Fuat Tekgül
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
fuattekgul02@gmail.com

İndirimli Orana Tabi İşlemlerde Satıştan İadeler

KDV Genel Uygulama Tebliği’nde (KDVGUT 3.4.5 bölümü) ‘’İade İşlemi Sonuçlandırıldıktan Sonra İndirimli Orana Tabi İşlemlerin Matrahında Meydana Gelen Değişiklikler ‘’ bölümü ile indirimli orana tabi mal teslimlerinde iade işlemi sonuçlandırıldıktan sonra yapılacak işlemler hakkında bilgi verilmiştir.

İndirimli orana tabi mal teslimi veya hizmet ifası halinde KDV iade talepleri KDV kanunu 29/2.maddesine dayanarak verilen yetkilendirmeye istinaden yapılmaktadır. Söz konusu iade talebi teslim edilen mallarla ilgili olup stokta bulunan ve henüz teslimi gerçekleşmeyen mallar iade kapsamına girmemektedir. Çalışmamızın konusunu indirimli orana tabi malların iade talepleri sonuçlandırıldıktan sonra iade edilmesi halinde yapılması gereken işlemler oluşturmaktadır.

‘’İndirimli orana tabi teslim veya hizmetin gerçekleştiği vergilendirme döneminden sonra malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle işlem matrahının değişmesi durumunda bir düzeltme yapılması gerekmektedir. ‘’ .

Söz konusu işlem ‘’ Matrahta değişikliğin vuku bulduğu doneme ait beyannamenin “İndirimler” kulakçığı altındaki “103” kodlu “Satıştan İade Edilen, İşlemi Gerçekleşmeyen veya İşleminden Vazgeçilen Mal ve Hizmetler Nedeniyle İndirilmesi Gereken KDV” satırına yazmak suretiyle tekrar indirim hesaplarına alarak ‘’düzeltilir.

Matrahta değişikliğin vuku bulduğu dönemde mükellef tarafından yazılı olarak müracaat edilerek;

Düzeltme işlemi ile aldığı tutarı iade etmesi halinde; Gecikme faizi ve Vergi ziya-ı cezası alınmaksızın iade edilen vergi,

Düzeltme işlemi yapılmaması halinde; Gecikme faizi ve Vergi ziya-ı cezası uygulanmak sureti ile iade edilen vergi,

Tahsil edilir.

İADE EDİLEN MALLARIN İNDİRİMLİ ORANA TABİ OLMASI DURUMU:

İndirimli orana tabi malların iade edilmesi halinde 3 farklı durum karşımıza çıkmaktadır. İade edilen malların;

1-Satıştan iadenin gerçekleştiği vergilendirme döneminde yeniden satışa konu edilmesi;

1. Yeniden satışta satış bedeli ilk bedelden düşük ise aradaki farka isabet eden KDV iadeye konu edilebilir.
2. Yeniden satışta satış bedeli ilk bedelden yüksek ise aradaki fark mükelleften tahsil edilir.

2-Satıştan iadenin (daha sonraki bir vergilendirme döneminde) aynı takvim yılı içinde gerçekleşmesi;

a) Düzeltme işlemi ile aldığı tutarı iade etmesi halinde; Gecikme faizi ve Vergi ziya-ı cezası alınmaksızın iade edilen vergi,

b) Düzeltme işlemi yapılmaması halinde; Gecikme faizi ve Vergi ziya-ı cezası uygulanmak sureti ile iade edilen vergi,

Tahsil edilir.

3- Satıştan iadenin izleyen takvim yılı içinde gerçekleşmesi;

1. İade talebinde bulunulmuş ancak henüz iade işlemi yapılmamış ise iade edilen kısma ait KDV talebi yerine getirilmez,
2. İade gerçekleşmiş ise yukarıda belirtildiği üzere mükellefin ihtiyari olarak düzeltme verip vermemesine göre değerlendirilir.

Görüldüğü üzere her üç seçenekte de 103 no’lu satıra ilave edilerek satıştan iade edilen malların KDV beyannamesinde indirim konusu yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Satıştan iade edilen malların işletmeye tekrar girişi mükellef tarafından söz konusu tasarrufu anlamına geldiğinden ve indirimli orana tabi işlemlerde KDV iade talepleri teslim edilerek işletmeden çıkan malların teslimine ilişkindir. Bu sebeple işletmeye tekrar dönem malların tekrar satışı söz konusu olduğundan mezkûr mallara ait yüklenim konusu yapılan alımlara ait KDV’nin tespit edilerek iade hesabından çıkartılması gerekmektedir.

Muhasebe Uygulama Genel Tebliği ile belirtilen hesap planında satıştan iade edilen mallara ait tutarlar 610-Satıştan iadeler hesabında takip edilmektedir. İlgili Muhasebe Uygulama Genel Tebliği ile mezkûr hesabın işleyişi aşağıdaki şekilde açıklanmıştır.

610. SATIŞTAN İADELER (-) 

Satılan malların iade edilen bölümünün fatura tutarlarını kapsar. 

İşleyişi : 

Daha önce yapılan satışlar ile ilgili olarak ilgili hesaplara borç, Brüt Satışlardan ilgili hesaplara alacak kaydedilmiş bulunan malın fatura tutarı, malın kısmen yada tamamen iade edilmesi durumuna göre, "610. Satıştan İadeler Hesabı" nın borcuna, buna karşılık ilgili hesaba alacak kaydedilir.

Bu aşamada aynı takvim yılı içinde satıştan iade edilen malların ilgili hesapta takip edilmesi ile dönem içi satışlar ile maliyet arasındaki bağ devam etmektedir.

Ancak indirimli oranda satılan malların izleyen yıl içinde iade edilmesi halinde 610-Satıştan iadeler hesabının kullanılması, önceki takvim yılı içinde teslime konu olan bir mala ait bedelin izleyen yıldaki brüt satışları azaltması anlamına gelmektedir. İade edilen mala ait hasılat ve maliyet ilk satışın yapıldığı dönemde oluşturularak (varsa) vergisi ödenmiştir. Dönemsellik ilkesi gereği (satıştan iade edilen) malın izleyen yılda satıştan iade değil mal alımı (150-151-152-153 no’lu hesaplar) şeklinde değerlendirilmesinin muhasebesel açıdan daha doğru bir işlem olduğu düşünülmektedir.

Vergi İdaresi KDV Genel Uygulama Tebliğinde satıştan iade edilen mallara ait KDV’nin 103 no’lu satırda indirim konusu yapılması gerektiğini belirtmektedir.

İndirimli orana tabi işlemlerde iade taleplerinde Vergi İdaresi tarafından yapılan kontrollerde satıştan iade edilen mallara ait KDV’nin iade hesabına dahil edilip edilmediği ile ilgili bilgi istenildiğinde mükellef tarafından satıştan iade edilen mallara ait KDV’lerin tenzili talep edilebilmektedir.

Bu aşamada satıştan iade edilen malın mahiyeti hakkında araştırma yapılarak yukarıda belirtilen üç seçenekten hangisine tabi ise o yönde gerekli hesaplamaların ve açıklamaların yapılması gerekmektedir.

KAYNAKLAR:

-KDV Genel Uygulama Tebliği

13.08.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.