Erol Çardak
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
erolcardak@gmail.com

Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) İle İlgili Mevzuat ve GEKAP Beyannamesi Hakkında Bilgiler

10.12.2018 Tarih ve 30621 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7153 Sayılı Kanun’la 2872 Sayılı Çevre Kanunu’na eklenen Ek Madde 11 ile “Geri Kazanım Katılım Payı” yürürlüğe girmiş olup 04.04.2019 tarih 30735 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği” ile Çevre Kanunu’na ekli 1 sayılı listede yer alan ürünlerden sadece Plastik Poşetler için ödenecek Geri kazanım katılım payının (GEKAP) beyan ve tahsiline ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

Plastik poşetler için şu anda uygulamada olan geri kazanım katılım payı, 31 Aralık 2019 tarih 30995 Sayılı (4.Mükerrer)  Resmi Gazete'de yayımlanan "Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik" ile yönetmelik kapsamında bulunan diğer ürünler (lastik, akü, piller, madeni yağ, bitkisel yağ, ilaç, elektrik ve elektronik eşya, ambalaj-plastik, metal, kompozit, cam, ahşap vb.) ürünler için  yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihi 01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanacaktır.

Yürürlüğe giren yönetmeliğin 2. Maddesinde ;  1- Bu Yönetmelik yurt içinde piyasaya arz edilen, 2872 sayılı Kanuna ek-1 sayılı listede yer alan ürünleri kapsadığını belirtmektedir.

2- Bu yönetmelik ;  a) Tekrar kullanıma alınan ürünler, zati ihtiyaç kapsamındaki ürünler, imha edilerek tasfiye edilecek gümrüklü ürün ve eşyalar ile ihraç edilen ürünleri,  b) Kamu kurum ve kuruluşlarının münhasıran asli görevlerinde kullanmak, piyasaya arz edilmemek ve ticari amaç güdülmemek kaydıyla ürettikleri veya bağlı kuruluşlarına ürettirdikleri Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünleri kapsamadığını,  

3- Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünleri için ülkenin tamamında Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda depozito sistemi uygulayan, piyasaya süren / ithalatçıların depozitolu olarak piyasaya sürdükleri ürünleri için depozito uygulanan miktar açısından bu Yönetmelik hükümleri uygulanmayacağını belirtmektedir.

Yönetmeliğin 4. Maddesinde GEKAP kapsamında beyan edilecek ambalaj malzemelerinin ve ürünlerin detaylı olarak tanımlarının da yapıldığını görmekteyiz.

Bildiğiniz üzere 04.04.2019 tarihli 1 sıra nolu tebliğle ; satış noktalarınca, plastik poşetler üzerinden 0.15 Kr /Adet GEKAP ödenmesi ve 2019 Nisan ayında Ocak 2019  döneminden itibaren beyanname ile bildirilmesi (Aylık ve Üç aylık dönem halinde)  zorunlu hale gelmişti. 05.02.2020 Tarih 31030 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 1 sıra nolu tebliğde değişiklik yapılmasına dair 2 sıra nolu tebliğ ile, plastik poşetlerin  ürünler olarak değiştiği ve Ek 1 sayılı listede yazan diğer ambalaj malzemeleri ile ürünlerini  piyasaya sürenler / ithal edenler tarafından satış noktaları ile birlikte elektronik ortamda beyanname vermeleri tebliğ ile zorunlu kılınmıştır.

05.02.2020 tarihinde yayınlanan 2 sıra nolu tebliğin “ 4 maddesinde; “ (1) 2872 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına vermiş olduğu yetkiye dayanılarak Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin elektronik ortamda beyan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

(2) Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olsun veya olmasın tüm satış noktaları ile piyasaya sürenler/ithalatçılar Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.

(3) 2872 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına vermiş olduğu yetkiye dayanılarak beyan dönemleri;

a) Kurumlar vergisi mükellefleri için aylık,

b) Diğerleri için üç aylık, olarak belirlenmiştir.

(4) Üç aylık beyan dönemleri aşağıda belirtildiği gibi olacaktır:

a) Birinci dönem; Ocak-Şubat-Mart.

b) İkinci dönem; Nisan-Mayıs-Haziran.

c) Üçüncü dönem; Temmuz-Ağustos-Eylül.

ç) Dördüncü dönem; Ekim-Kasım-Aralık.

(5) Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin, plastik poşetin satışının yapıldığı ve diğer ürünler için piyasaya  sürüldüğü/ithal edildiği beyan dönemini takip eden ayın son günü saat 23.59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda gönderilmesi gerekmektedir.

