Fuat Tekgül
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
fuattekgul02@gmail.com

KDV Oranlarının Yükseltilmesine Eş Zamanlı Olarak KDV İadede Revizyona İhtiyaç Var Mı?

7346 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile;   %18 olarak uygulanmakta olan genel KDV oranı % 20'ye - % 8 KDV'ye tabi teslim ve hizmetlerin KDV oranı %10'a yükseltilmiş olup düzenleme 10 Temmuz 2023 tarihinde yürürlüğe girmek üzere yayımlanmış bulunmaktadır.

Gündemimiz KDV oranlarının yükseltilmesi iken bu değişikliğin KDV iade taleplerine yansımaları üzerinde etkileri üzerinde düşünmekte fayda olduğunu düşünüyoruz.

KDV nihai tüketiciler hariç indirim mekanizmasına sahip ve satıcı tarafından tahsil edilerek beyan edilen, alıcı tarafından ödenerek indirim konusu yapılan bir harcama vergisidir . Hesaplanan KDV miktarının indirilecek KDV miktarından düşük olması halinde satıcının KDV beyannamesinde devreden KDV oluşmaktadır. Söz konusu devreden KDV 3065 sayılı KDV kanunu 29/2.bendinde ‘’ Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. ‘’ denilmekte olup devreden KDV kural olarak iade edilmemekte olup KDV kanunu (32.madde) ile istisna edilen işlemlerin mevcut olması halinde devreden KDV içinde yer alan KDV’nin iadesi mümkün olabilmektedir.

3065 sayılı KDV kanununun 32.maddesi ile‘’ İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim’’ maddesinde ‘’ Bu Kanunun 11, 13, 14 ve 15 inci maddeleri ile 17 nci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar talep edilmesi şartıyla Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur. ‘’ denilmektedir. İlgili 32.maddede belirtilen tam istisna ve kısmi istisna ile geçici maddeler kapsamında yapılan iade hakkı doğuran işlemler ile ilgili olarak KDV iadesi talep etme imkânı bulunmaktadır.

KDV iade taleplerinde ibrazı zorunlu belgeler ve yapılacak işlemler ile ilgili usuller KDV Genel Uygulama tebliğinde belirlenmiştir.

Yazımızın konusunu iade talep edilen KDV’lerin, içinde bulunduğumuz enflasyonist ortamda iade hakkına sahip mükelleflerin iade talebi ile tasarrufuna geçen tarihe kadar olan sürede paranın zaman değeri açısından hak kaybı oluşmaktadır.

Bu aşamada bahsi geçen zaman aralığı açısından YMM raporlarının teslimine kadar geçen süre ile eksiklik yazılarının cevaplanması arasında geçen sürenin kontrolü YMM ve dolayısı ile firma kontrolünde bulunmakta olup bu açıdan eleştirilecek bir husus bulunmamaktadır.

Mahsuben iade taleplerinde KDV Genel Uygulama Tebliğinin 2.1.1.a bölümü gereğince ‘’ Vergi dairelerine olan borçlara mahsup talebi, gerekli bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden 10 gün içinde tamamlanır. ‘’ denilmektedir.

Nakden iade taleplerinde belirlenen süre kısıtlamaları ise aşağıdaki gibidir;

• KDV Genel Uygulama Tebliği 4.2 ‘’ KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulaması’’ bölümü gereği ‘’ İbrazı zorunlu belgelerin teslim edilerek KDVİRA kontrol raporunun oluşmasından itibaren 10 iş günü içinde’’,
• KDV Genel Uygulama Tebliği 5.6 ‘’ Artırımlı Teminat Uygulaması’’ bölümü gereği ‘’ İadeye ilişkin YMM raporunun ibraz edilmesi halinde, KDVİRA, YMM raporuna ilişkin kontroller ile vergi dairesince yapılması gereken diğer kontroller iki ay içerisinde tamamlanır’’ ve teminatlı iade talebi mezkûr tebliğ gereği ‘’ beş iş günü içinde’’ yerine getirilmektedir.

