Erkan Kipik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
malimusavirerkankipik@gmail.com

İş Sözleşmelerinde Rekabet Etmeme Yasağı

Rekabet etmeme yasağı, iş sözleşmelerinde yer alan ve çalışanların işten ayrıldıktan sonra belirli bir süre boyunca işverenle rekabet edebilecek faaliyetlerde bulunmalarını sınırlayan bir düzenlemedir. Bu hüküm, işverenin ticari sırlarını, müşteri ilişkilerini ve diğer menfaatlerini koruma amacı taşır. Ancak bu yasağın geçerli olması için belirli yasal şartların sağlanması gerekir.

Türk Hukukunda Rekabet Etmeme Yasağı

Türk Borçlar Kanunu’nun 444-447. maddeleri, rekabet yasağı anlaşmalarını düzenlemektedir.

Bu hükümlere göre:

1. Şartları

• Amacının belirli olması : Ticari sırların korunması, Müşteri ilişkilerinin korunması İstihdam edilen uzmanlık bilgisinin korunması, Pazarlama – Satış bölümündeki müşteri bilgilerinin saklanması, Fabrika üretim reçetelerinin saklanması gibi örnekler verilebilir.
• Yazılı Olması: Rekabet yasağı mutlaka yazılı olarak yapılmalıdır. Sözlü anlaşmalar geçersizdir.
• Geçerli Bir Menfaatin Varlığı: İşverenin korunmaya değer bir menfaatinin bulunması gerekir. Örneğin, işçinin iş sırasında işverene ait ticari sırları öğrenmesi bu kapsamda olabilir.
• Süre, Yer ve Konu Bakımından Sınırlı Olması: Rekabet yasağı makul bir süreyle, coğrafi alanla ve iş türüyle sınırlanmalıdır. Türk Borçlar Kanunu’na göre bu süre en fazla 2 yıl olabilir. Aksi durumda çalışanın çalışanın ekonomik özgürlüğünü kısıtlamaması gerekir.

Örnek 1: "İş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 1 yıl süreyle" gibi

Örnek 2: "Bu yasak, işverenin faaliyet gösterdiği [sektör/alan] ile sınırlıdır."

2. Geçersizlik Sebepleri

Rekabet yasağı, çalışanı aşırı şekilde kısıtlayıcı veya işverenin meşru menfaatini aşan ölçülerdeyse, tamamen veya kısmen geçersiz sayılabilir.

Örneğin:

• Coğrafi sınırın çok geniş tutulması,
• Çalışanın uzmanlık alanıyla ilgisi olmayan sektörleri de kapsaması,
• Sürenin 2 yılı aşması gibi durumlar bu hükmün iptaline neden olabilir.

3. İşçinin Sorumluluğu

Rekabet yasağına aykırı davranan işçi, işverene tazminat ödemekle yükümlü olabilir. Ayrıca, sözleşmede cezai şart düzenlemesi bulunuyorsa, işveren bu cezai şartı talep edebilir.

4. İşverenin Sorumluluğu

İşveren, bu tür bir yasağı uygulamak istiyorsa, çalışan için makul bir tazminat ödemeyi taahhüt edebilir. Bu, özellikle çalışanın ekonomik özgürlüğünü kısıtlayıcı durumlarda adil bir denge sağlamak açısından önemlidir.

Sonuç itibariyle; amacı ve hedefi sınırlarla belirli, art niyeti engellemeye yönelik düzenlenen bir konudur. Karşılıklı fayda sağlama amacının dışına çıkılmamalıdır ve iyi niyet karinesine dikkat edilmelidir. Geçersizlik oluşmaması için, hazırlanan maddelerin makul uygulanabilir ve hakkaniyetli olmasına dikkat edilmesi gerekir. Anayasal hak olan  çalışma hürriyetine engel olacak şekilde ekonomik - sosyal yönden zor durumda bırakılmamalıdır.

“Anayasanın 48. maddesinde “Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir”, 49. maddesinde de “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir” denilmek suretiyle herkesin çalışma hakkı ile özgürlüğüne sahip olduğu hüküm altına alınmıştır.

Kaynak: 6098 Sy Borçlar Kanunu

19.12.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.