(6) Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlü olanlar, beyan dönemi içerisinde 2872 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden plastik poşetlerin satışını diğer ürünlerin ise piyasa arzını/ithalini yapmamış olsalar dahi Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlüdürler. Bu durumda beyannamenin “Beyan edilecek geri kazanım katılım payı  bulunmamaktadır” seçeneği işaretlenerek gönderilmesi gerekmektedir.” Yazdığı görülmektedir.

28.02.2020 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın VUK 124 nolu sirküleriyle, 02 Mart 2020 tarihinde verilmesi gereken GEKAP beyannamelerinin verilme tarihi 30.03.2020 tarihi sonuna kadar uzatılmıştır.

GERİ KAZANIM KATILIM PAYI BEYANNAME VE SORUMLULUK

Satış noktaları önceden olduğu gibi Plastik Alışveriş Poşetlerini Adet Olarak, ilaveten ücretlendirmeye tabi olmayan plastik poşet ve diğer kağıt torbalarda GEKAP’na tabi olduğundan satış noktaları, Eczane, Kargo firmaları vb.) Kg bazında sorumludurlar.

Bunların dışındaki diğer ambalaj ve ürünleri  Lastik, akü, pil, madeni ve bitkisel yağlar, elektrikli ve elektronik eşya, ilaç ile kağıt, karton, plastik,cam  vb.piyasaya sürenler / ithal edenler (Ambalajlı ürünleri piyasaya sürenler) beyanname vermek ve GEKAP ödemek zorundadır. Ambalajı piyasaya süren adına ambalaj ürünlerini tedarik eden kişi veya kuruluşlar ise beyanname vermeyecek ve GEKAP ödemesinden sorumlu olmayacaklardır.   

Beyanname yükümlülüğü, GEKAP uygulamasına tabi ürünlerin tutar tahsil edilmeyerek piyasaya sürülmesi işlemleri için de geçerlidir.

GEKAP’na tabi ürünleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bildirmek, payları beyan etmek ve ödemek, gerekli görülmesi halinde bildirim ve beyanları YMM inceletmek ve doğrulatmak veya bağımsız denetim kuruluşlarına inceletilmesini sağlamak, inceleme raporlarını bakanlığa sunmak, verileri en za beş yıl saklamak, Geri kazanım katılım payı miktarı 50.000 Türk Lirası’ndan fazla olması halinde bildirim ve beyannamelerine esas verilerin çevre görevlisi tarafından incelenip onaylanmasını sağlamak,GEKAP’na tabi olmayan bir ürünün ithalatı sırasında, GEKAP’na tabi bir ürünün de ithalinin gerçekleştirilmesi halinde geri kazanım katılım paylarını ayrıca beyan etmek ve ödemek, ürünlerin tedarik amaçlı imal edilmesi halinde üreticilere bu ürünler için geri kazanım katılım payı yükümlülüğü oluşmak, tedarikçilerden temin edilen ürünlere kendi adını, ticarî markasını koymak ve kendini üretici / piyasaya süren olarak tanıtmak sureti ile piyasaya süren gerçek veya tüzel kişilerden geri kazanım katılım payı alınır.

MAHSUP

Mahsup işlemleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslara göre beyanname üzerinden gerçekleşecek olup,iade işlemine konu edilen ürünler için mahsuplaşmaya esas bedel olarak ürünün piyasaya sürüldüğü tarihte uygulanan GEKAPesas alınacaktır. İadeye esas olan GEKAP tutarının cari dönem beyanıyla oluşan GEKAP tutarından fazla olması halinde mahsup edilemeyen tutar gelecek dönem beyanlarıyla oluşacak geri kazanım katılım payı tutarından/tutarlarından mahsup edilmek üzere devredilecek, mahsuplaşmaya esas iade işlemleri, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yurt içinde piyasaya sürülen ve GEKAP alınan ürünler için geçerli olacaktır.

05.02.2020 Tarihli 2 sıra nolu tebliğin 6. Maddesinde;  “ Aynı Tebliğin 12 nci maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(4) Geri kazanım katılım payı tutarını azaltıcı mahiyette düzeltme beyannamesi verilmesi hâlinde bu beyannamelere ilişkin gerekli düzeltme işlemleri yapılacaktır. Ancak Başkanlık tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığına geri kazanım katılım payı tutarını azaltıcı mahiyette verilen düzeltme beyannamelerine ilişkin elektronik ortamda bilgi verilinceye kadar, vergi dairesi müdürlükleri tarafından geri kazanım katılım payı tutarını azaltıcı mahiyette verilen düzeltme beyannamelerine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili il müdürlüklerine yazı ile bilgi verilecektir.”

