Gökhan İnce
SGK Müfettişi
Bilirkişi
g.ince27@outlook.com

Koronavirüs(Covid-19) Tedbirleri Çerçevesinde Mart Ayı SGK Bildirimlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ve Uygulama Örnekleri

1)GİRİŞ

Aralık ayında Çin’de ortaya çıkan korona virüs(COVİD-19) tüm kıtalara yayılarak küresel bir salgın haline gelmiştir. Çoğu ülkede salgının yayılmasını önlemek ve kontrol altında tutabilmek adına karantina ve sokağa çıkma tedbirleri uygulanmıştır. Hali hazırda da uygulanmaya devam edilmektedir. Korona virüs Türkiye’de ilk defa mart ayında görülmüştür. Salgını kontrol altında tutabilmek için gecikmeksizin birçok tedbir alınmıştır. Son günlerde hafta sonları sokağa çıkma yasakları uygulanmaya başlanmıştır.

İlk korona virüs tespitinin ardından öncelikli tedbir olarak okullar, kreşler tatil edilmiştir. 21.03.2020 24:00 dan itibaren öncelikle 65 yaş ve üzeri ile kronik rahatsızlığı olanlar sokağa çıkma yasağı getirildi. Bununla birlikte 15.03.2020 tarihinde İçişleri Bakanlığı Genelgesiyle 149.382 iş yerinin geçici süreliğine faaliyetleri durduruldu. Devamında 21 Mart 2020 saat 18.00 itibariyle  berber, kuaför, güzellik merkezlerinin faaliyetleri  durduruldu. Büyükşehirlere giriş çıkış yasağı uygulanmasına gidildi. Birçok ülkeye yapılan uçuşlar iptal edildi. Yurtdışından gelenler karantinaya alındı. Yurtdışından gelen çalışanlar riskli olarak değerlendirildi ve göreve başlamadan önce sağlık raporu alınması istenildi. Bu kapsamda tek hekim tarafından verilen sağlık raporlarının süresi Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK) tarafından 14 güne çıkarıldı.

Gerek Mart ayının 31 gün çekmesi gerekse de Korona virüsle mücadele kapsamında çalışma hayatına ilişkin ek tedbirler alınmasından dolayı, 2020/Mart ayı ücreti, çalışma gün sayısının hesaplanması ve SGK’ya bildirilmesi konularında tereddüt edilen hususlar bulunmaktadır. Kısa çalışma uygulaması nedeniyle faaliyetin durması/durdurulması veya faaliyetin azaltılması, rapor alınması, sokağa çıkma yasağı uygulaması ücretsiz izinli, ücretli izinli ve ay sonu gelmeden işten çıkma gibi durumlarda SGK bildirimleri nasıl olacaktır? Normal zamanlarda ay içindeki eksik günü olmayan sigortalıların prim ödeme gün sayıları, ilgili ayın kaç gün olduğuna bakılmaksızın 30 gün olarak SGK’ya bildirilmektedir.

Bu çerçevede, Makalemizde öncelikle kısa çalışma uygulaması açıklanacak, sonrasında korona virüs tedbirleri nedeniyle SGK bildirimlerinin nasıl yapılacağına ilişkin açıklamalar örnekler üzerinde durulacak olup son olarak normal bir dönem de Mart ayı bildirimlerinin nasıl yapıldığına ilişkin açıklamalar ve örneklere yer verilecektir.

2)KISA ÇALIŞMA VE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ

Covid-19 küresel salgını kısa çalışma başvurularında zorlayıcı neden olarak kabul edilmektedir. Zorlayıcı nedenle işyerinde faaliyetin durması veya işçiyi çalışmaktan alıkoyan bir sebebin ortaya çıkması durumunda işveren kısa çalışmaya başvurabilmekte çalışanlarda şartları sağlamaları şartıyla kısa çalışma ödeneği alabilmektedir.

Kısa çalışma kavramı üç ayı geçmemek üzere 4447 sayılı Kanunun Ek 2 nci maddesinde sayılan gerekçelerle; işyerinde uygulanan çalışma süresinin, işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılmasını veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması durumunu ifade etmektedir.

İşsizlik Sigortası Kanununda Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabileceği belirtilmiştir.

İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması ve İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması durumunda yapılan ödemeye kısa çalışma ödeneği denilmektedir.

7226 sayılı torba kanunla kısa çalışma ödeneği şartları esnetilmiş olup, son 3yıl içerisinde 600 gün olan prim şartı 450 güne, 120 gün olan hizmet akdine tabi olarak çalışma şartı 60 güne indirilmiştir.

