Gökhan Soytürk
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
smmm@gokhansoyturk.com

Muhasebe Ücretlerinin Yıllık Peşin Tahsilinde İskonto Uygulanabilir Mi?

2021 yılının sona erip 2022 yılına da yeni adımlar attığımız Şubat ayı içerisinde, meslek mensuplarımız yine türlü sorunlar ile boğuşmaktadır. Bunlardan biri de güncelliğini senelerdir yitirmeyen “Tahsilat Sorunu”dur. Her ne kadar tüm ticarethaneler için tahsilatların yapılması elzem olsa da, bir hizmet işletmesi konumunda olan Muhasebe ve Mali Müşavirlik Ofislerinin zamanında tahsilatlarının yapılması daha da önemli ve gereklidir. Tahsil edilemeyen ödemelerden ihtiyaç duyulan finansman sağlanamadığında, aylık ödenmesi zorunlu olan personel, sigorta, vergi, kira gibi peşinen yapılan ve muhasebe mali müşavirlik sektöründe en büyük kalemleri oluşturan giderleri karşılamak mümkün olmamaktadır. Bunun için meslek mensupları finansman açıklarını kredi kullanımıyla kapatmakta ve ek bir faiz yükü üstlenmektedirler. Böylece paranın zaman değerini kaybetmenin yanında ayrıca kredilerin faiz külfetini de yüklenmiş olmaktadırlar.

Bu kapsamda, kredi yöntemine başvurmadan ve paranın zaman değerini de hesap ederek muhasebe ücretlerinin yıllık olarak tahsil edilmesi gündeme alınması gereken konulardan biridir. Meslek mensupları aylık olarak belirli bir tutarda ödenmesini öngördükleri ücretleri senelik olarak elde edebilirse, gerek meslek kazancının garanti altına alınması gerekse faiz yükünün azaltılması açısından iki kere kazançlı çıkmış olacaktır. Ancak diğer yandan parayı ödeyecek olan müşterilerin de bu işlemden karlı çıkma beklentisi güdeceği açıktır. Bir müşteri, her ay eşit taksitle ödemesi gereken ücreti yıllık peşinen verdiğinde bu paranın yaklaşık 1 yıllık kullanımından mahrum kalacağı aşikardır. Dolayısıyla bu davranış müşteri açısından rasyonel ve ekonomik bir davranış biçimi olmamaktadır.

Gerek meslek mensubu gerekse müşteri lehine ödemenin rasyonel hale getirilmesi için “iskontolama” yöntemi önerilmektedir. Ticarette genel olarak uygulanan bu yöntemde, alacakların vadesi gelmeden peşinen ödenmesi neticesinde, belli bir iskonto oranıyla indirim uygulandığı bilinmektedir. Bu bağlamda muhasebe ücretlerinin de zamanından önce tahsil edilmesi halinde müşterilerin iskonto adı altında daha az gidere katlanmak istemesi gayet doğaldır. Ne kadarlık bir iskonto uygulanacağı sorusuna ise Finans Matematiğinin konusu olan Anüite Hesaplamaları cevap vermektedir. Bu hesaplamanın tanımı Finans Matematiğinde “ Bir anüitenin bugünkü değeri, eşit zaman aralıklarıyla yapılan eşit ödemelerin bugünkü değerlerinin toplamıyla bulunur.” şeklinde yapılmıştır. Yine eşit ödemelerde bulunulan anüite hesabının bugünkü değeri için aşağıdaki dizi formüle dayanak alınmaktadır:

Gelecekte aylık olarak ödenmesi öngörülen ücretler, ayrı ayrı vadelerine göre bugüne iskontolanıp toplam indirim oranı tespit edilebilmektedir. Bu orantı kullanılırken meslek mensubunun nakit desteğini kredi olarak kullanacağı göz önüne alınarak, o tarihteki yıllık kredi faizlerinin baz alınması gerekmektedir.

Örnek vermek gerekirse, bir müşterinin aylık ücreti 1.000,00 TL ve piyasa kredilerinin yıllık bazda faiz külfetinin de %36 (aylık %3) olduğunu ve bu ödemelerin toptan olarak Şubat ayı, yani 2.taksidin içerisinde yapılmak istendiğini varsayalım. Bu durumda ödenmesi gereken ücretlerin zaman değeri aşağıdaki tabloda belirtildiği şekilde olacaktır.