05.02.2020 Tarihli 2 sıra nolu tebliğin 12/A Maddesinde; Mahsuplaşma :”(1) Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini vermekle yükümlü olanlar, Geri Kazanım katılım Payına İlişkin Yönetmelikte belirtilen iade şartları doğrultusunda iade alınan ürünlere isabet eden ve ilgili dönemde beyan edilen geri kazanım katılım payı tutarını plastik poşetler için oluşan geri kazanım katılım payı hariç olmak üzere, beyan edecekleri toplam geri kazanım katılım payından mahsup edebilirler.

(2) Bir beyan döneminde mahsup edilecek geri kazanım katılım payı tutarı toplamı, mükelleflerin beyan edecekleri geri kazanım katılım payı toplam tutarından fazla ise aradaki fark bir sonraki beyan dönemine devredilecektir” Şeklinde olduğu görülmektedir.

İSTİSNA

Depozitolu olarak piyasaya sürülen depozitolu ürünler ile piyasaya sürülecek araçlar ile elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminde orijinal eşya / parça olarak kullanılan ve GEKAP’ na tabi ürünler için araç ile elektrikli ve elektronik eşyayı piyasaya sürenler tarafından beyan yapılacak, ancak bu ürünlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmeyecektir.

GEKAP’na tabi olan ürünlerden ambalajlı olarak piyasaya sürenlerin satışların birincil ambalajları için beyan yapılır ancak bu ambalajlardan  GEKAP tahsil edilmez, bitkisel yağ ve madeni yağların geri kazanım katılım payına tabi ürünlerin üretiminde hammadde olarak kullanılması durumunda hammadde olarak tedarik edilen bu ürünlerin ithalatçıları / üreticileri tarafından beyan yapılır, ancak hammadde olarak kullanılan bu ürünlerden GEKAP tahsil edilmeyecektir.

CEZA

GEKAP  ödemediği tespit edilenlere katılım payı tutarının %20 fazlası idari para cezası olarak verileceği, plastik poşetleri ücretsiz verdiği tespit edilen satış noktalarına depo alanı hariç kapalı satış alanının her metrekaresi için 10,00 TL.idari para cezası verileceği, bildirim ve bilgi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere 18.037,00 TL (2019 yılı için)  idarî para cezası verileceği, cezaların verilmesini gerektiren fiillerin işlenmesinden itibaren üç yıl içinde birinci tekrarında bir kat, ikinci ve müteakip tekrarında iki kat artırılarak verileceğini de yasal düzenlemelerden anlamaktayız.

2 SIRA TEBLİĞ İLE DAHİL OLANLAR

GEKAP beyannamesi ile daha önce verilen poşet beyannamesinin tek beyanname olduğu, 05.02.2020 tarihinde yayınlanan 2 sıra nolu tebliğ ile 04.04.2019 tarih 30735 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği” ile Çevre Kanunu’na ekli 1 sayılı listede yer alan ürünlerden sadece alışveriş poşeti ile verilen beyannamenin bundan sonra tüm liste için verileceği aşikardır. 2.Sıra nolu tebliğ ile Plastik Poşetlerin, Ürünler olarak değiştirilmesi bundan sonra verilecek beyannameler de tüm poşetlerin (hışır poşet vb.), tüm kağıt (kağıt torba, kese kağıdı vb.) ambalaj ürünlerinin de bu ambalaj ürünleriyle satış yapan (piyasaya süren) kişi ve tüzel kişiler kg / adet bazında beyanname düzenleyerek GEKAP ödeme sorumluluğu getirildiğini belirtmek isterim.

Bundan da şunu anlıyoruz, kilo ile alınarak hışır poşet içinde veya ücrete tabi olmayan alışveriş poşeti ile kese kağıdı, kağıt torba, karton kutu vb. içinde piyasaya süren (mal ve hizmet satışı yapan bütün satış noktaları ( gıda, eczane, kuruyemiş, kargo, hediyelik eşya, giyim, tuhafiye, konfeksiyon, fast food, piknik, pideci, pizzacı vb. bir çok sektör) kullandıkları bu ambalaj ürünlerinden dolayı beyanname vermek ve ödemekle mükelleftirler. Beyannameye tabi ödeme olmadığı dönemlerde beyan vermelerine gerek bulunmamaktadır.

