Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
evrenozmen@ozmconsultancy.com
www.ozmconsultancy.com

Bir Bakışta 2020-Yıl Özeti

Açıkçası bu yılı diğer yıllar gibi kolayca özetlemenin bir yolu olmadığını biliyorum. Yoran, umutlandıran, üzen, korkutan, düşünmeye iten, bizi birbirimizden uzaklaştıran ama aslında belki de yakınlaştıran bir yılı bitirmek üzereyiz.

Alışkanlıklarımızın kökten değiştiği bu yıldan çıkaracağımız en önemli ders; eğitimden, sağlığa, haberleşmeden, tarıma kadar sayısız alanda pozitif bilimin ve teknolojik gelişmelerin insanoğlu için ne kadar vazgeçilmez olduğu ve bu teknoloji yarışında bir adım bile geride kalmanın yarattığı ayrımın ne kadar büyük olabileceği olabilir belki de..

Uzun süredir evde kalıp benzer şeyler ile vakit geçirmenin zaman algımızı değiştirdiği şüphesiz, muhtemelen 2020 yılının ilk ayları size yıllar öncesi gibi geliyor da olabilir.

Bu nedenle ben de hafızanızı tazelemenize yardımcı olmak amacı ile 2020 yılında yaşanan gerek vergisel konuları ve gerek ise dikkatimi çeken diğer bazı konuları özetlemek istedim.

• 5000 TL üzeri faturaları online ortamda düzenlemeye başladık.

Ocak ayının başı itibari ile ticari hayatı önemli ölçüde regüle eden belli tutarın üzerindeki faturaların kağıt ortamında düzenlenememesi ile ilgili kanun yürürlüğe girdi.

Bir çok işletme ilk aylarda faturalarını Gelir İdaresinin sistemi yerine eski usül düzenleme hatasına düşmüş olsa da uygulamanın çok çabuk benimsendiğini söylemek yanlış olmaz. Ancak hala geliştirilmesi gereken yabancı dilde fatura ve e-arşiv faturanın iptali ile ilgili hususların olduğunu da hatırlatalım.

Dünya’da ise yılın tarihin en sıcak, Ocak ayı ile başlaması iklim değişikliği ile ilgili kaygıları artırırken bu konu Davos’ta gerçekleşen World Economic Forum’da başlıca gündem maddelerinden birini oluşturdu.

Davos’taki diğer gündem ise “Great Reset” denilen ekonomiyi sürdürülebilir bir şekilde yeniden inşa etme önerisi oldu.Ayrıca yine Ocak ayında Dünyaca ünlü Basketbolcu Kobe Bryant helikopter kazasında hayatını kaybetti, Avrupa Birliğinden resmen ayrılan İngiltere’nin bayrağı Avrupa Parlamentosu (AP) ve Avrupa Birliği (AB) Konseyi’nden kaldırıldı.

• Az Kişiyi ilgilendiren ama çok fazla kişiyi tedirgin eden Değerli Konut Vergisi Şubat Ayında Gündemdeydi.

5 Milyon TL üzeri konutu olanların ek vergi ödemesinin söz konusu olacağı Değerli Konut Vergisi Düzenlemesi Şubat ayının en çok konuşulan vergisel düzenlemelerinden oldu.

Kaygı; belirtilen değerin altında onlarca evi olan kişilerin bu vergiyi ödememesi ama tek evi olanın ödemesi gibi kanuni düzenlemedeki eksiklikler ve belirtilen limitin daha sonraki yıllarda aşağı çekilebilme olasılığıydı.

Belli başlı semtlerde bu vergi nedeni ile bazı vatandaşlar konutlarını satılığa çıkardı. Devam eden süreçte kanunda bazı düzenlemeler yapıldı(Tek konuta sahip olanların bu vergiyi ödememesi gibi )ve 2021 Şubat ayına ertelendi. Değerli konutu olanlar bir erteleme olmaz ise ilk defa bu sene Değerli Konut Vergisi ödemeye başlayacaklar.

Dünyada ise Şubat ayında Asya bölgesinden Covid-19 salgınının ayak sesleri duyulmaya başlanırken ilk aşamada Dünya Sağlık Örgütü acil durum ilanında bulundu. Ayrıca yine şubat ayında 240 gün süren ve onbinlerce canlının ölümüne sebep olan Avusturalya’daki orman yangınları arkasında 8 milyon hektar alanı kül ederek sona erdirilebildi.

