Fatih Rüştü Taşkın
SGK Müfettişi
SGK Rehberlik Ve Teftiş Başkanlığı
fatihrustutaskin33@gmail.com

Hafta Tatiliyle İlgili Merak Edilenler

24 SAATTEN AZ OLAMAZ

Hafta tatili ücretine ilişkin yasal hükümler 4857 sayılı iş kanununun 46.maddesinde açıklanmıştır. İş kanunun kapsamına giren işlerde işçilere, tatil gününden önce belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşuluyla 7 günlük bir zaman dilimi içinde aralıksız en az 24 saat dinlenme süresi verilir. Bu süreye hafta tatili denir. Pratikte bu gün Pazar günü olarak kullanılır. İşyeri uygulamasında hafta tatili başka bir gün olarak uygulandığı gibi 1 buçuk veya 2 gün de uygulanabilir. Ancak 2 gün uygulanması işverenin inisiyatifine kalmıştır. Örneğin bazı özel kurslarda hafta tatili pazartesi günü olarak uygulanmaktadır. Hafta tatilinin dayanağı Anayasa’da geçen dinlenme hakkıdır. Dinlenmenin çalışanların hakkı olduğu, hafta tatilinin ücretli olacağı Anayasamızın 50.maddesinde belirtilmektedir.

ÇALIŞILMIŞ SAYILAN GÜNLER

Hafta tatiline hak kazanılmasında;

1. Çalışmadığı halde kanunen çalışılmış sayılan süreler ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri, 
2. İş kanununun ek 2.maddesinde sayılan mazeret izin süreleri(evlenme, evlat edinme, ölüm, doğum ve engelli bakım izni),
3. Bir haftalık süreye ait olmak üzere, işverence verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri,

Çalışılmış günler gibi hesaba katılır.

İŞYERİ KAYNAKLI KEPENK KAPATMALAR DA DAHİL

Herhangi bir zorlayıcı veya ekonomik sebep olmasa bile işverence işyerindeki faaliyet bir veya birkaç gün tatil edilirse bahse konu çalışılmayan günler ücretli hafta tatiline hak kazanmak için gerekli olan çalışılmış günler arasında sayılır. Örneğin; pazartesi gününden beri faaliyetin devam ettiği bir işyerinde işverenin aile bireylerinden birinin vefatı nedeniyle işveren perşembe günü kepenk indirirse ve o gün işçiler çalışmasalar bile, işçiler pazar gününü hafta tatili olarak hak ederler. İşçiler pazar gününü hak ederlerken perşembe günü çalışmış gibi kabul edilirler.

ÜCRETİN HESABI

Çalışılmayan hafta tatili günü için işverence karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam ödenir. Yani örneğin pazartesiden itibaren faaliyetin devam ettiği işyerinde işçiler Pazar günü hafta tatilini kullansalar bile 7 günlük ücret alırlar.

Hafta tatilinde çalışan bir işçiye ücreti o gün çalışmış gibi ödenir. 2019 yılı için günlük net ücret 67,36 TL’dir. Yani örneğin pazartesi gününden itibaren 6 gün çalışıp veya 5 buçuk gün çalışıp Pazar günü hafta tatili kullanan bir işçinin o haftalık ücreti 67,36x7 gün=471,54 TL’dir. Eğer bu işçi hafta tatili olarak kullanılan günde de çalışırsa bu sefer normal ücretinin yüzde 50 arttırılmış tutarı kadar ücret hak eder. Örneğin asgari ücret üzerinden çalışan bir işçi hafta tatilinde de çalışırsa çalıştığı gün; normal 67,36 TL’ye ek olarak 67,36x150/100=101,04 TL ücretle birlikte toplam 168,40 TL ücret hak eder. Haftada 45 saati aşmayacak şekilde fazla sürelerle çalışan işçinin ise hafta tatilinde çalışması halinde alacağı ücret normal günlük ücretine ek olarak günlük ücretinin %25 arttırılmasıyla bulunan tutardır.

