Fuat Tekgül
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
fuattekgul02@gmail.com

Önceki Dönemlerden Yüklenilen KDV’nin Talebi Halinde İade Talepleri

(52 Seri no’lu KDV tebliği 16.madde)

KDV genel uygulama tebliğine 52 Seri no’lu KDV tebliği 16.maddesi; ‘’Tam istisna kapsamında işlemleri bulunan mükelleflerin bu işlemler nedeniyle yüklendikleri KDV'nin, yüklenildiği dönem ile iadenin talep edildiği dönem arasındaki KDV beyannamelerinde yer alan devreden KDV ile karşılaştırılmaksızın iadenin talep edildiği dönem beyannamesindeki toplam indirim KDV ile karşılaştırılarak iade talebi sonuçlandırılır.” İfadesi ile geçmiş dönemlerden yüklenilen alımlara ait KDV konusunda nasıl hareket edileceğine ilişkin düzenleme yapılmıştır.

KDV iadelerinin dayanağı olan 3065 sayılı KDV kanunu 32. Maddesinde ‘’ Bu Kanunun 11, 13, 14 ve 15 inci maddeleri ile 17’nci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmesi şartıyla Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur.’’ Denilmektedir.

52 seri no’lu KDV tebliği ile tam istisna kapsamındaki iade talepleri için yapılan düzenleme aşağıda belirtilen istisnaları kapsamaktadır.

• KDVK 11.Madde ‘’ Mal ve Hizmet İhracatı’’
• KDVK 13.Madde ‘’ Araçlar, kıymetli maden ve petrol aramaları ile ulusal güvenlik harcamaları ve yatırımlarda istisna’’
• KDVK 14.Madde ‘’ Transit Taşımacılık’’
• KDVK 15.Madde ‘’ Diplomatik istisna’’
• KDVK 17/4.s Madde ‘’ Engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları teslimi’’           

Tam istisna kapsamında yapılan KDV iade taleplerinde ibrazı zorunlu belgelerden biri olan yüklenilen KDV listesindeki alımın önceki dönemlere ait olması ve alıma ait dönem ile iade talep edilen dönemin aynı dönem olmaması halinde bazı vergi dairelerinde devreden KDV yönünden kıyaslama yapılmakta idi. Kıyaslama sonucu aradaki dönemlerin herhangi birinden devreden KDV tutarının yüklenim konusu yapılan KDV tutarının altında kalması halinde düşük olan tutar kadar KDV’nin yüklenim konusu yapılabileceği yönünde vergi idaresi eleştirileri bulunmakta idi.

Örneği bu konu ile ilgili olarak KDV Genel Uygulama Tebliğ tarihi olan 26.04.1014 tarihi öncesi Trabzon Vergi Dairesi Müdürlüğünün bahsi geçen eleştirisine istinaden Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 14.08.2009 tarih ve 78233 sayılı yazısında belirtildiği şekilde uygulama yapılması gerektiği belirtilmiştir. Mezkûr yazıda özet olarak ‘’ …iade hakkı doğuran işlemler nedeniyle yüklenilen vergilerin bu işlemlerin beyan edildiği beyannamede yer alan sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi ile kıyaslanacağı, kıyaslama sonucunda iadesi gereken verginin büyük olması halinde sonraki döneme devreden verginin iade edileceği, küçük olması halinde yüklenilen vergilerin iade olunacağı.’’ belirtilmiştir.

Türk Vergi sisteminde yazımız tarihi itibariyle mal teslimi ve hizmet ifaları KDVK 28.maddesi gereği % 1, % 10, % 20 olmak üzere 3 farklı KDV oranı üzerinden vergilendirilmektedir. Farklı orana tabi alış ve satışları olan mükelleflerin devreden KDV’leri teslim veya hizmet bedeline ait KDV’nin yüksek olması halinde yapılan alım işletmede stok olarak bulunduğu halde devreden KDV tutarı azalmakta veya eriyerek ödenecek KDV çıkmaktadır. Bu durum KDV literatüründe ‘’indirim yolu ile giderilme ‘’ şeklinde ifade edilmektedir.

Söz konusu durumda, tam istisna kapsamında örneğin ihraç edilen malın teslimi alım tarihinden sonraki dönemlerde gerçekleştiğinde aradaki dönemlerde devreden KDV’nin yetersiz olması veya devreden KDV kalmaması halinde ihraç konusu mala ait KDV’nin ‘’indirim yolu ile giderildiğinden’’ yüklenim konusu yapılıp yapılamayacağı ihtilaf konusu olabilmektedir. Söz konusu ihtilafın doğmasına ilişkin durum aşağıdaki örnekte açıklanmaya çalışılmıştır.

