra numaralı VUK Genel Tebliğlerinde belirtilen işlemlerde, işlemlere taraf olan ve işlemleri gerçekleştirecek kişi ve kuruluşlara vergi kimlik numarasını ibraz etmek zorunda bulun T.C. tabiyetindeki gerçek kişiler vergi kimlik numarası olarak, (11) haneli T.C. kimlik numaralarını ibraz edeceklerdir hükmü bulunmaktadır.  

Bu işlemler aşağıdaki gibi belirlenmiştir:  

- Mevcut ve yeni kurulacak sermaye şirketlerinin ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdürlerince vergi numarası alınması

- Motorlu taşıt alan ve satan gerçek ve tüzelkişilerce vergi numarası alınması

- Gayrimenkul satın alanların, satanların ve lehine ipotek tesis edilenler (alacaklı) ile bina inşa ettirip tapuya tescil ettirenlerin vergi numarası alması

- Noterlik işlemlerinde,

- İcra ve İflas Kanunu uyarınca yapılacak takip işlemlerinde,

- Tapu işlemlerinde,

- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca yapılacak tescil işlemlerinde,

- Çek kullanımında,

- Banka ve benzeri finans kurumlarınca yapılacak işlemlerde,

- Posta çeki hesabının açtırılmasında,

- Pasaport alımında,

- Bankacılık ve Mali Hizmet İşlemleri

- Her Nev'i Tahvil, Bono ve Borçlanma Senedi İşlemleri

- Kredi Kartı Okuma Makinesi İşlemleri

- Havale İşlemleri

- Çek ve Senet (Bono) İşlemleri

- Sermaye Piyasası Kanunu Kapsamındaki Kurumlarca Yapılacak İşlemler

- Ödünç Para Verme İşlemleri

- Özel Finans Kurumlarınca Yapılan İşlemler

- Yetkili Müesseselerce Yapılan İşlemler

- Posta Merkezi İşlemleri

- Finansal Kiralama İşlemleri

- Sigortacılık İşlemleri 

Ancak, tabii ki tüm bu düzenlemeler T.C. tabiyetindeki gerçek kişilerin tümüne 11 haneli T.C. Kimlik Numarası verilmesi uygulaması başlatılıp yaygınlaştırılmadan önce tespit edilmiş işlemlerdir. Bugün artık herkesin nüfus cüzdanında 11 haneli T.C. Kimlik Numarası yer almaktadır. Yer almalıdır. Bugün bir çok alanda T.C. Kimlik Numarası olmadan bir işlem yapmak imkansızdır.  
 

4- T.C. TABİYETİNDEKİ GERÇEK KİŞİLERE MAL VEYA HİZMET TESLİMLERİNDE NİÇİN HALEN ESKİ VERGİ KİMLİK NUMARASI İSTENMEKTEDİR? 

Çalışmamızın giriş kısmında da belirttiğimiz gibi bugün halen internet ortamında satış (mal veya hizmeti teslimi) yapan işletmeler, kurumlar ve hatta mesleki örgütler de dahildir, sipariş formlarında “ısrarla” gerçek kişilerden “vergi kimlik numaralarını ve vergi dairelerini” istemektedir. 

Gerçek kişilerde T.C. Kimlik Numarasının kullanılması , (3) numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliği’nde bulunan; “(1) ve (2) sıra numaralı Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğlerinde ve 240, 247 ve 262 sıra numaralı VUK Genel Tebliğlerinde belirtilen işlemlerde, işlemlere taraf olan ve işlemleri gerçekleştirecek kişi ve kuruluşlara vergi kimlik numarasını ibraz etmek zorunda bulun T.C. tabiyetindeki gerçek kişiler vergi kimlik numarası olarak, (11) haneli T.C. kimlik numaralarını ibraz edeceklerdir” hükmü ile “Vergi Kimlik Numarası Genel Tebliğleri ile yukarıda belirtilen Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde, vergi kimlik numarasını tespit etme ve kullanma yükümlülüğü getirilen gerçek ve tüzel kişiler, Türkiye Cumhuriyeti tabiyetindeki gerçek kişilerin anılan tebliğlerde belirtilen işlemleri için vergi kimlik numarası olarak, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını tespit etme ve kullanmaya 1/11/2006 tarihinden itibaren başlayacaklardır” hükmünde yer alan Tebliğler ile düzenlenen ve çalışmamızın (3) nuamralı bölümünde sıralanan işlemlerle sınırlı görülmemelidir.  

4358 sayılı Kanunun oldukça uzun ismi içinde bizim açımızdan asıl önemli olan kısım, “Vergi Kimlik Numarasının Yaygınlaştırılması……Kanunu” ifadesidir. Bu Kanunun amacı birinci maddesinde, “Bu Kanunun amacı, vergiyi doğuran olayların ve mükelleflerin zamanında tespit edilmesi için vergiyi doğuran olayla ilgili işlemlerin yapılması sırasında gerçek ve tüzel kişilerden vergi kimlik numaralarının aranılması, düzenlenecek belge ve tutulacak kayıtlarda vergi kimlik numarasına yer verilmesi suretiyle vergi ziyaının önlenmesinin sağlanmasıdır” şeklinde ifade edilmiştir.  

