Gökhan Şahin
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
gokhansahin9@gmail.com

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde İşyerlerinin Çalışması ve Çalışanlara Ödenecek Olan Ücretin Hesaplanmasında İzlenecek Yol Nedir?

Kıymetli okurlar, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri “2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” hükümlerinde açıklanmıştır. İlgili Kanunun 2’nci maddesinde;

Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü genel tatil günleridir.

A) Resmi bayram günleri şunlardır:

1. 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır.

2. 19 Mayıs günü Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür.

3. 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.

B) Dini bayramlar şunlardır:

1. Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gündür.

2. Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür.

C) 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.

D) Ulusal, resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü resmi daire ve kuruluşlar tatil edilir.

“Bu Kanunda belirtilen Ulusal Bayram ve genel tatil günleri; Cuma günü akşamı sona erdiğinde müteakip Cumartesi gününün tamamı tatil yapılır. Mahiyetleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır. 29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunludur.” şeklinde ifade edilmiş ve genel tatil günleri maddeler halinde açıklanmıştır.

Aynı Kanunun 1’inci maddesinde” 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır.” Türkiye'nin içinde ve dışında Devlet adına yalnız bugün tören yapılır. “Bayram 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.” denilerek ulusal bayram günü açıklanmıştır.

Aynı Kanunun 3’üncü maddesinde” Hafta tatili Pazar günüdür. Bu tatil 35 saatten az olmamak üzere Cumartesi günü en geç saat 13.00’ten itibaren başlar. Diğer kanunlarda ki hafta tatili ile ilgili hükümler saklıdır.” denilerek hafta tatili günü açıklanmıştır.

SORU 1:

……  Pazarlama Plastik Sanayi Limited Şirketi’nin ambar ve sevkiyat bölümünde çalışan işçi Bay A 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü olan 15.07.2018 tarihinde kendi isteği ve onayı da alınarak tam gün çalışmıştır. İşçi Bay A’nın aylık brüt ücreti 3.717,96.-TL net ücreti ise 2.500.-TL’dir. Haftalık 45 saat çalışma süresini 15.07.2018 tarihinden önce doldurmuştur. Bu bilgilere göre Bay A’ya bugünkü çalışması karşılığı ne kadar ücret ödenecek ve ücreti nasıl hesaplanacaktır?

CEVAP 1:

• İşçi Bay A’nın çalıştığı gün “Hafta Tatili günü ve aynı zamanda “Genel Tatil Günü’ne” denk gelmiştir. 15.07.2018 tarihi Pazar günüdür.
• İşçi Bay A’nın genel tatil günü ücreti veya hafta tatili ücreti temel ( çıplak )ücret üzerinden hesaplanır. 4857 sayılı iş kanununa göre fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, işyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar, ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmaz.
• İşçi Bay A’nın ücreti genel tatil günü ücreti ve hafta tatili ücreti olarak iki çeşit ücret olarak hesaplanmayacak, sadece fazla çalışma ücreti de göz önünde bulundurularak hafta tatili ücreti hesaplanıp ödenecektir. Çünkü 15 Temmuz 2018 günü çalışan işçi Bay A 1 günlük ücret üzerinden hak sahibi olmaktadır. Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir. Tatil yapmayarak işçi çalışırsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Ayrıca haftalık çalışma süresi 45 saati 15.07.2018 tarihinden önce doldurduğu için fazla çalışma ücreti almaya hak kazanmıştır.
• İşçi Bay A ‘ya ödenecek ücret ve hesabı;

• İşçi Bay A’nın bir günlük normal ücret alacağı: 3.717,96.-TL aylık brüt temel ücret / 30 gün = 123,93.-TL/gün
• İşçi Bay A’nın Hafta tatili günü ücret alacağı: 3.717,96.-TL aylık brüt temel ücret /30 gün = 123,93.-TL/gün
• İşçi Bay A’nın Fazla çalışma ücret alacağı:     3.717,96.-TL aylık brüt temel ücret /30 gün = 123,93.-TL x 0,50 fazla çalışma oranı= 61,96.-TL/gün
• İşçi Bay A’nın 15 Temmuz 2018 Pazar günü çalışması durumunda hak ettiği toplam ücret tutarı: 123,93.-TL + 123,93.-TL+61,96.-TL = 309,82.-TL’dir.