 

	SÜRE (AY)	ÖDEME TUTARI	AYLIK FİNANSMAN MALİYET ORANI	İSKONTO ÇARPANI	TAKSİDİN BUGÜNKÜ DEĞERİ	İSKONTO TUTARI
	( n )	(A)	(n)	C = [ 1 / (1+n)t]	ABD = C x A	İ = A - ABD
OCAK	0	1.000,00	0,00%	1,00000000	1.000,00	0,00
ŞUBAT	0	1.000,00	0,00%	1,00000000	1.000,00	0,00
MART	1	1.000,00	3,00%	0,97087379	970,87	29,13
NİSAN	2	1.000,00	3,00%	0,94259591	942,60	57,40
MAYIS	3	1.000,00	3,00%	0,91514166	915,14	84,86
HAZİRAN	4	1.000,00	3,00%	0,88848705	888,49	111,51
TEMMUZ	5	1.000,00	3,00%	0,86260878	862,61	137,39
AĞUSTOS	6	1.000,00	3,00%	0,83748426	837,48	162,52
EYLÜL	7	1.000,00	3,00%	0,81309151	813,09	186,91
EKİM	8	1.000,00	3,00%	0,78940923	789,41	210,59
KASIM	9	1.000,00	3,00%	0,76641673	766,42	233,58
ARALIK	10	1.000,00	3,00%	0,74409391	744,09	255,91
TOPLAM		12.000,00			10.530,20	1.469,80

Yukarıda dayanak verilen iskonto dizisi ve örneğinin formül haline getirilmiş hali ise şu şekildedir;

Yukarıda verdiğimiz örneği formül vasıtasıyla çözersek sonuç yine aynı çıkacaktır:

ABD = (1.000 x [ (1+0,03)10 – 1] / [ (1+0,03)10 x 0,03] )+ 2.000 = 10.530,20 TL

Burada iki dönem iskontolamaya tabi tutulmadığından 2.000 TL olarak doğrudan hesaba katılmış olup, kalan 10 aylık 1.000 TL taksit iskonto oranına göre formülle hesaplanmıştır.

Fakat gerek meslek mevzuatı gerekse vergi mevzuatı açısından bunun uygulanması için bazı kıstaslar bulunmaktadır. Bilindiği üzere Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir Ücretlerinin Esasları Hakkında Yönetmelik’in 11.Maddesinde “Ücretin tespitinde tarifeye uyulması zorunludur. Tarifedeki asgari miktar altında kalan ücretle çalışmak yasak olup; aksine hareket disiplin cezasını gerektirir. Meslek mensupları, ücretsiz işlem yapamazlar.” hükmü yer almaktadır. Buna göre meslek mensuplarının şu anda uygulanmakta olan E-Birlik sisteminde yer alan tarifelerin altında iş kabul etmesi mümkün değildir. E-Birlik sisteminde tespit edilen ücretler ise KDV dahil ücretler olup, hesabın buna göre yapılması gerekmektedir. Bu nedenle, iskonto uygulanan yıllık ücretin öncelikle mesleki tarifenin altında kalıp kalmadığı denetlenmeli, kalmış ise asgari tarife seviyesine çekilerek meslek mevzuatına uygun hale getirilmelidir.

Diğer bir sorun ise iskonto sonucu çıkacak meslek gelirinin Gelir Vergisi ve Katma Değer Vergisi mevzuatı karşısındaki durumudur. Konu ile ilgili olarak İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğünün 05/09/2011 tarih ve .4.35.16.01-176200-439 sayılı özelgesinde; “…gelir vergisi uygulaması bakımından esas alınacak bedel, bu hizmetin karşılığını teşkil eden gerçek bedel olacaktır. Diğer taraftan , anılan bedelin iktisadi, ticari ve teknik icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan bir bedel olmaması gerekir.” denilmektedir. Yine mezkur özelgede Katma Değer Vergisi Kanununa atıfta bulunarak “Aynı Kanunun 27/5 inci maddesinde; "Serbest meslek faaliyetleri için ilgili meslek teşekküllerince tespit edilmiş bir tarife varsa, hizmet bedeli, bu tarifede gösterilen ücretten düşük olamaz." görüşlerini beyan etmişlerdir.

Sonuç olarak; gerek değişen ekonomik koşulara nazaran faiz yükünün hafifletilmesi gerek meslek mevzuatı gerekse vergi mevzuatı kapsamında, serbest meslek kazancının yıllık peşin tahsil edilmesi durumunda, ücretin eş taksitlerin bugünkü değeriyle ve piyasa faizleriyle iskonto edilebileceği, ancak yıllık olarak ödenmesi gereken ücretin asgari ücret tarifesinde belirlenen tutarın altında kalamayacağı anlaşılmaktadır.

16.02.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.