Ülkemizde gerek ekonomik koşullar ve gerekse izlenen pazarlama politikaları sonucu bazı ticari işletmeler satış işlemlerinin bir kısmını direk alıcı yerine komisyoncular (konsinye) aracılığı ile yapmaktadır. Peki konsinyeli mallar nedir, bu malların alım, satımındaki avantajları ve dezavantajları nelerdir, alım ve satımını yaparken nelere dikkat etmeliyiz?
Konsinye işlemi, basit bir tabirle bir işletme mallarının bir kısmını satmak amacıyla ve emanet olarak diğer bir işletmeye göndermesidir. Burada malı gönderen işletmeye "konsinyatör", malı satmak amacıyla teslim alan işletmeye de "konsinyi" ve yapılan bu işlem türüne de konsinyasyon suretiyle satış denmektedir.
Konsinye mal satılıncaya kadar malın mülkiyeti konsinyatörün (satıcı) üzerinde kalmakta; yani konsinye gönderilen mallar, hala konsinyatörün mal mevcutları arasında görünmektedir. Konsinyi ise malın zilyetliğini (kullanma hakkını) devir almakta, satışa aracılık yapmaktadır. Başka bir deyişle konsinyi, konsinyatörün komisyoncusu durumundadır.
Konsinye sistemi, hem satıcı (konsinyatörün) hemde alıcı (konsinyi) açısından avantajlı bir sistem diyebiliriz. Konsinyatör yani satıcı ürünleri stok yapmak ya da depolamak durumunda kalmadan depo maliyetleri azaltır ve mal satılana kadar mülkiyetini de konsinye’ye vermek zorunda değildir. Satıcı aynı zamanda mallarını müşterilere günün şartlarına uygun fiyatlarla sunabilmektedir. Dezavantajları ise, işbirliği yapılacak konsinyatörün güvenilirliği, gönderilen ürünlerin takibi şeklinde operasyonel süreçlerin düzenli olarak takip edilmesi gerekmektedir.
Örneğin: Satıcı A İşletmesi (Konsinyatör) ile Komisyoncu B İşletmesi (Konsinyi) arasında gerçekleşen işlemler aşağıdaki gibidir.
A İşletmesi 01.05.2024 tarihinde her birini maliyet bedeli 1000 TL olan ticari malı 10 adet satılmak üzere Komisyoncu B İşletmesine gönderilmiştir. Satıcı ve komisyoncu arasında yapılan sözleşmeye göre bu malların her birinin satış fiyatı (KDV Hariç) 1.500 TL olarak tespit edilmiş olup komisyoncu B İşletmesi satış bedelinin %10’u oranında komisyon ödenecektir. Komisyoncu B İşletmesi 16.05.2024 tarihinde 5 adet ticari malı “C” İşletmesine satmış ve durumu Satıcı A İşletmesine bildirmiştir. Satıcı A İşletmesi satılan mallara ilişkin faturayı C İşletmesi adına kesmiştir. Komisyoncu B İşletmesi 17.05.2024 tarihinde satış bedeli üzerinden %10 oranında hesapladığı komisyon tutarı için komisyon faturası kesmiş ve Satıcı A İşletmesine göndermiştir.
Satıcı A İşletmesinin (Konsinyatör) Yapacağı Muhasebe Kayıtları:
--------------------------------01.05.2024----------------------------
153 Ticari Mallar 10.000
153.02 Komisyoncuya verilen mallar
153 Ticari Mallar 10.000
Malları komisyoncuya B İşletmesine gönderilmesi
----------------------------------------------------------------------------
--------------------------------01.05.2024------------------------------
900 Nazım Hesaplar 18.000
900.01 Komisyoncuya Verilen Maldan Borçlular
950 Nazım Hesaplar 18.000
950.01 Komisyoncuya Verilen Maldan Alacaklılar
10 adet malın toplam satış tutarı (satış fiyatı*kdv*adet)(1.500*1,20*10)
------------------------------------------------------------------------
Komisyoncuya gönderilen 5 adet malın satıldığının bildirilmesi üzerine,
--------------------------------16.05.2024-----------------------------
153 Ticari Mallar 5.000
153 Ticari Mallar 5.000
153.02 Komisyoncuya Gönderilen Mallar
5 adet malın kaydı (maliyet bedeli*adet)
-----------------------------------------------------------------------
------------------------------16.05.2024------------------------------
900 Nazım Hesaplar 9.000
900.01 Komisyoncuya Verilen Maldan Borçlular
950 Nazım Hesaplar 9.000
950.01 Komisyoncuya Verilen Maldan Alacaklılar
(1.500*1,20*5)
-----------------------------------------------------------------------
-----------------------------16.05.2024-----------------------------
120 Alıcılar Hesabı 9.000
120.01 D İşletmesi
600 Yurtiçi Satışlar Hesabı 7.500
391 Hesaplanan KDV 1.500
Mal Satış Kaydı
------------------------------------------------------------------------
-------------------------------16.05.2024-------------------------------
621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti 5.000
153 Ticari Mallar 5.000
satılan 5 adet malın maliyet kaydı
----------------------------------------------------------------------
---------------------------17.05.2024---------------------------------
760 Pazarlama, satış ve Dağıtım Hesabı 750
760.01 Komisyon Giderleri
191 İndirilecek KDV 150
320 Satıcılar Hesabı 900
(satış tutarı*komisyon oranı)(7500*0,10)
Komisyon Gideri Kaydı
------------------------------------------------------------------------
Komisyoncu B İşletmesinin (Konsinyi) Yapacağı Muhasebe Kayıtları:
Mallar (Konsinye olarak) teslim alındığında yapılacak muhasebe kayıtları
------------------------------01.05.2024-------------------------------
900 Nazım Hesaplar 18.000
900.01 Konsinye Alınan Mallar
950 Nazım Hesaplar 18.000
950.01 Konsinye Maldan Borçlar
Emanet malların komisyoncu B İşletmesi tarafından alınması
-----------------------------------------------------------------------
----------------------------16.05.2024---------------------------------
950 Nazım Hesaplar 9.000
950.01 Konsinye Maldan Borçlar
900 Nazım Hesaplar 9.000
900.01 Konsinye Alınan Mallar
Emanet malların satılması
-----------------------------------------------------------------------
-----------------------------17.05.2024-----------------------------
120 Alıcılar Hesabı 900
643 Komisyon Gelirleri Hesabı 750
391 Hesaplanan KDV 150
Komisyon Geliri Kaydı
------------------------------------------------------------------------
Konsinye mallar alıcı işletmelerde emanet olarak tutulan mallardır. Malların konsinyatör tarafından komisyoncuya gönderilmesi durumunda fatura kesilmesi söz konusu olmayacak ancak komisyoncu (konsinyi) tarafından malın alıcıya teslimi anında satış işlemi gerçekleşmiş olacağından konsinyatör daha önce kararlaştırılan bedel üzerinden nihai tüketici adına fatura düzenleyecektir. Bu mallar her iki işletmenin de nazım hesaplarında izlenmesi takip açısından iyi olacaktır.
07.06.2024
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.