Zorlayıcı sebeplerle kısa çalışma yapılması halinde, kısa çalışma ödeneği ödemeleri 4857 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve aynı Kanunun 40 ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlamaktadır. İş kanunun 40 maddesine göre 24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenecektir.

Bununla birlikte, İK 46 maddede “Bir işyerinde işin bir haftadan fazla bir süre ile tatil edilmesini gerektiren zorlayıcı sebepler ortaya çıktığı zaman, 24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebeplerden ötürü çalışılmayan günler için işçilere ödenen yarım ücret hafta tatili günü için de ödenir.” İfadesi yer almaktadır.

Sosyal Güvenlik Kurumu korona virüs tedbirleri kapsamında 27-kısa çalışma ödeneği ve diğer nedenler adında yeni bir eksik gün nedeni oluşturmuştur. Kısa çalışma dışında başka eksik gün nedenlerinin olması durumunda bu kod kullanılacaktır.

Kısa çalışma başvurusunun reddedilmesi durumunda Kısa çalışma ödeneği başvurusu reddedilen işverenin eksik gün nedenini değiştirebilmesi mümkündür. Bu işlemin yapılabilmesi için işyeri dosyasının bulunduğu Sosyal Güvenlik   İl Müdürlüğüne/sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğüne dilekçe ile başvurulması gerekmektedir.

Diğer taraftan Kısa Çalışma Ödeneği Alan Yabancı Uyruklu Sigortalıların Eksik Gün Bildirimleri “18-Kısa çalışma ödeneği” ile “27-Kısa çalışma ödeneği ve diğer nedenler” eksik gün nedenleri seçilerek yapılabilecektir.

3)COVİD-19 KÜRESEL SALGINI NEDENİYLE FAALİYETİN TAMAMEN DURMASI VE KISA ÇALIŞMA YAPILMASI DURUMUNDA SGK BİLDİRİMLERİ

İşyeri faaliyetinin tamamıyla durduğu/durdurulduğu durumlarda İş kanununun 40 maddesi gereğince ilk 7 günlük bekleme süresi içerisindeki çalışılmayan süreler için yarım ücret ödenme zorunluluğu bulunmaktadır.

İşyeri faaliyeti durduğundan ve Yargıtay içtihatlarına göre kısa çalışma süresinde iş sözleşmesi askıda olarak değerlendirildiğinden dolayı faaliyetin durduğu veya durdurulduğu ilk 7 günlük bekleme süresi içerisindeki çalışılmayan süreler için ödenen yarım ücretin SGK’ya bildirilip bildirilmeyeceği konusu uzunca bir süre tartışılmıştır.

SGK Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü internet sitesine konulan sunumda yer verilen örneklere göre ilk yedi günlük bekleme süresi içerisinde çalışılmayan günler için ödenen yarım ücret prime esas kazanç alt sınırının altında olmamak üzere SGK’ya prim günü karşılığı bildirilecektir. Bu çerçevede, faaliyetin durdurulması veyahut azaltılması durumunda ilk 7 gün içerisinde çalışılmayan süreler için yarım ücret ödenecek ve prim günü karşılığında SGK’ya bildirilecektir.

Faaliyetin azaltılması durumunda da, kısa çalışma uygulamasına Covid-19 zorlayıcı sebebi nedeniyle gidildiğinden dolayı, kısa çalışmaya başlanılan ilk 7 gün içerisindeki çalışılmayan günler içinde yarım ücret ödenmesi gerektiği değerlendirilmiştir. Kısa çalışmaya zorlayıcı sebep dışında başka bir sebeple gidilseydi faaliyetin azaltılması durumunda ilk 7 gün için yarım ücret ödenmesi söz konusu olmayacaktı. İŞKUR faaliyetin azaltılması durumunda ya da faaliyetin durdurulması durumunda ilk 7 gün için kısa çalışma ödeneği ödememektedir.

Örnek-1) COVİD-19 Küresel Salgını nedeniyle 15/03/2020 Pazar günü saat 24:00 itibariyle İçişleri bakanlığı genelgesiyle faaliyeti durdurulan ve kısa çalışmaya başvuran bir işyerinin 2020/Mart ayı bildirimi nasıl olacak. Burada çalışan işçilerin prime esas günlük kazançlarının 200 TL olduğu kabul edildiğinde;

Faaliyetin durdurulduğu ilk hafta 16/03/2020 pazartesi ile 22/03/2020 Pazar gününü kapsamaktadır. Bu ilk haftanın ücreti yarım ücret olarak ödenecek ve 7 prim ödeme günü olarak SGK’ya bildirilecektir. Ayın geri kalan günlerinde çalışma olmadığı da dikkate alındığında bu işyerinin 2020/Mart ayı prim ödeme gün sayısı 22 gün olacaktır. Sigortalının eksik gün bildirimi 8 gün olarak 18-Kısa çalışma ödeneği kodu ile yapılacaktır.

