Bilindiği üzere yapı kooperatifleri, işyeri yapı kooperatifleri ve konut yapı kooperatifleri olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Yapılaşma sürecinde işyeri yapı kooperatifleri ya küçük sanayi sitesi yapı kooperatifi, ya da toplu işyeri yapı kooperatifi olarak faaliyetini sürdürmektedirler. Yapı kooperatiflerinin bütün iş ve işlemleri 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na ve Kooperatif Anasözleşmesi hükümlerine tabidir. Ancak kooperatifler mevzuatında hüküm olmayan hallerde Kooperatifler Kanunu’nun 98.maddesinin yollamasıyla Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirket hükümleri uygulanmaktadır.
Kooperatifler Kanununda her kuruluşun faaliyeti, amaç ve çalışma konusu ile sınırlı olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu nedenle kooperatiflerin anasözleşmedeki amacının dışına çıkılamadığı gibi, amacının gerçekleşmesi halinde de aynı statü ile hukuki varlığını sürdürmesi mümkün olamamaktadır.
Yapı kooperatiflerinin amacı, (türüne göre) ortakların ihtiyaçları olan işyeri yada konut sahibi olmalarını sağlamaktır. Bu amaç gerçekleştikten sonra aynı statü ile varlığını sürdürmeleri hukuken mümkün olamadığından işletme sürecinde kendilerine uygun ihtiyaç ve isteklerine göre gerekli prosedürleri yerine getirerek statülerini belirlemeleri gerekmektedir.
Halihazırda yapı kooperatifleri amacını gerçekleştirdikten sonra geçebilecekleri statüler; site yönetimi, site işletme kooperatifi, gayrimenkul işletme kooperatifi ve anonim şirkettir. Bir kooperatifin amacını gerçekleştirmiş sayılabilmesi için bütün ortaklarının işyeri yada konut tapularını almış olmaları gerekmektedir.
Kooperatifler kuruluş amacı olan işyeri yada konutu inşa edip ortakları adına tapu tescili yaptırdıktan sonra hangi statüye geçmeleri gerektiği konusunda kooperatifin yapısına, mülkiyetindeki taşınmazlara ve ileriye dönük istek ve ihtiyaçlarına göre karar vermeleri gerekmektedir.
Bu nedenle hangi statünün daha iyi yada daha uygun olacağı her kooperatifin kendi durumuna göre belirlenmesi daha uygun düşmektedir. Şöyle ki, kooperatifin ortaklarını işyeri yada konut sahibi yaptıktan sonra mülkiyetinde başka taşınmazları yok ise fesih ve tasfiye olarak site yönetimine geçmeleri ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu ve bu kanunun 12/b ve 28.maddelerine göre hazırlanıp tapuya tescil edilen site yönetim planı hükümlerine göre faaliyetlerini sürdürmeleri gerekmektedir. Özellikle daha çok konut yapı kooperatiflerinin bu uygulamayı yaptıkları görülmektedir.
Ancak bir takım taşınmazları varsa ve özellikle işyerinden oluşan ticari alanlar ise, site yönetimini kurmaları mümkün olmakla birlikte, görev ve yetki karışıklığı olmaması, zaman ve giderlerin artmaması adına hem ortak taşınmazların bakım, korunma ve değerlendirilmesi, hem de sitenin hizmetlerinin görülmesi için site işletme kooperatiflerine dönüşmeleri daha uygun düşmektedir.
Bununla birlikte sitenin yönetimini 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre yapmaları ve ortak taşınmazları değerlendirmeleri söz konusu olduğu taktirde, gayrimenkul işletme kooperatifine dönüşmeleri gerekmektedir.
Kooperatifin anonim şirkete dönüşmesi hukuken mümkün olduğundan, ileriye dönük ticari bir takım ilişkileri söz konusu ise, anonim şirkete dönüşle ilgili prosedürleri yerine getirerek anonim şirkete dönüşmeleri de mümkün olabilmektedir.
Kısaca; kooperatifin site işletme kooperatifine dönüşmesi halinde işletme kooperatifi aynı zamanda sitenin yönetimini de üstlenebilmektedir. Bu nedenle ayrıca site yönetiminin kurulmasına gerek bulunmamaktadır. Bununla birlikte hem site yönetiminin, hem de işletme kooperatifinin birlikte faaliyette bulunması mümkündür. Ancak gayrimenkul işletme kooperatifi yada anonim şirkete dönüşmesi halinde bu oluşumların yanında ayrıca site yönetimlerinin kurulması zorunludur. Genel olarak bütün yapılarda olduğu gibi, kooperatifin amacını gerçekleştirdikten sonra başka oluşumlara dönüşsün dönüşmesin işyerlerinin ve konutların kullanma maksat ve kuralları, maliklerin ve kiracıların hak ve yükümlülükleri ve diğer konularda tapuda tescilli Site Yönetim Planı hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
03.08.2018
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.