Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
evrenozmen@ozmconsultancy.com
www.ozmconsultancy.com

Dövizle Düzenlenen Sözleşmelerin Türk Lirasına Dönüştürülürken Hangi Sözleşmeler Bu Kapsama Dahil Edilmeyecektir ?

Türk Parasının kıymetini koruma hakkında 32 sayılı karara ilişkin tebliğde değişiklik yapılmasına dair tebliğ ( tebliğ no 2018–32/51) Taslağına göre;

Döviz cinsinden ve Dövize endeksli sözleşmeler;

1- Türkiye’de yerleşik kişiler kendi aralarında akdedecekleri konut ve çatılı işyeri dahil gayrimenkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar

2-Türkiyede yerleşik kişiler kendi aralarında akdedecekleri konut ve çatılı iş yeri dahil gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar

3-Türkiye’de yerleşik kişiler yurtdışında ifa edecekler dışında kalan iş sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar

4-Türkiye’de yerleşik kişiler kendi aralarında akdedecekleri aşağıda belirtilenler dışında kalan danışmanlık ve aracılık dahil hizmet sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu sözleşmeden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya döviz endeksli olarak kararlaştıramazlar.

a) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri

b) İhracat, transit ticaret ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri

c) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurtdışında gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri

5-Türkiye’de yerleşik kişiler kendi aralarında akdedecekleri 16.12.1999 Tarih ve 4490 sayılı Türk Uluslararası gemi sicili kanunu ile 491 Sayılı Kanun Hükmünde kararnamede değişiklik yapılmasına dair kanunda tanımlanan gemilerin inşası dışında kalan eser sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşme bedelinden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.

6-Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri iş makineleri dahil taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerindesözleşme bedelini ve sözleşme bedelinden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.

7-Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri iş makineleri dahil taşıt kiralama sözleşmeleri dışında kalan menkul kiralama sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve sözleşme bedelinden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.

8–4490 sayılı Türk Uluslararası gemi sicili kanunu ile 491 Sayılı Kanun Hükmünde kararnamede değişiklik yapılmasına dair kanunda tanımlanan gemilere ilişkin finansal kiralama ve leasing sözleşmelerinde sözleşme bedelinin ve sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

9–32 sayılı kararın 17 ve 17/A maddeleri kapsamında yapılacak finansal kiralama (leasing ) sözleşmelerine ilişkin bedellerin döviz cinsinden kararlaştırılması mümkündür.

10-Türkiye Cumhuriyeti ile vatandaşlık bağı bulunmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin akdedecekleri, taraf olduğu iş sözleşmelerinde sözleşme bedelininve ve sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

11-Kamu kurum ve kuruluşları ile bu kurum ve kuruluşların savunma sanayi sektöründe doğrudan veya dolaylı pay sahipliğinin bulunduğu şirketlerin taraf olduğu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmelerinde sözleşme bedelinin ve sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

12-Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden sözleşmelerin ifası kapsamında olmak kaydı ile, yüklenicilerin üçüncü taraflarla akdettiği gayrimenkul satış, kiralama ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmelerde sözleşme bedelinin ve sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

13- Hazine ve Maliye Bakanlığının 28.03.2002 Tarihli 4749 sayılı kamu finansmanı ve borç yönetimi kanunu kapsamında gerçekleştirdiği işlemlerle ile ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmelerde sözleşme bedelinin ve sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

14-Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan şube, temsilcilik,ofis, irtibat bürosu, % 50 ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgelerde yer alan şirketlerin taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmelerinde sözleşme bedelinin ve sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

15-Türkiye’de yerleşik yolcu yük ve posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri, hava taşıma araçlarına motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketler sivil havacılık mevzuatı kapsamında havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı alan veya yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği statüsündeki kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinden en az % 50 hisse oranına sahip olduğu ortaklıkların Türkiye’e yerleşik kişilerle döviz cinsinden veya dövize endeksli bedeller içeren gayrimenkul satış, kiralama ve iş sözleşmeleri hariç sözleşmelerini döviz olarak düzenlenmeleri mümkündür.

16-Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsiden veya dövize endeksli kararlaştırılamayan sözleşmeler kapsamında düzenlenecek kıymetli evraklarda yer alan bedellerin döviz cinsinden veya dövize endeksli düzenlenmesi mümkün değildir.

17-Uluslararası piyasalarda fiyatı döviz cinsinden belirlenen kıymetli madenlere veya emtiaya endekslenen ve/veya dolaylı olarak dövize endekslenen sözleşmeler 32 sayılı kararın 4.maddesini g bedeni uygulaması kapsamında dövize endeksli olarak değerlendirilir

18-Türkiye’de yerleşik kişilerin yurtdışındaki şube temsilcilik ofis irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar % 50 ve üzerindeki pay sahiplikleri bulunduğu şirketler ile doğrudan ya da dolaylı olarak sahipliklerinde bulunan şirketler 32 sayılı kararın 4.maddesinin g bendi uygulamasında Türkiye’de yerleşik olarak değerlendirilir

19-Bu madde uyarınca akdedilecek sözleşmelerde istisna kapsamında alınan ancak 32 sayılı kararın geçici 8.maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilmiş bulunan sözleşmeler anılan geçici madde hükmünden istisnadır.

20- 32 sayılı kararın geçici 8.maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilmiş bulunan iş makineleri dahil taşıt kiralama sözleşmeleri anılan geçici madde hükmünden istisnadır.

21- Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer alan bedellerin 32 sayılı kararın geçici 8.maddesi kapsamında Türk parası olarak yeniden belirlenmesi zorunludur.

22-Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde 32 sayılı kararın geçici 8.maddesi kapsamında taraflarca Türk parası olarak belirlenirken mutabakata varılamazsa 02.01.2018 tarihindeki TCMB Efektif satış kuru kullanılarak 02.01.2018 den sonraki sözleşmelerde bedeller sözleşme tarihinde geçerli TCMB Efektif satış kuru kullanılarak belirlenir. Söz konusu tutarlar sözleşmenin yenileme dönemine kadar uygulamaya devam edilir. Yenileme döneminde tekrar tespit edilecek tutarlar ise bu fıkranın ilk cümlesi uyarınca Türk Parası karşılığının 02.01.2018 tarihinden yenileme tarihine kadar Tuik’in her ay belirlediği tüfe aylık değişim oranını geçemez

23-Bu madde istisna tanınan tarafların yeni yapılacak sözleşmelerin Türk parası cinsinden yapılmasını ve mevcut döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşmelerde yer alan bedellerin 32 sayılı kararın geçici 8.maddesi uyarınca TL olarak yeniden kararlaştırılmasını talep etmesi durumunda sözleşmede yer alan bedeller TL cinsinden kararlaştırılır

05.10.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.