Örnek-2) COVİD-19 Küresel Salgını nedeniyle 15/03/2020 Pazar günü saat 24:00 itibariyle İçişleri bakanlığı genelgesiyle faaliyeti durdurulan bir işyerinin 2020/Mart ayı bildirimi, burada çalışan işçilerin prime esas günlük kazançları 160 TL olduğu kabul edildiğinde;

Faaliyetin durdurulduğu ilk hafta 16/03/2020 pazartesi ile 22/03/2020 Pazar gününü kapsamaktadır. Bu ilk haftanın ücreti yarım ücret olarak ödenecek ve 7 prim ödeme günü olarak SGK’ya bildirilecektir. Ayın geri kalan günlerinde çalışma olmadığı da dikkate alındığında Bu işyerinin 2020/Mart ayı prim ödeme gün sayısı 22 gün olacaktır.

Ancak burada, işçinin Prime esas günlük kazancı 160 TL olduğundan, brüt yarım ücreti (80 TL) prime esas kazanç alt sınırının (98, 10 TL) altında kalmaktadır. Bu durumda, faaliyetin durduğu ilk 7 günün prime esas günlük kazancı için her bir gün 98,10 TL esas alınarak bildirim yapılacaktır. Sigortalının brüt yarım ücreti (80 TL) ile prime esas kazanç alt sınırının (98, 10 TL) arasındaki fark olan 18,10 TL’ye ait sigorta priminin 18,10*0,375= 6,79 TL*7 gün= 47,53 TL’nin ödenmesinden işveren sorumlu olacaktır. Sigortalıların eksik gün bildirimi 8 gün olarak 18-Kısa çalışma ödeneği kodu ile yapılacaktır.

Örnek-3) 01/03/2020-04/03/2020 tarihleri arasında istirahatli olan, 05/04/2020 tarihinde çalışmaya başlayan, 16/03/2020- 22/03/2020 tarihleri arası yarım ücret ve ayın geri kalanın da kısa çalışma ödeneği alan sigortalı için eksik gün sayısı 12 gün olarak 27- Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler kodu ile bildirilecektir.

4)COVİD-19 KÜRESEL SALGINI SEBEBİYLE FAALİYETİNİ EN AZ 1/3 ORANINDA AZALTAN İŞYERLERİNİN SGK BİLDİRİMLERİ

Kısa Çalışma Ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik 7 maddesinde yer alan fıkralar incelendiğinde, kısa çalışma ödeneğinin süresi en fazla üç ay olduğu, İşyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde, çalışılmayan süreler için aylık olarak hesaplanacağı, kısa çalışma ödeneğinin, uygunluk tespitinde belirtilen süreyi aşmamak kaydıyla fiilen gerçekleşen kısa çalışma süresi üzerinden verileceği, Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarının, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve İŞKUR tarafından ödeneceği anlaşılmaktadır.

Covid-19 zorlayıcı sebebi nedeniyle işyeri faaliyetinin en az 1/3 oranında azaltılması durumu haftalık en fazla 30 saatlik çalışma yapılmasını ifade etmektedir. Bu durumda SGK bildirimleri oranlama yöntemiyle yapılacaktır. Oranlama sonucunda küsuratlı gün sayısı hesaplanması durumunda gün sayısı yukarı yuvarlanacak ve tam sayı olarak dikkate alınacaktır.

Örnek-4) İşyeri COVİD-19 zorlayıcı sebebi nedeniyle 16.03.2020 tarihinden başlamak üzere faaliyetini azaltarak kısa çalışma yapmaya başlamıştır. Kısa çalışma kapsamında işyerinde haftalık 22,5 saat çalışma yapılması durumunda, haftalık çalışma süresi olan 45 saatin ½’si oranında çalışma yapılıyordur. Bu durumda, kısa çalışmaya başlanan ilk 7 gün içerisindeki(16.03.2020-22.03.2020) 22,5/7,5=3 gün fiili çalışma yapıldığı, 4 gün ise çalışma olmadığı, zorlayıcı sebeple kısa çalışmaya başlanılan ilk 7 gün içerisindeki çalışılmayan süreler için yarım ücret ödemesi gerektiğinden dolayı, ilk 7 gün içerisindeki 4 gün için çalışanlara yarım ücret ödenecek, prime esas kazanç alt sınırından aşağı olmamak üzere 4 prim günü karşılığında SGK’ya bildirilecektir.