İşyerinde faaliyetin devam etmesini en az 1 hafta boyunca etkileyen zorlayıcı bir sebebin olması halinde, İş Kanunun 24. Ve 25.maddelerinin 3.bentlerinde belirtilen zorlayıcı sebepler ile faaliyetin olmadığı günler için işçilere ödenen yarım ücret, hafta tatilinin kullandırılacağı gün için de ödenir. Ayrıca yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde de hafta tatili ücreti işverence işçiye ödenir.

Saat hesabına göre çalışan işçinin de hafta tatili ücreti saatlik ücretinin 7,5 katı tutarındadır.

Hafta tatiline hak kazanmayan işçiye hafta tatili ücreti ödenmesi zorunluluğu yoktur.

YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN KANUN

1924 tarihli 394 sayılı Hafta Tatili Kanunu, 01.07.2017 tarihinde yürürlüğe giren 7033 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılan bahse konu kanunla işçiler aleyhine önemli bir değişiklik yoktur.

45 SAAT Mİ 6 GÜN ÇALIŞMA MI?

Hafta tatiline hak kazanılması için “tatil gününden önceki belirlenen günlerde çalışılmış olması” şartı vardır. Ancak bu “çalışılmış olma” olgusu İş Kanununda açıklanmamıştır. Bu çalışmanın 45 saatin tamamlanması anlamına mı geldiği yoksa 6 gün çalışmanın olduğu şeklinde mi olduğu tartışmalıdır. Uygulamada iki durumun da uygulandığı işyerleri vardır.

BÖLÜNEBİLİR Mİ VEYA TOPLU KULLANILABİLİR Mİ?

Hafta tatili en az 24 saat olmak üzere kesintisiz kullandırılmalıdır. İşçiler hafta tatilini örneğin hafta içinde yarımşar gün olarak kullanamazlar. Ayrıca hafta tatilleri toplu olarak da kullanılamaz. Hafta tatilinin kullanılması gelecek bir güne ertelenemez, ait olduğu hafta içinde kullanılmalıdır.

MAZERETSİZ DEVAMSIZLIK

Eğer işçi geçerli bir sebebi olmadan, işverene haber vermeden devamsızlık yaparsa “tatil gününden önceki belirlenen günlerde çalışılmış olma” kuralını ihlal etmiş olacağından o haftanın hafta tatiline hak kazanamayacaktır. Pazar günlerinin hafta tatili olarak uygulandığı bir işyerinde işçi örneğin Perşembe günü geçerli sebebi olmadan veya haber vermeden devamsızlık yaparsa 7 günlük değil fiili olarak çalıştığı 5 günün ücretini hak edecektir. Bu durumdaki işçi hem Perşembe gününün ücretini hem Pazar gününün ücretini yakmış olacaktır. Ancak bu işçi Perşembe gününde 1 saat dahi çalışmış olsaydı hem hafta tatilini hak edecekti, hem 7 günlük ücret hak edecekti.

ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLER

İlgili yönetmeliğe göre çocuk ve genç işçilerin hafta tatillerinin kesintisiz en az 40 saat olduğu hükmedilmiştir. (06.04.2004 tarihli 25425 sayılı Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik)

SGK’YA BİLDİRİM

Belirlenen tatil gününden önceki günlerde çalışan ve hafta tatilini kullanan işçilerin SGK’ya hizmetlerinin o hafta tam olarak bildirilmesinde net olmayan bir durum yoktur. Ancak hem hafta tatiline hak kazanmayıp hem hafta tatilinde ücret almayan işçilerin hafta tatilinin olduğu gün için bildirimleri yapılmaz. Diğer yandan işveren hafta tatiline hak kazanmayan işçisine ücret ödemişse veya tahakkuk ettirmişse bu işçinin hafta tatili günü SGK’ya bildirilmelidir.

13.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.