• Hafta tatilinde yapılan çalışmanın fazla çalışma sayılacağı, buna göre ücretin yüzde elli zamlı ödenmesi gerektiği görüşü benimsenmiştir.

SORU 2:

……  Plastik Cam Sanayi Limited Şirketi’nin üretim bölümünde çalışan işçi Bay B 29 Ekim Ulusal Bayram günü olan 29.10.2018 tarihinde kendi isteği ve onayı da alınarak tam gün çalışmıştır. İşçi Bay B’nin aylık brüt ücreti 3.866,68.-TL net ücreti ise 2.600.-TL’dir. Bu bilgilere göre işçi Bay B’ye bugünkü çalışması karşılığı ne kadar ücret ödenecek ve ücreti nasıl hesaplanacaktır?   

CEVAP 2:

• İşçiler ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücret ödenir.
• Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.
• İşçi Bay B ‘ye ödenecek ücret ve hesabı;

• İşçi Bay B’nin bir günlük normal ücret alacağı: 3.866,68.-TL aylık brüt temel ücret / 30 gün = 128,89.-TL/gün
• İşçi Bay B’nin ulusal bayram günü ücret alacağı: 3.866,68.-TL aylık brüt temel ücret /30 gün = 128,89.-TL/gün
• İşçi Bay B’nin 29 Ekim 2018 Pazartesi günü çalışması durumunda hak ettiği toplam ücret tutarı: 128,89.-TL + 128,89.-TL = 257,78.-TL’dir.

SORU 3:

…… Gıda Üretim Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin üretim bölümünde çalışan işçi Bay C Kurban Bayramı süresi tamamında 4,5 gün kendi isteği ve onayı da alınarak tam gün şeklinde çalışmıştır. İşçi Bay C’nin aylık brüt ücreti 4.015,40.-TL net ücreti ise 2.700.-TL’dir. Bu bilgilere göre işçi Bay C’ye bu çalışması karşılığı ne kadar ücret ödenecek ve ücreti nasıl hesaplanacaktır?

CEVAP 3:

• İşçiler genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde ( örneğin kurban bayramı ) çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücret ödenir.
• İşçi Bay C ‘ye ödenecek ücret ve hesabı;

• İşçi Bay C’nin 4,5 günlük normal ücret alacağı: 4.015,40.-TL aylık brüt temel ücret / 30 gün = 133,85.-TL x 4,5 gün = 602,33.-TL/gün
• İşçi Bay C’nin kurban bayramı ücret alacağı: 4.015,40.-TL aylık brüt temel ücret /30 gün = 133,85.-TL x 4,5 gün= 602,33.-TL/gün
• İşçi Bay C’nin Kurban Bayramında çalışması durumunda hak ettiği toplam ücret tutarı: 602,33.-TL + 602,33.-TL = 1.204,66.-TL’dir.

Hülasa:

