Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
evrenozmen@ozmconsultancy.com
www.ozmconsultancy.com

Kooperatiflerde Eşitlik Kavramı İle İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar

Bilindiği üzere 1163 Sayılı Kooperatifler Kanununun hak ve vecibelerde eşitlik başlıklı 23. maddesinde “Ortaklar bu kanunun kabul ettiği esaslar dahilinde hak ve vecibelerde eşittirler” denilmiştir.

Kooperatifler, anonim ve limited şirketlerden farklı olarak sermayesi fazla olan ortağın daha fazla oy hakkına sahip olduğu kurumlar yukarıda sayılan şirketlere göre daha çoğulcu ve demokratik kurumlardır. 

Hatta toplumsal refahın tabana yayılması noktasında bir çok ülkede etkin olarak teşvik edilen oluşumlardır.

Ancak bu durum kooperatiflerde her zaman ve her anlamda ortakların birbiri ile eşit olacağı ve eşit haklara sahip olacağı anlamına gelmez.

Kooperatiflerde eşitlik kavramının ;

• Maktu eşitlik
• Nispi eşitlik olarak 2 ayrı alt başlıkta incelenmesi gerekmektedir.

Maktu eşitlik kavramı kooperatif ortaklığı somutunda açıklanacak olursa, mutlak eşitlikten, koşullar ve nedenler ne olursa olsun bütün ortaklara aynı hakların tanınıp aynı yükümlülüklerin yüklenmesi anlaşılmalıdır. Örneğin, aynı pay sayısına eşit oy hakkı tanınması, ortakların kooperatif organlarına aday olmalarına eşit şans ve olanak sağlanması gibi. 

Bir başka anlatımla, ortaklık statüsünden doğan objektif haklara sahip olma ve bunların korunmasını isteme hakkı, mutlak eşitlik kapsamındaki haklardandır.

Bu hakları genel olarak sahibi olunan pay sayısından bağımsız seçme, seçilme, yönetim denetim organlarında görev alınması olarak sayabiliriz. 

Nispi eşitlik ise kooperatif ortaklığına bağlı olarak yararlanma ve maddi menfaat sağlamada ortağın eylemli katkısı ve özverisinin gözetilmesi ise nisbi eşitlik ilkesi gereğidir.

Örnek olarak kooperatife daha fazla ürün sağlayan ortağın kooperatiften daha fazla menfaat elde etmesi eşitlik kavramını zedelemez veya kooperatifin gayrimenkullerinden elde edilen gelirlerin ortaklara dağıtılması sırasında daha fazla bedele katlanarak daha büyük işyeri veya konut elde eden ortağa gelir gider farkı kapsamında diğer ortaklara nispeten daha fazla ödeme yapılması da maktu değil nispi eşitlik kapsamında değerlendirilir.

Sonuç olarak kooperatiflerde her ortağın her zaman birbiri ile eşit haklara sahip olacağı düşüncesi doğru olmamak ile konu ve işlem bazında değerlendirilmelidir. 

Kooperatiflerde ortakların hak ve yükümlülükleri kooperatif ana sözleşmesi ve 1163 Sayılı Kooperatifler kanunu kapsamında belirlenmiş olup, kooperatif yönetim kurullarının yönetimsel faaliyetlerini gerçekleştirirken eşitlik kavramını yukarıdaki şekilde değerlendirmeleri gerekmektedir.

Saygılarımla

07.09.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.