Fatih Rüştü Taşkın
SGK Müfettişi
SGK Rehberlik Ve Teftiş Başkanlığı
fatihrustutaskin33@gmail.com

Genel Tatil Nasıl Kullandırılır?

GENEL TATİLİN DAYANAĞI

Genel tatil uygulamasının asıl dayanağı Ulusal Bayram Ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’dur. Bu kanun 17.03.1981’te kabul edilmiş, 19.03.1981’de 2429 sayılı olarak Resmi Gazetede yayınlanmış, kendisinden önceki 1935 tarihli eski kanunu da yürürlükten kaldırmıştır. Bu Kanunda 1983, 1999, 2009 ve 2016 yıllarında değişiklikler yapılmıştır. Yılbaşı günleri 22.04.2009’dan itibaren, 15 Temmuz günleri ise 25.10.2016’dan itibaren genel tatil sayılmaya başlanmıştır. 31.12.1999 günü ise 28.12.1999 tarihli değişiklik ile yeni bir milenyuma girmeden önceki son gün olmasından ve kutlamalardan ötürü o güne özel genel tatil ilan edilmiştir.

Genel tatil ile ilgili diğer önemli düzenleme ise 4857 sayılı iş kanununun 47.maddesinde belirtilmiştir. Burada da genel tatil ücreti açıklanmıştır. Diğer yandan genel tatiller 854 sayılı deniz iş kanunu ve 593 sayılı basın iş kanunu hakkında çalışanlar için de geçerlidir.

2019’DA GENEL TATİLLER

2019’da genel tatil günleri şu şekildedir;

1. 1 Ocak 2019, Salı, Yılbaşı (1 gün)
2. 23 Nisan 2019, Salı, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı (1 gün)
3. 1 Mayıs 2019 Çarşamba, Emek ve Dayanışma Günü (1 gün)
4. 19 Mayıs 2019 Pazar, Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı (1 gün)
5. 3 Haziran 2019 Pazartesi, Ramazan Bayramı Arifesi (yarım gün)
6. 4 Haziran 2019 Salı, Ramazan Bayramı (1.Gün)
7. 5 Haziran 2019 Çarşamba, Ramazan Bayramı (2.Gün)
8. 6 Haziran 2019 Perşembe, Ramazan Bayramı (3.Gün)
9. 15 Temmuz 2019 Pazartesi, 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü (1 gün)
10. 10 Ağustos 2019 Cumartesi, Kurban Bayramı Arifesi (yarım gün)
11. 11 Ağustos 2019 Pazar, Kurban Bayramı (1.Gün)
12. 12 Ağustos 2019 Pazartesi, Kurban Bayramı (2.Gün)
13. 13 Ağustos 2019 Salı, Kurban Bayramı (3.Gün)
14. 14 Ağustos 2019 Çarşamba, Kurban Bayramı (4.Gün)
15. 30 Ağustos 2019 Cuma, Zafer Bayramı (1 gün)
16. 28 Ekim 2019 Pazartesi, Cumhuriyet Bayramı Arifesi (yarım gün)
17. 29 Ekim 2019 Salı, Cumhuriyet Bayramı (1 gün)

Görüldüğü üzere 2019 yılında 3 yarım gün ve 14 tam gün olmak üzere toplam 15 buçuk gün genel tatil günü vardır. Genel tatil günlerini 4 gruba ayırabiliriz.

1. Ulusal bayram günü (toplam 1 buçuk gündür); 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. 28 Ekim günü saat 13.00’da başlar ve 29 Ekim gün boyu sürer. 29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanmasının zorunluğu olduğu 2429 sayılı Ulusal Bayram Ve Genel Tatiller Hakkında Kanunun 2.maddesinin son fıkrasında belirtilmiştir. Ancak yine de bu günlerde çalışma olursa işçi ücretini %100 zamlı hak eder.
2. Resmi bayram günleri (toplam 3 gündür); 23 Nisan Ulusal Egemenlik Ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs günü Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günü ve 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.
3. Dini bayram günleri (toplam 8 gündür); Ramazan Bayramı günleri (Arife günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gündür) ve Kurban Bayramı günleridir (Arife günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür). Resmi bayram günleri ve dini bayram günleri “ulusal bayram günleri” olarak da ifade edilebilmektedir.
4. Diğer genel tatil günleri(toplam 3 gündür); 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.

GENEL TATİL ÜCRETİ

Buna göre İş Kanunu kapsamındaki işçiler, kanunlarla ulusal bayram tatili veya genel tatil olarak kabul edilen günlerde normalde çalışmayıp tatil yaparlarsa ücretlerini o gün normal bir mesai gününde çalışmışlar gibi hak ederler. Eğer işçiler ulusal bayram tatili veya genel tatillerde çalıştırılırlarsa o günün ücretlerini %100 zamlı hak ederler. Yani genel tatillerde çalıştıkları her gün için 2 günlük ücret hak ederler. İşçinin genel tatil ücretini alması için yani 1 gün çalışıp 2 günlük ücret hak etmesi için bahse konu genel tatil gününde 8 saat, akşama kadar veya öğlene kadar çalışması gerekir diye bir şart yoktur, 1 saat dahi çalışması yeterlidir. Genel tatil gününde 1 saat dahi mesai yana işçi 2 günlük ücret hak eder.