• Mart Ayı ile beraber farklı bir döneme girmiş olduk.

Covid-19 Salgınının 11 Mart itibari ile Pandemi olarak ilan edilmesi ile beraber artık farklı bir döneme girilmiş oldu.

Bizler de Türkiye olarak bir çok alandaki düzenlemeyi Dünya ile paralel bir şekilde hızla yürürlüğe soktuk. Bu kapsamda beyanname verme ve ödeme süreleri uzatıldı, kısa çalışma ödeneği düzenlemesi yapıldı, kredi paketleri açıklandı, işyerleri için 30.06 tarihine kadar iş yeri kira bedelinin ödenememesi kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi olmaması için düzenleme yapıldı ve ilk şok nispeten olabildiğince yumuşak atlatılmaya çalışıldı.

• Nisan Ayı ülkeler için ithalat kısıtlamalarının yaşanmaya başladığı ve iş hayatında evden çalışma nasıl olacak sorularının cevap bulduğu bir ay oldu.

Nisan ayı ile beraber herkes evlerine çekildikçe teknolojinin sağladığı imkanlar ile evden çalışmanın (bazı yöneticilerin düşüncelerinin tersine) verimliliği azaltmadığını hatta mesai mevhumunu ortadan kaldırdığını ve iş-yaşam dengesinin yavaş yavaş bozabileceğinin farkına vardık. Pandemi öncesi evden çalışma oranı Amerika’da % 3 civarındayken şu an % 42 olmuş durumda.

Nisan ayı başı itibari ile derecelendirme kuruluşları, IMF ve Dünya Bankası küresel resesyon ve finansal kriz uyarılarını yapmaya ve parasal genişleme politikalarına geçiş yönünde raporlarında bilgilendirmeler sunmaya başladılar.

Türkiye’de ise 7244 sayılı Koronavirüs Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun Nisan ayında yürürlüğe girdi.

Kanun ile iş sözleşmelerinin fesih edilememesinden, kar dağıtımı kısıtlamasına, kooperatif genel kurullarının ertelenmesine kadar bir çok düzenleme yapıldı.

Ayrıca salgının etkilerinin kontrol altında tutulabilmesi, döviz çıkışının azaltılabilmesi amacı ile maske, solunum cihazları ve bazı sağlık ile ilgili kalemler hariç ithalata da ek gümrük vergileri getirilerek kısıtlayıcı dış ticaret politikaları uygulanmaya başladı ve yine Nisan ayında bazı ürünlerin ihracı yasaklandı veya ön izne bağlandı.

Dünyada ise Meghan Markle ve Prince Harry’nin resmen kraliyet ailesinden istifa etmesi ve 1 Nisan’dan itibaren unvanlarını kullanmayı bırakmaları ilgi çeken konulardandı .

• Mayıs Ayında Vergi Gündemi Döviz Alımlarında BSMV oranının 5 kat artıp %1'e çıkmasıydı.

Dövize olan talebin dizginlenmesi amaçlanarak BSMV oranı döviz alımında binde 2’den yüzde 1’e çıkarıldı. Düzenleme ile talep dizginlenmek bir yana döviz tevdiat hesapları Cumhuriyet tarihinin rekoru kırarak 212 milyar dolara ulaştı. Bsmv oranı Eylül ayı sonu itibari ile tekrar binde 2'ye düşürüldü.

Yine Mayıs ayında ETSY ödeme alt yapısına Türkiye’yi de dahil etti. Bu sayede bir çok kişi için ürünlerinin Dünya’ya satılabilmesi mümkün oldu.

Dünya’da ise Mayıs ayında Corona virüs haberleri dışında Kuzey Kore Lideri Kim Jong-un’un üç hafta boyunca ortadan kaybolması ve polis şiddeti sonucu öldürülen George Floyd için yapılan protestolar konuşuldu. Amerika’da ırkçılık ve eşitsizlik karşıtı başlayan “Black Lives Matter” akımına bütün Dünya’dan destek yağdı.

• Haziran Ayında Türk ekonomi tarihinin en büyük şirket satışlarından biri gerçekleşti.

Amerika’lı mobil oyun şirketi Zynga, Türk oyun şirketi Peak’i 1.8 milyar dolar karşılığında satın almak için anlaşmaya vardığını Haziran ayında açıkladı. Bu satın alma Zynga tarafında da bugüne kadar yapılan en büyük satın alma oldu.

