Ersin Akçay
Vergi Müfettiş Yardımcısı
Vergi Denetim Kurulu
ersinakcay06@gmail.com

Çalışan Eşine Ait Şahıs Sigorta Priminin Ücret Matrahından İndirim Konusu Yapılması

Gelir Vergisi Kanunu’nun 61.maddesinin birinci fıkrasında ücretin tanımı yapılmış ve gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde etmiş oldukları ücret gelirleri gelir vergisinde tabi olduğu ifade edilmiştir. Milyonlarca ücretliye işverenler tarafından yıl içerisinde ücret ödemesi esnasında Gelir Vergisi Kanunu’nun 103.maddesinde yer alan artan oranları tarifeler üzerinden Gelir Vergisi Kanunu’nun 94.maddesi gereğince vergi tevkifatı yapılmaktadır. Ancak ilgili kanun hükmü gereğince diğer gelir unsurlarından farklı olarak, vergi tevkifatı gayri safi tutar üzerinde değil, belli indirimlerin yapılmasından sonra kalan miktar(safi tutar) üzerinden yapılmaktadır. Gayrisafi ücretten yapılabilecek indirimler(GVK 63.maddesi) şunlardır:

• Emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri,
• Sosyal güvenlik destekleme primi,
• İşsizlik sigortası primi,
• Hayat/Şahıs sigorta primleri,
• OYAK ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler,
• Sendikalara ödenen aidatlar(işçi ve memur sendikaları),
• Engellilik indirimi,

Bu çalışmamızda Şahıs Sigortası primlerin hangi şartlar ve limitler dâhilinde gerçek usulde elde edilen gayri safi ücret tutarından indirim konusu yapılabileceğini irdeleyeceğiz.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 63’üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinde ve 85 nolu Gelir Vergisi Sirkülerinin 8.2.bölümünde hayat/şahıs sigorta primlerinin indirim konusu yapılabilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekmektedir.

• Sigortanın Türkiye’de kain ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması,
• İndirim konusu yapılacak primler, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması şartıyla ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler ücret matrahının tespitinde indirim konu yapılabilecektir.

Kanun lafzında ifade edildiği üzere diğer şartların yanı sıra hizmet erbabı tarafından ödenmesi indirim konusu yapılabilmesi için yeterli olduğu sonucu çıkarılmaktadır. Ayrıca 85 nolu Gelir Vergisi Sirkülerinin 8.3. bölümünde mükellefin eş veya çocuklarının ayrı beyanname vermeleri halinde, eş ve çocuklar adına ödenen prim ve katkı payları öncelikle kendi gelirlerinden indirilecektir ifadesi yer almaktadır. Bu sirküler maddesi yalnızca beyanname veren mükellefleri ilgilendirmekte, tevkifat yoluyla vergilendirilen ücretlileri kapsamadığı izahtan varestedir. Örneğin; Bir kamu kurumunda çalışan ve yüksek matraha sahip olan Bay X,başka bir kurumda çalışan ve düşük matraha sahip olan eşi Bayan Y adına merkezi Türkiye’de bulunan bir sigorta şirketinde doğum sigorta poliçesi anlaşmasına varmış ve ödemeyi peşin olarak kendisi yapmıştır(Örneğimizde iki ücretlinin de tevkifat yoluyla vergilendirildiği varsayılmıştır).Bu durumda Bay X eşi adına ödediği sigorta primini 12 aya bölünerek ilgili bulundukları aylar itibariyle oransal sınırlar dahilinde gayri safi ücret tutarından indirebilecektir. Örnek uygulama sayısal verilerle aşağıdaki gibi tablolaştırılmıştır.

 

Mayıs 2019	Bay X	Bay Y
Brüt Ücret Matrahı(Kümülatif)	20.000,00	8.000,00
Şahıs Sigorta Primleri	500,00	500,00
Safi Ücret Matrahı	19.500,00	7.500,00
Ödenecek Gelir Vergisi	3.000,00	1.125,00
Prim ödenmediği durumda ödenecek gelir vergisi	3.100,00	1.200,00
Vergi Kazancı	100,00	75,00
*Örneğimizde diğer varsayımlar ihmal edilmiştir.

Yukarıda tabloda gösterildiği üzere mükerrer indirim olmaksızın ücretli olarak çalışan eşlerden herhangi biri adına akdedilen sigorta poliçelerini kendi matrahlarından indirim konusu yapabilirler. Ancak bu durumun aksini Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 10.06.2011 tarih ve 62 sayılı özelgede belirtilmiştir. İlgili özelgede özetle “şahıs sigorta prim ödemesinde bulunan eşin ücret gelirinin bulunması halinde, eş adına ödenen primin öncelikli olarak eşin(Bayan Y) kendi ücret gelirinde indirim konusu yapması gerektiği, ancak ücret matrahının yeterli olmaması nedeniyle indirilmeyen bir tutarın kalması halinde diğer kurumda çalışan eşin(Bay X) ücretinin safi tutarının tespitinde indirim yapması mümkün bulunmaktadır” ifadesi yer almaktadır. Bu durum tereddütte yol açmaktadır çünkü GVK 85 nolu sirküde eğer ücretlilerin beyanname vermesi halinde yukarıdaki yer alan hükmün uygulanacağı ifade edilmiştir.Tevkifat yoluyla vergilendirilen ücretliler mükerrer indirime yol açmamak şartıyla sigortalı tarafından veya sigorta poliçesinin ödemesine gerçekleştiren ücretli tarafından indirim konusu yapılabilir. Nihai olarak Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından 20.05.2019 tarih ve E.156662 sayılı verilen muktezada ise yukarıda özelgenin tam tersi söylenmektedir. Özetle “Beyanname vermek zorunda olmayan eş adına(Bayan Y) yaptırılan ve ödenen(Bay X tarafından) sağlık sigortasının tamamının aylara tekabül eden kısımlarının tamamının Bay X’e ait ücret matrahının tespitinde indirim konusu yapılabileceği” ifadesine yer verilmiştir.

Yukarıda yapılan değerlendirme ve Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen son özelge neticesinde çalışan ve tevkifat yoluyla vergilendirilen eşlere ait sigorta poliçeleri mükerrer indirime yol açmamak şartıyla ödemeyi gerçekleştiren eş veya sigortalı eş tarafından ücret matrahından indirim konusu yapılabileceği sonucuna varılmıştır.

Kaynakça

1. Suat SARIGÜL. Vergisel Yönleriyle Genel Muhasebe. Vergi Müfettişleri Derneği. Ankara. Ocak 2017
2. Beyanname Düzenleme Rehberi. Gelir Vergisi Kanunu Rehberi. Vergi Müfettişleri Derneği. Ankara. Mart2017
3. İmdat TÜRKAY. “Hayat/Şahıs Sigorta Primlerinin Ne Kadarı Ücret Matrahından İndirilir?”.( https://vergialgi.net/vergi/hayat-sahis-sigorta-primlerinin-ne-kadari-ucret-matrahindan-indirilir). Erişim Tarihi:24 Mayıs 2019
4. Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığı 10.06.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.41.15.01-GVK-2010/15-62 sayılı özelge.
5. Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından 20.05.2019 tarih ve E.156662 sayılı özelge
6. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu
7. 2019 Vergi Dilimleri: 

18.000 TL'ye kadar %15
40.000 TL'nin 18.000 TL'si için 2.700 TL, fazlası için %20
148.000 TL'nin 40.000 TL'si için 7.100 TL, fazlası için %27
148.000 TL'den fazlası için %35

07.06.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.