DEVİR KIYASLAMA İŞLEMİNE ÖRNEK;

İhraç Konusu malın alım yapıldığı dönem	2024/Mart
İhraç edildiği Dönem	2024/Haziran
İhraç konusu mala ait (yüklenilebilir) KDV tutarı	100.000 TL
2024/Nisan devreden KDV	150.000 TL
2024/Mayıs devreden KDV	50.000 TL
İhraç edildiği Dönem (2024/Haziran) Yüklenilen KDV	100.000 TL
İhraç edildiği Dönem (2024/Haziran) Önceki Dönem Devreden KDV	50.000 TL
İhraç edildiği Dönem (2024/Haziran) Bu Döneme ait İndirilecek KDV	100.000 TL
İhraç edildiği Dönem (2024/Haziran) Toplam indirim KDV	150.000 TL
YÜKLENİLEBİLECEK KDV (2024/Haziran Dönemi)	50.000 TL **

Yukarıdaki örneğe göre iade dönemi olan 2024/Haziran döneminde yurt dışı edilen ihraç konusu mala ait 100.000 TL KDV’nin, alım dönemi olan 2024/Mart dönemi ile arasında mevcut 2024/Nisan, Mayıs devreden KDV’leri kıyaslanarak aradaki dönemlerde 100.000 TL altında kalan devreden KDV olması halinde küçük olan tutarın yüklenim konusu yapılması gerektiği eleştirisi vergi idaresi tarafından yapılmakta idi.

Örneğimize göre ihraç konusu mal için yüklenilebilir KDV 100.000 TL iken 2024/Haziran döneminde yüklenim konusu yapılabilir KDV azami 50.000 TL (2024/Mayıs devreden KDV tutarı kadar **) olarak hesaplanmaktadır.

52 seri No’lu KDV Tebliği 16.madde ile getirilen uygulamaya göre ÖRNEK;

İhraç Konusu malın alım yapıldığı dönem	2024/Mart
İhraç edildiği Dönem	2024/Haziran
İhraç konusu mala ait (yüklenilebilir) KDV tutarı	100.000 TL
2024/Nisan devreden KDV	150.000 TL
2024/Mayıs devreden KDV	50.000 TL
İhraç edildiği Dönem (2024/Haziran) Yüklenilen KDV	100.000 TL
İhraç edildiği Dönem (2024/Haziran) Önceki Dönem Devreden KDV	50.000 TL
İhraç edildiği Dönem (2024/Haziran) Bu Döneme ait İndirilecek KDV	100.000 TL
İhraç edildiği Dönem (2024/Haziran) Toplam indirim KDV	150.000 TL
YÜKLENİLEBİLECEK KDV (2024/Haziran Dönemi)	100.000 TL

52 seri No’lu KDV Tebliği 16.madde ile getirilen uygulamaya uygun örneğe göre ise 2024/Haziran toplam indirim tutarı (150.000 TL) ihraç konusu mala ait 2024/Mart döneminde yapılan alıma ait 100.000 TL’lik KDV tutarını aştığından yüklenilebilir KDV 100.000 TL olmaktadır.

Sonuç olarak Vergi idaresi tam istisna kapsamında işlemlerde;

1. Alıma ait dönem ile iade talep edilen dönem arasındaki dönem KDV beyannamelerinin devreden KDV yönünden kontrol edilmemesi,
2. İade dönemi toplam indirim KDV’nin önceki dönemden yüklenilen KDV tutarından yüksek olması/eşit olması halinde alıma ait KDV’nin tamamının yüklenim konusu yapılması,Gerektiği şeklinde uygulama yapılması gerektiğini belirtmiştir.
3. Tam istisna kapsamına girmeyen KDV iade taleplerinde (indirimli orana tabi teslim v.b.) aradaki dönemlere ait devreden KDV tutarı kontrolü yapılacağı anlaşılmakta olup bu hususa dikkat edilmelidir.

KAYNAKLAR:

• GİB Gelir İdaresi Başkanlığı 14.08.2009 tarih ve 78233 sayılı yazısı
• KDV Genel Uygulama Tebliği
• Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 52) 

05.11.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.