Hızla yayılan Koronavirüs(COVİD-19) küresel salgını nedeniyle çoğu ülkede ölümler gerçekleşmektedir. Farklı kıtalardaki ülkeler birçok tedbir almakla birlikte kısmi olarak veyahut ülke genelinde geçerli olmak üzere karantina ilan etmektedirler. Ülkemizde küresel salgın yaygınlaşmadan önce birçok tedbir alınmış olup gerek duyulması durumunda yeni tedbirler alınmaya devam edilecektir. Küresel Salgın ülkemizde henüz çok az sayıda insana bulaşmıştır. Salgının yayılmaması için alınan tedbirler yanında insanların zorunda kalmadıkça kalabalık ortamlarda bulunmamaları, kişisel hijyen kurallarına dikkat etmeleri ve birbirleri ile temas etmemeleri çok önemlidir. Bu durumda vatandaşların kamu kurum ve kuruluşlarıyla olan işlemleri için e-devlet kanalını kullanmaları gündeme gelmiştir.
Bilgisayar ve internet teknolojilerinin gelişimi ile birlikte dünya tümüyle birbirine bağlı hale gelmiştir. Tüm dünyada birçok işlem bilgisayarlar ve internet aracılığıyla gerçekleştirilebilmektedir. Avrupa ülkeleri arasında, seçimlerde dahi sandığa gidilmeyen, evlerinde bulunup bilgisayar üzerinden oy kullanan vatandaşların olduğu ülkeler yer almaktadır. Ülkemizde kamusal intra çalışmaları devam etmekle birlikte e-devlet kanalı üzerinden sunulan birçok hizmet bulunmaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu ülke nüfusunun tamamına hizmet verdiğinden dolayı vatandaşların sıklıkla müracaat ettikleri bir kamu kurumudur. Bundan dolayı vatandaşlarımızın, küresel salgına maruz kalmamaları veyahut salgından olabildiğince az etkilenmeleri için Sosyal Güvenlik Kurumu ile olan iş ve işlemlerini e-devlet kanalı aracılığıyla gerçekleştirmeleri önemlidir.
Makalemizde öncelikle siber uzay kavramı ve internet kullanımı üzerinde durulacak, sonrasında Siber Uzay ve Sosyal Güvenlik Kurumu değerlendirilecek, son olarak da Sosyal Güvenlik Kurumunun siber uzayda vatandaşlara yönelik olarak sunmuş olduğu hizmetlere kategorik olarak yer verilecektir.
Siber uzay kavramı yerine elektronik ortam, sanal ortam, sanal dünya, siber alan, siber ortam gibi farklı kavramlar kullanıldığı bilinmektedir. Makalemizde siber uzay kavramı dikkate alınacaktır.
2016 yılında yayınlanmış olan Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve 2016-2019 Eylem Planı’nda Siber Uzay “Tüm dünyaya ve uzaya yayılmış durumda bulunan bilişim sistemlerinden ve bunları birbirine bağlayan ağlardan oluşan ortam” olarak tanımlanmıştır.[1]
En son 31.12.2019 tarihinde güncellenen Dünya İnternet Kullanıcıları ve 2019 Nüfus İstatistikleri verilerine göre tahmini Dünya Nüfusu yaklaşık 7.8 milyardır. İnternet kullanıcı sayısı 4,5 milyardır. Bu rakamlar dikkate alındığında yaklaşık olarak Dünya nüfusunun %59’u internet kullanmaktadır.[2] Diğer taraftan, ülkemizdeki internet kullanımına yönelik Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan bilgi toplumu istatistiklerini incelediğimizde, 2019 yılında girişimlerde bilgisayar kullanım oranının %96,7, internet erişimi oranının %94,9, web sitesi sahipliği oranının %66,6 olduğu anlaşılmaktadır. 2018 yılı Hanelerdeki bilgisayar kullanım oranının %59,6 olduğu, 2019 yılı internet kullanım oranının %75,3 olduğu, internet erişim oranının %88,3 olduğu görülmektedir.[3]
Bu oranları TÜİK’in geçmiş yıllara ilişkin bilgi toplumu istatistikleri ile karşılaştırdığımızda ülkemizde siber uzay kullanımının her geçen yıl hızla arttığı anlaşılmaktadır. Özellikle hanelerdeki artış oranı girişimlerdekine kıyasla çok daha yüksektir. Bu veriler siber uzayın ve siber uzayda sunulan hizmetlerin ne kadar önemli olduğunu ve Endüstri 4.0 döneminde daha da önemli olacağını ortaya koymaktadır.
Türkiye’nin internet erişim ve kullanımın oranlarının Dünya ortalamasının üzerinde olduğu görülmektedir. Bunun sebepleri arasında akıllı cihazların(tablet, telefon) yaygınlaşması, kurum ve kuruluşların bilgi işlem sistemlerini yoğun kullanması ve otomasyona geçmesi, siber uzayda sunulan hizmetlerin arttırması, bazı kurum ve kuruluşların paydaşlarından zorunlu olarak siber uzayı kullanmalarını istemeleri, işlemlerin siber uzay aracılığıyla yapılmasının çok büyük kolaylık sağlaması olduğu değerlendirilmektedir.