1. 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı işçiler tatil yaparak çalışmazlarsa 1 günlük normal ücret ödenir. Tatil yapmayarak çalışılırsa ayrıca 1 günlük ücret daha ödenir. Böylece toplamda o gün için 2 kat ücret almaya hak kazanırlar.
2.  19 Mayıs günü Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günü işçiler tatil yaparak çalışmazlarsa 1 günlük normal ücret ödenir. Tatil yapmayarak çalışılırsa ayrıca 1 günlük ücret daha ödenir. Böylece toplamda o gün için 2 kat ücret almaya hak kazanırlar.
3. 30 Ağustos günü Zafer Bayramı işçiler tatil yaparak çalışmazlarsa 1 günlük normal ücret ödenir. Tatil yapmayarak çalışılırsa ayrıca 1 günlük ücret daha ödenir. Böylece toplamda o gün için 2 kat ücret almaya hak kazanırlar.
4. Ramazan Bayramı; Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gündür. İşçiler tatil yaparak çalışmazlarsa 3,5 günlük normal ücret ödenir. Tatil yapmayarak çalışılırsa ayrıca 3,5 günlük ücret daha ödenir. Böylece toplamda 2 kat ücret almaya hak kazanırlar.
5. Kurban Bayramı; Arefe günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür. İşçiler tatil yaparak çalışmazlarsa 4,5 günlük normal ücret ödenir. Tatil yapmayarak çalışılırsa ayrıca 4,5 günlük ücret daha ödenir. Böylece toplamda 2 kat ücret almaya hak kazanırlar.
6. 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir. İşçiler tatil yaparak bu günlerde çalışmazlarsa 1 günlük normal ücret ödenir. Tatil yapmayarak bu günlerde çalışılırsa ayrıca 1 günlük ücret daha ödenir. Böylece toplamda 2 kat ücret almaya hak kazanırlar.
7. 29 Ekim Cumhuriyet bayramı 28 Ekim saat13.00'ten itibaren başlar ve 1,5 gündür. İşçiler tatil yaparak bu günlerde çalışmazlarsa 1,5 günlük normal ücret ödenir. Tatil yapmayarak bu günlerde çalışılırsa ayrıca 1,5 günlük ücret daha ödenir. Böylece toplamda 2 kat ücret almaya hak kazanırlar. Sadece 29 Ekimde işçiler tatil yaparak çalışmazlarsa 1 günlük normal ücret ödenir. Tatil yapmayarak bu gün ( sadece 29 Ekim günü ) çalışılırlarsa ayrıca 1 günlük ücret daha ödenir. Böylece toplamda yine 2 kat ücret almaya hak kazanırlar.

Konumuz ile ilgili örnek bir Yargıtay kararını gelin birlikte inceleyelim.

Örnek Karar:  29 Ekim Cumhuriyet Bayramının Pazar gününe denk gelmesi nedeniyle Pazar günü de çalışanlara bayram ve Pazar günü ücretlerinin birleştirilerek mi ödenmesi gerektiği konusu hakkında Yargıtay 9.Hukuk Dairesinin 2014/21706 E, 2015/35058 K, 10.12.2015 T. sayılı kararı şu şekildedir.

DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ile fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti ve genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. 
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I 

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirkete ait yolcu taşıma otobüslerinde çalıştığını, uzun yol seferlerinde iki şoför çalıştığını, davacının hiç yıllık izin kullanmadığını, dini bayramlarda ve hafta sonlarında çalıştığını, iş akdinin haksız olarak feshedildiğini iddia ederek bir kısım işçilik alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir .
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının düzensiz bir çalışma hayatı olduğunu, asgari ücret karşılığı çalıştığını, sürekli işi savsakladığını ve özen yükümlülüğünü yerine getirmediğini, şirket ortaklarından Fahri Mehmetefendioğlu'nun davacının çalıştığı otobüsü kontrol amacı ile telefon ile aradığını, otobüste tanımadığı kişilerin şoförlük ve muavinlik yaptığını tespit ettiğini, davacının bu nedenle işten çıkartıldığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, feshin haklı olduğunun davalı tarafından ispatlanamaması nedeniyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. 
D) Temyiz:
Karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
E) Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan tüm temyiz itirazları yerinde değildir. 
2- Somut uyuşmazlıkta, resmi tatil olup aynı zamanda hafta sonuna denk gelen tatil günlerine ilişkin mükerrer hesap yapılıp yapılmadığına dair denetime elverişli olmayan bilirkişi raporunun hükme esas alınması, çakışan genel tatil ile hafta tatili varsa bunların biri açısından hesap yapılması gerekirken mükerrer yapılan hesabın hüküm altına alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 10.12.2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Konumuz ile ilgili detaylar ve örnekler çokça olup, özü itibariyle kavranması için yukarıda genel anlamda değinmeye çalıştım. Umarım faydalı olur.

Kaynakça:

1. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun
2. 4857 sayılı İş Kanunu
3. Yargıtay 9. H.D. 2014/21706 E, 2015/35058 K, 10.12.2015 T. Sayılı kararı

08.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.