Güray Öğredik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
MAZARS/DENGE
Vergi Departmanı, Kıdemli Müdür
gogredik@mazarsdenge.com.tr

Yeniden Değerleme Oranı Nasıl Hesaplanmaktadır, 2007 / 2. Geçici Vergi Dönemi Yeniden Değerleme Oranı ve ÜFE Endeksinin Artış Oranı Yüzde Kaç Olmalıdır?

Vergi Usul Kanunu (VUK) Mükerrer Madde 298/B fıkrasında yeniden değerleme oranı şu şekilde tanımlanmıştır: “Yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre TÜİK tarafından tespit ve ilan edilen ÜFE endeksinde meydana gelen ortalana fiyat artış oranıdır. Bu oran Maliye Bakanlığınca Resmi Gazete ile ilan edilir.”  

Geçici vergi dönemlerinde yeniden değerleme oranının ne şekilde tespit edileceğine dair VUK’nda özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Aşağıda, Maliye Bakanlığı tarafından süreklilik kazanan hesaplama şekli esas alınarak önce konunun örneklenerek açıklanması açısından 2006 yılı geçici vergi dönemlerinin yeniden değerleme oranlarının ve 2007 yılı birinci geçici vergi dönemi yeniden değerleme oranının hesaplanması açıklanacak ve ardından da 2007/2. geçici vergi dönemi yeniden değerleme oranının yüzde kaç olması gerektiği hesaplanacaktır. Ayrıca, ÜFE endeksindeki artışın nasıl hesaplanacağına dair uygulamalı örnek verilecektir.  

Yeniden değerleme oranı, çeşitli vergi kanunları ile diğer bazı mevzuatta yer alan BİR ÇOK vergi, harç ve cezalar ile maktu had ve tutarların her yıl güncellenmesinde çarpan olarak kullanılmaktadır. (Bu konuda ayrıntılı bir tabloyu, Sezgin Özcan tarafından kalem alınan “Yeniden Değerleme Oranı ve Etkilediği Maktu Had ve Tutarlar” başlıklı makalede bulabilirsiniz. Yaklaşım Dergisi, Aralık 2006 Sayısı)  

2006 yılı geçici vergi dönemlerinde ilan edilen yeniden değerleme oranları aşağıdaki gibidir:  

1. Dönem : % 0,39  

2. Dönem : % 2,15 

3. Dönem : % 5,55 

4. Dönem : % 7,8  

Bu oranlar ÜFE endeksleri esas alınarak aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.  

A-) 2006/1. Geçici vergi dönemi yeniden değerleme oranı: 

                                            (Kasım/2005 + Aralık 2005 + Ocak 2006) / 3        

ÜFE  Ortalama Fiyatları = ---------------------------------------------------------   

                                            (Ekim 2005 + Eylül 2005 + Ağustos 2005 ) / 3     

 

 

                                     (122,35 + 122,30 + 124,70) / 3          123,12

ÜFE Ortalama Fiyatı = --------------------------------------- = ------------

                                     (123,52 + 122,68 + 121,73) / 3          122,64

 

 

 

                                                          123,12 (-) 122,64

ÜFE Ortalama Fiyat Artış Oranı = ------------------------- = 0,00391 x 100 = % 0,39

(Yeniden Değerleme Oranı)                    122,64

 

B-) 2006/2. Geçici vergi dönemi yeniden değerleme oranı:  

                                (Kasım/05 + Aralık 05 + Ocak 06 + Şubat 06 + Mart 06 + Nisan 06) / 6        

ÜFE  Ort. Fiyat. = ------------------------------------------------------------------------------------------------  

                              (Ekim 05 + Eylül 05 + Ağustos 05 + Temmuz 05 + Haziran 05 + Mayıs 05) / 6       

 

 

                               (122,35 + 122,30 + 124,70 + 125,02 + 125,33 + 127,76) / 6         124,58

ÜFE Ort. Fiyat. = -------------------------------------------------------------------------- = ------------

                               (123,52 + 122,68 + 121,73 + 120,48 + 121,38 + 121,96) / 6         121,96   

 

 

                                                          124,58 (-) 121,96

ÜFE Ortalama Fiyat Artış Oranı = ------------------------- = 0,02148 x 100 = % 2,15

(Yeniden Değerleme Oranı)                    121,96

 

 

C-) 2006/3. Geçici vergi dönemi yeniden değerleme oranı:  

 

(Kasım/05 + Aralık 05 + Ocak 06 + Şubat 06 + Mart 06 + Nisan 06 + Mayıs 06 + Haziran06 + Temmuz. 06) / 9        

ÜFE Ort. Fiyat = --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(Ekim 05 + Eylül 05 + Ağustos 05 + Temmuz 05 + Haziran 05 + Mayıs 05 + Nisan 05   + Mart 05 + Şubat 2005)  / 9

 

 

        

                  (122,35 + 122,30 + 124,70 + 125,02 + 125,33 + 127,76 + 131,30 + 136,58 + 137,76 ) / 9         

ÜFE      = -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 

Ort. Fiyat   (123,52 + 122,68 + 121,73 + 120,48 + 121,38 + 121,96 + 121,72 + 120,27 + 118,77)  / 9         

 

                                      128,12

ÜFE Ortalama Fiyat = ---------------

                                      121,39

 

                                                          128,12 (-) 121,39

ÜFE Ortalama Fiyat Artış Oranı = ------------------------- = 0,05544 x 100 = % 5,55

(Yeniden Değerleme Oranı)                    121,39

 

 