Diğer yandan yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde de ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işçilere işverence ödenmelidir. Örneğin 23 Nisan‘da mesai yapan bir işçi, normal aylık ücretine ek olarak 1 günlük ücrete daha hak kazanır. Bu 1 günlük ücretin de Nisan ayı aylık prim ve hizmet bildirgesinde belirtilmesi gerekmektedir. Aksi taktirde tespit olması halinde SGK tarafından işyerine 5510 sayılı Kanunun 102.maddesinin birinci fıkrasının c bendinin 4 nolu alt bendi uyarınca brüt asgari ücretin 2 katı tutarında idari para cezası uygulanır. Bu tutar ayrıca ücret bordrosunda ve yevmiye defterindeki ücret kaydında da kayıtlı olmalıdır. Aksi taktirde tespit olması halinde SGK tarafından yine işyerine 5510 sayılı Kanunun 102.maddesinin birinci fıkrasının e bendinin 4 ve 5 nolu alt bentleri uyarınca brüt asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.

Örneğin 23 Nisan’ın cumartesi gününe geldiği bir durumda hafta içi 5 gün günde 8’er saatten 40 saat ve cumartesi günü de 5 saat olmak üzere 45 saat çalışan bir işçi, cumartesi günü 5 saatin üstüne 1 saat daha çalışırsa hem 1 saatlik fazla mesaisinin ücretini %150 zamlı alır hem de cumartesi günü için bir günlük ücret daha hak eder.

854 sayılı deniz iş kanunu kapsamında çalışan işçiler de normalde genel tatilleri kullanırken normal ücretlerini hak ederler. Genel tatil günlerinde çalışırlarsa da normal günlük ücretlerinin 2 katını hak ederler. 5953 sayılı Basın İş Kanunu ise genel tatilde çalışmayı; hafta tatilinde çalışmak ve gece çalışması yapmak ile beraber belirtip bu günlerde yapılan çalışmaları fazla mesai yapılmış kabul etmektedir. Yani Basın İş Kanunu kapsamında çalışan işçi genel tatilde çalışmayıp tatil yaparken normal günlük ücretini hak ederken eğer genel tatil gününde çalışırsa normal günlük ücretinin 1,5 katını hak eder.

PARA YERİNE İZİN KULLANDIRILIR MI?

İşverenin genel tatilde çalıştırdığı işçilerine, ücretlerinin zamlı kısmını vermeyip başka bir gün çalıştıkları gün kadar izin veya serbest gün kullandırıp kullandıramayacağı akla gelmektedir. Bu uygulama yasal değildir. İşveren işçiye çalıştığı tatil günleri kadar izin veya serbest zaman kullandırsa bile bu olsa olsa mazeret izni olarak kabul edilir, işçi yine de %100 zamlı ücreti hak eder. İşçi alamadığı geriye doğru 5 yıllık genel tatil ücretlerini işverenden talep etme hakkına sahiptir.

HAFTA TATİLİ İLE GENEL TATİL ÇAKIŞIRSA

Eğer genel tatil günü aynı zamanda hafta tatiline denk gelirse ne olacağı sorusu akla gelmektedir. Genel tatil günü ile hafta tatili günü aynı gün olursa işçi için bugün yine tek bir tatil günüdür. Örneğin 1 Mayıs Pazar gününe denk gelirse ve işyerinde Pazar günü hafta tatili olarak uygulanıyorsa (hafta tatili Pazar günü olmak zorunda değildir, başka bir gün de olabilir) işçi burada 1 Mayıs’ın zaten tatil olduğunu, ayrıca ikinci ve başka bir gün hafta tatilini de kullanmak istediğini iddia edemez. 1 Mayıs tatili ile hafta tatili birleşmiş ve tek bir gün olmuştur. Yine örneğin hafta tatili 3,5 günlük ramazan bayramı içine denk gelirse bayram tatili 3,5 günden 4,5 güne uzamaz, yine 3,5 gün olarak kullanılır.

Genel tatil günü ile hafta tatili gününün aynı olduğu bir günde mesai yapan bir işçi ise normal günlük ücretinin %100 fazlasını alır. Yani bu işçi normal günlük ücretinin 3 katını değil yine 2 katını hak eder. Çünkü belirtildiği gibi iki ayrı tatil günü haftanın tek gününde birleşmiştir. Diğer yandan bu işçi genel tatilin ve hafta tatilinin birleştiği bu günde haftalık 45 saatin üzerinde çalışmış olursa bu defa işçi normal günlük ücretinin 2,5 katı ücret hak eder.

GENEL TATİLLER ÜCRETSİZ İZNE DENK GELİRSE

Ulusal bayramlar ve genel tatiller işçinin ücretsiz izin kullandığı dönemlere denk gelirse, işyerinde işçinin devam eden fiili çalışması olmadığından, diğer bir ifadeyle iş sözleşmesi askıda olduğundan işçiye ulusal bayram ve genel tatil günleri için ücret ödenmesi gerekmez.

25.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.