Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
evrenozmen@ozmconsultancy.com
www.ozmconsultancy.com

Amacini Gerçekleştiren Yapi Kooperatiflerininin İşletme Sürecinde Geçebilecekleri Hukuki Statünün Belirlenmesi

Bilindiği üzere yapı kooperatifleri, işyeri yapı kooperatifleri ve konut yapı kooperatifleri olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Yapılaşma sürecinde  işyeri yapı kooperatifleri ya küçük sanayi sitesi yapı kooperatifi, ya da toplu işyeri yapı kooperatifi olarak  faaliyetini  sürdürmektedirler. Yapı kooperatiflerinin  bütün  iş ve işlemleri 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na ve Kooperatif Anasözleşmesi hükümlerine tabidir. Ancak  kooperatifler mevzuatında hüküm olmayan hallerde Kooperatifler Kanunu’nun 98.maddesinin yollamasıyla Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirket hükümleri  uygulanmaktadır.

Kooperatifler  Kanununda  her kuruluşun faaliyeti,  amaç ve çalışma konusu ile  sınırlı olduğu hüküm altına alınmıştır.  Bu nedenle  kooperatiflerin  anasözleşmedeki  amacının  dışına  çıkılamadığı gibi, amacının gerçekleşmesi halinde de  aynı statü ile  hukuki varlığını sürdürmesi  mümkün olamamaktadır.

Yapı kooperatiflerinin amacı, (türüne göre) ortakların ihtiyaçları olan işyeri yada konut sahibi olmalarını sağlamaktır.  Bu amaç  gerçekleştikten sonra  aynı statü ile  varlığını sürdürmeleri  hukuken  mümkün  olamadığından işletme sürecinde  kendilerine uygun ihtiyaç  ve isteklerine  göre  gerekli prosedürleri yerine getirerek statülerini belirlemeleri  gerekmektedir.

Halihazırda  yapı kooperatifleri  amacını  gerçekleştirdikten sonra  geçebilecekleri  statüler; site  yönetimi, site işletme kooperatifi, gayrimenkul işletme kooperatifi ve  anonim şirkettir.  Bir kooperatifin  amacını  gerçekleştirmiş  sayılabilmesi  için  bütün ortaklarının  işyeri yada  konut tapularını  almış olmaları  gerekmektedir.

Kooperatifler  kuruluş amacı olan  işyeri  yada  konutu  inşa edip ortakları adına tapu tescili  yaptırdıktan sonra  hangi statüye geçmeleri gerektiği konusunda kooperatifin  yapısına, mülkiyetindeki  taşınmazlara ve ileriye dönük istek ve ihtiyaçlarına göre karar vermeleri  gerekmektedir.

Bu nedenle hangi statünün daha iyi yada daha uygun olacağı her kooperatifin kendi durumuna göre belirlenmesi daha uygun düşmektedir. Şöyle ki,  kooperatifin ortaklarını işyeri yada  konut sahibi yaptıktan sonra  mülkiyetinde  başka taşınmazları  yok ise fesih ve  tasfiye olarak  site yönetimine geçmeleri ve 634 sayılı  Kat Mülkiyeti Kanunu ve bu kanunun 12/b ve 28.maddelerine göre  hazırlanıp tapuya tescil edilen site yönetim planı hükümlerine göre  faaliyetlerini sürdürmeleri gerekmektedir. Özellikle  daha çok konut yapı kooperatiflerinin  bu uygulamayı  yaptıkları görülmektedir.

Ancak  bir takım taşınmazları varsa ve özellikle  işyerinden oluşan ticari alanlar ise, site yönetimini kurmaları  mümkün olmakla birlikte, görev ve yetki karışıklığı  olmaması, zaman ve giderlerin  artmaması adına  hem ortak taşınmazların  bakım, korunma ve değerlendirilmesi, hem de sitenin hizmetlerinin  görülmesi  için  site işletme kooperatiflerine dönüşmeleri  daha uygun düşmektedir.

Bununla birlikte sitenin yönetimini 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre  yapmaları ve ortak taşınmazları  değerlendirmeleri  söz konusu olduğu taktirde, gayrimenkul işletme kooperatifine dönüşmeleri  gerekmektedir.

Kooperatifin  anonim şirkete  dönüşmesi  hukuken mümkün olduğundan, ileriye dönük ticari bir takım ilişkileri  söz konusu ise, anonim şirkete dönüşle ilgili  prosedürleri yerine getirerek anonim şirkete dönüşmeleri de mümkün olabilmektedir.

Kısaca; kooperatifin site işletme kooperatifine  dönüşmesi  halinde işletme kooperatifi aynı zamanda  sitenin  yönetimini de üstlenebilmektedir.  Bu nedenle  ayrıca  site yönetiminin kurulmasına gerek bulunmamaktadır.  Bununla birlikte  hem site yönetiminin, hem de işletme kooperatifinin birlikte  faaliyette bulunması  mümkündür. Ancak  gayrimenkul işletme kooperatifi yada  anonim şirkete  dönüşmesi halinde bu oluşumların yanında ayrıca  site yönetimlerinin  kurulması zorunludur.  Genel olarak  bütün yapılarda olduğu gibi, kooperatifin amacını gerçekleştirdikten sonra  başka oluşumlara dönüşsün dönüşmesin işyerlerinin  ve konutların  kullanma maksat ve kuralları, maliklerin ve kiracıların   hak ve  yükümlülükleri ve diğer konularda tapuda tescilli Site Yönetim Planı hükümlerinin uygulanması  gerekmektedir.

03.08.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.