Bu çerçevede, ülke nüfusunun tamamını yakından ilgilendiren, içinde bulunduğu çağdaki tüm gelişmeleri yakından takip eden ve gelişen teknolojiyi içselleştiren Sosyal Güvenlik Kurumu da bilgi işlem sistemlerini etkin bir şekilde kullanmakta, çoğu hizmetlerde otomasyona geçiş yapmakta ve paydaşlarına yönelik hizmetleri siber uzayda sunmaktadır.
12 Mayıs 2010 tarihli ve 27579 sayılı resmi gazetede yayınlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin Tanımlar başlıklı 4 üncü maddesinin d bendinde e-sigorta kavramına yer verilmiş olup, e-sigorta; “İşveren, alt işveren, sigortalı, genel sağlık sigortalısı, hak sahibi ve diğer ilgili kişi ve kuruluşlarca bu Yönetmelikte belirtilen belgelerde yer alan bilgileri internet, elektronik ve benzeri ortamda Kurumun veri tabanına aktarılmasını ve bu şekilde aktarılan bilgiler ve talepler ile Kurumca yürütülen sosyal sigorta işlemleri sonuçlarından uygun görülenlerin işveren, sigortalı, hak sahibi ve diğer ilgili kişi ve kuruluşlara verilmesini sağlayan elektronik portal” olarak tanımlanmıştır. Bu tanımı Sosyal Güvenlik Kurumunun siber uzayı olarak değerlendirebiliriz.
5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanununun 3 üncü maddesinde Sosyal Güvenlik Kurumunun amacı sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve malî açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlarda sosyal güvenlik sistemini yürütmek” olarak belirlenmiştir. Aynı maddede kurumun görevleri de yer almaktadır. Bu maddede Kurumun görevleri arasında “Hizmet sunduğu gerçek ve tüzel kişileri hak ve yükümlülükleri konusunda bilgilendirmek, haklarının kullanılmasını ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesini kolaylaştırmak” yer almaktadır. Görüleceği üzere Sosyal Güvenlik Kurumunun amaçlarından birisinin kolay erişilebilir bir sosyal güvenlik sistemini yürütmek olduğu, görevleri arasında ise Hizmet sunduğu gerçek ve tüzel kişilerin haklarının kullanılmasını ve yerine getirilmesini kolaylaştırmak olduğu anlaşılmaktadır.
Günümüzde tüm kurum ve kuruluşlar hem kurum ve kuruluş için hem de paydaşları için siber uzayda çeşitli uygulamalar sunmaktadırlar. Sosyal Güvenlik Kurumunun Paydaşları arasında Kamu Kurumları, Vatandaş, İşveren ve Sağlık Hizmet Sunucuları bulunmaktadır.
Bu çerçevede sosyal güvenlik kurumu teknolojik gelişmeleri yakından takip etmekte ve bu gelişmeleri dikkate alarak paydaşlarının haklarının kullanılmasını ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesine yönelik e-uygulamalar geliştirmektedir. Her geçen gün hizmet odaklı anlayışı ön planda tutarak yeni e-uygulamalar geliştirmekte ve paydaşlarına yönelik farklı hizmetleri de siber uzayda sunmaya başlamaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu Siber uzaydaki varlığını intranet(Kurum içi portal) ile e-devlet, e-sgk, google play, apple store ve Windows store üzerinde sürdürmektedir. Bu çerçevede Sosyal Güvenlik Kurumu paydaşlarına büyük kolaylık sağlayan elektronik uygulamaları hayata geçirmiştir. Makalemizde Sosyal Güvenlik Kurumunun siber uzayda sunmuş olduğu uygulamalardan vatandaşlara yönelik olanları ele alacağız. Vatandaşlara yönelik olarak Siber Uzayda yer alan uygulamalar e-sgk ve e-devlet üzerinden sunulmaktadır.
4.1) SİGORTALILIK UYGULAMALARI
Vatandaşlarımız Sosyal Güvenlik Kurumuna fiilen müracaat etmeksizin doğum borçlanması, askerlik borçlanması, SGK tescil ve hizmet dökümü belgesinin temin edilmesi, 4A hizmet dökümü belgesini, iş göremezlik ödemesi tutarlarını, evrak takibi işlemlerini ve prim ödeme işlemleri yanında daha birçok işlemi yapabilmekte ve birçok bilgiyi öğrenebilmektedir. ALO 170 iletişim merkezi de vatandaşlar için önemli bir yere sahiptir. Vatandaşlar ALO 170 iletişim hattını arayarak hem talepte bulunabilme hem de daha önceden yapmış oldukları başvuruların sonucunun öğrenilebilme hakkına sahiptir.
