Ertuğrul Kılıç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
ertugrul.64@gmail.com

Nakit Sermeye Artırımında Vergi İndirimi

Giriş

Enflasyon uygulaması sadece işletme varlıklarının güncellenmesi olarak hayatımıza girmedi. Aynı zamanda alım gücünde eriyen işletme sermayelerin de yeniden yerine konulmasını zorunlu hale getirdi.

Diğer taraftan işletmeler kazançları ile varlıklar edinmiş, bunları da bilançolarında duran varlıklar ( enflasyon deyimi ile parasal olmayan varlıklar) şekilinde kayıt etmişlerdir. Sermaye yetersizliği nedeniyle borçlanarak elde edilen varlık genel ekonomik seviyenin alım gücündeki erimesini ortaya çıkarınca işletmeye borçla almış oldukları varlıkların güncellenmesi nedeniyle bir vergi ödemelerini sağlayacak enflasyon değerlemesi ile karşılaştılar.

Birçok sermaye işletmesi enflasyondan dolayısıyla vergi ödemekten kaynaklanacak sermaye erimesini karşılamak, hem de işletmenin borçlanmasındaki piyasa etkisinden kurtulmak ve en önemlisi , hayatta kalmak ve teknik iflasla karşılaşmamak için nakit sermaye artırımına ihtiyaç duydular. Burada nakit sermaye artırımının vergi indirimi konusunu anlatmaya çalışacağım.

Yasal Dayanağı Ve Kapsamı

 6637 sayılı kanu’nun 8. mad. ile KVK’nun 10 maddesinin (ı) fıkrası olarak eklenen, sermaye artışlarının nakdi sermaye olarak ilave edilen kısmına uygulanan faiz oranın, yarı nispetinde bir indirim uygulaması öngörülmüştür.

Buna göre;

• Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri kapsam dışında bırakılmış,
• Nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dahil olmak üzere, birleşme, devir ve bölünme işlemlerinden kaynaklanan ya da ortaklar veya ortaklarla ilişkili kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımlarının indirim hesaplamasında dikkate alınmaması öngörülmüş,
• Matrahın yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen tutarın sonraki dönemlere devredilebilmesine olanak sağlanmış,
• Başta indirim oranının farklılaştırılması olmak üzere, düzenlemeyle ilgili olarak Cumhurbaşkanına (öncesinde Bakanlar Kuruluna) geniş yetkiler verilmiştir.
• Sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50’si.
• Nakdi sermaye artışlarının, yurt dışından getirilen nakitle karşılanan kısmı için bu oran %75 olarak uygulanır.”
• Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap dönemi ile bu dönemi izleyen dört hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanılır. Bu dönemlerde sermaye azatlımı yapılması hâlinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.”
• Bu bent hükümlerine göre hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanır.
• Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devreder.
• Bu bentte yer alan oranı, sermayenin kullanıldığı alanlar itibarıyla ya da bölgeler, sektörler ve iş kolları itibarıyla ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye veya %100’e kadar artırmaya; halka açık sermaye şirketleri için halka açıklık oranına göre %150’ye kadar farklı uygulatmaya "Cumhurbaşkanı" yetkilidir.”

Nakdi Sermaye Artırımının Vergi İndiriminde Uygulanması

Nakit sermaye artışında faiz indiriminde, TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları”ndan “Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)” faiz oranı kullanılmaktadır.

Faiz oranı yasada, T.C. Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı” olarak tanımlanıyor.

TCMB internet sitesinde yer alan verilere göre, 2024 yılı için en son açıklanan faiz oranı %55,58’dir. Dolayısıyla, 2024 yılı faiz indirimi uygulamasında bu oran kullanılacaktır.

Uygulama Örneği

Nakdi sermayenin ödendiği yıl için indirim tutarı, ödemenin yapıldığı ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.

Bir anonim şirket tarafından 05.06.2024 tarihinde 5.000.000,00 TL nakit sermaye artışı yapılmasına karar verilmiş ve ortaklar tarafından söz konusu tutarın tamamı aynı ay içerisinde bankaya (banka dekontu olması maliyenin istediği tevsik edici bir unsur) ödenmiş olsun. Bu durumda beyannamede matrahtan indirilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanıyor.

Nakden artırılan sermaye tutarı	5.000.000,00 TL
İndirimin hesaplanacağı ay sayısı (Haziran-Aralık)	7 Ay
Yıllık faiz oranı -2024	%55.58
Hesaplanan faiz (5.000.000 x %20 / 12 x 7)	1.621.083,31
2024 beyannamesinde matrahtan indirilecek tutar (1.621.083,31x %50)	810.541,66

İlgili yılda (2024 yılı) indirim için yeterli matrahın olmamsı durumunda izleyen 4 yılda (2029 yılına kadar) bu sermaye artırımına ilişkin indirim tutarları yıllık olarak hesaplanarak ilgili yılların kurumlar vergisi matrahlarından düşülebilecektir.

Sonuç

Madde metininden de anlaşılacağı üzere kapsama dışında tutulan kurumlar hariç olmak üzere, şirketlerin nakit olarak artırdıkları sermaye tutarı üzerinden hesaplanan faizin yarısının, kurumlar vergisi beyannamesinde matrahtan düşülmesi olarak tanımlayabiliriz. Nakit sermaye artışlarının teşvik edilmesi amacıyla getirilen bu uygulama 2015 yılından beri hayatımızda yer almaktadır. Artırılan sermayenin bankaya yatırılması, nakit olması, Nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dahil olmak üzere, birleşme, devir ve bölünme işlemlerinden kaynaklanan ya da ortaklar veya ortaklarla ilişkili kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımlarının indirim hesaplamasında dikkate alınmaması öngörülmüştür.

TCMB internet sitesinde yer alan verilere göre, 2024 yılı için en son açıklanan faiz oranı %55,58’dir.

Yatırılan nakit sermayenin Merkez Bankasınca belirlenen faiz oranın dikkate alınarak hesaplanan tutarın yarısının indirim konusu yapılması ve vergi matrahının yetersiz olması durumunda izlen dört yılda indirim konusu yapılmasına ilgili kanun izin vermektedir.

09.04.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.