Haziran ayında ise Dünya’da Wirecard skandalı konuşuldu. Elektronik ödeme sistemleri konusunda hizmet veren Wirecard firmasında yaşanan 2.1 milyar dolarlık açıklanamayan “hesap hatası” finans piyasalarını tedirgin etti ve firma iflasını istedi.

Türkiye’de ise bankalara “ya kredi ver ya mevduatı azalt” anlamına gelen Aktif rasyosu uygulaması bazı bankaları döviz cinsinden vadeli mevduata faiz vermeme noktasına kadar götürdü. Bu kapsamda bir özel banka müşterilerine aşağıdaki maili gönderdi.

13 Haziran 2020 tarihinden itibaren, 10.000 USD/EUR tutarın altında vadeli mevduat hesabı açılmayacak; 10.000–25.000 USD/EUR arasındaki tutarlar için de vadeli mevduat hesap açılışları 3 ay ve üstü olacak şekilde yapılacaktır. Bu limitleri karşılamayan vadeli mevduatlar, vade tarihleri geldiğinde yenilenmeyerek, vadesiz hesaba aktarılacaktır.

Aktif rasyosu uygulamasına yıl sonunda son verilecek.

• Temmuz Ayında İş Yeri Kiralamalarında Stopaj ve Katma Değer Vergisi İndirimi Geldi.

Salgının etkilerinin azaltılması amacı ile bir çok sektörde KDV indirimin yapılmasının yanı sıra işyeri kiralamalarında Stopaj ve Katma Değer Vergisi indirimi Temmuz ayında gerçekleşti. Bu düzenleme ile beraber kamuoyunda tartışmalar yaratan sosyal medya düzenlemesi de 31 Temmuz tarihinde yasalaştı.

Türkiye’de yaşanan Pınar Gültekin cinayeti sonrası Kadına yönelik şiddeti protesto amacı ile Instagram’da “Challenge Accepted” hashtagi ile başlayan akım Dünyaya yayıldı. Bu süreçte Eva Longoria’dan Ivanka Trump’a kadar bir çok ünlüden destek yağdı. Umarız 2021 yılı bu tip haberleri hiç duymayacağımız bir yıl olur..

• Ağustos Ayında özel okullara sağlanan Katma Değer Vergisi İndirimi ve ÖTV oranlarında değişiklik gündemdeydi.

Ağustos ayında okullar online mı açılacak yoksa fiziksel olarak gidilecek mi tartışmaları arasında eğitim ve öğretim hizmetlerinde % 8 olan katma değer vergisi oranı % 1'e düşürülmesine ilişkin düzenleme yürürlüğe girdi.

Ayrıca pandemi ile yavaşlayan üretim ve azalan satışları kredi faizi indirimleri ile aşmaya çalışan otomotiv sektörü Ağustos ayında gelen ÖTV oranı değişiklikleri ile tam anlamı ile şoka uğradı. Alt sınıf arabalarda az da olsa gerçekleşen indirim ise kur artışı ile maalesef erirken, ÖTV değişikliği 2.el araç fiyatlarına da artış olarak yansıdı.

Dünya’da ise Ağustos ayında dikkat çeken gelişmeler; ilk defa yapay zeka tarafından yazılmış bir makalenin The Guardian gazetesinde yayımlanması ve 4 Ağustosta Beyrut’ta yaşanan patlamaydı. Yaşanan patlama ile ilgili İngiltere’de bulunan Sheffield Üniversitesinden yapılan açıklamada, meydana gelen patlamanın, tarihteki nükleer olmayan en büyük patlamalardan biri olduğu ve yaklaşık Japonya’nın Hiroşima kentine atılan atom bombasının 20'de birine denk geldiği tespitine yer verildi.

Ek olarak Ağustos ayında Elon Musk’ın sahip olduğu Neurolink şirketi tarafından insan beynine yerleştirilmesi planlanan bir çip geliştirildiği bilgisi verildi. Çipin yakın gelecekte alzheimer gibi pek çok hastalığın tedavisinde faydalı olacağı umuluyor.

• Eylül Ayında Trump vergi kayıtları ve döviz alımında vergi indirimi gündemdeydi.