Ayın diğer günlerine ilişkin SGK bildirimleri orantılı olarak yapılacağından 23.03.2020-31.03.2020 günlerine tekabül eden 9 gün için (9*1/2)=4,5 prim günü 5 gün olarak dikkate alınacaktır. Mart ayı için 22+5=27 prim günü ve prime esas kazanç bildirilecektir. Sigortalıların eksik gün bildirimi 3 gün olarak ve 18-Kısa çalışma ödeneği kodu ile yapılacaktır.

5)İŞYERİNİ FAALİYETİNE DEVAM ETMESİNE RAĞMEN SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI UYGULAMASI NEDENİYLE İŞYERİNE GİDEMEYEN İŞÇİNİN SGK BİLDİRİMLERİ

Zorlayıcı sebep dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumları ifade etmektedir. İş kanununun 40 Maddesi burada yine geçerli olmaktadır. Bu defa işçiyi çalışmaktan alıkoyan bir zorlayıcı sebep söz konusudur. İşyeri faaliyetine devam etmesine rağmen çalışan elinde olmayan salgın hastalıktan kaynaklı sokağa çıkma yasağı nedeniyle iş görme edimini yerine getirememektedir. Bu nedenle iş kanunu 40 madde gereğince çalışanın işe gidemediği ilk 7 gün için işveren yarım ücret ödemek ve bunu prim günü karşılığında prime esas kazanç alt sınırından aşağı olmamak üzere SGK’ya bildirmelidir.

Sokağa çıkma yasağı nedeniyle işyerine gidemeyen işçilere ilk 7 gün sonrası ücret ödenmemesi durumunda eksik gün nedeni 10- Genel hayatı etkileyen olaylar olarak belirtilerek SGK bildirimi yapılabilir.

Örnek-5) COVİD-19 zorlayıcı sebebi nedeniyle İçişleri Bakanlığı genelge yayınlamış ve 21.03.2020 Cumartesi gününden itibaren geçerli olmak üzere 65 yaş ve üzeri ile kronik rahatsızlığı olanlara sokağa çıkma yasağı getirilmiştir. Kronik rahatsızlığı olan bir kişi işyeri faaliyetine devam etmesine rağmen 22.03.2020 tarihinde itibaren zorlayıcı sebep nedeniyle işe gidemeyecektir. Hafta tatilinin Pazar günü olduğu ve işçinin ay içerisinde eksik gününün olmadığını düşünürsek, 22.03.2020 tarihine ilişkin hafta tatili ücretini hak ettiğinden, prim günü karşılığı SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir

Bu çerçevede, zorlayıcı sebeple çalışılamayan ilk 7 gün 23/03/2020-29/03/2020 tarih aralığı olacaktır. Bu tarih aralığında sigortalıya yarım ücret ödenecektir. Bu sigortalının ayın kalan günlerinde de ücret almadığını düşünürsek, 2020/Mart ayı SGK prim ödeme günü 29 gün olacaktır. Sigortalının eksik gün bildirimi 1 gün olarak ve 10. Genel hayatı etkileyen olaylar kodu ile yapılaması uygun olacaktır.

6) COVİD-19 NEDENİYLE 14 GÜN İŞ GÖREMEZLİK RAPORU ALAN ÇALIŞANIN SGK BİLDİRİMLERİ

Koronavirüsle mücadele çerçevesinde SGK yurt dışından gelen kişiler için karantina süresince geçici iş göremezlik ödemesinde bulunmasına yönelik düzenleme yapılmıştır. Bu kapsamda, Yurt dışından gelen kişilere karantina süresince “Z03.8 (Şüpheli hastalıklar ve durumlar için diğer gözlem) ve Z03.9 (Şüpheli hastalık veya durum için gözlem, tanımlanmamış)” tanısı konularak, tek hekim tarafından 14 güne kadar istirahat raporu düzenlenmesi durumunda bu raporlara istinaden SGK tarafından 14 gün geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi kararlaştırılmıştır.

Örnek-6) Mart ayı başında geçici olarak yurtdışına göreve giden ve 14.03.2020 Cumartesi yurtdışından dönen işçi korona virüs belirtileri nedeniyle aynı gün gözlem altına alınmış ve 14/03/2020-27/03/2020 döneminde 14 günlük iş göremezlik raporu düzenlenmiştir. İşçi bu dönemde SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği almıştır. Ayrıca bu dönemde işvereni tarafından atıfet kabilinden bir ödeme yapılmamıştır. İşçinin iyileştiği ve ayın geri kalan günlerinde çalıştığı varsayıldığından işçinin 2020/Mart dönemi prim günü bildirimi 31-14=17 gün olacaktır.