Dolayısıyla olaya sadece Tebliğlerde belirlenen sınırlı işlemler açısından bakılmamalıdır. Tebliğlerde bu işlemler, hem geçiş aşamasında uygulamanın yerleşmesi ve hem de en çok finansal hareketler üzerinde gerçekleştirilen spekülatif hareketlerin ve kara para aklanması suçlarının daha rahat takibi amacı ile belirlenmişlerdir. Bu sebeple, Tebliğlerin dayanağı olan 4358 sayılı Kanunun amacında yer alan “vergiyi doğuran olayların ve mükelleflerin zamanında tespit edilebilmesi ve vergi ziyaının önlenmesinin sağlanması” temel olarak kabul edilmeli ve her türlü (fatura düzenlenmesi gereken her türlü mal ve/veya hizmet teslimi) ekonomik, ticari, mali işlemlerde T.C. TABİYETİNDEKİ GERÇEK KİŞİLERDEN SADECE (11) HANELİ T.C. KİMLİK NUMARASI İSTENMELİDİR.  

Ancak tabii ki (3) nuamralı Vergi Kimlik Tebliği’nde de açıklandığı gibi T.C. tabiyetinde olmayan YABANCI GERÇEK KİŞİLER İÇİN vergi daireleri tarafında verilen (10) haneli vergi kimlik numarası kullanılacaktır.  
 

5- NİHAİ TÜKETİCİYE YAPILAN SATIŞLARDA FATURADA YER ALACAK BİLGİLER (T.C. Kimlik Numarası) HAKKINDA VERİLEN MUKTEZALAR  

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’ndan, “nihai tüketiciye düzenlenecek faturalarda T.C. kimlik numarası ve açık adres yazılıp yazılmayacağı hakkında” istenen mukteza taleplerine verilen iki adet mukteza’da aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir. [1] 

“Konu ile ilgili yayımlanan 157 Sıra No’lu Vergi Usul  Kanunu Genel Tebliğinde; 

“Bilindiği üzere, Vergi Usul Kanununun 230’ncu maddesinde faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur.

1- Faturanın düzenleme tarihi, seri ve sıra numarası;  

2- Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret ünvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi      ve hesap numarası;  

3- Müşterinin adı, ticaret ünvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası; 

4- Malın veya işin nevi, miktarı, fiyat ve tutarı; 

5- Satılan mallar faturanın düzenlenmesinden önce teslim edilmişse malın teslim tarihi ve irsaliye numarası, hükmü yer almaktadır.            

Ancak münhasıran nihai tüketiciye yapılan satışlar için düzenlenecek faturalarda Vergi Usul Kanununun  230.ncu maddesinin 3 ve 4 numaralı bentlerle ilgili olarak sadece;  

a) Müşterinin adı ve soyadının bulunması,

b) Satılan malların ayrı ayrı miktar cins ve nev’i itibariyle ayrıntılı olarak yazılmasının     güçlük arzettiği durumlarda gruplandırılmak suretiyle,

c) Satılan malların ayrı gruplar itibariyle tutarlarının yazılması,  

Aynı Kanunun Mükerrer 257. maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak diğer bilgilerin noksansız yer alması ve 231. maddede yazılı fatura nizamına uyulması şartıyla yeterli görülmüştür.” denilmektedir.  

Bu durumda nihai tüketiciye yaptığınız satışlarınız için tanzim edilecek faturalarda Vergi Usul Kanunu’nun 231. maddesinde yazılı fatura nizamına uyulması şartı ile nihai tüketicinin Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasının ve “nihai tüketici” ibaresinin  belirtilme mecburiyeti bulunmamaktadır.” 

Oysa bizce, gerekirse 157 sıra numaralı VUK genel Tebliği’nde yer verilen ifadeyi değiştiren yeni bir Genel Tebliğ ile, nihai tüketiciye yapılacak satışlarda T.C. Kimlik Numarasının aranılması zorunlu olduğu hükmü getirilmelidir.  
 

6- SONUÇ  

Uygulamada büyük çaplı özellikle internet üzerinden (internet üzerinden olmayıp çeşitli reklamları ile de veya iş yerlerinde bilfiil doğrudan teslimlerde)  mal veya hizmet teslimi gerçekleştiren firmalar, fatura tanzimi için sipariş formlarında sadece T.C. Kimlik numarası istemektedirler. Bazı firmalar ise hem vergi numarası ve vergi dairesi bilgisi ve hem de T.C. Kimlik numarası istemektedir. Bazı firmalar ise vergi numarası ve vergi dairesi bilgisi veya T.C. Kimlik Numarası bilgisinden herhangi birisini istemektedir. Bazı firmalar ve kurumlar ise (mesleki örgütlerde dahil) ısrarla sadece ve sadece vergi kimlik numarası ve vergi dairesi bilgisi istemektedir. Hatta “gerçek kişilerde fatura kesilebilmesi için vergi dairesi ve vergi hesap numarası bildirecektir”..v.b. şekilde uyarılar belirtmektedirler.  

Bize göre olması gereken T.C. tabiyetindeki gerçek kişilerden sadece ve sadece 11 haneli T.C. Kimlik Numarasının istenmesidir ve bu yeterlidir. Hatta bize göre internet üzerinden satış yapan kişi, firma veya kurumlar müşterilerini uğraştırmamak ve alış veriş için kalkıp gidip vergi dairesinden vergi numarası istemekle uğraştırmak (ki, isteseler de artık vergi daireleri vermeyecektir) yerine sadece T.C. Kimlik Numarası istemekle yetinmelidirler ve bu mevzuata uygundur.

 

---

KAYNAKLAR:
[1] http://www.ivdb.gov.tr/Mukteza/2007/usul2007/3376.htm (Erişim: 04 09 2007) B.07.1.GİB.4.34.19.02/VUK-1/230 3376 sayılı ve 27.04.2007 tarhli mukteza.
http://www.ivdb.gov.tr/Mukteza/2007/usul2007/791.htm (Erişim: 04 09 2007)  B.07.1.GİB.4.34.19.02/VUK-1/230-12663 791 sayılı ve 30.01..2007 tarhli mukteza.

 

 

 

27.12.2007

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.