D-) 2006/4. Geçici vergi dönemi yeniden değerleme oranı (2006 yılı yeniden değerleme oranı)

 

 

(Kasım/05 + Aralık 05 + Ocak 06 + Şubat 06 + Mart 06 + Nisan 06 + Mayıs 06 + Haziran06 + Temmuz. 06 + Ağustos 06 + Eylül 06 + Ekim 06) / 12        

ÜFE Ort. Fiyat = --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(Ekim 05 + Eylül 05 + Ağustos 05 + Temmuz 05 + Haziran 05 + Mayıs 05 + Nisan 05   + Mart 05 + Şubat 2005 + Ocak 05 + Aralık 04 + Kasım 04 )  / 12

 

 

 

 

(122,35 + 122,30 + 124,70 + 125,02 + 125,33 + 127,76 + 131,30 + 136,58 + 137,76 + 136,73 + 136,41 + 137,03 ) / 12        

ÜFE Ort. Fiyat  = -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(123,52 + 122,68 + 121,73 + 120,48 + 121,38 + 121,96 + 121,72 + 120,27 + 118,77 + 118,64 + 119,13 + 120,43)  / 12

 

       

                                      130,27

ÜFE Ortalama Fiyat = -----------------

                                      120,89

 

                                                   130,27 (-) 120,89

ÜFE Ortalama Fiyat Artış Oranı = ------------------------- = 0,07759 x 100 = % 7,8

(Yeniden Değerleme Oranı)             120,89

 

 

2007 yılı birinci geçici vergi döneminde ise yeniden değerleme oranı negatif olarak tespit edildiğinden Maliye Bakanlığı tarafından herhangi bir oran ilan edilmemiştir. Uygulamacılara fikir vermesi açısından geçmiş uygulamalarda dikkate alınarak YDO aşağıdaki hesaplanmıştır.  

 

                                            (Kasım/2006 + Aralık 2006 + Ocak 2007) / 3        

ÜFE  Ortalama Fiyatları = ---------------------------------------------------------   

                                            (Ekim 2006 + Eylül 2006 + Ağustos 2006 ) / 3     

 

 

                                     (136,63 + 136,46 + 136,93) / 3          136,67

ÜFE Ortalama Fiyatı = --------------------------------------- = ------------

                                     (137,03 + 136,41 + 136,73) / 3          136,72 

 

 

                                                   136,67 (-) 136,72

ÜFE Ortalama Fiyat Artış Oranı = ------------------------- = (-) 0,00036 x 100 =  (-) % 0,03

(Yeniden Değerleme Oranı)          136,72

 

 

Yukarıda açıklanan hesaplama yöntemine göre 2007 / 2. geçici vergi döneminde yeniden değerleme oranı aşağıdaki gibi olmalıdır:  

 

                                (Kasım/06 + Aralık 06 + Ocak 07 + Şubat 07 + Mart 07 + Nisan 07) / 6        

ÜFE  Ort. Fiyat. = ------------------------------------------------------------------------------------------------  

                              (Ekim 06 + Eylül 06 + Ağustos 06 + Temmuz 06 + Haziran 06 + Mayıs 06) / 6     

 

 

                               (136,63 + 136,46 + 136,39 + 137,68 + 139,02 + 140,13) / 6         137,72

ÜFE Ort. Fiyat. = -------------------------------------------------------------------------- = ------------

                               (137,03 + 136,41 + 136,73 + 137,76 + 136,58 + 131,30) / 6         135,97 

 

                                                     137,72 (-) 135,97

ÜFE Ortalama Fiyat Artış Oranı   = ------------------------- = 0,01287 x 100 =  % 1,29

(2007/2. Geçici Vergi Dönemi         135,97

Yeniden Değerleme Oranı)                     

 

Keza, Gelir İdaresi Başkanlığı’da 8 numaralı KVK Sirküleri ile 2007/2. geçici vergi dönemi yeniden değerleme oranını %1,29 olarak ilan etmiştir.

 

ÜFE ENDEKSİNDE MEYDANA GELEN ARTIŞIN HESAPLANMASI  

Her ne kadar çalışma başlığımız içinde yer almasa da yeri gelmişken ve ilgili olduğunu düşündüğümüz ve vergi uygulamalarında kullanılan (Özellikle GVK Geç.Md.69 kapsamında, mülga GVK Madde 19 kapsamında yapılan ve kazancın yetersiz olması sebebiyle 2008 hesap dönemi sonuna kadar yararlanılabilecek yatırım indirimi tutarlarının endekslenmesinde kullanılan) bir diğer veri olan ÜFE endeksindeki artış ise aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

 

                                                                                             Haziran 2007 ÜFE (140,53)

2007/ 2. geçici vergi dönemi ÜFE taşıma kat sayısı =   ------------------------------------- = 1,0298

                                                                                                Aralık 2006 ÜFE (136,46)

 

                                                                                     140,53 (-) 136,46

2007/2. geçici vergi dönemi itibariyle ÜFE artışı = ------------------------- = 0,02982 x 100 = % 2,98

                                                                                          136,46

 

Örneğin; 30.06.2007 itibariyle şirketin 2007/1. geçici vergi döneminde 2007 yılı için yatırım indiriminden yararlanma yönünde yaptığı tercihe istinaden, bu tarih itibariyle devir gelen yatırım indirimi tutarı 100.000 YTL ise , beyanname üzerinde bu tutarı (100.000 x 1,0298=) 102.980 YTL olarak arttırılmış bir şekilde dikkate alabilecektir. (Bir diğer hesaplama ise; (100.000 x %2,98) + 100.000 =102,980 YTL )

07.08.2007

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.