Diğer taraftan, geçici iş göremezlik ödeneği ile normal günlük kazanç arasındaki farkın ödenmesi, geçici iş göremezlik ödeneğinin işçiden alınarak tam ücret ödenmesi veya geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın tam ücret ödenmesine devam edilmesi durumunda söz konusu işçinin 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 30 olacaktır.

7)MART AYI İÇİNDEKİ ÇALIŞMALARI TAM OLAN SİGORTALILARIN PRİM ÖDEME GÜN SAYILARININ HESAPLANMASI

Mart ayı içindeki çalışmaları tam olan sigortalıların prim ödeme gün sayıları, 2020 yılı Mart ayının 31 gün olduğuna bakılmaksızın 30 gün olarak SGK’ya bildirilecektir.

Örnek-7) (A) sigortalısının, özel sektöre ait bir işyerinde 2020/Mart ayının tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı, Mart ayının 31 gün olduğu üzerinde durulmaksızın 30 olarak SGK’ya bildirilecektir.

8)MART AYI İÇİN DE İŞE BAŞLAYAN SİGORTALILARIN PRİM ÖDEME GÜN SAYILARININ HESAPLANMASI

MART ayının ilk gününde işe başlamış ve ayın tamamı için ücret almaya hak kazanmış olan sigortalıların, Mart ayındaki prim ödeme gün sayıları yine 30 gün olacaktır. Ancak, Mart ayı içinde işe giren sigortalıların prim ödeme gün sayıları, işe giriş tarihleri ve Mart ayının kaç gün olduğuna bakılarak parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Örnek-8) (A) Sigortalısının, özel sektöre ait bir işyerinde 17/03/2020 tarihinde işe başladığı ve işe başladığı tarihten itibaren ayın kalan günlerinin tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, söz konusu sigortalının 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 17 Mart 2020-31 Mart 2020 tarih aralığındaki gün sayılarının toplamı olmak üzere 15 gün olarak SGK’ya bildirilecektir.

9)MART AYI İÇİNDE İŞTEN AYRILAN SİGORTALILARIN PRİM ÖDEME GÜN SAYILARININ HESAPLANMASI

Mart ayının son gününde çalıştıktan sonra işten ayrılmış ve ayın tamamı için ücret almaya hak kazanmış olan sigortalıların Mart ayı prim ödeme gün sayıları 30 gün olarak bildirilecektir. Ancak, Mart ayı içinde işten ayrılan sigortalıların prim ödeme gün sayıları, işten çıkış tarihleri ile Mart ayının kaç gün olduğuna bakılarak parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Örnek-9) (K) sigortalısının, özel sektöre ait bir işyerinde 19/03/2020 tarihinde çalıştıktan sonra işten ayrıldığı ve işten ayrıldığı tarihe kadar olan sürelerin tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, söz konusu sigortalının 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 19 olacak ve işten çıkış tarihi 19/02/2020 olarak SGK’ya bildirilecektir.

10)MART AYINDA İŞE BAŞLAYAN VE MART AYI İÇİNDE İŞTEN AYRILAN SİGORTALILARIN PRİM ÖDEME GÜN SAYILARININ HESAPLANMASI

Mart ayının ilk günü işe başlayıp son günü işten ayrılan ve ayın tamamı için ücret almaya hak kazanmış olan sigortalıların ilgili ay/dönemdeki prim ödeme gün sayıları 30 gün olacaktır.

Bunun dışında, işe başladığı Mart ayı içinde işten ayrılan sigortalıların Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı sigortalının işe giriş tarihi ve işten çıkış tarihleri dahil kaç gün olduğuna bakılarak, parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Örnek-10) (B) sigortalısının, özel sektöre ait bir işyerinde 10/03/2020 tarihinde işe başlayıp 21/03/2020 tarihinde işten ayrıldığı ve işe başlayıp ayrıldığı sürelerin tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, söz konusu sigortalının işe başlama tarihi 10/03/2020 olarak, işten ayrılış tarihi 21/03/2020 olarak, 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı ise 12 olarak SGK’ya bildirilecektir.

11)MART AYI İÇİNDE BAZI GÜNLERDE ÇALIŞMAMIŞ VE ÇALIŞMADIĞI GÜNLER İÇİN ÜCRET ALMAMIŞ SİGORTALILARIN PRİM ÖDEME GÜN SAYILARININ HESAPLANMASI

11.1. Mart ayı İçinde İşe Girişi veya İşten Çıkışı Bulunmayan Sigortalılar Yönünden

Mart ayı içinde işe girişi veya işten çıkışı bulunmayan, çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) Mart ayının bazı günlerinde çalışmayan ve çalışmadığı günler için de ücret almayan sigortalıların Mart ayındaki prim ödeme gün sayıları, Mart ayının gün sayısından, ücret almaya hak kazanılmamış gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Örnek-11) (A) Sigortalısının Özel sektöre ait bir işyerinde çalıştığı, 2020/Mart ayında 10 gün ücretsiz izinli olduğu ve ayın kalan günlerinin tamamı için ücret almaya hak kazanmış olduğu varsayıldığında, söz konusu ayda 31 gün bulunması ve sigortalının 10 gün eksik çalışmış olması nedeniyle, bahse konu sigortalının 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 21 olacaktır.