Yazı ekinde GEKAP tabi ürünler ve üzerinden hesaplanacak GEKAP paylarına ait tabloyu altta görebilirsiniz. Bundan sonra konu ile ilgili beyanname düzenleme çalışmalarınızda faydalı olması dileklerimle, iyi günler diliyorum.

GEKAP – ÜRÜNLER VERGİ (TUTARI)  TABLOSU          

GEKAP'NA TABİ ÜRÜNLER, VERGİ TUTARLARI LİSTESİ
				(TL.)
GERİ KAZANIM KATILIM PAYINA TABİ	BİRİM	BİRİM	BİRİM	TOPLAM
ÜRÜN AÇIKLAMASI	CİNSİ	VERGİSİ	ADEDİ	VERGİ
Alışveriş Poşeti	Adet	0,18	1	0,18
Madeni Yağ	Kg	0,50	1	0,50
Bitkisel Yağlar	Kg	0,10	1	0,10
Beşeri İlaç	Şişe	0,01	1	0,01
Zirai İlaç	Şişe	0,01	1	0,01
Elek.Aydınlatma Ekipmanları	Adet	0,10	1	0,10
Elek.Küçük Ev Aletleri Diğer	Kg	0,20	1	0,20
Plastik İçecek 0,33 lt	Adet	0,01	1	0,01
Plastik İçecek 0,33-0,75 lt	Adet	0,02	1	0,02
Plastik İçecek 0,75-1,5 lt	Adet	0,03	1	0,03
Plastik İçecek 1,501 Lt Üstü	Adet	0,04	1	0,04
Plastik Ambalaj (Ücretli Poşet Hariç)	Kg	0,40	1	0,40
Metal İçecek Ambalajı	Adet	0,03	1	0,03
Metal Ambalaj Diğer (Salça,Peynir,Yağ,Zeytin vb. Teneke)	Kg	0,50	1	0,50
Kompozit Kağıt-Karton İçecek 0,25 lt	Adet	0,01	1	0,01
Kompozit Kağıt-Karton İçecek 0,25-0,50 lt	Adet	0,02	1	0,02
Kompozit Kağıt-Karton İçecek 0,501-1 lt	Adet	0,04	1	0,04
Kompozit Kağıt-Karton Diğerleri	Kg	0,50	1	0,50
Kağıt-Karton Ambalaj	Kg	0,20	1	0,20
Cam İçecek 0,25 lt	Adet	0,01	1	0,01
Cam İçecek 0,25-0,50  lt	Adet	0,02	1	0,02
Cam İçecek 0,501-1 lt	Adet	0,03	1	0,03
Cam İçecek 1,01-5 lt	Adet	0,05	1	0,05
Cam İçecek 5,01 lt	Adet	0,10	1	0,10
Cam Ambalaj Diğer	kg	0,20	1	0,20
Ahşap Ambalaj	Adet	0,10	1	0,10
Binek Araç Lastik	Adet	2,00	1	2,00
Otobüs,Kamyon,Kamyonet, Yükleyici-Kazıyıcı Lastik	Adet	4,00	1	4,00
İş Makinası Lastik	Adet	10,00	1	10,00
Dolgu Lastikler	Adet	5,00	1	5,00
Çinko Karbon Piller	Kg	2,00	1	2,00
Alkali Silindirik Piller	Kg	2,00	1	2,00
Alkali Düğme Piller	Kg	3,00	1	3,00
Düğme Piller (Çinko Hava ve Gümüş Oksitli)	Kg	10,00	1	10,00
Lityum Düşme Piller	Kg	10,00	1	10,00
Lityum Silindirik Şarjlı ve Primer Pil Çeşitleri	Kg	5,00	1	5,00
Otomotiv Pilleri (Kurşun İçeren Hariç)	Kg	15,00	1	15,00
Lityum İçeren Araç Bataryaları	Kg	15,00	1	15,00
Diğer Şarjlı Piller	Kg	5,00	1	5,00
Televizyon / Monitör	kg	0,20	1	0,20
Bilişim Telekomünikasyon (TV/Monitör Hariç)	kg	0,20	1	0,20
Beyaz Eşya (Buzdolabı,Soğutucu,İklimlendirme Cihaz Hariç)	Kg	0,25	1	0,25
Buzdolabı,Soğutucu,İklimlendirme Cihazları	Kg	0,30	1	0,30
Akümülatör Kurşun Asitli Olanlar	Kg	0,20	1	0,20
Akümülatör Nikel Kadmiyumlu Olanlar	Kg	0,50	1	0,50
Akümülatör Diğerleri	Kg	0,05	1	0,05
TOPLAM				93,11

04.03.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.