Bu çerçevede vatandaşların aşağıda yer verilen konulardan hangisi hakkında talepte bulunmak veya bilgi sahibi olmak istiyorlarsa ilgili linke tıklamaları ve e-devlet sistemine giriş yapmaları yeterli olacaktır.
4.2) Emeklilik Uygulamaları
Vatandaşların yoğun olarak işlem yaptıkları konular arasında emeklilik önemli bir yer tutmaktadır. Emekliliğin birçok yönü bulunmaktadır. Vatandaşlarımız Sosyal Güvenlik Kurumuna fiilen müracaat etmeksizin banka ve adres değişikliği işlemini yapabilecek, emekli aylık bilgilerini, ne zaman emekli olacaklarını, emekli aylıklarından yapılan kesintileri ve daha birçok bilgiyi öğrenebileceklerdir.
Bu çerçevede vatandaşların aşağıda yer verilen konulardan hangisi hakkında talepte bulunmak veya bilgi sahibi olmak istiyorlarsa ilgili linke tıklamaları ve e-devlet sistemine giriş yapmaları yeterli olacaktır.
4.3) Sağlık Uygulamaları
Vatandaşlarımızın çoğunlukla iş ve işlem yapma ihtiyacı duyduğu konular arasında ilaç kullanım süresi ve rapor bilgisi sorgulama, muayene katılım payı sorgulama, kurum ile sözleşmeli sağlık tesisi sorgulama, medikal market sorgulama gibi konular bulunmaktadır. Bu konular ve aşağıda tanımı ve linki verilen birçok konuda vatandaşlar Sosyal Güvenlik Kurumuna gitmeden bilgi sahibi olabilirler.
Bu çerçevede vatandaşların aşağıda yer verilen konulardan hangisi hakkında talepte bulunmak veya bilgi sahibi olmak istiyorlarsa ilgili linke tıklamaları ve e-devlet sistemine giriş yapmaları yeterli olacaktır.
Koronavirüs(COVİD-19) küresel salgını ile mücadele tüm dünyanın birinci önceliği haline gelmiştir. Hem devletin hem de vatandaşların duyarlı olmaları küresel salgının hızla yayılmaması için çok önemlidir. Bu çerçevede vatandaşlarımız kamu kurum ve kuruluşlarında yapacakları işlemlerini hizmet altyapısının uygun olması ve hizmetin siber uzayda sunulmuş olması durumunda öncelikle e-devlet kanalı üzerinden gerçekleştirmeli, eğer yapmak istedikleri iş ve işlem acil değil ise küresel salgın riski ortadan kalkana kadar ertelemelidirler. Siber uzayda hizmet veren kurumların da vatandaşları e-devlet kanalına yönlendirmeleri bireysel farkındalığın arttırılması adına gereklidir.
Vatandaşlarımızın Sosyal Güvenlik Kurumunun sunduğu hizmetlerden kesintisiz olarak faydalanabilmesi için öncelikle SGK Cep Telefonu Bilgisi Beyan uygulamasını kullanarak cep telefonu numaralarını SGK bilgi işlem sitemine kayıt etmeleri veyahut güncellemeleri yararlı olacaktır. Çünkü Sosyal Güvenlik Kurumu cep telefonu kaydı olan vatandaşlara bazı projeler kapsamında SMS ile ücretsiz bilgilendirme yapmaktadır. Bununla birlikte, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından faaliyete geçirilen ALO 170 iletişim merkezi hakkında bilgi sahibi olmaları ve bu hattı kullanmaları da etkili olacaktır.
Bilişim Sistemlerini yoğun olarak kullanan Sosyal Güvenlik Kurumu paydaşlarını ilgilendiren hizmetlerin büyük bir çoğunluğunu siber uzayda sunmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu koronavirüsle mücadele kapsamında vatandaşları yazılı/görsel basını ve sosyal medya platformlarını kullanmak suretiyle e-devlet kanalına yönlendirmektedir. Buna ilişkin kamu spotu da yayınlanabilir. Sosyal Güvenlik Kurumu siber uzayda sunmuş olduğu hizmetlere her geçen gün yenisini eklemektedir.
Sonuç olarak vatandaşların, Sosyal Güvenlik Kurumu ile olan işlemlerini ve başvurularını e-devlet kanalı üzerinden ve Alo 170 iletişim merkezi aracılığıyla yapması durumunda SGK’ya fiilen müracaat etmelerine gerek kalmayacaktır. Böylelikle hem daha az emek harcayacak hem de zamandan tasarruf edeceklerdir. Ayrıca koronavirüs küresel salgınından da mümkün olduğunca korunmuş olacak ve küresel salgının yayılmasını önlemiş olacaklardır.
[1] Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, 2016-2019 Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi, Ankara, 2016.
[2] http://www.internetworldstats.com, (Erişim: 16.03.2020).
[3] http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028, (Erişim: 16.03.2020).
20.03.2020
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.