11.2.Mart Ayı içinde İşe Girişi veya İşten Çıkışı Bulunan Sigortalılar Yönünden

Mart ayı içinde işe başlayan veya işten ayrılan sigortalıların, aynı zamanda çeşitli nedenlerle (istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi) Mart ayı içinde hak kazanılmış hafta tatili dışında, çalışmadığı ve çalışmadığı günler içerisinde ücret almadığı günlerin bulunması durumunda,  Mart ayı prim ödeme gün sayısı, ücret alınan gün sayısı esas alınmak suretiyle, başka bir ifade ile Mart ayı gün sayısından, işe başladığı tarihten önceki gün sayısı, işten ayrıldığı tarihten sonraki gün sayısı ve ücret alınmayan gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

Örnek-12) (D) Sigortalısının Özel sektöre ait bir işyerinde 03/03/2020 tarihinde işe başladığı ve 30/03/2020 tarihinde çalıştıktan sonra işten ayrıldığı ve 2020/Mart ayında işe başladığı tarihten sonra 3 gün istirahatli bulunduğu varsayıldığında, 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 31 - 2 – 1-3  =  25 olarak SGK’ya bildirilecektir.

12)İŞVERENLERCE SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNDAN GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ ALAN SİGORTALILARA İSTİRAHATLİ OLDUKLARI SÜRELER İÇİN ÜCRET ÖDENMESİ HALİNDE PRİM ÖDEME GÜN SAYISININ HESAPLANMASI

12.1. Sigortalılara Geçici İş Göremezlik Ödeneği Aldığı Dönemde Geçici İş Göremezlik Ödeneği İle Normal Günlük Kazançları Arasındaki Fark Ücretlerinin Ödenmesi Durumunda Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması

İşverenlerce SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ile normal günlük kazançları arasındaki fark ücretlerinin istirahatli bulundukları süre boyunca işverenlerince ödenmesi durumunda, bu ödemeler  5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında değerlendirilerek prime tabi tutulacaktır.

Dolayısıyla prime tabi tutulan bu ödemelerin sigorta primine esas günlük kazanç alt sınırının altında kalması halinde, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi gereğince prime esas günlük kazanca tamamlanarak,  iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi de dahil olmak üzere prime tabi tutulması ve bu primlerin ilişkin olduğu sürelerin aylık prim ve hizmet belgesinde prim ödeme gün sayısına ilave edilmesi gerekmektedir.

Örnek-13) (D) Sigortalısının Özel sektöre ait bir işyerinde çalışmakta iken 17/03/2020 - 25/03/2020 döneminde istirahatli olması nedeniyle SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği aldığı ve işvereni tarafından kendisine bu süreler için SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ile normal günlük kazancı arasındaki fark ücretinin ödendiği varsayıldığında, söz konusu sigortalının 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 30 olacaktır. İstirahatli sürelerde işverence hiç ücret ödenmemesi halinde ise sigortalının 2020/Mart ayı prim ödeme gün sayısı 31-9=22 olacaktır.

12.2. Sigortalılara Geçici İş Göremezlik Ödeneği Aldığı Dönemde Geçici İş Göremezlik Ödeneği Dikkate Alınmaksızın Ayrıca Normal Günlük Ücretlerinin Ödenmesi Durumunda Pirim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması

İşverenlerce SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, SGK arafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın ayrıca normal günlük ücretlerinin ödendiği durumlarda, geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatlı bulundukları süreler için işverenlerince yapılan bu ödemeler,  5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında değerlendirilerek prime tabi tutulacaktır.

Dolayısıyla prime tabi tutulan bu ödemelerin sigorta primine esas günlük kazanç alt sınırının altında kalması halinde, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi gereğince prime esas günlük kazanca tamamlanarak,  iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi de dahil olmak üzere prime tabi tutulması ve bu primlerin ilişkin olduğu sürelerin aylık prim ve hizmet belgesinde prim ödeme gün sayısına ilave edilmesi gerekmektedir.