Times gazetesi Amerikan başkanı Donald Trump’ın 20 yıllık vergi kayıtlarına ulaştı. Donald Trump’ın son 20 yıldır neredeyse hiç vergi ödemediği 2016 yılında sadece 750 USD vergi ödediği, 70.000 USD saç kesimi ve özel temsil gibi masraflarını ödenecek vergisini azaltmak için kullandığı ortaya çıktı.

Eylül ayında da Türk lirasının değer kaybı devam ederek dolar kuru 7,77 seviyelerine geldi. Döviz alımına getirilen %1 BSMV ise tekrar binde 2'ye düşürüldü.

• Ekim Ayı Dağlık Karabağ Savaşı ve Türk Lirasında Durdurulamayan Değer Kaybı öne çıkan başlıklardı.

Eylül ayı sonunda başlayan çatışmalar Ekim ayında da artarak devam etti. Ermenistan tarafından işgal edilen Dağlık Karabağ bölgesinde belli alanlar çatışmalar sonucunda yapılan antlaşma ile Azerbaycan kontrolüne geçti.

Ekim ayına 7,76 TL’den başlayan dolar kuru ayı 8,35 TL olarak kapattı.

• Kasım ayında Pandemi sürecinde tünelin ucunda ışık gözüktü, Vergi Yapılandırılması ile ilgili beklenen kanun yürürlüğe girdi, Ekonominin Yönetiminde Değişiklikler, Dünyanın en büyük ticaret antlaşmasının imzalanması ve ABD seçimleri gündem oldu.

17 Kasım Tarihinde 7256 Sayılı Vergi Yapılandırmasına imkan sağlayan kanun Resmi Gazete’de yayımlandı. MTV ve Diğer vergi borçları ile Sosyal Sigortalar kurumuna olan borçların 18 taksit 36 ay vade ile ödenmesine imkan sağlandı. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın ayrılığı sonrası 10 Kasım tarihinde görevi Lütfü Elvan devraldı.

Dünyada ise Donald Trump sonrası yeni başkan Joe Biden seçildi. Biden görevi 20 Ocakta devralacak. 25 Kasım’da Futbolun yaşayan efsanesi Maradona vefat etti. 15 Kasım’da (Rcep) Çin’in önderliğinde 15 Asya-Pasifik ülkesinin katıldığı dünyanın en büyük ticaret antlaşması imzalandı.

Aşı-Kasım Ayında Pfizer ve Biontech firmasının beraber geliştirmiş olduğu Aşı çalışmaları sonuç verdi ve % 95'in üzerinde başarılı etki gösteren aşı hazır hale geldi.

• Yılın son ayında 2021 Asgari ücret açıklandı, KDV ve Stopaj indirimlerinin devam ettirilmesi kararları ve 1000 TL kira yardımı kararı alındı. Geliştirilen Aşılar ile ilgili fikri mülkiyet haklarının esnetilmesi Dünya Ticaret Örgütü tarafından red edildi.

Dünyada Aşı ile ilgili fikri mülkiyet hakları üzerindeki geleneksel korumaların esnetilebilmesi amacı ile Hindistan ve Güney Afrika liderliğinde bir grup gelişmekte olan ülke, Dünya Ticaret Örgütüne başvurdu. Ancak Dünya Ticaret örgütü patent korunmasının, hayat kurtaran ilaçları sağlayan yenilikler için bir gereklilik olduğu gerekçesi ile başvuruyu red etti. Aşının bazı ülkeler tarafından nüfuslarından fazlası ile satın alınması küresel ekonomik eşitsizliğin devam eden süreçte daha da artıracağını gösteriyor.

Türkiye’de ise Aralık ayı içinde salgının etkilerini azaltmak için yıl içinde alınan bazı kararların süresi uzatıldı. Bu kararlar özetle mevduata uygulanan stopaj oranlarının ve belli sektörlere sağlanan KDV indirimlerin devam etmesiydi. Düzenlemeye ek olarak bazı sektörlerde faaliyet gösteren işletmelere 1000 TL kira desteği sunulması ile ilgili kanun Resmi Gazete’de yayımlandı. 2021 Yılı Asgari ücret ise net 2 bin 825 lira 90 kuruş olarak belirlendi. 2020 Yılı asgari ücrete göre artış 501,19 TL oldu. Bu artışa rağmen dolar cinsinden asgari ücret 390 dolardan 379 dolara düştü.

Zor bir yılı geride bırakırken 2021 Yılının size ve sevdiklerinize sağlık ve mutluluk getirmesini dilerim.

29.12.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.