Yukarıda belirtilen süre kısıtlamaları; mahsup talepleri, nakden iade taleplerinde ise artırımlı teminat ve artırımlı teminat YMM KDV iade çözüm raporlarında idarenin kontrolünde bulunması gereken süreler belirlenmiştir.

Ancak Vergi idaresine teslim edilen YMM KDV iade tasdik raporlarına istinaden nakden iade taleplerinin Vergi Dairelerince kontrolünde belirlenen bir süre bulunmamaktadır.

Yakın zamanda verilen ‘’ KDV Mahsup İşlemlerinde 30 Günlük Ek Süreden Sonra Eksikliklerin Giderilmesi Halinde Borcun Vadesinden Mahsup Tarihine Kadar Geçen Süre İçin Gecikme Zammı Uygulanamayacağına İlişkin’’ VDDK kararı mevcut. Söz konusu karar özet olarak mahsup taleplerinde ‘’Vergi idaresinde geçen ve kanunda öngörülen süreleri aşan’’ sürelere ait gecikme zammı tatbik edilemeyeceği yönünde bir karar verdi.

Yukarıda belirttiğimiz gibi ‘’YMM raporu ile nakden iade taleplerinde’’ idarenin kontrol etmesi ile ilgili bir süre öngörülmediğinden Vergi Dairesi kontrolü aşamasında geçen sürede iade hak sahibinin iade alacağı paranın zaman değeri karşısında erimektedir. Buna YMM KDV iade tasdik raporlarının kontrolü aşamasında vergi idaresinde standart bir uygulamaya geçilememesini de eklersek söz konusu değer kaybının çok daha artacağı görülmektedir. Ek olarak geciken rapor kontrolleri YMM’lerin müşteri kaybına yol açmaktadır.

İade talep aşamasında;

• İade beyan dönem beyannamesinin ertesi ay verilmesi,
• İbrazı zorunlu belgelerin oluşturulması ve sisteme yüklenmesi,
• KDVİRA kontrol raporlarının bir sonraki ayın ilk haftası oluşması,
• Karşıt incelemelerin yapılması,
• Raporun hazırlanıp teslimi,

Aşamaları ağırlıklı olarak firma adına YMM kontrolünde bulunmakta olup bundan sonraki süreçte tüm kontrol (eksiklik yazısı tebliği ile cevap yazısı teslimi arasındaki süreç hariç) vergi idaresindedir.

Nakden iade talebi SGK ve Gümrük vergisi borcuna mahsup gibi öncelikli yapılması gereken günlü işler sebebi ile iade taleplerinin geç sonuçlanmasına sebep olmakta ve paranın temininin güç ve zor olduğu ekonomik bir düzende mükellefler ile vergi idaresinin karşı karşıya gelmesine sebep olmaktadır.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından YMM KDV iadesi tasdik raporu ile nakden iade taleplerinin hızlandıracak tedbirler alınarak, alınan tedbirlerin uygulanmasını sağlaması, takibi gerekmektedir.

KDV oranlarının yükseltilmesi sebebi ile tahsil edilemeyerek devreden KDV içinde beklemek sureti ile eriyen KDV’lerin mümkün olan en hızlı şekilde mükelleflere finansman aracı olarak iade edilmesi finans dengesini sağlayacaktır.

Sonuç olarak önerimiz; YMM KDV iadesi tasdik raporlarının tesliminden sonra kontrol ve eksiklik tespit aşaması hakkında makul bir süre belirlenmesi ve bu sürelere uyularak iade taleplerinin (ön kontrol talepli iadelerde olduğu gibi) tüm nakden iade taleplerine uygulanmasıdır.

KAYNAKLAR:

- 3065 sayılı KDV kanunu

- KDV Genel Uygulama Tebliği

- 7346 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı

20.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.