Örnek-14) (A) Sigortalısının  özel sektöre ait bir işyerinde çalışmakta iken 17/03/2020 -25/03/2020 döneminde istirahatli olması nedeniyle SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği aldığı ve işvereni tarafından kendisine bu süreler için SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın normal günlük ücretinin ödendiği varsayıldığında, söz konusu sigortalının 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 30 olacaktır. İstirahatli sürelerde işverence ücret ödenmemesi halinde ise sigortalının 2020/Mart ayı prim ödeme gün sayısı 31-9=22 olacaktır.

12.3. Sigortalılara Geçici İş Göremezlik Ödeneği Aldığı Dönemde Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin İşveren İade Edilerek Normal Günlük Ücretlerinin Ödenmesi Durumunda Pirim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması

İşverenlerce SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin işverene iade edilmesi karşılığında normal günlük ücretlerinin ödenmesi durumunda, işverenlerince yapılan bu ödemeler,  5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında değerlendirilerek prime tabi tutulacaktır.

Dolayısıyla, prime tabi tutulan bu ödemelerin sigorta primine esas günlük kazanç alt sınırının altında kalması halinde, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi gereğince prime esas günlük kazanca tamamlanarak,  iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi de dahil olmak üzere prime tabi tutulması ve bu primlerin ilişkin olduğu sürelerin aylık prim ve hizmet belgesinde prim ödeme gün sayısına ilave edilmesi gerekmektedir.

Örnek-15) (A) Sigortalısının özel sektöre ait bir işyerinde çalışmakta iken 17/03/2020 - 25/03/2020 döneminde istirahatli olduğu, bu sürede SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği aldığı ve geçici iş göremezlik ödeneğini işverene iade etmesi karşılığında normal günlük ücretinin kendisine ödendiği varsayıldığında, söz konusu sigortalının 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 30 olacaktır. İstirahatli sürelerde işverence ücret ödenmemesi halinde ise sigortalının 2020/Mart ayı prim ödeme gün sayısı 31-9=22 olacaktır.

13)HAFTA TATİLİ ÜCRETİNE HAK KAZANIP KAZANILMAMASINA GÖRE PRİM ÖDEME GÜN SAYISININ HESAPLANMASI

394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanunda, hafta içindeki çalışma süresi altı gün olarak belirlenmiş ve her altı günlük çalışma sonucu işçinin yirmidört saatten az olmamak üzere dinlendirileceği belirtilmiştir.

4857 sayılı İş Kanununda ise, genel bakımdan haftalık çalışma süresinin haftada en çok kırkbeş saat olduğu, aksi kararlaştırılmamış ise bu sürenin işyerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanacağı, 4857 sayılı Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verileceği, çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretinin tam olarak ödeneceği öngörülmüştür.

13.1. Hafta Tatiline Hak Kazanılmış Olması Durumunda Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması

Mevzuata göre sigortalıların işe başladığı ay/dönemdeki prim ödeme gün sayılarının ve prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, 394 ve 4857 sayılı Kanunlarda öngörülen hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususu da göz önüne alınacak ve hak kazanılan hafta tatili prim ödeme gün sayısına dahil edilecektir.

Örnek-16) (B) sigortalısının, özel sektöre ait bir işyerinde 09/03/2020(Pazartesi) tarihinde işe başlayıp 23/03/2020(Pazartesi) tarihinde çalışarak işten ayrıldığı ve hafta tatilinin Pazar günü olduğu varsayıldığında, sigortalı 15/03/2020 Pazar günü ve 22/03/2020 Pazar günü çalışması karşılığında hak etmiş olduğu hafta tatillerini kullandığından ve ücreti ödendiğinden, söz konusu sigortalının işe başlama tarihi 09/03/2020 olarak, işten ayrılış tarihi 23/03/2020 olarak, 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı ise 15 olarak hesaplanacak ve SGK’ya bildirilecektir.

Örnek-17) (B) sigortalısının, özel sektöre ait bir işyerinde 02/03/2020(Pazartesi) tarihinde işe başlayıp 14/02/2020(Cumartesi) tarihinde çalışarak işten ayrıldığı ve işyerindeki hafta tatili uygulamasının Pazar günü olduğu varsayıldığında, sigortalı 09/02/2020 ile 15/02/2020 Pazar günleri çalışması karşılığında hak etmiş olduğu hafta tatilleri kullanması ve ücretinin ödenmesi gerektiğinden, söz konusu sigortalının işe başlama tarihi 02/03/2020 olarak, işten ayrılış tarihi 15/03/2020 olarak, 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısının ise 14 olarak hesaplanarak SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir.

13.2. Hafta Tatiline Hak Kazanılmamış Olması Ve Hafta Tatili Ücretinin Ödenmemesi Durumunda Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması

Hafta tatiline hak kazanmadıkları halde hafta tatili yapan sigortalılara, kullanmış oldukları hafta tatili için ücret ödenmesi zorunlu olmadığından, bu sürelerin prim ödeme gün sayısının hesaplanması sırasında dikkate alınmamaktadır.

Bu durumda 5510 sayılı Kanunun 86’ncı maddesinin dördüncü fıkrasına istinaden, ay içindeki eksik çalışmaya (hafta tatiline) ilişkin puantaj kaydının yasal süresi içinde SGK’ya verilmesi gerekmektedir.

Örnek-18) (B) sigortalısının, özel sektöre ait bir işyerinde 11/03/2020(Çarşamba) tarihinde işe başladığı ve hafta tatilinin Pazar günü kullandırıldığı, 15/03/2020 Pazar günü henüz hafta tatili hak kazanmadan hafta tatilini kullandığı ve işveren tarafından bu güne ilişkin ücret ödemesi yapılmadığı varsayıldığında, söz konusu sigortalının işe başlama tarihi 11/03/2020 olarak, 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısının ise 11/03/2020-31/03/2020 tarihleri dahil 21 gün olduğu, ancak hak kazanılmayan ve ücreti ödenmemesine rağmen kullanılan 1 günlük hafta tatili gününün olduğu dikkate alındığında 21-1= 20 gün olarak hesaplanması ve SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir.

13.3. Hafta Tatiline Hak Kazanılmamış Olmasına Rağmen Hafta Tatilinin Kullanılması Ve Hafta Tatili Ücretinin Ödenmesi Durumunda Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması

Hak kazanılmadığı halde kullanılmış olan hafta tatili için ücret ödenmesi halinde, bu sürelere ilişkin ücretler de prime esas kazanca dahil edileceğinden, bu durumda bahse konu süreler prim ödeme gün sayısına dahil edilecektir.

Örnek-19) (B) sigortalısının, özel sektöre ait bir işyerinde 11/03/2020(Çarşamba) tarihinde işe başladığı, işyerinde hafta tatilinin Pazar günü olarak uygulandığı, 15/03/2020 Pazar günü henüz hafta tatili hak kazanmadan hafta tatilini kullandığı ve işveren tarafından bu güne ilişkin hafta tatili ücretinin ödendiği varsayıldığında, söz konusu sigortalının işe başlama tarihi 11/03/2020 olarak, 2020/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısının ise 11/03/2020-31/03/2020 tarihleri dahil 21 gün olarak, dolayısıyla hak kazanılmayan ama kullandırılarak ücreti ödenen 1 günlük hafta tatili gününün de prim ödeme gün sayısından düşülmeden 21 gün olarak SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir.

SONUÇ

Korona virüsle mücadele tedbirleri ile birlikte SGK mevzuatla tam olarak açıklanmayan hususların olması birçok konuyu yoruma açık hale getirdiğinden uygulama ve yorum farklılıkları çoğalmıştır. Bazı konulara ilişkin olarak da düzenleme yapılması ve açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.

Kısa çalışma başvurularıyla birlikte, uygulayıcılar açısından Sigortalıların prim ödeme gün sayısının belirlenmesi, ücretinin hesaplanması, aylık prim ve hizmet belgelerinin hazırlanması, SGK’ya bildirilmesi ve eksik gün kodlarının kullanımının nasıl olacağı konuları önem kazanmıştır.

Makalemizde kısa çalışma, kısa çalışma uygulanması, sokağa çıkma yasağı ve raporlu bulunma durumlarındaki SGK bildirimleri ile normal koşullardaki SGK bildirimlerinin nasıl olacağı örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır.

Kaynaklar

5510 Sayılı Kanun

4857 Sayılı Kanun

4447 Sayılı Kanun

394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanunda

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği

SGK İşveren Uygulama Tebliği

Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik

4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Geçici 24 Üncü Maddesi Kapsamında Yapılacak Nakdi Ücret Desteği Uygulamasına İlişkin Usul Ve Esaslar

Kısa Çalışma Ödeneği İle İlgili Sosyal Güvenlik Mevzuatı Açısından Bilinmesi Gerekenler(Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü sunumu).

*BU YAZIDA YER ALAN GÖRÜŞLER TÜMÜYLE YAZARINA AİT OLUP, HİÇBİR ŞEKİLDE GÖREV YAPTIĞI KURUMU BAĞLAMAZ, YAZARIN GÖREV YAPTIĞI KURUMUN GÖRÜŞÜ OLARAK KULLANILAMAZ VE DEĞERLENDİRİLEMEZ.

27.04.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.